Η «Διακήρυξη των Αθηνών» για Δυτικά Βαλκάνια, Ουκρανία, Μολδαβία και ΕΕ - Εικόνες από το δείπνο
Παρουσία του προέδρου της Ουκρανίας, Βολοντομίρ Ζελένσκι, που επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα, αλλά και της προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, παρατέθηκε το άτυπο δείπνο το οποίο οργάνωσε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Κύριο θέμα ήταν η ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, με τους συμβολισμούς να είναι πολλοί και ιδιαίτεροι.
Οι 11 ηγέτες που έδωσαν το «παρών», ανάμεσα στους οποίους δεν βρέθηκε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται μετά τις εξελίξεις και στην υπόθεση Μπελέρη, υιοθέτησαν τη «Διακήρυξη των Αθηνών». Ένα κείμενο το οποίο εστιάζει στην ενταξιακή πορεία των χωρών τους στην ΕΕ, όπως το ίδιο ισχύει και για την Ουκρανία και τη Μολδαβία, καταδικάζοντας παράλληλα την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Επιπλέον, η διακήρυξη αυτή έρχεται 20 χρόνια μετά την ιστορική Σύνοδο Κορυφής ΕΕ – Δυτικών Βαλκανίων, που είχε διοργανωθεί στη Θεσσαλονίκη.
Αναλυτικά η Διακήρυξη των Αθηνών
Εμείς, Πρόεδρος Aleksandar Vučić, Πρόεδρος Maia Sandu, Πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy, Πρόεδρος Jakov Milatović, Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, Πρωθυπουργός Ion-Marcel Ciolacu, Πρωθυπουργός Albin Kurti, Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου Borjana Krišto, Πρωθυπουργός Dimitar Kovachevski, Ο υπουργός Nikolai Denkov και ο πρωθυπουργός Andrej Plenković, παρουσία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, συναντήθηκαν σήμερα στην Αθήνα, είκοσι χρόνια μετά την ιστορική Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων στη Θεσσαλονίκη, και εξέδωσαν τα ακόλουθα δήλωση:
- Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι μια κομβική στιγμή για την Ευρώπη, δημιουργώντας ένα νέο επίπεδο συνειδητοποίησης των κοινών αρχών, της ενότητας και του κοινού μέλλοντος εντός της ΕΕ. Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για την ασφάλεια, την ειρήνη και τη σταθερότητα της ευρωπαϊκής μας ηπείρου. Οι νόμοι και οι αρχές που συνέβαλαν σε μια σταθερή και προβλέψιμη ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας για τόσο καιρό έχουν παραβιαστεί και γινόμαστε μάρτυρες εκ νέου της εκδήλωσης των καταστροφικών επιπτώσεων του ρεβιζιονισμού.
- Απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα, εκφράζουμε την ακλόνητη υποστήριξή μας για την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της, με βάση τις αξίες της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
- Στις συζητήσεις μας στην Αθήνα σήμερα, εκφράσαμε την υποστήριξη και την εκτίμηση για τις ένθερμες προσπάθειες του Προέδρου της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy για τον καθορισμό των αρχών για την ειρήνη σύμφωνα με τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ, στη Φόρμουλα Ειρήνης του. Χαιρετίσαμε επίσης τις προσπάθειες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ να προωθήσει μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία.
- Συμφωνήσαμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει ατιμωρησία για εγκλήματα πολέμου και άλλες φρικαλεότητες, όπως επιθέσεις εναντίον αμάχων και καταστροφή υποδομών και όλοι οι υπεύθυνοι πρέπει να λογοδοτήσουν.
- Πριν από είκοσι χρόνια, η Σύνοδος Κορυφής της Θεσσαλονίκης αναγνώρισε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι σήμερα αυτή η δήλωση παραμένει πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο κλιμακούμενος επιθετικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας αποκάλυψε την επείγουσα ανάγκη για μια ισχυρή, ανθεκτική και χωρίς αποκλεισμούς ΕΕ ως ακρογωνιαίο λίθο της ειρήνης και της ευημερίας μεταξύ των λαών μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς.
- Τονίσαμε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ουκρανία και η Δημοκρατία της Μολδαβίας, γεωγραφικά γειτονικά με τα κράτη μέλη της ΕΕ, έχουν κοινή ευρωπαϊκή κληρονομιά, ιστορία και ένα μέλλον που ορίζεται από κοινές ευκαιρίες και προκλήσεις. Ως στρατηγική επένδυση για την ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ευρώπη, είναι σημαντικό αυτές οι περιοχές να ενστερνιστούν ως πλήρη μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας.
- Σήμερα στην Αθήνα συζητήσαμε τον δρόμο προς τα εμπρός, προκειμένου να γίνει πραγματικότητα αυτό το όραμα της Ευρώπης. Υπογραμμίσαμε τη σημασία του να θέσουμε ως στόχο την ολοκλήρωση του οράματος μιας ΕΕ εμπλουτισμένης με τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ουκρανία και τη Δημοκρατία της Μολδαβίας. Υπογραμμίσαμε την ανάγκη για μια ανανεωμένη και εστιασμένη εκ νέου διαδικασία διεύρυνσης που να είναι απτή και αξιόπιστη, χωρίς συντομεύσεις προς τις καθορισμένες συνθήκες. Εκφράσαμε τη δέσμευσή μας να υποστηρίξουμε την Ουκρανία και τη Μολδαβία να κάνουν τα επόμενα βήματα στην ενταξιακή τους διαδικασία μόλις ολοκληρώσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
- Πιστεύουμε ακράδαντα ότι 20 χρόνια μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης και υπό το πρίσμα της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας, ήρθε η ώρα να υιοθετήσουμε έναν τολμηρό και φιλόδοξο τελικό στόχο που θα χρησιμεύσει ως οδηγός, έμπνευση και πλαίσιο.
Ποιοι ηγέτες των Βαλκανίων συμμετείχαν στο δείπνο
Πλην των επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ, αλλά και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο δείπνο που οργανώθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου έδωσαν το «παρών» οι :
Πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vucic,
Πρόεδρος της Μολδαβίας Maia Sandu,
Πρόεδρος του Μαυροβουνίου Jakov Milatovic,
Πρωθυπουργός της Ρουμανίας Ion-Marcel Ciolacu,
Πρωθυπουργός του Κοσόβου Albin Kurti,
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Borjana Kristo,
Πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Dimitar Kovacevski,
Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Nikolai Denkov,
Πρωθυπουργός της Κροατίας Andrej Plenkovic.
Τι είπαν στις κοινές δηλώσεις Μητσοτάκης και Ζελένσκι
Κοινές δηλώσεις πραγματοποίησαν ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι μετά τη συνάντηση που είχαν στο Μέγαρο Μαξίμου.
Αυτή είναι η πρώτη συνάντηση του Ουκρανού προέδρου στη χώρα μας την ώρα που ο πόλεμος στην πατρίδα του συνεχίζεται.
Δείτε εδώ τις κοινές δηλώσεις:
«Η θέση δίπλα σας είναι για εμάς μια θέση αρχής. Καμία απόπειρα επαναχάραξης καθορισμένων συνόρων με τη χρήση στρατιωτικής βίας δεν θα γίνει ανεκτή. Δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ την παράνομη προσάρτηση των περιοχών της Ουκρανίας όπως επιχειρεί να επιβάλλει δια των όπλων η Ρωσία», είναι το μήνυμα που έστειλε αρχικά ο κ. Μητσοτάκης. «Αντιμετωπίσαμε κι εμείς εκδηλώσεις ενός ανιστόρητου αναθεωρητισμού», πρόσθεσε.
«Είμαστε επί της αρχής αντίθετοι σε κάθε παραβίαση του Διεθνού Δικαίου και σε κάθε παράνομο κατοχικό τετελεσμένο, κάτι ανάλογο αιμοραγεί ακόμα στην Κύπρο», τόνισε ο πρωθυπουργός μιλώντας για το Κυπριακό ζήτημα.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε επίσης ότι οι Έλληνες βρίσκονται στο πλευρό των Ουκρανών καθώς οι δύο λαοί συνδέονται με μακροχρόνιους ιστορικούς δεσμούς.
Από την πλευρά του ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τόνισε πως είναι μεγάλη τιμή για τον ίδιο να βρίσκεται στην Αθήνα. « Ευχαριστώ για την προσοχή στην Ουκρανία. Σήμερα έχουμε συζητήσει προτεραιότητες με τον κ.πρωθυπουργό. Εχω πει πολύ σημαντικές προτεραιότητες για να τερματίσουμε την εισβολή, μας χρειάζεται η βοήθεια της Ελλάδας στην εκπαίδευση των πιλότων μας στα F-16. Ευχαριστώ πολύ. Είναι σημαντική η βοήθεια για την πόλη της Οδησσού και της παρευξείνιας περιοχής, είναι σημαντικό ότι ελληνικές εταιρείες είναι έτοιμες να μεταφέρουν τα ουκρανικά σιτηρά», δήλωσε μεταξύ άλλων.
Αναλυτικά η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη:
«Γνωρίζετε καλά, κ. Πρόεδρε, ότι η Ελλάδα βρίσκεται από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της Ουκρανίας, υποστηρίζοντας τον αγώνα σας για την υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής σας κυριαρχίας. Σας βεβαιώνω ότι το ίδιο θα συνεχίσουμε να πράττουμε, όσος χρόνος και αν απαιτηθεί για να επιτευχθεί αυτός ο ιερός σκοπός».
«Θα μείνουμε στο πλευρό της κυβέρνησης και του ηρωικού λαού σας, που εδώ και 18 μήνες βιώνει τις συνέπειες μιας παράνομης εισβολής. Κι όμως με υψηλό φρόνημα, με ξεχωριστό κουράγιο, αντιστέκεται μαχόμενος για την ελευθερία του και για την ανεξαρτησία του. Το έχω ξαναπεί: οι Ουκρανοί, γυναίκες, άντρες, αποτελείτε έμπνευση για όλους τούς δημοκρατικούς πολίτες στην Ευρώπη. Γιατί η θέση δίπλα σας είναι για εμάς μια θέση αρχής. Για την πατρίδα μου, καμία απόπειρα επαναχάραξης καθορισμένων συνόρων με τη χρήση στρατιωτικής βίας δεν μπορεί να γίνει ανεκτή».
«Δεν υπάρχει, συνεπώς, καμία περίπτωση να αναγνωρίσουμε ποτέ την παράνομη προσάρτηση περιοχών τής Ουκρανίας, όπως επιχειρεί να επιβάλει διά των όπλων η Ρωσία. Πρόκειται για μια θέση η οποία ταυτίζεται εξάλλου με τα διαχρονικά ελληνικά συμφέροντα, γιατί και η δική μας χώρα αντιμετώπισε κατά καιρούς στο παρελθόν εκδηλώσεις ενός ανιστόρητου αναθεωρητισμού και ενός επιθετικού αυταρχισμού. Είμαστε, λοιπόν, επί της αρχής αντίθετοι σε κάθε παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και σε κάθε παράνομο κατοχικό τετελεσμένο. Κάτι ανάλογο, άλλωστε, αιμορραγεί δυστυχώς ακόμα στην Κύπρο».
«Είμαστε στο πλευρό σας όμως και γιατί οι λαοί μας συνδέονται με μακροχρόνιους ιστορικούς δεσμούς. Πολίτες ελληνικής καταγωγής έζησαν ειρηνικά επί αιώνες, επί χιλιετίες, στις ακτές του Εύξεινου Πόντου, ευημερώντας και προσφέροντας στη χώρα σας. Γι' αυτό και κανείς δεν ξεχνά τα εγκλήματα κατά της μαρτυρικής Μαριούπολης, μιας πόλης όχι μόνο με ελληνικό όνομα, αλλά και με ελληνικό αίμα σε πολλούς κατοίκους της.
Το ίδιο φυσικά ισχύει και για την Οδησσό, τη γενέτειρα της Φιλικής Εταιρείας, που φώτισε την Ελληνική Επανάσταση, όπως και για το Κίεβο και τόσες περιοχές τής χώρας σας που εξακολουθούν να δέχονται επιδρομές με χιλιάδες αμάχους να γίνονται καθημερινά στόχοι».
«Καταδικάζουμε απερίφραστα αυτά τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται εντός της ουκρανικής επικράτειας, εγκλήματα τα οποία θα πρέπει να βρουν τιμωρία από τη διεθνή Δικαιοσύνη».
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στις συνέπειες της ρωσικής εισβολής σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο.
«Κύριε Πρόεδρε, τη δοκιμασία τού λαού σας συνόδευσε με το δικό της τρόπο και η δοκιμασία πολλών ευρωπαϊκών κοινωνιών και της χώρας μας, καθώς η Μόσχα χρησιμοποίησε ως όπλο το φυσικό αέριο, προκαλώντας μια διεθνή ενεργειακή κρίση και μια κρίση πληθωρισμού. Ενώ πρόσφατα, τραγικά, τερμάτισε την Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά, εντάσσοντας στη φαρέτρα των πιέσεών της τις παγκόσμιες τιμές και τον παγκόσμιο επισιτισμό. Γίνεται φανερό, λοιπόν, ότι οι συνέπειες αυτού του πολέμου δεν σταματούν στα όρια της ηπείρου μας. Αφορούν ολόκληρο τον πλανήτη μας. Γι' αυτό και η συγκεκριμένη πρακτική πρέπει να καταδικαστεί. Η συμφωνία να ισχύσει αμέσως. Σε αυτήν, άλλωστε, η Αθήνα έχει συμβάλλει σημαντικά διότι -όπως είχαμε την ευκαιρία και να συζητήσουμε- το 50%, περισσότερο από το 50% των ουκρανικών σιτηρών εξάγονται μέσω πλοίων ελληνικών συμφερόντων. Πρόκειται, όπως είπα και στην αρχή, για μία στάση με συνέπεια και συνέχεια».
Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι η χώρα μας εφαρμόζει όλες τις ευρωπαϊκές κυρώσεις εναντίον τής Μόσχας, παρά τον αντίκτυπο που αυτό έχει στην οικονομία μας. «Όπως στηρίξαμε και στηρίζουμε τη χορήγηση στην Ουκρανία καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επαναλαμβάνω και σήμερα την ετοιμότητά μας να συνδράμουμε στην ευρωπαϊκή σας πορεία και προσχωρήσαμε μάλιστα, πρόσφατα, στην κοινή δήλωση των ηγετών των G7 σχετικά με την παροχή δεσμεύσεων ασφάλειας προς το κράτος σας, ενώ υπογράψαμε πριν από λίγο κοινή δήλωση για την ευρωατλαντική πορεία της Ουκρανίας. Και αυτό αποτελεί μία ακόμα απτή απόδειξη ότι είμαστε συνοδοιπόροι και συμπαραστάτες. Η αλληλεγγύη μας, άλλωστε, ανθρωπιστική και αμυντική, υπήρξε έμπρακτη εξαρχής και, όπως συζητήσαμε, θα συνεχιστεί.
Και ήδη το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι κόμβος για την αποστολή βοήθειας των συμμάχων, αναδεικνύοντας μία ξεχωριστή γεωπολιτική σημασία για την Ουκρανία, αλλά συνολικά για όλη την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Από εκεί ξεκινάει ένας νέος ενεργειακός διάδρομος που ενώνει τον βορρά με το νότο, το νότο με τον βορρά. Ώστε σύντομα η Αλεξανδρούπολη να αποτελεί μία νέα πύλη εισόδου φυσικού αερίου. Θα καλύπτονται έτσι όχι μόνο οι δικές μας εθνικές ανάγκες αλλά και οι ανάγκες πολλών βαλκανικών χωρών, χωρών της ανατολικής Ευρώπης, γιατί όχι και της Ουκρανίας».
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών της περιοχής:
«Και από αυτή την άποψη η παρουσία σας σήμερα εδώ έχει μια ξεχωριστή σημασία, με την Αθήνα να γίνεται ένα σημείο συνάντησης όλων των ηγετών τής περιοχής, αλλά και της ηγεσίας τής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
20 χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Θεσσαλονίκης, η πρωτοβουλία για τον ευρωπαϊκό δρόμο των Δυτικών Βαλκανίων αναβαθμίζεται. Και ανεπιφύλακτα η Ελλάδα πάντα στήριξε και στηρίζει την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Ταυτόχρονα, όμως, στέλνει και ένα σαφές μήνυμα: είναι μία διαδρομή η οποία αναπόφευκτα περνά μέσα από την προσαρμογή στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ασφαλώς του κράτους δικαίου».
Ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε πως η Ελλάδα θα είναι παρούσα και στην τιτάνια προσπάθεια ανασυγκρότησης και ανοικοδόμησης της χώρας Ουκρανίας αξιοποιώντας τη μεγάλη της πείρα στον κατασκευαστικό τομέα, μέσω συμπράξεων δημοσίων και ιδιωτικών φορέων, διαθέτοντας δυνάμεις στα πεδία τής ψηφιοποίησης, της υγείας, της αναστήλωσης πολιτιστικών μνημείων, με έμφαση, ειδικά στην Οδησσό, το ιστορικό κέντρο της οποίας με υποστήριξή μας εντάχθηκε στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
«Ενώ είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και σήμερα πώς μπορούμε πιο μεθοδικά να συνδράμουμε για την ασφάλεια αλλά και την ανοικοδόμηση αυτής της πόλης, η οποία τόσο ταυτισμένη είναι με τις ιστορίες και των δυο κρατών μας», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης και ολοκληρώνοντας τις δηλώσεις του ανέφερε: «Αξιότιμε Πρόεδρε Zelenskyy, αγαπητέ Volodymyr, και πάλι καλώς ήρθες στην Αθήνα. Είμαι βέβαιος ότι αυτή η στενή συνεργασία θα συνεχιστεί -εύχομαι σύντομα- με μία ελεύθερη και ειρηνική Ουκρανία. Και να θυμάσαι τα λόγια τού συμπατριώτη μου, του μεγάλου συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη: «Μην καταδέχεσαι να ρωτάς αν θα νικήσουμε ή θα νικηθούμε. Πολέμα, γιατί η πέτρα, το σίδερο και το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει». Και οι Ουκρανοί αντέχετε.
Και πάλι καλώς ήρθες, αγαπητέ Volodymyr, στην Αθήνα».