Η αναβάθμιση της επίσκεψης Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, ο Μπάιντεν και ο εκνευρισμός Ερντογάν

Οι ξεκάθαρες δηλώσεις του απερχόμενου πρέσβη των ΗΠΑ τόσο στην ΕΡΤ όσο και στην «Καθημερινή» προκάλεσαν τρικυμία εν κρανίω στο καθεστώς Ερντογάν. Ο Τζέφρι Πάιατ τόνισε για άλλη μια φορά την ξεκάθαρη στήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης στις θέσεις για τα ελληνοτουρκικά, που έχει διατυπώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι αρμόδιοι υπουργοί της ελληνικής κυβέρνησης.

Ο κ. Πάιατ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι ΗΠΑ έπρεπε να ενεργοποιηθούν «έντονα, για να βοηθήσουμε, ώστε να αποτρέψουμε να ξεφύγουν τα πράγματα εκτός ελέγχου» κατά τη διάρκεια της κρίσης του θέρους προ τριετίας το 2020. «Ακούσατε τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, ότι θεωρούσαμε πως επρόκειτο για μια πολύ σοβαρή κρίση και ενεργοποιηθήκαμε έντονα για να βοηθήσουμε να μην ξεφύγουν τα πράγματα εκτός ελέγχου. Οι συνθήκες σήμερα είναι πολύ βελτιωμένες, παρά τις συνεχιζόμενες απαράδεκτες δραστηριότητες, τις υπερπτήσεις, τις ρητορικές υπερβολές, τις ανόητες δηλώσεις περί αμφισβήτησης της κυριαρχίας των νησιών, η οποία από αμερικανικής πλευράς είναι αδιαμφισβήτητη» είπε ο Πάιατ, μεταξύ άλλων.

Η τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα, δίχως να αναφέρεται στις συνεντεύξεις Πάιατ σε ΕΡΤ και «Καθημερινή», τον «φωτογραφίζει» ωστόσο σε δική της ανάρτηση στο Twitter, σημειώνοντας με εμφανή δυσφορία: «Ένα από τα πιο ατυχή αμαρτήματα της διπλωματίας είναι το να "γίνεσαι εγγενής". Και αυτό συμβαίνει, όταν ξεχνάς τις θέσεις της χώρας σου και υιοθετείς εκείνες των οικοδεσποτών σου». Δεν είναι όμως μόνο ο Πάιατ που ενοχλεί τους Τούρκους, αφού γνωρίζουν ότι ο έμπειρος διπλωμάτης θα αναλάβει υφυπουργός Ενέργειας και αυτό βεβαίως χαλάει τα σχέδια των γειτόνων μας. Μια σειρά από διπλωματικές κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης έχουν προκαλέσει την οργή των Τούρκων με σημαντικότερη την επικείμενη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Το τελευταίο διάστημα ο εκνευρισμός οδηγεί τον Ερντογάν στο να χάσει την απαιτούμενη διπλωματική ψυχραιμία και να αυξάνει κατακόρυφα την επιθετικότητά του, ειδικά κατά των ΗΠΑ.

Θυμίζουμε ότι πριν λίγες μέρες ο Ταγίπ Ερντογάν εγκαλούσε τον Αμερικανό πρόεδρο για το θέμα της γενοκτονίας των Αρμενίων και τον συμβούλευε να μάθει ιστορία. Συγκεκριμένα ο Ερντογάν είπε κατά τη διάρκεια ομιλίας στην Άγκυρα ύστερα από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου: «Οι αξιώσεις των Αρμενίων, που φέρεται να αναγνωρίζονται από τις διοικήσεις διαφόρων χωρών, δεν μας ενδιαφέρουν. Έτσι αντιμετωπίζουμε τις δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Μπάιντεν. Ο κ. Μπάιντεν πρέπει να μελετήσει και να γνωρίζει πολύ καλά την ιστορία των Αρμενίων. Εμείς είναι δυνατόν να του συγχωρήσουμε την προσπάθειά του να αμφισβητήσει την Τουρκία χωρίς να γνωρίζει αυτά τα πράγματα».

Ο πρόεδρος της Τουρκίας βλέπει να πέφτουν στο κενό οι πρωτοβουλίες του να παίξει το ρόλο μεσολαβητή στην κρίση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Παρά τις προσπάθειές του να φανεί «ειρηνοποιός» καλώντας και τις δύο πλευρές για διαπραγματεύσεις στην Τουρκία δεν κατάφερε ποτέ να πάρει το «πράσινο φως» των Αμερικανών. Οι ΗΠΑ δεν έπεσαν στην παγίδα ούτε να του ζητήσουν μια τέτοια πρωτοβουλία, ούτε να την «νομιμοποιήσουν» με κάποια παρέμβαση ή δήλωσή τους. Άλλωστε ο μόνος άνθρωπος που εμπιστεύθηκε ο Μπάιντεν για κάτι τέτοιο ήταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Ναφτάλι Μπενέτ ο οποίος εκ του αποτελέσματος παρά τις επαφές που έκανε και με τον Πούτιν και με τον Ζελένσκι δεν κατάφερε και πολλά πράγματα. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα έχριζε ποτέ «αντιπρόσωπό» του τον Ερντογάν, ούτε και πρόκειται ποτέ να του δώσει τα «κλειδιά» της Ανατολικής Μεσογείου. Τουλάχιστον στο θέμα της ελληνικής κυριαρχίας των νησιών οι Αμερικανοί είναι κατηγορηματικοί και ξεκάθαροι.

Μέσα σε αυτό το τοπίο η πρόσκληση του Τζο Μπάιντεν στον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά και η αναβάθμισή της που συνοδεύεται πλέον από την πρόσκληση πρώτη φορά σε Έλληνα πρωθυπουργό να μιλήσει στο Κογκρέσο, αναδεικνύει τον ενισχυμένο ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Εκεί άλλωστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει την ευκαιρία να θέσει ακόμη σθεναρά το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας ενώπιον των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας, που έχουν ήδη καταδικάσει τον τουρκικό αναθεωρητισμό κι ενώ ο Ερντογάν προσπαθεί να τους πείσει για αγορά μαχητικών. Η ισχυροποίηση των συμμαχιών της Ελλάδας και η αμυντική της θωράκιση με υπερσύγχρονες φρεγάτες Belharra και μαχητικά πέμπτης γενιάς Rafale, έχει προκαλέσει τον εκνευρισμό του. Ειδικά από τη στιγμή που ο ίδιος αδυνατεί εξαιτίας των κυρώσεων για τους S-400 να αναβαθμίσει τους εξοπλισμούς της Τουρκίας και να αγοράσει νέα μαχητικά.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι μετά τη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ο Ταγίπ Ερντογάν θα χάσει περισσότερο την ψυχραιμία του και θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί το momentum της αναγκαιότητας από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, του διαμεσολαβητικού ρόλου της χώρας του μεταξύ Ρωσίας - Ουκρανίας. Επειδή ακριβώς εισφέρει πολλά χρήματα στο ΝΑΤΟ, επειδή είναι πρόθυμος σε όλες τις αποστολές της Συμμαχίας και επειδή αγοράζει ότι κι αν του πουλήσουν σε επίπεδο πολεμικής βιομηχανίας, θα επιχειρήσει να εγείρει και εντός της Συμμαχίας τις παράλογες διεκδικήσεις της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας, θέτοντάς τις ως όρο για την παραμονή του στο δυτικό στρατόπεδο.