«Ο Ανδρέας και οι φήμες για πραξικόπημα»

Η γενική διαπίστωση ήταν ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου, η κεντρική φυσιογνωμία ενός άκρως προσωποπαγούς κόμματος, υιοθετούσε πιο μετριοπαθή στάση σε μια σειρά θεμάτων από την οικονομία έως την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ όσο πλησίαζε η ημερομηνία των εκλογών.

Η εκτίμηση αυτή φαινόταν να επιβεβαιώνεται κατά τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, από τα τέλη Οκτωβρίου και μετά.

Η κυβέρνηση Θάτσερ πάντως παρουσιαζόταν άκρως επιφυλακτική για τις προθέσεις του νέου Έλληνα πρωθυπουργού.

Ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ είχε άλλωστε χαρακτηριστεί στις διπλωματικές εκθέσεις ως δημαγωγός, λαϊκιστής, ανορθόδοξος ριζοσπάστης, απρόβλεπτος, διπρόσωπος, με αντιαμερικανικές εμμονές, αλλά και δεινός ρήτορας, πολιτικός που ασκούσε δυνατή έλξη.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως Βρετανοί διπλωμάτες σημείωναν προεκλογικά ότι σε περίπτωση συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ Εξωτερικού ένα στρατιωτικό ή πολιτικό κίνημα που θα ανέτρεπε την κυβέρνηση για να αποκαταστήσει την «αληθινή δημοκρατία» ίσως να μην έβρισκε διόλου αντίθετο το Λονδίνο. Γενικά όμως ένα πραξικόπημα ήταν απευκταίο.

Οι ίδιοι παρατηρούσαν ότι με τρόπο ενοχλητικό και λανθασμένο οι Έλληνες «ήθελαν την ασφάλεια, τον εξοπλισμό και την αίσθηση του ανήκειν στη Δύση που προσέφερε το ΝΑΤΟ, αλλά επιθυμούσαν παράλληλα να εκμεταλλευτούν τη Συμμαχία ώστε να αντιμετωπίσουν μια τουρκική απειλή που θεωρούσαν άμεση και απτή».

Το Φόρεϊν Όφις διευκρίνισε άλλωστε πως η οικονομία της Ελλάδας δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη για την ένταξη στην ΕΟΚ. Εκτενώς είχε εξεταστεί η διαφθορά στο ελληνικό δημόσιο, με τον τότε Βρετανό πρέσβη να σχολιάζει ότι «οι Έλληνες ψηφοφόροι έμοιαζαν να θεωρούν και τη μικρή και τη μεγάλη διαφθορά ως αναπόφευκτο τμήμα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής και επομένως δεν περίμεναν το ΠΑΣΟΚ να είναι πολύ διαφορετικό από την κυβέρνηση της ΝΔ». Η διαφθορά συμπυκνωνόταν, κατά τους Βρετανούς διπλωμάτες, στην έννοια του ρουσφετιού.

Οι Έλληνες χαρακτηρίζονταν «αδιόρθωτα ρομαντικοί και πανούργοι προπαγανδιστές που αναμφισβήτητα θα συνέχιζαν να προωθούν την έννοια του ιδιαίτερου ελληνικού πεπρωμένου». Αλλού είχε σημειωθεί με απόγνωση ότι «οι Έλληνες είναι καλοί στο να καταρτίζουν σχέδια, λιγότερο καλοί στο να τα υλοποιούν και μάστορες στο να τα αλλάζουν».