Τιμές ρεύματος: Ορατός ο κίνδυνος κοινωνικής αναταραχής σε όλη την Ευρώπη

Αν κάποιος επιχειρούσε να δώσει ένα τίτλο σε αυτό τον φαύλο κύκλο της ενεργειακής ύφεσης που ταλανίζει ολόκληρη την Ευρώπη και την Ελλάδα, αυτός θα ήταν: «Από το κακό στο χειρότερο».

Τα τιμολόγια του ρεύματος θα φτάσουν σε δυσθεώρητα ύψη τον Αύγουστο, οι τιμές του φυσικού αερίου επίσης, ενώ οι εταιρείες που ασχολούνται με τη διανομή και την παραγωγή ρεύματος σε ένα μεγάλο ποσοστό θα οδηγηθούν σε «κανόνια» τους επόμενους μήνες. Όπως έγινε και την περίοδο των πέτρινων μνημονιακών χρόνων έχει ήδη αρχίσει να γεννιέται ένα νέο «κίνημα δεν πληρώνω», με ακόμα χειρότερες συνέπειες, αφού μιλάμε για κίνημα «ΔΕΝ έχω να πληρώσω».

Στη Βρετανία για παράδειγμα έχουν αρχίσει να συζητούν πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση να οδηγήσει ως τα τέλη του έτους σε εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή, επειδή οι άνθρωποι που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους είναι έτοιμοι να αντιδράσουν. Πάνω από 75.000 Βρετανοί αρνούνται να πληρώσουν για ηλεκτρικό ρεύμα, εν μέσω πληθωριστικής καταιγίδας. «75.000 άνθρωποι έχουν δεσμευτεί να μην πληρώσουν την 1η Οκτωβρίου! Εάν η κυβέρνηση και οι εταιρείες ενέργειας αρνούνται να το κάνουν, τότε οι απλοί άνθρωποι το κάνουν! Μαζί μπορούμε να επιβάλουμε μια δίκαιη τιμή και προσιτή ενέργεια για όλους», έγραψε στο Twitter η σχετική κίνηση, που καθοδηγεί το ρεύμα αντίδρασης. «Μην πληρώνεις Ηνωμένο Βασίλειο» τιτλοφορείται το βρετανικό κίνημα «Δεν πληρώνω», (Don't Pay UK).

Η αντίδραση έρχεται καθώς η πληθωριστική καταιγίδα των υψηλών τιμών της ενέργειας έχει εξαλείψει τα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι Βρετανοί βρίσκονται στην πιο δεινή θέση των τελευταίων τριών δεκαετιών καθώς ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει στο 13%

Και ενώ ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας (BoE) Andrew Bailey αύξησε τα επιτόκια στο ανώτερο επίπεδο τα τελευταία 27 χρόνια για να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, οι κίνδυνοι ύφεσης αυξάνονται.

Την 1η Οκτωβρίου, το μέσο νοικοκυριό θα πληρώνει σχεδόν 300 λίρες το μήνα για ρεύμα, προειδοποίησε η BoE. Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου επέκρινε το κίνημα, χαρακτηρίζοντάς το «εξαιρετικά ανεύθυνο».
«Πρόκειται για εξαιρετικά ανεύθυνα μηνύματα, τα οποία τελικά θα ωθήσουν μόνο τις τιμές για όλους τους άλλους και θα επηρεάσουν τις προσωπικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας», ανέφερε ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος στην εφημερίδα The Independent.

Το Don't Pay UK πιστεύει ότι 6,3 εκατομμύρια βρετανικά νοικοκυριά θα οδηγηθούν σε ενεργειακή φτώχεια αυτόν τον χειμώνα, με εκατομμύρια ακόμη να αισθάνονται το άγχος ενός πληθωρισμού εκτός ελέγχου.

Εδώ στην Ελλάδα παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση έχει κινητοποιήσει όλο το μηχανισμό παραγωγής και διανομής ενέργειας προκειμένου να είναι σε red alert και να αποφύγουμε τα χειρότερα, τα πράγματα δεν είναι καθόλου ρόδινα. Για άμεσο κίνδυνο κατάρρευσης της ενεργειακής αγοράς και νέα «κανόνια» τύπου Energa προειδοποιεί και ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) κ. Αθανάσιος Δαγούμας, σε σχετική επιστολή που απέστειλε προ ημερών προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Ο ρυθμιστής του ενεργειακού τομέα της χώρας ζητεί άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της ρευστότητας των εταιρειών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να αποφευχθεί μπλακάουτ στην αγορά. Όπως αναφέρει στην επιστολή, την οποία παρουσίασε το «Βήμα», «ο κλάδος της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζει οξύτατα προβλήματα χρηματοοικονομικής ρευστότητας που επαπειλούν τη βιωσιμότητα των δραστηριοποιούμενων επιχειρήσεων και δύνανται να οδηγήσουν συμμετέχοντες στην έξοδο από την αγορά, με απώτερη συνέπεια την υποβάθμιση του ανταγωνιστικού της χαρακτήρα και τη διαμόρφωση εκ νέου (μετά το 2011 και τις υποθέσεις Energa – Hellas Power) συνθηκών ολιγοπωλίου ή/και μονοπωλίου».

Παράγοντας αποσταθεροποίησης

Το μέγεθος του προβλήματος γίνεται αντιληπτό αν λάβουμε υπόψη μας ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές καταναλωτών προς τους προμηθευτές είναι πάνω από 1 δισ. ευρώ και αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο. Σε αυτές συναθροίζονται και οι διακανονισμοί των οφειλόμενων ποσών σε δόσεις που παρέχουν οι πάροχοι ρεύματος προς τους πελάτες τους και το χρέος αυξάνει συνεχώς και μετατρέπεται σε σοβαρό παράγοντα αποσταθεροποίησης.

Μάλιστα, παρά τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), οι ληξιπρόθεσμες οφειλές συνεχίζουν να αυξάνονται ενώ «αναδεικνύεται ο κίνδυνος της δημιουργίας νέων, που θα παραμείνουν οριστικά ανείσπρακτες, καθώς είναι πλέον επιτρεπτή η αλλαγή προμηθευτή χωρίς την εξόφληση ή έστω τον διακανονισμό των προηγούμενων οφειλών». Γι΄ αυτό η ΡΑΕ θεωρεί σκόπιμο να προσδιορισθούν οι προϋποθέσεις αλλαγής προμηθευτή, σε περίπτωση ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Στο παραπάνω θρίλερ πρέπει να προσθέσουμε το γεγονός ότι τα προβλήματα ασφυξίας πλήττουν αρκετές επιχειρήσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορεί οι καθετοποιημένες εταιρείες να αντέχουν, όμως πολλές μικρές εταιρείες θα οδηγηθούν με μαθηματική ακρίβεια σε λουκέτο κάτι που θα δημιουργήσει εκ των πραγμάτων νέες συνθήκες ολιγοπωλίων ή και μονοπωλίων.

Όπως και να έχει το εκρηκτικό αυτό μείγμα δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής αναταραχής οι οποίες θα είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμες πολιτικά, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης.