Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το πλαστικό χρήμα
ΠΟΙΟΙ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΠΟΙΟΙ ΧΑΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΡΕΩΣΤΙΚΩΝ
της Μαρίνας Πρωτονοταρίου
Οι προμήθειες των τραπεζών αυξάνουν το κόστος για τις επιχειρήσεις, που το επόμενο διάστημα το κόστος αυτό θα περάσει στις τιμές των προϊόντων, ενώ το υψηλό κόστος δυσχεραίνει την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη να αλλάξουν οι τιμολογιακές πολιτικές των τραπεζών στις προμήθειες που χρεώνουν για τη χρήση των POS, είναι μεγαλύτερη από ποτέ ειδικά αν γίνει υποχρεωτική η χρήση των μηχανών POS και των πλαστικών καρτών.
Θα πρέπει να υπάρξει σημαντική μείωση της προμήθειας των τραπεζών για τις συναλλαγές με πιστωτικές κάρτες, μείωση στο κόστος των εμβασμάτων, αφού δεν υπάρχει εναλλακτική για πληρωμές σε μετρητά και δραστική μείωση της προμήθειας για τις χρεωστικές (debit) κάρτες όπως γίνεται σε χώρες του εξωτερικού, όπου η προμήθεια για τις κάρτες αυτές είναι ακόμα και στο 1/10 της αντίστοιχης προμήθειας για τις πιστωτικές κάρτες.
Μεγαλύτερο ακόμη είναι το κόστος για τις επιχειρήσεις που, λόγω των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, υποχρεούνται να κάνουν τις πληρωμές στο εξωτερικό για την πληρωμή προμηθευτών μέσω εμβασμάτων.
Αν και πριν από την επιβολή των capital controls το κόστος ήταν μικρό της τάξης των 2 ευρώ μέσω Ιnternet banking πλέον είναι πολλαπλάσιο γιατί η πληρωμή στο εξωτερικό απαιτεί την προηγούμενη έγκριση από την αρμόδια επιτροπή.
Το κόστος τώρα ξεκινάει από 10 ή 20 ευρώ για χαμηλά ποσά της τάξης των 5.000 ή των 10.000 ευρώ και φθάνει τα 100 ή τα 120 ευρώ -ανάλογα με την τράπεζα- για ποσά της τάξης των 50.000 ευρώ.
Στις περιπτώσεις μάλιστα που το έμβασμα αφορά μεγάλα ποσά της τάξης των 150.000 ευρώ, το κόστος φτάνει στα 300 ευρώ, δημιουργώντας ακόμη ένα εμπόδιο στην επιχειρηματική δραστηριότητα.
Η εκτίναξη του κόστους ερμηνεύεται από τη μετάπτωση της διαδικασίας εκτέλεσης της συναλλαγής από μια απλή εντολή μέσω web banking σε εντολή εκτέλεσης εμβάσματος, διαδικασία που απαιτεί εκκαθάριση και επιβαρύνεται με αυξημένα κόστη.
Μάλιστα καθώς η πλειονότητα των επιχειρήσεων σπάει τα ποσά για τα οποία απαιτείται έγκριση για να εξασφαλίσει μια ομαλή ροή στις πληρωμές των προμηθευτών του εξωτερικού, αυξάνεται η επιβάρυνση.
Ποιοι κερδίζουν
Όπως σε κάθε περίοδο μεγάλων αλλαγών δεν υπάρχουν μόνο χαμένοι αλλά και κερδισμένοι, υπάρχει και μια νέα αγορά που δημιουργήθηκε από την επέκταση των ανέπαφων συναλλαγών και της χρήσης πλαστικού χρήματος. Οι εταιρείες πώλησης μηχανών, αλλά και οι εταιρίες που παρέχουν ηλεκτρονικά πορτοφόλια, έχουν πεδίο δόξης λαμπρό την επόμενη διετία.
Τα capital controls αλλά και η απόφαση του υπουργείου να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή με την επέκταση των πληρωμών με κάρτες θα εκτινάξει τις πωλήσεις των μηχανών POS και εκτιμάται πως πάνω από μισό εκατομμύριο συσκευές θα γεμίσουν την αγορά.
Μάλιστα για την προμήθεια των POS το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να προκηρύξει διεθνή διαγωνισμό προκειμένου να συμμετάσχουν και ξένες τράπεζες.
Τα POS εισάγονται από δύο εταιρείες που μοιράζονται την ανερχόμενη αυτή αγορά την Printec και την Mellon που πωλούν τις μηχανές Verifone και Inzenco αντίστοιχα στις τράπεζες, οι οποίες το προωθούν και το διανέμουν στους πελάτες τους.
Οι αιτήσεις για εγκατάσταση συσκευών για πληρωμή με πιστωτικές κάρτες σε καταστήματα (POS) έχουν δεκαπλασιαστεί και η τάση δείχνει ότι η αυξητική τάση θα συνεχιστεί τόσο λόγω των περιορισμών στη ρευστότητα και της απόφασης του υπουργείου.
Οι αριθμοί
Σήμερα υπολογίζονται στην ελληνική αγορά 160.000 – 180.000 τερματικά POS συνδεδεμένα με τράπεζες από 120.000 - 140.000 για το 2014 ενώ η εκτίμηση για το 2017 είναι ότι θα έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με σήμερα.
Οι περαιτέρω δυνατότητες ανάπτυξης της αγοράς των POS είναι τεράστιες αφού υπολογίζονται σε 250.000 οι επιχειρήσεις που θα προσθέσουν το επόμενο διάστημα μηχανές, ενώ ακόμη μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ελεύθερων επαγγελματιών που θα μπορούσαν να αποκτήσουν σταδιακά μηχανές.
Τα POS αποτελούν περίπου το 30-35% του τζίρου της Printec στην Ελλάδα και εκτιμάται ότι υπάρχει προοπτική αύξησης των τερματικών που θα πουληθούν στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2016.
Η Εθνική Τράπεζα έχει εκδώσει 500.000 νέες κάρτες από την ημέρα της τραπεζικής αργίας, ενώ οι συναλλαγές μέσα από τα ηλεκτρονικά κανάλια (Internet, ATMs, POSes κ.λπ.) διπλασιάστηκαν μέσα σε ένα μήνα.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, έως την επιβολή των ελέγχων κεφαλαίων τον περασμένο Ιούλιο η Ελλάδα είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης μετρητών στο λιανεμπόριο (95%) και ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά χρήσης πιστωτικών και χρεωστικών καρτών.
Ειδικότερα στο λιανεμπόριο των τροφίμων μόλις 7%-8% των καταναλωτών χρησιμοποιούσε πλαστικό χρήμα για τις αγορές από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, ενώ κάτω από 1% ήταν το ποσοστό για τα μικρά σημεία πώλησης.
Εκτιμάται ότι το ποσοστό χρήσης πιστωτικών καρτών αυξήθηκε εξαιτίας των ελέγχων κεφαλαίων μεσοσταθμικά από 4,5% σε 19,5%, για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ αύξηση από 7,5% σε 30% και για τα μικρότερα σημεία πώλησης από 1% σε 7,5%.
Παράλληλα υπολογίζεται ότι αυτή η εξέλιξη προκαλεί ετήσια αύξηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων κατά 70 εκατ. ευρώ.
Στην υποχρεωτική χρήση καρτών προσανατολίζεται το Υπουργείο
Ειδική ομάδα εργασίας συστάθηκε με απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, Τρύφωνα Αλεξιάδη για να διερευνήσει τρόπους επέκτασης της χρήσης πλαστικού χρήματος με στόχο τον περιορισμό της κυκλοφορίας ρευστού και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Το πόρισμά της που θα ανακοινωθεί μέχρι το τέλος του χρόνου θα απαντάει στα εξής:
α) πώς θα γίνει υποχρεωτική χρήση μεταφορών πιστώσεων για τις εισπράξεις στα Τελωνεία (ICISnet), ώστε οι εκτελωνισμοί και οι πληρωμές δασμών και φόρων στα τελωνεία θα πραγματοποιούνται μέσω του τραπεζικού συστήματος
β) Πώς θα γίνονται αποδεκτές κάρτες πληρωμών έκδοσης αλλοδαπών φορέων παροχής υπηρεσιών πληρωμών για εισπράξεις του Υπουργείου Οικονομικών, ώστε το ΥΠΟΙΚ να δέχεται πληρωμές φόρων με πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες που έχουν εκδοθεί στο εξωτερικό
γ) Πώς θα γίνει υποχρεωτική η αποδοχή καρτών πληρωμών από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, μέσω της χρήσης τερματικών αποδοχής καρτών (POS). Ουσιαστικά θα διερευνηθεί η δυνατότητα υποχρεωτικής εγκατάστασης συσκευών χρέωσης καρτών (POS) από όλους τους επαγγελματίες παροχής υπηρεσιών σε ιδιώτες και τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης
δ) την καθολική απαγόρευση χρήσης μετρητών στις εφορίες
ε) την ολοκλήρωση του ηλεκτρονικού παραβόλου, ιδίως μέσω της ένταξης σε αυτό και των Υπουργείων που μέχρι στιγμής δεν έχουν προβεί στις σχετικές ενέργειες ένταξης παραβόλων τους στο e-παράβολο, αλλά και λοιπών Φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.