Βουλή: Κατατέθηκε το νομοσχέδιο για την επιστολική ψήφο

Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου «Εκλογή ευρωβουλευτών, διευκόλυνση εκλογέων μέσω επιστολικής ψήφου, εκκαθάριση εκλογικών καταλόγων και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών».

Σκοπός του σχεδίου νόμου, όπως σημειώνεται στην εισηγητική έκθεση, είναι

α) ο εκσυγχρονισμός του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών, μεταξύ άλλων και μέσω της εισαγωγής της δυνατότητας άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο για την εκλογή των ευρωβουλευτών της χώρας (ρύθμιση που πρόκειται να ισχύει και για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων),

β) η περαιτέρω διευκόλυνση της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία.

Αναφέρεται επίσης ότι η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου μπορεί να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για αύξηση της συμμετοχής, ιδίως όσον αφορά ειδικές κατηγορίες ψηφοφόρων.

Για τον σχεδιασμό της μεθοδολογίας της επιστολικής ψήφου, μελετήθηκαν εκτενώς περιπτώσεις εφαρμογής της ανά την Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία. Σημαντικό βάρος δόθηκε στην πλήρη και αυστηρή ικανοποίηση των οδηγιών του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).

Με το σχέδιο νόμου θεσπίζεται η δημιουργία ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή αιτήσεων των εκλογέων για τη δυνατότητα άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο. Δεν τίθεται κανένας περιορισμός, πέραν της εγγραφής του εκλογέα στους εκλογικούς καταλόγους. Επίσης δεν τίθεται κανένας γεωγραφικός περιορισμός και δεν απαιτείται η επίκληση οποιουδήποτε λόγου επιλογής της επιστολικής ψήφου.

Οι αιτήσεις μπορούν να υποβληθούν στην ηλεκτρονική εφαρμογή έως σαράντα (40) ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Ο εκλογέας εισέρχεται στην εφαρμογή με τους προσωπικούς του κωδικούς-διαπιστευτήρια της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ. (taxisnet/ΑΑΔΕ) και η αίτηση επιβεβαιώνεται με χρήση κωδικού μιας χρήσης σε κινητό τηλέφωνο και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (One Time Password, OTP), για λόγους ασφαλείας.

Δεν εμπλέκονται στη διαδικασία τα πολιτικά κόμματα ή οι υποψήφιοι, είτε στην αποστολή είτε στην παραλαβή των φακέλων. Προβλέπονται αυστηρές ποινές σε όποιον διακινεί φάκελο ψηφοφορίας ή τον ανοίγει χωρίς αυτό να προβλέπεται από τις διατάξεις του νόμου.

Γίνεται ειδική μνεία για το ότι ο εκλογέας συνυποβάλλει υπεύθυνη δήλωση, με την οποία βεβαιώνει ότι συμπλήρωσε μόνος του το ψηφοδέλτιο και ότι εκφράζει την προσωπική του βούληση και μόνο.

Το σχέδιο νόμου ορίζει ότι οι φάκελοι πρέπει να έχουν φτάσει στα χέρια της Επιτροπής Συλλογής Ψηφοδελτίων Επιστολικής Ψήφου έως τις 17:00 της παραμονής της ημέρας των εκλογών.

Για τη διασφάλιση της διαδικασίας και ιδίως της γνησιότητας της έκφρασης της λαϊκής βούλησης και της μυστικότητας της ψήφου:

1. Οι αιτήσεις των εκλογέων γίνονται σε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή με τα διαπιστευτήρια που έχει ο εκλογέας, ενώ χρησιμοποιείται κωδικός μιας χρήσης με χρήση κινητού τηλεφώνου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άρθρο 8).
2. Δίνεται δυνατότητα υποβολής της αίτησης σε προξενεία και στα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, με χρήση και της υπηρεσίας «my kep live». (παρ. 3 άρθρου 8).
3. Δεν μπορεί να ψηφίσει με φυσική παρουσία ο εκλογέας ο οποίος έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα με επιστολική ψήφο, παρά μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις στην περίπτωση που δεν απέστειλε τον φάκελο επιστροφής ή ο φάκελος δεν παρελήφθη εμπροθέσμως, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα διπλοψηφίας (παρ. 6 άρθρου 21).
4. Οι Επιτροπές Συλλογής Επιστολικής Ψήφου και οι Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου προεδρεύονται από δικαστικό και τα μέλη τους είναι νομικοί. Αντιστοίχως, στις Εφορευτικές Επιτροπές Διαλογής Επιστολικής Ψήφου δεν μπορούν να διοριστούν εκλογείς ως μέλη εφορευτικών επιτροπών (άρθρα 15, 16).
5. Οι ειδικές κάλπες φύλαξης φακέλων επιστροφής επιστολικών ψήφων σφραγίζονται καθημερινά με ειδική διαδικασία και υπάρχει συνεχής καταγραφή σε κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης των χώρων όπου βρίσκονται. Το εκλογικό υλικό διατηρείται στο Πρωτοδικείο Αθηνών επί τριετία. Η Ελληνική Αστυνομία αναλαμβάνει τη φύλαξη του χώρου (παρ. 4 και 5 άρθρου 10).
6. Ορίζεται Γενικός Έφορος, Αντιπρόεδρος ή μέλος του Αρείου Πάγου, ο οποίος επιβλέπει τη διαδικασία (άρθρο 18).
7. Ο εκλογέας παρακολουθεί με σύστημα ιχνηλάτησης (tracking) την πορεία του φακέλου, μόλις αυτός αποσταλεί από το υπουργείο Εσωτερικών. (παρ. 4 άρθρου 11).
8. Οι εταιρίες ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών λειτουργούν και την παραμονή της ημέρας διεξαγωγής των εκλογών, ώστε να φτάσουν εγκαίρως οι επιστολικές ψήφοι (παρ. 2 άρθρου 14).
9. Λαμβάνεται ειδική μέριμνα για περιπτώσεις αντικατάστασης της αίτησης του εκλογέα και του ψηφοδελτίου δίχως να τίθεται σε κίνδυνο η μυστικότητα της ψήφου (άρθρο 12).
10. Οι φάκελοι ψηφοφορίας όπου βρίσκεται το ψηφοδέλτιο είναι ανώνυμοι και δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν με τον εκλογέα (άρθρο 12).

Με το νομοσχέδιο αρχίζει εξάλλου διαδικασία εκκαθάρισης των εκλογικών καταλόγων, με χρήση των διαθέσιμων μητρώων του Ελληνικού Δημοσίου. Επίσης εισάγονται ρυθμίσεις για τη διευκόλυνση άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των ατόμων με αναπηρία.