Εκλογές 2023: Πού ψηφίζω, πώς ψηφίζω, γιατί δεν βάζουμε σταυρό προτίμησης
Μόλις τέσσερα 24ωρα απομένουν έτσι ώστε να διεξαχθούν οι επαναληπτικές εκλογές στις 25 Ιουνίου, από τις οποίες – εκτός συγκλονιστικού απροόπτου – θα προκύψει η νέα κυβέρνηση της Ελλάδας. Δύο είναι οι βασικές διαφορές σε σχέση με τις εκλογές που διεξήχθησαν στις 21 Μαΐου.
Η πρώτη αφορά στο γεγονός ότι αυτή τη φορά οι εκλογές θα διενεργηθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Αυτό σημαίνει πως το πρώτο κόμμα αν πιάσει ποσοστό περίπου 40% θα λάβει κλιμακωτό μπόνους εδρών που μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 50 έδρες. Η δεύτερη διαφορά, είναι ότι οι ψηφοφόροι δεν χρειάζεται να βάλουν σταυρό στα ψηφοδέλτια την προσεχή Κυριακή.
Πού ψηφίζω – Βρείτε το εκλογικό κέντρο σας με λίγα κλικ
Το εκλογικό τμήμα στο οποίο ψηφίζει ο κάθε ψηφοφόρος είναι ένα από τα βασικά που πρέπει να γνωρίζει κανείς για να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα στις Εκλογές 2023.
Ο κάθε πολίτης μπορεί να βρει εύκολα το εκλογικό τμήμα του μέσα από την εφαρμογή του υπουργείου Εσωτερικών. Μέσα από το mpp.ypes.gov.gr, ο πολίτης εισάγει τα στοιχεία του και έτσι βρίσκει επακριβώς το εκλογικό τμήμα στο οποίο είναι εγγεγραμμένος έτσι ώστε να ψηφίσει στις εκλογές 2023.
Ακόμα και αν ο πολίτης δεν θυμάται τον ειδικό εκλογικό αριθμό του, συμπληρώνοντας το επώνυμο, το όνομα, το πατρώνυμο και το όνομα μητρός θα του επιστραφούν επακριβώς όλα τα αποτελέσματα. Έτσι, με μερικά κλικ πληροφορείται κανείς και τον Ειδικό Εκλογικό Αριθμό αλλά και τον κωδικό του Εκλογικού Διαμερίσματος. Το Εκλογικό Τμήμα αναγράφεται λεπτομερώς και μάλιστα παρέχεται η δυνατότητα να το βρει κανείς και στον χάρτη πατώντας πάνω στη σχετική ένδειξη.
Εκλογές 2023: Γιατί δεν βάζουμε σταυρό προτίμησης
Σε κάθε εκλογέα δίνεται ένας και μοναδικός φάκελος, ο οποίος μονογράφεται κατά τη στιγμή της παράδοσής του από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγίζεται με τη σφραγίδα της εφορευτικής επιτροπής. Μαζί με το φάκελο δίνεται και πλήρης σειρά εντύπων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών και μεμονωμένων υποψηφίων, καθώς και ένα λευκό ψηφοδέλτιο.
Ακολούθως, η επιτροπή υποδεικνύει στον εκλογέα να αποσυρθεί στο παραβάν, όπου, χωρίς να είναι θεατός, τοποθετεί το ψηφοδέλτιο της επιλογής του στο φάκελο. Έπειτα ο εκλογέας, αφού κολλήσει το φάκελο, επιστρέφει και, ενώπιον της εφορευτικής επιτροπής και των λοιπών παρισταμένων, ρίχνει ο ίδιος το φάκελο στην κάλπη (άρθρα 72 παρ. 7 και 83 παρ. 1 και 2 του π.δ. 26/2012).
Σημειώνεται ότι, ο αντιπρόσωπος της δικαστικής αρχής οφείλει να ενημερώνει τους εκλογείς, ότι στο ψηφοδέλτιο δεν τίθεται σταυρός προτίμησης υπέρ των υποψηφίων, δεδομένου ότι οι υποψήφιοι εκλέγονται κατά τη σειρά που αναγράφονται στο συνδυασμό του κόμματος (λίστα).
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στα μεικτά εκλογικά τμήματα ετεροδημοτών, στο φάκελο εντός του οποίου τοποθετείται το ψηφοδέλτιο, αναγράφεται η βασική εκλογική περιφέρεια, στους εκλογικούς καταλόγους της οποίας είναι εγγεγραµµένος ο εκλογέας. Ομοίως, ο φάκελος μονογράφεται κατά τη στιγμή της παράδοσής του από τον αντιπρόσωπο της δικαστικής αρχής και σφραγίζεται με την σφραγίδα της εφορευτικής επιτροπής.
Εκλογές 2023: Πώς ψηφίζω - Τι να κάνετε αν δεν έχετε ταυτότητα
Οι εκλογείς προσέρχονται στην αίθουσα ψηφοφορίας ένας - ένας, ή σε ολιγάριθμες ομάδες, ή όπως ειδικότερα ορίζει η εφορευτική επιτροπή, η οποία αναγνωρίζει την ταυτότητά τους και επαληθεύει την εγγραφή τους στον εκλογικό κατάλογο.
Η αναγνώριση των εκλογέων για την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος γίνεται με βάση την αστυνομική τους ταυτότητα ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριό τους ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων. Σημειώνεται ότι τυχόν «κομμένα» δελτία αστυνομικής ταυτότητας είναι αποδεκτά.
Ειδικότερα για τα διαβατήρια, επισημαίνεται ότι αρκεί και ελληνικό διαβατήριο που έχει λήξει η ισχύς του.
H αναγνώριση των εκλογέων μπορεί να γίνει και με χρήση της ψηφιακής ταυτότητας του άρθρου 80 του ν. 4954/2022 (Α’ 136), ακολουθώντας τη διαδικασία ταυτοποίησης που προβλέπεται στην κοινή υπουργική απόφαση υπ’ αρ. 4082/2022 (Β’ 3982) και είναι προσβάσιμη μέσω της κυβερνητικής πύλης https://wallet.gov.gr. Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι εφικτή η τήρηση της ως άνω διαδικασίας ή η εφαρμογή της προκαλεί καθυστερήσεις στη διαδικασία της ψηφοφορίας, κατά την κρίση του προέδρου της εφορευτικής επιτροπής, η ταυτοποίηση των εκλογέων γίνεται με βάση τα στοιχεία της προηγούμενης παραγράφου.
Το προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και οι στρατιωτικοί που υπηρετούν με οποιαδήποτε ιδιότητα στις Ένοπλες Δυνάμεις, ή στο Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή, ψηφίζουν με βάση τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους στην περιφέρεια όπου υπηρετούν, προσέρχονται στο εκλογικό κατάστημα ατομικά και όχι συντεταγμένοι ή με οποιαδήποτε συνοδεία. Η αναγνώριση των στρατιωτικών και όσων υπηρετούν στα σώματα ασφαλείας γίνεται με βάση τις στρατιωτικές ή υπηρεσιακές τους ταυτότητες, σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις.
Προκειμένου οι ανωτέρω εκλογείς να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στο δήμο που είναι εγγεγραμμένοι, οφείλουν να προσκομίσουν στην εφορευτική επιτροπή βεβαίωση της υπηρεσίας τους ή της μονάδας τους ότι δεν έχουν εγγραφεί στις καταστάσεις του άρθρου 27 του π.δ. 26/2012.
Μετά την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος και εφόσον ζητηθεί από τον εκλογέα, χορηγείται σε αυτόν έντυπη βεβαίωση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος, που υπογράφεται και σφραγίζεται από τον πρόεδρο της εφορευτικής επιτροπής, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 83 του π.δ. 26/2012. Σημειώνεται ότι με τέτοιες έντυπες βεβαιώσεις θα είναι εφοδιασμένα όλα τα εκλογικά τμήματα.
Κατά την αναγνώριση των εκλογέων, είναι πιθανό να διαπιστωθούν για ορισμένους εκλογείς ασυμφωνίες, εξαιτίας λαθών ή άλλων αιτιών, μεταξύ των στοιχείων τους στον εκλογικό κατάλογο και αυτών της αστυνομικής ή υπηρεσιακής τους ταυτότητας.
Ειδικότερα:
α) Τα στοιχεία εγγραφής τους στους εκλογικούς καταλόγους να μην συμπίπτουν απόλυτα με τα στοιχεία της αστυνομικής ή υπηρεσιακής τους ταυτότητας. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει οι εκλογείς να προσκομίσουν βεβαίωση ταυτοπροσωπίας, που εκδίδεται από τον οικείο δήμαρχο ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο από το οποίο να προκύπτει και να αποδεικνύεται η ταυτότητά τους.
Ωστόσο, εναπόκειται στην κρίση της εφορευτικής επιτροπής να λάβει υπόψη της τα περαιτέρω στοιχεία που τυχόν αποδεικνύουν την ταυτότητα του εκλογέα, προκειμένου να του επιτρέψει να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.
β) Γυναίκες εκλογείς που έχουν εγγραφεί στον εκλογικό κατάλογο με το επώνυμο του συζύγου τους, ενώ στο δελτίο της αστυνομικής τους ταυτότητας φέρονται με το πατρικό τους επώνυμο ή και αντίστροφα.
γ) Γυναίκες εκλογείς που είχαν εγγραφεί στον εκλογικό κατάλογο με το επώνυμο του συζύγου τους και αφού διαζεύχθηκαν, αντικατέστησαν το δελτίο της αστυνομικής τους ταυτότητας, αλλάζοντας το επώνυμο του συζύγου τους με το επώνυμο του γένους τους, χωρίς να έχει γίνει σχετική διόρθωση των στοιχείων τους στον εκλογικό κατάλογο.
Στις παραπάνω β΄ και γ΄ περιπτώσεις, είναι δυνατή η εξακρίβωση της πραγματικής ταυτότητας των εκλογέων με αντιπαραβολή των στοιχείων του εκλογικού καταλόγου και της αστυνομικής ταυτότητας, ώστε να μην απαιτείται προσκόμιση και άλλων αποδεικτικών εγγράφων.
Εφόσον, όμως, και με την αντιπαραβολή των στοιχείων δεν είναι δυνατή η εξακρίβωση της ταυτότητάς τους, οι γυναίκες εκλογείς πρέπει να είναι εφοδιασμένες με ανάλογο αποδεικτικό έγγραφο (π.χ. ληξιαρχική πράξη γάμου).
Σε κάθε περίπτωση, η εφορευτική επιτροπή είναι αρμόδια να κρίνει, αν αποδεικνύεται η ταυτότητα των εκλογέων με οποιοδήποτε άλλο στοιχείο ή έγγραφο (π.χ. μνεία γένους στην αστυνομική ταυτότητα).
Προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι πολίτες κατά την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος, οι Αρχές έκδοσης δελτίων ταυτότητας, θα λειτουργήσουν τις ημέρες Σάββατο 24 Ιουνίου και Κυριακή 25 Ιουνίου κατά τις ώρες που θα οριστούν με έγγραφο του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Εκλογές 2023: Τι ισχύει με όσους είναι διπλοεγγεγραμμένοι
Σε περίπτωση τυχόν διπλοεγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους, υπάρχει δίπλα στα στοιχεία του διπλοεγγεγραμμένου εκλογέα η ένδειξη Δ (διπλοεγγεγραμμένος).
Κατά την ψηφοφορία, ο διπλοεγγεγραμμένος εκλογέας υπογράφει ενώπιον του αντιπροσώπου της δικαστικής αρχής έντυπη υπεύθυνη δήλωση, με την οποία δηλώνει ότι, έχοντας υπόψη την παρ. 2 του άρθρου 113 του π.δ. 26/2012, έλαβε γνώση ότι είναι διπλοεγγεγραμμένος και δεν ψήφισε, ούτε προτίθεται να ψηφίσει την ημέρα αυτή σε άλλο εκλογικό τμήμα της Χώρας. Με αυτές τις έντυπες υπεύθυνες δηλώσεις, εφοδιάζονται όλα τα εκλογικά τμήματα, μαζί με το λοιπό εκλογικό υλικό.
Κατά την υπογραφή της ανωτέρω υπεύθυνης δήλωσης, πρέπει να δοθεί από τους δικαστικούς αντιπροσώπους ιδιαίτερη προσοχή στη συμπλήρωση των στοιχείων του διπλοεγγεγραμμένου εκλογέα και ιδιαίτερα στην ορθή αναγραφή του ειδικού εκλογικού αριθμού, όπως αυτός προκύπτει από τον εκλογικό κατάλογο.
Στην υπεύθυνη δήλωση πρέπει, επίσης, να αναγράφονται τα στοιχεία του εκλογικού τμήματος.
Περαιτέρω, οι δικαστικοί αντιπρόσωποι οφείλουν να τοποθετήσουν τις υπεύθυνες δηλώσεις των διπλοεγγεγραμμένων εκλογέων σε ιδιαίτερο φάκελο και να τις παραδώσουν στο οικείο Πρωτοδικείο ξεχωριστά από τον εκλογικό σάκο.
Ο φάκελος αυτός θα φέρει εξωτερικά την ένδειξη:
«Υπεύθυνες δηλώσεις διπλοεγγεγραμμένων εκλογέων Εκλογικού Τμήματος.............................................Δήμου………………. Νομού ».
Οι Πρόεδροι Εφετών, προκειμένου περί μεικτών εκλογικών τμημάτων ετεροδημοτών καθώς και οι Πρόεδροι Πρωτοδικών οφείλουν να συγκεντρώσουν τους ανωτέρω φακέλους με τις υπεύθυνες δηλώσεις των διπλοεγγεγραμμένων εκλογέων και να τους αποστείλουν, αμέσως μετά τις εκλογές, στη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών, προκειμένου να ακολουθήσει παραβολή των στοιχείων.
Εκλογές 2023: Πώς ψηφίζουν οι ετεροδημότες
Όπως είναι ήδη γνωστό, παρέχεται η δυνατότητα στους ετεροδημότες εκλογείς να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους, εφόσον είχαν υποβάλει σχετική αίτηση, η οποία οριστικοποιήθηκε από τους οικείους δήμους έως την 30η Απριλίου 2023, και περιελήφθησαν στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ετεροδημοτών.
Στην περίπτωση αυτή, πριν από το όνομα κάθε εκλογέα – ετεροδημότη στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους υπάρχει η ένδειξη Ε. Πιο συγκεκριμένα, ο εκλογικός κατάλογος κάθε εκλογικού τμήματος περιλαμβάνει τους εκλογείς κατ’ αλφαβητική σειρά. Για κάθε εκλογέα αναγράφονται κατά σειρά τα εξής στοιχεία: Α/Α (Αύξων Αριθμός), Ε.Ε.Α (Ειδικός Εκλογικός Αριθμός), Φ (Φύλο), Επώνυμο, Όνομα, Όνομα Πατέρα, Όνομα Μητέρας, Όνομα Συζύγου, Επώνυμο Πατέρα, Ημερομηνία Γέννησης, Αριθμός Δημοτολογίου, Οδός Αριθμός, Τ.Κ. Πόλη – Περιοχή. Η ένδειξη Ε αναγράφεται ακριβώς πριν από το στοιχείο Α/Α. Στους εκλογείς αυτούς, απαγορεύεται να ψηφίσουν στο δήμο, στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Συνεπώς, οι αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής δεν πρέπει να επιτρέπουν σε εκλογείς, οι οποίοι φέρουν την ένδειξη Ε στο βασικό εκλογικό κατάλογο, να ψηφίσουν.
Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι πρέπει, επίσης, να έχουν υπόψη τους ότι για τον υπολογισμό των πραγματικά εγγεγραμμένων κάθε κοινού εκλογικού τμήματος, αφαιρούνται οι ετεροδημότες και θεωρούνται εγγεγραμμένοι μόνον όσοι δεν φέρουν την ένδειξη Ε πριν από το όνομά τους.
Με αυτόν τον τρόπο, θα αποφευχθεί η πλασματική εμφάνιση στοιχείων, που αφορούν τόσο στο σύνολο του εκλογικού σώματος όσο και στο ποσοστό αποχής.
Εκλογές 2023: Πώς ψηφίζουν οι Έλληνες του εξωτερικού
Με το ν. 4648/2019 (Α’ 205), παρέχεται, για πρώτη φορά, η δυνατότητα στους εκλογείς που την ημέρα της ψηφοφορίας βρίσκονται μόνιμα ή προσωρινά εκτός της Ελλάδας, έχουν ενεργό το δικαίωμα του εκλέγειν και είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού να ψηφίσουν στον τόπο μόνιμής ή προσωρινής διαμονής τους.
Στην περίπτωση αυτή, πριν από το όνομα του εκλογέα στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους, υπάρχει η ένδειξη Α. Πιο συγκεκριμένα, ο εκλογικός κατάλογος κάθε εκλογικού τμήματος περιλαμβάνει τους εκλογείς κατ’ αλφαβητική σειρά. Για κάθε εκλογέα αναγράφονται κατά σειρά τα εξής στοιχεία: Α/Α (Αύξων Αριθμός), Ε.Ε.Α (Ειδικός Εκλογικός Αριθμός), Φ (Φύλο), Επώνυμο, Όνομα, Όνομα Πατέρα, Όνομα Μητέρας, Όνομα Συζύγου, Επώνυμο Πατέρα, Ημερομηνία Γέννησης, Αριθμός Δημοτολογίου, Οδός Αριθμός, Τ.Κ. Πόλη – Περιοχή. Η ένδειξη Α αναγράφεται ακριβώς πριν από το στοιχείο Α/Α. Στους εκλογείς αυτούς απαγορεύεται να ψηφίσουν στο δήμο, στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Οι αντιπρόσωποι της δικαστικής αρχής δεν πρέπει να επιτρέπουν σε εκλογείς, οι οποίοι φέρουν την ένδειξη Α στο βασικό εκλογικό κατάλογο, να ψηφίσουν.
Οι δικαστικοί αντιπρόσωποι πρέπει, επίσης, να έχουν υπόψη τους ότι για τον υπολογισμό των πραγματικά εγγεγραμμένων κάθε κοινού εκλογικού τμήματος, αφαιρούνται και οι εκλογείς του εξωτερικού και θεωρούνται εγγεγραμμένοι μόνον όσοι δεν φέρουν την ένδειξη Α πριν από το όνομά τους.