Το θρίλερ με τα αναδρομικά καλά κρατεί - Ποιοι µπαίνουν στη µάχη των διεκδικήσεων
Οδηγός 15 ερωτοαπαντήσεων, με πυξίδα τις πάνω από 50 πρωτόδικες αποφάσεις, ξεκαθαρίζει το τοπίο για δικαιούχους και διεκδικούμενα ποσά συντάξεων και δώρων.
Εν αναμονή κρίσιμων αποφάσεων του ΣτΕ περιγράφει τα περιθώρια εκταμίευσης, καθώς ο λογαρισμός για κομένα δώρα και περικοπές από το 2012 αγγίζουν τα 4,2 δισ. το χρόνο.
Το «ΕΘΝΟΣ» ετοίμασε ένα πλήρη οδηγό με 15 ερωτήσεις- απαντήσεις για τα αναδρομικά.
1. Τα αναδρομικά αφορούν δυνητικά όλους τους συνταξιούχους
Δεν αφορούν όλους τους συνταξιούχους αλλά την πλειονότητα. Οι διεκδικήσεις κινούνται σε δύο ταχύτητες, με διαχωριστική γραμμή το συνταξιοδοτικό εισόδημα, όπως είχε διαμορφωθεί το 2012 από τις περικοπές σε δώρα και συντάξεις.
Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μεκτά το 2012, θα μπορούσαν να διεκδικήσουν μόνο τα «ψαλιδισμένα» από το 2010 δώρα και τις περικοπές στην επικουρική. προσοχή, οι συνταξιούχοι που έχασαν τελείως ήδη από το 2010 όλα τα δώρα, λόγω ηλικίας ή εισοδήματος, δεν μπορούν να διεκδικήσουν τώρα κάτι. Επίσης συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες,επικουρικές και μερίσματα πάνω από 1.000 ευρώ μεικτά , θα μπορούσαν να διεκδικήσουν τα «ψαλιδισμένα» δώρα (όσοι δεν τα έχασαν από το 2010), τις απώλειες 5% -20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, τις έξτρα μειώσεις στην επικουρική και το πρόσθετο «ψαλίδι» 12% για όσους λάμβαναν μηνιαία μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ. Οι εν λόγω περικοπές, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές το 2015 από το ΣτΕ, αφορούσαν οριζόντια όλους - Δηημόσιο, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ.
2. Ποιοι συνταξιούχοι δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά
Δύο κατηγορίες συνταξιούχων από όλα τα πρώην Ταμεία δεν μπορούν να διεκδικήσουν αναδρομικά
- Συνταξιούχοι με άθροισμα εισοδήματος από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά το 2012 και ταυτόχρονα κάτω των 60 ετών. Κατ αρχάς κλειδί είναι ο συνταξιούχος να ήταν κάτω των 60 ετών το 2010. Προσοχή, αν η ηλικία των 60 ετών συμπληρώθηκε από το 2012 έως το 2016, τότε ενδέχεται να προκύψει δικαίωμα για την περίοδο από το 2015 και μετά, αλλά είναι κάτι που μένει να διευκρινιστεί.
- Συνταξιούχοι με συνολικό μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις (κύριες,επικουρικές, μερίσματα κ.α) από 2.500 ευρώ και πάνω δεν μπορουν να διεκδικήσουν τα κομένα δώρα.
3. Για ποια περίοδο μπορώ να διεκδικήσω χρήματα;
Λόγω των δικαστικών αποφάσεων διαμορφώνονται τρια συν ένα σενάρια για το εύρος των διεκδικούμενων αναδρομικών:
- Όσοι είχαν ήδη προσφύγει στη Δικαιοσύνη τον Ιούνιο του 2015, όταν δημοσιεύθηκε η απόφαση-βόμβα του ΣτΕ, δικαιούνται, σύμφωνα με την τότε απόφαση, αναδρομικά από το 2013.
- Όσοι προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη μετά τον Ιούνιο του 2015, δεν δικαιούνται ποσά για την περίοδο 2013-2015 για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Γενικώς βρίσκονται σε «θολά νερά» και ανάμεσα σε τρεις προσεγγίσεις :
- Η μία νομική προσέγγιση υποστηρίζει πως το όποιο νομικό «κενό» ανιχνεύεται στο 10μηνο Ιούνιος 2015- Μάιος 2016, όταν ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου. Το γεγονός μάλιστα, πως τπάρχει νέος νόμος από το 2016 εκτιμάται πως αλλάζει το τοπίο και δεν βοηθά τις ετεροχρονισμένες αγωγές να ευδοκιμήσουν.
- Η άλλη νομική προσέγγιση ενοποιεί τον χρόνο από τον Ιούλιο του 2015 έως και τον Δεκέμβριο του 2018 επειδή οι αντισυνταγματικές περικοπές συνέχιζαν να επιβάλλονται στις παλαιές συντάξεις, μέχρι να εμφανιστεί ο επανυπολογισμός, ο οποίος έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Γενάρη.
- Η τρίτη προσέγγιση υποστηρίζει πως επειδή τα ποσά των αντισυνταγματικών περικοπών έχουν «ενσωματωθεί» στον υπολογισμό της προσωπικής διαφοράς, τα διεκδικούμενα αναδρομικά μπαίνουν και στο 2019.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Εργασίας έχουν τονίσει πως για την περίοδο μετά το 2015 η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με την απόφαση του ΣτΕ μέσα από το νόμο Κατρούγκαλου. Μέχρι να βρεθεί στο τραπέζι το σκεπτικό του ΣτΕ για τη συνταγματικότητα του επανυπολογισμού, δύσκολα μπορεί κανείς να είναι βέβαιος για την τύχη και το εύρος των διεκδικήσεων.
4. Τι θα γίνει με όσους είχαν προσφύγει πριν από τον Ιούνιο του 2015
Στον όγκο των συνταξιούχων που είχαν υποβάλει προσφυγές πριν τη δημοσίευση της απόφασης -βόμβας του ΣτΕ το 2015 φαίνεται πως επικεντρώνεται καταρχήν το ενδιαφέρον για το δημοσιονομικό κόστος των αναδρομικών. Σύμφωνα με τη ν τότε απόφαση, οι εν λόγω συνταξιούχοι δικαιούνται αναδρομικά από το 2013. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υποστηρίζουν πως οι προσφεύγοντες πριν από το 2015 πρέπει να φτάνουν τα 10.000 άτομα, οι οποίοι αθροίζονται σε ομαδικές αγωγές.
Οι ίδιες πηγές υπολογίζουν το δημοσιονομικό κόστος γι' αυτούς τους συνταξιούχους στα 350 εκατ. ευρώ τον χρόνο δηλαδή συνολικά 1 δισ. για την τριετία 2013-2015. Δεδομένης της κρίσης του ανώτατου δικαστηρίου, δεν φαίνεται προς το παρόν άλλο περιθώριο εκτός από την δικαίωση των εν λόγω υποθέσεων όταν και εφόσον αυτές τελεσιδικήσουν. Σχετικά με τις εφετειακές αποφάσεις οι προσεγγίσεις είναι δυο:
- Από τη μία πλευρά νομίκοι κύκλοι υποστηρίζουν πως ακόμα και αν τα Ταμεία σκούν αναίρεση στο ΣτΕ πρέπει να πληρώσουν μετά το Εφετείο.
- Άλλοι νομικοί κύκλοι λένε πως η αναίρεση ασκείται λόγω υποχρέωσης εξάντλησης των ένδικων μέσων και δεν προϋποθέτει πληρωμή του συνταξιούχου.
Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχει δημοσιονομικό περιθώριο για ενδεχόμενη επιστροφή αναδρομικών σε όλους για την περίοδο 2013 - 2015, αφού το ετήσιο κόστος έχει υπολογιστεί στα 4,2 δισ. ευρώ.
5. Τι ισχύει για την περίοδο μετά τον Ιούνιο του 2015
Συγκλίνουσες νομικές απόψεις υποστηρίζουν πως το χρονικό διάστημα των 10 μηνών ανάμεσα στην απόφαση του ΣτΕ και τη ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου (Μάιος 2016) φαίνεται προς το παρόν η πλέον «ακάλυπτη» περίοδος. Και αυτό επειδή στον νόμο Κατρούγκαλου υπάρχει ειδική ρήτρα η οπία αναφέρει πως μέχρι 31/12/2018 οι συντάξει καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί στις 31/122014, δηλαδή πριν από την απόφαση του ΣτΕ τον Ιούνιο του 2015. Με τη ρήτρα αυτή επιχειρείται να καλυφθεί πλήρως η περίοδος έως τον Δεκέμβριο του 2018, καθώς από τον Γενάρη του 2019 ισχύει ο επανυπολογισμός. Σε κάθε περίπτωση , όλες αυτές οι νομικές ρήτρες μένουν να κριθούν στο ΣτΕ.
Αξίζεςι πάντως να σημειωθεί πως μόνο γι αυτή την περίοδο το κόστος των αναδρομικών για όλυς υπολογίζεται από ειδικούς στα 2,9 με 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,3 δισ. εκτιμάται πως αφορούν τις κύριες συντάξεις και τα 600 εκατ. τις επικουρικές.
Η πάγια θέση του υπουργείου Εργασίας είναι πως για την περίοδο μετά το 2015 η κυβέρνηση συμμορφώθηκε με την απόφαση του ΣτΕ μέσα από τον νόμο Κατρούγκαλου.
6. Θα επηρεάσει τις διεκδικήσεις η επικείμενη απόφαση του ΣτΕ για τα δώρα των εν ενεργεία δημοσίων υπαλλήλων;
Εν αναμονή βρίσκονται τα διοικητικά δικαστήρια για την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ που θα κρίνει την αντισυνταγματικότητα της περικοπής των δώρων στους εν ενεργεία δημοσίους υπάλλήλους. Ορισμένοι νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν πως η εν λόγω πόφαση δεν αποκλείεται να επηρεάσει και το έδαφος των διεκδικήσεων των συνταξιούχων, αν και το νομικό πλάισιο των δώρων για τους συνταξιούχους έχει κριθεί εν πολλοίς από το 2015 (με την απόφαση του ΣτΕ) και το 2016 (με το νομο Κατρούγκαλου). Συγκλίνουσες νομικές απόψεις καταλήγουν πως αν το ΣτΕ «γκρεμίσει» την κατάργηση των δώρων και για τους εν ενεργεία, η πολιτεία μπορεί να συμμορφωθεί επαναφέροντας- για παράδειγμα- τα δώρα για τους εν ενεργεία σε οποιοδήποτε ύψος επιτρέπουν οι δημοσιονομικές συνθήκες.
Οι συνταξιούχοι πάντως θα πρέπει να αναμένουν τις αποφάσεις του ΣτΕ για τον νόμο Κατρούγκαλου ή την τελική κρίση του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου επί σημερινών πρωτόδικων απφάσεων.
7. Ποια δώρα διεκδικούν οι συνταξιούχοι
Στην καρδιά των περικοπών του 2012 που κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές βρίσκεται η ολοκληρωτική κατάργηση του δώρου Χριστουγέννων, του δώρου Πάσχα και του επιδόματος αδείας.
Τα δώρα ωστόσο δεν δίνονταν το 2012 ολόκληρα, αλλά είχε προηγηθεί το πρώτο «ψαλίδι» του νόμου 3845 του 2010, το οποίο δεν έχει κριθεί αντισυνταγματικό και συνεπώς δεν μπορεί να ανατραπεί. Το 2010 η 13η και η 14η σύνταξηπεριορίστηκαν στα 800 ευρώ τον χρόνο για όλους(400 τα Χριστούγεννα, 200 το Πάσχα και 200 το καλοκαίρι), πλην των συνταξιούχων του ΟΓΑ, ανεξάρτητα από το ύψος της σύνταξης. Τότε τέθηκαν ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να εισπράττουν τα «ψαλιδισμένα» δώρα μόνο όσοι συνταξιούχοι είναι άνω των 60 ετών και λαμβάνουν άθροισμα συνταξιοδοτικού εισοδήματος έως 2.500 ευρώ. Συνεπώς, οι όποιες διεκδικήσεις δεν μπορούν να ανατρέξουν στο παλιό καθεστώς, αλλά στο καθεστώς του 2010.
8. Υπάρχουν διαφορετικές ταχύτητες στις διεκδικήσεις των κομμένων δώρων;
Τρεις ταχύτητες διαμορφώνονται για τα κομμένα δώρα:
- Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ άνω των 60 ετών και με συνολικό μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις (κύριες, επικουρικές, μερίσματα, προσαυξήσεις λόγω οικογενειακών βαρών, επίδομα απολύτου αναπηρίας αλλά και επιδόματα Χριστογέννων, Πάσχα και αδείας υπολογιζόμενα σε 12μηνη βάση) έως 2.430 ευρώ. Δικαιούνταν το πλήρες ποσό των 800 ευρώ (400 Χριστούγεννα, 200 Πάσχα, και 200 καλοκάιρι). Αντίστοιχα όσοι είχαν μηνιαίο εισόδημα από 2.430 έως 2.500 ευρώ δικαιούνταν τμήμα των δώρων.
- Συνταξιούχοι ΟΓΑ. Είχαν εξαιρεθεί από το «ψαλίδι» του 2010, καθώς λάμβαναν χαμηλές συντάξεις και συνεπώς δικαιούνταν πλήρη δώρα (μία σύνταξη τα Χριστούγεννα, μισή το Πάσχα και μισλη το καλοκάιρι).
- Συνταξιούχοι Δημοσίου, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΝΑΤ κάτω των 60 ετών ή/και με συνολικό εισόδημα από συντάξεις πάνω από 2.500 ευρώ. Δεν δικαιούνταν καθόλου δώρα, τα είχαν χάσει εξολοκλήρου από το 2010 και συνεπώς δεν μπορούν να διεκδικήσουν κάτι.
9. Τι συμβαίνει με τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί
Η υποβολή αίτησης προς τον ΕΦΚΑ και το ΕΤΕ-ΑΕΠ θεωρείται όχληση και διακόπτει την παραγραφή των αξιώσεων. Συνεπώς είναι το εργαλείο που δίνει χρόνο στον συνταξιούχο να σταθμίσει όλες τις παραμέτρους για να οδηγηθεί στη σωστή απόφαση, δεδομένου ότι δεν βρίσκονται ακόμη όλα τα «κλειδιά» πάνω στο τραπέζι. Ορισμένοι νομικοί υποστηρίζουν πως για να έχει η αίτηση διακοπτική ισχύ της παραγραφής πρέπει να περιλαμβάνει αναλυτικά τα διεκδικούμενα ποσά. Οι αιτήσεις πάντως δεν είναι ένδικο μέσο και δεν γεννούν νομική υποχρέωση επιστροφής ποσών.
Αξιωματούχοι του υπουργείου Εργασίας έχουν ξεκαθαρίσει πως εφόσον το «παζλ» ολοκληρωθεί πλήρως στη δικαστική του διάσταση σε ανώτατο βαθμό και εφόσον διαπιστωθεί τυχόν θετικό έδαφος νομικό αλλά και δημοσιονομικό, τότε η λύση που θα πρέπει να αναζητηθεί θα είναι κοινή για όλους, είτε έχουν κάνει αίτηση ή αγωγή είτε όχι.
10. Κινδυνεύω από την παραγραφή;
Για τους συνταξιούχους η παραγραφή αξιώσεων είναι 5ετής. Με την υποβολή της αίτησης η παραγραφή διακόπτεται. Αν το Ταμείο δεν απαντήσει εντός 6μηνου, τεκμαίρεται σιωπηρή άρνηση της αξίωσης. Μετά το 6μηνο ξεκινά νέα 5ετία εντός της οποίας ο συνταξιούχος μπορεί οποτεδήποτε να υποβάλει αγωγή στα διοικητικά δικαστήρια, διεκδικώντας τα ποσά που εμπίπτουν στην πρώτη πενταετία(την οποία διέκοψε με την αίτησή του).
Για τους συνταξιούχους του Δημοσίου, υπάρχουν νομικές απόψεις που τοποθετούν την παραγρφή στη 2ετία, δεδομένου ότι για τους εν ενεργεία δημοσίους υπάλληλους είναι 2ετής. Το «ΕΘΝΟΣ» αποκάλυψε πρόσφατα δικαστική απόφαση του 2019 για συνταξιούξχους δικαστικούς η οποία απορρίπτει επιχείρημα του ΕΦΚΑ περί 2ετούς παραγραφής και τοποθετεί την παραγραφή για όλους τους συνταξιούχους στην 5ετία.
Αίτηση διακοπή παραγραφής μπορεί να υποβληθεί μόνο μία φορά. Δεδομένου ότι οι αξιώσεις που εγείρονται σήμερα ανατρέχουν στην περίοδο από τον Ιούλιο του 2015 και μετά, δεν φαίνεται να συντρέχει λόγος πίεσης εξαιτίας κινδύνου παραγραφής.
11. Μπορώ να διεκδικήσω αναδρομικά και από τις επικουρικές;
Οι μειώσεις του 2012 που κρίθηκαν το 2015 αντισυνταγματικές από το ΣτΕ αφορούν και τις επικουρικές συντάξεις με τριπλό τρόπο:
- Επικουρικές του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα υπέστησαν μείωση με το νόμο 4051 τιυ 2012 ώς εξής
- Για συντάξεις έως 250 ευρώ ποσοστό μείωσης 10%
- Από 250 έως 300 ευρώ ποσοστό μείωσης 15%
- Από 300 ευρώ και άνω ποσοστό μείωσης 20%
- Καταργήθηκαν τα πλήρη δώρα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που ελάμβαναν οι συνταξιούχοι στην επικουρική τους, ανάλογα με το ύψος της παροχής
- Μειώθηκαν περαιτέρω οι επικουρικές 5%-20% με τη ρήτρα του νόμου 4093 του 2012 που μείωνε το άθροισμα των κύριων και επικουρικών συντάξεων με τά και τις προηγούμενες περεικοπές, πάνω από 1.000 ευρώ. Οι μειώσεις αυτές κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το ΣτΕ το 2015 και αφορούν το λοκγαρισμό των αναδρομικών.
12. Πόσα είναι τα διεκδικούμενα αναδρομικά ανά μήνα
Το μηνιαίο κόστος των αναδρομικών μόνο από τις περικοπές και χωρίς τα δώρα υπολογίζεται από ειδικούς πως φτάνει στα 175 εκατ. ευρώ για όλους όσοι είχαν περικοπές, δηλαδή για 1,2 εκατ. συνταξιούχους. Τα δώρα ήταν 800 ευρώ τον χρόνο για όλους, δηλαδή για 2,5 εκατ. συνταξιούχους. Κατρχήν κρίσιμη μεταβλητή για όλες τις διεκδικήσεις είναι το χρονικό διάστημα για το οποίο κάθε συνταξιούχος μπορεί ενδεχομένως να κερδίσει αναδρομικά. Το «παράθυρο» άνοιξε τον Ιούνιο του 2015 με την απόφαση του ΣτΕ και κλείνει με τον νόμο Κατρούγκαλου και τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων εφόσον βάβαι κριθεί συνταγματικός.
Τίποτα δεν μπορεί προς το παρόν να προδικάσει την τύχη των διεκδικήσεων. Σε κάθε περίπτωση, τα ποσά ποικίλλουν ανάλογα με το συνταξιοδοτικό εισόδημα.
13. Εξαρτάται το ποσό που μπορώ να διεκδικήσω από το ύψος της σύνταξής μου;
Φυσικά. Οι βασικές ταχύτητες είναι δύο:
- Συνταξιούχοι με εισόδημα από κύριες, επικουρικές και μερίσματα κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά το 2012. Έχασαν τελείως τα δώρα, τα οποία είχαν «ψαλιδιστεί» ήδη από το 2010, και μέτρησαν απώλειες από 5% έως 20% στο άθροισμα κύριας και επικουρικής, είχαν «έξτρα» μειώσεις στην επικουρική, καθώς και πρόθετο «ψαλίδι» 12% ειδικά για όσους λάμβαναν μηνιαία σύνταξη άνω των 1.300 ευρώ.
Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν πως η διεκδίκηση ανά μήνα μπορεί να ποικίλλει από 51 έως και 250 ευρώ, χωρίς τα δώρα που είναι για όλους 800 ευρώ τον χρόνο.
14. Πότε θα καταβληθούν τα αναδρομικά;
Το αν θα καταβληθούν αυτά τα ποσά και πότε παραμένει εντελώς άγνωστο, καθώς πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσει πλήρως το νομικό τοπίο, να δημοσιευτούν οι κρίσεις των ανωτάτων δικαστηρίων για τον νόμο Κατρούγκαλου και για τις σημερινές πρωτόδικες αποφάσεις να πηγαίνουν κόντρα στην απόφαση - πιλότο του ΣτΕ.
Και φυσικά θα πρέπει να βρεθεί -αν κριθεί εντέλει νομικά- ο δημοσιονομικός χώρος. Το δημοσιονομικό αποτύπωμα των εν λόγω περικοπών είναι εκρηκτικό καθώς φτάνει στα 4,2 δισ. το χρόνο. Κάτι που σημαίνει πως αν δοθούν τα ποσά σε όλους, κινδυνεύει σοβαρά η ισορροπία και η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και καταστρατηγείται η δέσμευση του 2010 για συμταξιοδοτική δαπάνη κάτω από 16,2% του ΑΕΠ.
15. Αν υποβάλω σήμερα αγωγή, πότε θα μάθω τι θα γίνει;
Οι αγωγές που υποβάλλονται σήμερα το πιθανότερο είναι να εκδικαστούν σε περίπου τρία χρόνια πρωτόδικα, εκτός και αν υποβληθεί αίτησης προτίμησης γι λόγους υγείας κ.α Ακολούθψς θα πρέπει να προστεθούν και 2 χρόνια για το Εφετείο, δεδομένου ότι ο ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ εξαντλούν, ως οφείλουν από τη νομοθεσία, τα ένδικα μέσα.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr
Πηγή: ΕΘΝΟΣ
Διαβάστε επίσης: Μητρόπουλος για αναδρομικά: «Βρώμικο παιχνίδι της κυβέρνησης - Ασκεί πιέσεις σε δικαστές»
