Η ίδρυση της ΝΔ του Καραμανλή: Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας και η αποχουντοποίηση της χώρας

Ο ερχομός του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Ελλάδα μετά τα έκτροπα της Χούντας και μετά την προδοσία του Κυπριακού, αναμφίβολα σηματοδότησε μια νέα αρχή για την ελληνική Δημοκρατία και τούτο έπρεπε να το επισφραγίσει ο ίδιος ο Καραμανλής. Το παρασκήνιο πίσω από την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας είναι πλούσιο και σε πολλούς άγνωστο. Πάμε λοιπόν να δούμε τι συνέβη εκείνη την περίοδο για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι.

Πριν από όλα πρέπει να σημειώσουμε ότι μιλάμε για το 1974, μια έτσι κι αλλιώς εξόχως ταραγμένη περίοδο κατά την οποία ο Καραμανλής έπρεπε να πετύχει την μετάβαση από την δικτατορία στην κοινοβουλευτική δημοκρατία χωρίς όπως λέμε να «ανοίξει ρουθούνι». Άρα έπρεπε να σβήσει τα όποια «αμαρτήματα» οδηγούσαν σε διχαστικούς συνειρμούς με την δεξιά παράταξη. Η πολιτική είναι αυτό που λέμε η τέχνη του ανέφικτου, αν και ο Καραμανλής κατάφερε να ανατρέψει πολλά κατεστημένα.

Είναι αλήθεια ότι η ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) έφερε πολλαπλές σημειολογίες για τον λαό, τις οποίες ήθελε να αποτινάξει ο Σερραίος πολιτικός. Ήταν το κόμμα που κυβέρνησε το 1956, το 1958 και το κόμμα που ενεπλάκη στο αποκαλούμενο «βρόμικο 1961», με τις «εκλογές βίας και νοθείας» που ώθησαν τον Γεώργιο Παπανδρέου να κηρύξει τον Ανένδοτό του και διευκόλυναν την άνοδο του παρακράτους. Ενός παρακράτους που θα κλιμακωνόταν με την αποστασία αλλά και με το Απριλιανό Πραξικόπημα του 1967, που έβαλε απρόοπτο τέλος στη δημοκρατική ιστορία της χώρας.

Το δίλημμα λοιπόν εκείνης της περιόδου είναι γνωστό: «Καραμανλής ή τανκς», όπως το έθεσε εύστοχα ο Μίκης Θεοδωράκης. Ο «Εθνάρχης» προσγειώνεται στην Αθήνα για να ηγηθεί της μεταβατικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας και να επαναφέρει τη δημοκρατική νομιμότητα στη χώρα. Θυμίζουμε για την Ιστορία ότι η Νέα Δημοκρατία ήταν το τέταρτο κατά σειρά κόμμα απ’ όπου πέρασε ο Καραμανλής, ιδρύοντας μάλιστα δύο εξ αυτών: Βουλευτής εκλέχτηκε για πρώτη φορά με το Λαϊκό Κόμμα, κατόπιν μετακόμισε στον Ελληνικό Συναγερμό του στρατάρχη Παπάγου, πριν τον καταργήσει και ιδρύσει το 1956 την προσωποπαγή Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ). Η οποία μετεξελίχθηκε το 1974 στη Νέα Δημοκρατία.

Η ανάγκη αποχουντοποίησης της δεξιάς ήταν το πρώτο πράγμα που έβαλε μπροστά ο αείμνηστος Καραμανλής. Άλλωστε ο Καραμανλής ήθελε να αποσυνδέσει τον νέο πολιτικό φορέα και από τους «βασιλικούς». Ας μην ξεχνάμε ότι ο ίδιος ο Εθνάρχης είχε έρθει πολλές φορές στο παρελθόν σε άγρια κόντρα με το παλάτι και δεν δίστασε να ρίξει και… χαστούκια στο «παλάτι» όταν χρειάστηκε. Επίσης δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η χούντα των συνταγματαρχών είχε προκαλέσει τρομερές αλλαγές κλίματος που επιβάρυναν τη θέση ενός κεντροδεξιού κόμματος. Η χούντα είχε επιφέρει ένα μεγάλο πλήγμα στο σύνολο του φιλελεύθερου, φιλοδυτικού αστικού κόσμου. Το στοίχημα του Καραμανλή ήταν πολύ μεγάλο. Έπρεπε να ξανακάνει τη δεξιά μια αστική, ευρωπαϊκή παράταξη με δημοκρατικό πρόσημο.

Στη νέα του προσπάθεια για την επανίδρυση μιας νέας «Νέας Δημοκρατίας» δεν ήταν μόνος του. Είχε μαζί του και τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, έναν εκ των κυριοτέρων συμβούλων του. Άλλωστε στο αρχείο του Τσάτσου, εντοπίζονται μια σειρά σημειωμάτων για την ιδεολογική διακήρυξη του νέου κόμματος, τα οποία διαμόρφωσε στην τελική τους εκδοχή ο ίδιος ο Καραμανλής.

Για τους λόγους αυτούς, τόνιζε ο Καραμανλής, το νέο κόμμα «συγκροτείται από έμπειρες και υγιείς, αλλά και από νέες προοδευτικές και ριζοσπαστικές δυνάμεις»· χρησιμοποίησε δηλαδή για μία ακόμη φορά τον επίμαχο όρο του ριζοσπαστισμού που υπήρχε και στον τίτλο της ΕΡΕ.

Ποιοι ήταν δίπλα στον Καραμανλή;

Δίπλα στον «νέο» Καραμανλή στοιχήθηκε το ηγετικό επιτελείο της Ν.Δ. που ουσιαστικά αποτέλεσε μια νέα μορφή της παλαιάς ηγετικής ομάδας της ΕΡΕ: Κωνσταντίνος Τσάτσος, Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, Γεώργιος Ράλλης, Παναγής Παπαληγούρας, Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου.
Το επιτελείο αυτό εμπλουτίστηκε και με νέα πρόσωπα, που έβλεπαν στον μεταπολιτευτικό Καραμανλή έναν σύγχρονο ηγέτη: Παναγιώτης Λαμπρίας, Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Μιλτιάδης Εβερτ, Ιωάννης Μπούτος, Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, Σπύρος Δοξιάδης, ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού καθηγητής Γεώργιος Δράκος, και ο τεχνικός σύμβουλος, Λουκάς Κυριακόπουλος.
Στενός συνεργάτης του Καραμανλή ήδη από εκείνη την εποχή ο οποίος παρέμεινε δίπλα του μέχρι και την τελευταία στιγμή ήταν βεβαίως ο Πέτρος Μολυβιάτης. Θέλοντας να επιτύχει το ρόλο του μεταρρυθμιστή ο Καραμανλής καταφέρει να προσεγγίσει και εξωκομματικά στελέχη που τον ακολουθούν: Νικόλαος Λούρος, Δημήτριος Νιάνιας, Δημήτριος Ευρυγένης, Κωνσταντίνος Τρυπάνης και φυσικά ο Δημήτρης Μπίτσιος ως υφυπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και ως υπουργός Εξωτερικών το 1974-77. Κομβικός ήταν βεβαίως και ο ρόλος του Ξενοφώντα Ζολώτα στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Ποια ήταν η νέα… Νέα Δημοκρατία του;

Η νέα πολιτική παράταξη όπως την οραματίστηκε ο ίδιος ο Καραμανλής περιεγράφηκε στην ιδρυτική πράξη:

«Νέα Δημοκρατία είναι η παράταξη που αγνοεί τις διενέξεις και τους διχασμούς του παρελθόντος και προσανατολίζεται στα ευρύτερα δυνατά σχήματα εθνικής ενότητος … Η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας υπόσχεται ότι θα υπηρετεί πάντα και μόνο τα αληθινά συμφέροντα του Έθνους, που βρίσκονται πέρα και επάνω από τις παραπλανητικές ετικέτες της Δεξιάς, του Κέντρου και της Αριστεράς», αναφέρει μεταξύ άλλων στην ιδρυτική πράξη της 4ης Οκτωβρίου και προσθέτει: «Νέα Δημοκρατία είναι η πολιτική παράταξις του ταυτίζει το Έθνος με τον Λαόν, την Πατρίδα με τους Ανθρώπους της, την Πολιτεία με τους Πολίτες της, την Εθνική Ανεξαρτησία με τη Λαϊκή Κυριαρχία, την Πρόοδο με το Κοινό Αγαθό, την Πολιτική Ελευθερία με την Έννομη Τάξη και την Κοινωνική Δικαιοσύνη».
Το εγχείρημα δεν ήταν εύκολο. Ο Σερραίος είχε να αντιμετωπίσει πολλά... σταγονίδια. Κινήθηκε αργά και σταθερά και εισήγαγε για πρώτη φορά έννοιες όπως αυτή του φιλελευθερισμού: «Η ελευθέρα οικονομία στην οποία πιστεύει η Νέα Δημοκρατία δεν ημπορεί να αποκλείσει την διεύρυνση του οικονομικού τομέως, τον οποίο ελέγχει το κράτος. Και ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν ημπορεί να βρει την δικαίωσή της χωρίς παράλληλη συμμετοχή των ευρύτερων λαϊκών τάξεων στην κατανομή του εθνικού προϊόντος. Κάθε πολίτης της χώρας αυτής πρέπει να γίνει εργάτης μαζί και νομεύς της οικονομικής ευημερίας».
Το νεοσύστατο κόμμα του Καραμανλή κέρδισε εύκολα τις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, καταλαμβάνοντας συντριπτικό ποσοστό 54,37% (2.669.133 ψήφοι) και 220 έδρες. Σε εκείνες τις εκλογές κατέβηκε για πρώτη φορά και ένα επίσης νεοσύστατο κόμμα με το οποίο θα ασχοληθούμε σε άλλο ειδικό αφιέρωμα: Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα το είπαν και απέσπασε ένα μικρό αλλά ελπιδοφόρο 13,58%, εκλέγοντας 12 βουλευτές…

Η ιδρυτική πράξη της Νέας Δημοκρατίας δημοσιεύτηκε την 28η Σεπτεμβρίου, φέροντας την υπογραφή μόνο του Καραμανλή. Η 4η Οκτωβρίου ήταν η μέρα που κατατέθηκε η σχετική αίτηση στο Πρωτοδικείο και καθιερώθηκε ως τα γενέθλια της νέας παράταξης.

Τι σήμαινε όμως το όνομα Νέα Δημοκρατία;

Οι απόψεις διίστανται. Αρκετοί λέγουν ότι συμβολίζει τη «Νέα» μεταπολιτευτική περίοδο που σηματοδότησε η πτώση της Χούντας, με την εδραίωση της «Δημοκρατίας». Κάποιο άλλοι ρίχνουν στο τραπέζι την ακόλουθη ερμηνεία: Το όνομα έλκει την καταγωγή του από τη «Νέα Δημοκρατία», μια εβδομαδιαία ελληνική εφημερίδα που κυκλοφόρησε στο Λονδίνο κατά την περίοδο της δικτατορίας. Εκεί είχε εμφανιστεί στα τέλη Νοεμβρίου 1972 και το περίφημο άρθρο «Η Λύση Καραμανλή» του στενού συνεργάτη του «εθνάρχη», Τάκη Λαμπρία. Κάποιοι επιμένουν ότι ο Λαμπρίας ήταν αυτός που πρότεινε στον Καραμανλή το όνομα, εμπνευσμένος από τον τίτλο της εφημερίδας. Μπορεί να συνέβησαν και τα δύο μαζί.

Άλλωστε ο Τάκης ήταν εκ των στενότερων συνεργατών του, εμπειρότατος δημοσιογράφος και λογογράφος του Προέδρου. Ενός ανθρώπου που άφησε ισχυρό το αποτύπωμά του όχι μόνο στην δεξιά παράταξη, αλλά και στον ευρωπαϊκό προορισμό της Ελλάδας.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr