ΠΑΣΟΚ: Όταν (ξανα)ήταν τρίτο κόμμα

Σε τίποτε δεν δηλώνει ένα κόμμα εξουσίας (αυτό, δηλαδή, που από την μεταπολίτευση και μετά κυβέρνησε τη χώρα για τα 21 από τα 38 χρόνια).

Μόνη, αλλά σημαντική, διαφορά είναι μια απουσία. Λείπει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο άνθρωπος που ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα. Έδωσε την πνοή του και την υπογραφή του σε έναν αγώνα για εκδημοκρατισμό, ενταφιασμό του εθνικού διχασμού και αξιοπρέπεια. Ήταν ο πολιτικός που ενέπνευσε και αμφισβητήθηκε όσο λίγοι αλλά σίγουρα έκανε πράξη τη θεσμική ανασυγκρότηση και την παραγωγική αναδιάρθρωση της Πατρίδας.

Το 1974, το ΠΑΣΟΚ ήταν το ανερχόμενο κόμμα του «άγριου» Αντρέα, του γιου του «Γέρου της Δημοκρατίας» που δεν αναγνώριζε στην Ένωση Κέντρου – Νέες Δυνάμεις του Μαύρου την συνέχεια της παπανδρεϊκής Ένωσης Κέντρου στην οποίαν ανδρώθηκε, αλλά ήθελε να φτιάξει το δικό του μείγμα από αριστερή εκρηκτικότητα, σοσιαλδημοκρατικό «επιστημονισμό» και κεντρώο, βενιζελικό know how.

Το 2012 είναι το οροθετικό πρεζόνι που όταν κατάλαβε πως τελειώνει η πρέζα του (η εξουσία) δεν δίστασε να εκδοθεί στο πεζοδρόμιο για λίγα ψιλά και χωρίς να παίρνει προφυλάξεις, μολύνοντας τους ανυποψίαστους (αλλά αφελείς) που έρχονταν σ' επαφή μαζί του.

Οι συνθήκες

Το 1974 ήταν οι πρώτες εκλογές μετά την Δικτατορία. Όπου το ΠΑΚ, το ριζοσπαστικό όχημα - προάγγελος του ΠΑΣΟΚ είχε παίξει σημαντικό, αντικαθεστωτικό ρόλο.

Το 2012 είναι η χρεωκοπία που κατά 55% (αν το πάμε μόνο χρονικά, τόσο είναι το ποσοστό που αναλογεί στα 21 χρόνια διακυβέρνησής του) οφείλεται στο ίδιο. Και το Μνημόνιο, η λύση που αναγκάστηκε να δεχτεί (τα ψιλά για την πρέζα, που λέγαμε), γιατί το ίδιο δεν είχε τις ιδέες –ή την θέληση- να βρει μια βιώσιμη λύση.

Το μέλλον

Το 1974 ήταν λαμπρό. Ένα κόμμα σε άνοδο. Και τι άνοδο! Διπλασίασε το ποσοστό του τρία χρόνια αργότερα και το 1981 έφερε μια σαρωτική «αλλαγή» στον εκλογικό χάρτη και την ελληνική κοινωνία, μαζεύοντας σχεδόν τις μισές ψήφους.

Το 2012 είναι δυσοίωνο. Ίσως ένα κομματάκι εξουσίας να υπάρχει ακόμη για τον ταλαίπωρο Ευάγγελο Βενιζέλο που επιμένει να σηκώνει τον σταυρό του μαρτυρίου ολόκληρου του κινήματος –αλλά τι εξουσία θα είναι αυτή!

Η πορεία

Πυραμιδωτή. Με βιαστική αναρρίχηση, επτά χρόνια μετά την ίδρυσή του, βίαιη διατήρηση ψηλά, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης για πάνω από μια δεκαετία, μέτρια φθορά στην συνέχεια, και μια ξαφνική βουτιά –ή σάλτο μορτάλε στο τέλος. Αν το ΠΑΣΟΚ δεν αντέξει το σημερινό του ποσοστό και δει τον ήλιο που ανέτειλε το 1974 να δύει 38 χρόνια αργότερα, η ιστορία θα γράψει πως ήταν ένας Παπανδρέου στη μία του άκρη κι ένας άλλος στην άλλην. Απ' το «λεφτά υπάρχουν», στο «Καστελόριζο» και στο «Δημοψήφισμα», το χρονικό της κατάρρευσης του κινήματος έχει γραμμένο με έντονα γράμματα ένα τεράστιο ΓΑΠ επάνω του.

Τι άλλαξε;

Το 1974 ήταν οι παρίες, οι απόκληροι, οι αδικημένοι που συνασπίζονταν γύρω από έναν ηγέτη που ήξερε να υπόσχεται με ωραίο τρόπο –κι αργότερα απέδειξε ότι πραγματοποιεί κιόλας.

Το 2012 είναι οι βολεμένοι ή οι ευκολόπιστοι (μια μειοψηφία κάποτε, που στο ταξίδι αυτής της πυραμίδας έγινε μια τεράστια πλειοψηφία, μια «νέα Ελλάδα»), που εγκαταλείπουν με πανικό το πλοίο που βουλιάζει. Το πιο μεγάλο κρίμα είναι ότι αν κρατούσαν την σιλουέτα που είχαν το '74, το καράβι θα κρατούσε ακόμη γερά. Αλλά όταν «μαζί τα φάγαμε», παχύναμε και βαρύναμε τόσο πολύ, που η ίσαλος γραμμή κατέβηκε επικίνδυνα χαμηλά. Στο 13,5....