Μητσοτάκης: Υποστηρίζουμε την Ουκρανία, αλλά δεν μεταφέρουμε αεροσκάφη F-16, τα χρειαζόμαστε
Την υποστήριξή του στην Ουκρανία επανέλαβε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο πολωνικό μέσο «Rzeczpospolita», ωστόσο διευκρίνισε πως η χώρα μας δεν προτίθεται να στείλει μαχητικά αεροσκάφη F-16 γιατί τα έχουμε ανάγκη.
Στο περιθώριο των επαφών του στην Πολωνία ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρείχε μια εφ΄όλης της ύλης συνέντευξη και έδωσε απαντήσεις για πολλά ζητήματα.
«Θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε αεροσκάφη F-16 στην Ουκρανία, τέτοιες πληροφορίες εμφανίστηκαν στα μέσα ενημέρωσης, αλλά δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», είπε μεταξύ άλλων.
Οι σχέσεις με την Ουκρανία και τη Ρωσία, αλλά και τα F-16
«Καταρχάς, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι δεν είμαστε έτοιμοι να μεταφέρουμε αεροσκάφη F-16 στην Ουκρανία. Αυτή η πληροφορία εμφανίστηκε στα μέσα ενημέρωσης, αλλά δεν είναι αλήθεια. Ωστόσο, θα τονίσω ότι υποστηρίξαμε και συνεχίζουμε να στηρίζουμε την Ουκρανία. Πήραμε αυτή την απόφαση στην αρχή της εισβολής. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που όχι μόνο σέβεται αλλά και υπερασπίζεται τις αρχές της διεθνούς τάξης. Και ήταν πάντα στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Αυτό συμβαίνει τώρα, καθώς η Ουκρανία αμύνεται ενάντια στη βάναυση ρωσική εισβολή. Έχουμε ιστορικά ισχυρούς πολιτιστικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία, αλλά είμαστε σθεναρά αντίθετοι στο καθεστώς του Κρεμλίνου. Επισκέφτηκα προσωπικά την Ουκρανία, ήμουν στην Οδησσό. Την Πέμπτη, είδα τον Πρόεδρο Ζελένσκι στο Βίλνιους. Και δεσμεύτηκα να συνεχίσω να υποστηρίζω την Ουκρανία στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας, χωρίς να διακυβεύουμε την ικανότητά μας να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας - γιατί και εμείς ζούμε σε ένα περίπλοκο μέρος του κόσμου», απάντησε ο πρωθυπουργός σε σχετικό ερώτημα.
Συγκεκριμένα σχετικά με όσα γράφτηκαν για παραδόσεις F-16, αλλά και αναφορικά με την υπόλοιπη ελληνική εξοπλιστική υποστήριξη στο Κίεβο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέφερε:
«Δεν θα υπεισέλθω στις επιχειρησιακές λεπτομέρειες της υποστήριξης που παρέχουμε στην Ουκρανία. Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα. Έχουμε παραδώσει σημαντικό αριθμό βλημάτων των 155 mm, τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς η Ουκρανία αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρές ελλείψεις πυροβολικού. Εξετάζουμε συνεχώς πώς μπορούμε να ενισχύσουμε περαιτέρω τη στρατιωτική μας υποστήριξη. Αλλά επιτρέψτε μου να τονίσω ξανά ότι έχουμε ανησυχίες για τη δική μας ασφάλεια. Ως εκ τούτου, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για να διασφαλίσουμε ότι οι παραδόσεις στην Ουκρανία δεν μειώνουν την ικανότητά μας να παρέχουμε ισχυρή αποτροπή. Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση εξαιτίας του γείτονά μας».
Η επίθεση στην Οδησσό
Με αφορμή όσα συνέβησαν στην Οδησσό ο Κυριάκος Μητσοτάκης ρωτήθηκε αν ήταν αυτή μια επίθεση στον αρχηγό της κυβέρνησης ενός κράτους μέλους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ
«Δεν θα πήγαινα τόσο μακριά. Αλλά δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο. Ήταν μια πράξη εκφοβισμού. Αλλά είπα ξεκάθαρα ότι δεν θα τρομάξουμε. Τίποτα δεν θα αλλάξει στη θέση της Ελλάδας. Και νομίζω ότι τίποτα δεν θα αλλάξει στη θέση της ΕΕ. Ο Πούτιν δεν υπολόγισε σωστά. Όταν επιτέθηκε στην Ουκρανία, νόμιζε ότι η Ευρώπη θα διχαζόταν. Αλλά η Ευρώπη είναι εξαιρετικά ενωμένη. Όλη αυτή η γεωπολιτική αναταραχή έφερε στο προσκήνιο τη συζήτηση για την ευρωπαϊκή άμυνα», απάντησε.
Σε επόμενη ερώτηση σχετικά με όσα διαδραματίστηκαν στην Οδησσό όταν άρχισαν οι ρωσικοί βομβαρδισμοί ο Έλληνας πρωθυπουργός μοιράστηκε τα εξής:
«Ήμασταν στο λιμάνι της Οδησσού, βλέποντας την καταστροφή μετά τις ρωσικές επιθέσεις. Ακούσαμε σειρήνες. Ήταν λίγο ενοχλητικό γιατί δεν υπήρχε πού να κρυφτείς. Τότε ακούσαμε μια μεγάλη έκρηξη. Αρκετά κοντά για να μας τρομάξει, αλλά όχι τόσο κοντά ώστε να νιώθουμε ότι πραγματικά κινδυνεύουμε. Τότε καταλάβαμε ότι αυτή ήταν η καθημερινή πραγματικότητα στην Ουκρανία. Για εμάς ήταν μια εμπειρία που κράτησε αρκετές ώρες. Ήρθαμε και φύγαμε, αλλά οι άνθρωποι στην Ουκρανία πρέπει να το αντιμετωπίζουν καθημερινά».
Τι θα σήμαινε για την Ελλάδα μια ενδεχόμενη ήττα της Ουκρανίας;
«Αυτό θα ήταν, πάνω απ' όλα, μια νίκη της δικτατορίας επί της δημοκρατίας. Θα ήταν ένα κίνητρο για άλλες χώρες που θα ήθελαν να αλλάξουν τα σύνορά τους με τη βία. Και, φυσικά, θα έφερνε τη ρωσική απειλή πολύ πιο κοντά στην ΕΕ. Πριν από τις επικείμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ρωσία προσπαθεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα σε όλες τις χώρες μας, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Υπάρχουν κόμματα που υποστηρίζουν τη Ρωσία λίγο πολύ ανοιχτά. Γι' αυτό πιστεύω ότι οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται και ότι η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη», υποστήριξε ο Έλληνας πρωθυπουργός στη συνέχεια της συνέντευξης στο πολωνικό μέσο.
Οι δαπάνες για την άμυνα και οι σχέσεις με την Τουρκία
Η συζήτηση στη συνέχεια περιστράφηκε γύρω από το κόστος των ελληνικών αμυντικών δαπανών σε συνάρτηση με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επωφελήθηκαν από αυτό που ονομάζουμε μέρισμα ειρήνης, την ικανότητα να ξοδεύουν πολύ λιγότερα χρήματα για την άμυνα. Η Ελλάδα δεν είχε τέτοια πολυτέλεια. Ακόμα και στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης ξοδέψαμε περισσότερα γιατί ζούμε σε ένα περίπλοκο περιβάλλον. Έχουμε έναν μεγαλύτερο γείτονα δίπλα που μερικές φορές συμπεριφερόταν επιθετικά. Πρέπει να έχουμε ισχυρές αποτρεπτικές ικανότητες.
Επίσης από τότε που ανέλαβα την εξουσία το 2019, επενδύουμε σταθερά στις ένοπλες δυνάμεις μας. Θα έλεγα μάλιστα ότι έχουμε αλλάξει αμυντική στάση. Εκσυγχρονίζουμε τα αεροσκάφη μας F-16. Έχουμε ήδη αγοράσει το νέο γαλλικό Rafale και σύντομα θα κάνουμε την πρώτη μας παραγγελία για μαχητικά F-35. Το κάνουμε αυτό ακριβώς επειδή θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα έχει αποτρεπτική δύναμη.
Ωστόσο, αυτό δεν μας εμποδίζει να δημιουργήσουμε επαφές με την Τουρκία και να προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τις αμοιβαίες σχέσεις. Υπήρξε σημαντική βελτίωση τον τελευταίο χρόνο, κάτι που με κάνει πολύ χαρούμενο. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε λύσει τις μακροχρόνιες διαφορές μας, αλλά τουλάχιστον οι προκλήσεις της Τουρκίας έχουν αμβλυνθεί. Αν και δεν σταμάτησαν τελείως. Στα μέσα Μαΐου θα ταξιδέψω στην Άγκυρα για να ανταποδώσω την επίσκεψη του Προέδρου Ερντογάν στην Αθήνα τον Δεκέμβριο».
Σχετικά δε με τις κατά καιρούς εμπρηστικές δηλώσεις Ερντογάν με παράδειγμα τους τουρκικούς πυραύλους Tayfun, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε:
«Αυτές οι δηλώσεις έγιναν πριν από λίγο καιρό. Δεν τα επαναλαμβάνει τελευταία και νομίζω ότι είναι καλό. Έχουμε ένα πολύ αποτελεσματικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας, επομένως δεν ανησυχώ πολύ για δηλώσεις όπως αυτή. Έχουμε διαφορά με την Τουρκία στο περίπλοκο ζήτημα της οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο, στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Δεν έχει λυθεί εδώ και αρκετές δεκαετίες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε σε συνεχή κατάσταση αυξημένης επαγρύπνησης ως απάντηση στις τουρκικές προκλήσεις. Μπορούμε να έχουμε μια καλή σχέση χωρίς να συμφωνήσουμε σε κάποια θέματα.
Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, και για την Πολωνία, είναι η διαχείριση της μετανάστευσης. Στο παρελθόν, η Τουρκία έχει εργαλειοποιήσει τη μετανάστευση για να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα. Υπερασπιστήκαμε τα ελληνικά σύνορα και, νομίζω, πείσαμε και την ΕΕ ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης. Έχουμε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα αποφασίζουν οι λαθρέμποροι ποιοι μπαίνουν στην Ελλάδα, αλλά η ελληνική κυβέρνηση. Θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε ενεργά τα σύνορά μας, τόσο στη στεριά όσο και στη θάλασσα».
Είναι δυνατός πόλεμος μεταξύ δύο χωρών του ΝΑΤΟ;
Σε άλλο σημείο ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε «αδιανόητο» ένα ενδεχόμενο πολέμου μεταξύ δύο χωρών του ΝΑΤΟ. «Και οι δύο πλευρές πρέπει να εργαστούν για να γίνει αυτό αδιανόητο. Υπήρξαν περίοδοι αυξημένης έντασης τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, νομίζω ότι η Τουρκία έχει συνειδητοποιήσει ότι η επιθετική της στάση απέναντι στην Ελλάδα δεν θα την οδηγήσει πουθενά. Είμαι αρκετά αισιόδοξος, νομίζω ότι οι δύσκολες στιγμές είναι πίσω μας».
Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση
Στη συνέχεια ο κ. Μητσοτάκης ερωτήθηκε για την οικονομική κρίση και τα χρόνια των μνημονίων, αλλά και αν «οι Έλληνες έχουν ήδη ξεχάσει την οικονομική κρίση».
«ΟΧΙ. Και δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουν τι μας οδήγησε σε αυτή την κρίση», απάντησε κατηγορηματικά συμπληρώνοντας ότι «η οικονομική κρίση πρέπει να είναι φρέσκια στο μυαλό μας, γιατί ακόμη και σήμερα έχουμε κόμματα της αντιπολίτευσης που υπόσχονται θαύματα στους Έλληνες, ότι θα μπορούν να ξοδεύουν σαν τρελοί, να παίρνουν μεγαλύτερες συντάξεις και να έχουν χαμηλότερους φόρους, χωρίς να εξηγούν πώς θα χρηματοδοτήσουν τέτοιες πολιτικές».
«Οι Έλληνες θυμούνται κενές υποσχέσεις, θυμούνται τι συνέβη μετά την εκλογή μιας λαϊκιστικής αριστερής κυβέρνησης το 2015, που οδήγησε σε ένα άλλο πρόγραμμα λιτότητας και άλλα τέσσερα χρόνια αχρείαστου πόνου. Ελπίζω ότι οι Έλληνες δεν θα εμπιστευτούν ποτέ ξανά τους ψεύτες και τους λαϊκιστές που υπόσχονται πολύ εύκολες λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα. Οι εκλογές του 2023 έδειξαν ότι η ελληνική κοινωνία έχει ωριμάσει. Το κόμμα μου κέρδισε ξανά με σημαντικό πλεονέκτημα», πρόσθεσε.
Σε άλλο σημείο υποστήριξε: «Η Ελλάδα πάει καλά. Ναι, είμαστε πιο φτωχοί από ό,τι ήμασταν, αλλά προλαβαίνουμε πολύ γρήγορα».
Η πρωτοβουλία Three Seas
Την Πέμπτη στο Βίλνιους, ο Έλληνας πρωθυπουργός συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής της Πρωτοβουλίας Three Seas. Αυτή αφορά τη Βαλτική, τη Μαύρη και την Αδριατική Θάλασσα. Επομένως ο κ. Μητσοτάκης ερωτήθηκε γιατί η Ελλάδα, που βρίσκεται στο Αιγαίο και το Ιόνιο, εντάχθηκε σε αυτήν την πρωτοβουλία πέρυσι.
«Από τότε που εντάχθηκε η Ελλάδα, θα έπρεπε ήδη να είναι η Πρωτοβουλία Τεσσάρων Θαλασσών. Το Ιόνιο Πέλαγος μπορεί να θεωρηθεί προέκταση της Αδριατικής, αλλά το Αιγαίο είναι κάτι από μόνο του. Γιατί είναι αυτή μια σημαντική πρωτοβουλία; Απλά κοιτάξτε τον χάρτη. Όλοι μιλούν για διαδρομές μεταφοράς από βορρά προς νότο ή από νότο προς βορρά. Η Ελλάδα έχει να παίξει βασικό ρόλο εδώ, με τα λιμάνια, τις υποδομές φυσικού αερίου και τις συνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας.
Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ήταν πολύ σημαντικό για τον ανεφοδιασμό του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα θα έπρεπε να ήταν από την αρχή μέρος αυτής της πρωτοβουλίας. Μπήκαμε αρκετά αργά, αλλά μπορούμε να συνεισφέρουμε. Είπα στον Πρόεδρο Ντούντα, ο οποίος θα προεδρεύσει της Πρωτοβουλίας το επόμενο έτος, ότι πρέπει να ζητήσει αλλαγή ονόματος σε Four Seas. Αλλά ακόμα κι αν δεν συμβεί, εμείς θα συμμετέχουμε», εξήγησε.
Οι πολωνικές ρίζες της Μαρέβα Μητσοτάκη
Στη συνέχεια της συνέντευξης ο Κυριάκος Μητσοτάκης ερωτήθηκε για τη σύζυγός του, Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, και τις πολωνικές της ρίζες.
«Περισσότερο από πολωνικές ρίζες. Ο πατέρας της ήταν Πολωνός. Γεννήθηκε στην Πολωνία, έφυγε από τη Βαρσοβία κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πήγε στο Λονδίνο και υπήρξε ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας εκεί. Επέστρεψε στην Πολωνία για επιχειρηματικούς σκοπούς μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Η γυναίκα μου μιλάει λίγα πολωνικά επειδή οι γονείς της χώρισαν όταν ήταν ακόμη μικρή. Είναι εξαιρετικά περήφανη για την καταγωγή της και συστήνεται ως Mareva Grabowski, πολύ σπάνια χρησιμοποιεί το επώνυμό μου. Πάντα υπενθυμίζω στα παιδιά μου ότι είναι ένα τέταρτο Πολωνοί. Όταν η Πολωνία παίζει ποδόσφαιρο, το υποστηρίζουμε, εκτός αν είναι αγώνας με την Ελλάδα», είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Κατόπιν ερωτήθηκε αν η Μαρέβα έχει εισάγει κάποια πολωνική παράδοση στο σπίτι τους. «Ο πεθερός μου, που πέθανε πριν από δύο χρόνια, ήταν μεγάλος συλλέκτης έργων τέχνης, όπως και ο πατέρας του. Παλαιότερα υπήρχε μια γκαλερί Grabowski στο Λονδίνο. Η γυναίκα μου κληρονόμησε από τον πατέρα και τον παππού της αγάπη για την τέχνη και αρκετές πολύ όμορφες συλλογές. Περιλαμβάνουν επίσης έργα Πολωνών καλλιτεχνών.
Η Grabowski Gallery ήταν πολύ δημοφιλής, ο πρώτος ιδιοκτήτης στο Λονδίνο, στα τέλη της δεκαετίας του 1980, σκέφτηκε να έχει ένα wine bar δίπλα στην γκαλερί. Όταν ήρθα στο Λονδίνο ως φοιτητής ανταλλαγής, ήταν δύσκολο να φτάσω εκεί. Δεν περίμενα ότι λίγα χρόνια αργότερα θα παντρευόμουν την κόρη του ιδιοκτήτη του Grabowski Wine Bar.»
Τι είδους κόμμα είναι η Νέα Δημοκρατία
Στη συνέχεια της συνέντευξης τέθηκε επί τάπητος η ψήφιση του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια και ο κ. Μητσοτάκης ερωτήθηκε «πόσο συντηρητικοί είναι τώρα οι Έλληνες συντηρητικοί».
«Είμαστε και συντηρητικοί και προοδευτικοί. Το κόμμα ιδρύθηκε πριν από 50 χρόνια και η ιδρυτική του διακήρυξη περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα διάταξη: «Θα πρέπει να προστατεύουμε μόνο ό,τι αξίζει να διατηρηθεί». Υπό αυτή την έννοια είμαστε συντηρητικοί. Αλλά αυτό που δεν αξίζει να προστατευτεί πρέπει να αλλάξει. Υπό αυτή την έννοια είμαστε προοδευτικοί.
Ο γάμος ομοφύλων ήταν ένα μεγάλο βήμα για το πάρτι μας. Δεν συμφώνησαν όλα τα μέλη με αυτό, σεβόμουν πλήρως τη στάση τους. Όμως ήρθε η ώρα. Αυτή η τολμηρή πρωτοβουλία χαιρετίστηκε ιδιαίτερα από τη νέα γενιά. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι έγινε μια πολύ πολιτισμένη συζήτηση, συζητήσαμε το θέμα όσο το δυνατόν περισσότερο, χωρίς όμως να ξυπνήσουμε υπερβολικά συναισθήματα. Το λέω αυτό γιατί οι πολιτισμικοί πόλεμοι - αυτό είναι επίσης ένα πρόβλημα που μπορεί να έχετε στην Πολωνία - μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνοι και να προκαλέσουν βαθιές διαιρέσεις».
Οι σχέσεις με την Εκκλησία
Τέλος ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στο ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα.
«Ο ρόλος της Εκκλησίας είναι σημαντικός, η Εκκλησία είναι σημαντική. Και για μένα επίσης , είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός. Είμαστε κατά 96% χώρα. Ορθόδοξοι. Έχουμε την κυρίαρχη θρησκεία καταγεγραμμένη στο σύνταγμα και ταυτόχρονα σεβόμαστε πλήρως τη θρησκευτική ελευθερία. Η εκκλησία ασχολείται με εκκλησιαστικά θέματα. Είναι όμως ευθύνη του κράτους να νομοθετεί. Άλλωστε μιλάμε για πολιτικό γάμο. Κανείς δεν ζητά από την Εκκλησία να κάνει κάτι που δεν θέλει».