Σύνοδος Κορυφής - Μεταναστευτικό: Η διχασμένη Ευρώπη και τα κλειστά σύνορα
O κίνδυνος των μεταναστευτικών ροών είναι το πιο κρίσιμο πρόβλημα το οποίο θα απασχολήσει τη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, στις Βρυξέλλες. Το «παρών» δίνει και ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, ο οποίος όπως και οι υπόλοιπες χώρες του Νότου που επιβαρύνονται κατά προτεραιότητα.
Οι χώρες της Μεσογείου θα επιχειρήσουν να αποκρούσουν τις πιέσεις της Γερμανίας, που επιμένει να ζητά την επανενεργοποίηση των κανόνων του Δουβλίνου, ώστε οι χώρες πρώτης υποδοχής να παίρνουν πίσω μετανάστες, που έχουν μετακινηθεί σε άλλα κράτη μέλη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να τονίσει ότι προτεραιότητα τώρα είναι η εφαρμογή του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και η στήριξη και ενίσχυση των χωρών πρώτης υποδοχής για την προστασία και φύλαξη των συνόρων. Αναμένεται ακόμα να υπογραμμίσει τη σημασία φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, η οποία αποτελεί βασικό και πρώτο πυλώνα του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, και ενίσχυσης των χωρών πρώτης υποδοχής με όλα τα μέσα, και με περαιτέρω κοινοτική χρηματοδότηση. Αναμένεται, ακόμη να επισημάνει τη σημασία επιτάχυνσης των επιστροφών και συνεργασίας με τρίτες χώρες γι' αυτόν τον σκοπό.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι σήμερα, το Βερολίνο θεωρεί ότι η διαδικασία δεν προχωράει όπως θα ήθελε, καθώς για παράδειγμα, το 2023 η Ρώμη δέχθηκε 42.468 αιτήσεις επιστροφών μεταναστών- που είχαν ήδη μετακινηθεί κυρίως σε Γερμανία και Γαλλία-, ωστόσο πραγματοποιήθηκαν μόλις 60 επιστροφές προς την Ιταλία. Η Ελλάδα δέχθηκε 6.400 αιτήσεις, αλλά τελικά μεταφέρθηκαν στη χώρα μόλις 6 μετανάστες. «Ακόμη κι εκείνοι που επιστρέφουν, αναζητούν τρόπους να μεταφερθούν ξανά σε άλλα κράτη μέλη και κυρίως στη Γερμανία» αντιτείνουν ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές στο παραπάνω γερμανικό επιχείρημα.
Το Βερολίνο επιμένει, παράλληλα, να ικανοποιούνται οι σχετικές υποχρεώσεις καταγραφής των μεταναστών- που εισέρχονται σε ευρωπαϊκό έδαφος- προκειμένου να είναι ευκρινές ποια πρώτη χώρα υποδοχής είναι υπεύθυνη για εκείνους. Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ, συναινούν στο γεγονός ότι υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της εξωτερικής διάστασης του μεταναστευτικού -μέσω επιπρόσθετων ελέγχων στα σύνορα και απελάσεων.
Η συζήτηση των 27 Ευρωπαίων ηγετών για το μεταναστευτικό, πραγματοποιείται στη βαριά σκιά της αιφνιδιαστικής απόφασης του Βερολίνου, προ ολίγων εβδομάδων, να επαναφέρει εσωτερικούς ελέγχους στη ζώνη του Σένγκεν, η οποία προκάλεσε αναρίθμητες αντιδράσεις τόσο στις χώρες πρώτης υποδοχής, όσο όμως και στις όμορες προς τη Γερμανία χώρες.
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων, οι «27» επιμένουν στην ανάγκη ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα και μάλιστα «με διάφορα διαθέσιμα μέσα». Στη συνέχεια, αναμένεται να ζητήσει «την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τις χώρες καταγωγής και τις χώρες διέλευσης, μέσω αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων, για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου, με σκοπό την πρόληψη παράτυπων αναχωρήσεων και απωλειών ζωών».
Ειδικότερα, οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται, να ζητήσουν «αποφασιστική δράση σε όλα τα επίπεδα για την αύξηση και την επιτάχυνση των επιστροφών από την Ευρωπαϊκή Ένωση» και παράλληλα να καλέσουν την Επιτροπή και το Συμβούλιο να υποβάλουν «ταχέως» μια νέα κοινή προσέγγιση για τις επιστροφές.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται επίσης να υπενθυμίσει την αποφασιστικότητά του «να εξασφαλίσει αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων της Ένωσης με διάφορα διαθέσιμα μέσα» και να επιβεβαιώσει τη δέσμευσή του «για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς».
Αναμένεται ακόμη να επισημανθεί ότι «θα πρέπει να εξεταστούν νέοι τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της παράτυπης μετανάστευσης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο», τονίζοντας ότι «οι ασφαλείς και νόμιμες οδοί είναι το κλειδί για την τακτική και συντεταγμένη μετανάστευση». Αυτά όμως είναι γενικότητες στο πλαίσιο της διπλωματικής ξύλινης γλώσσας της ευρωπαϊκής νομενκλατούρας. Η Ε.Ε. είναι σαφώς διχασμένη και ο καθένας εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας του.
Γερμανία, Ολλανδία, Δανία, Πολωνία και Ουγγαρία τινάζουν στον αέρα όλο το σκεπτικό της ένωσης ζητώντας αυτοεξαίρεση.
Το κλίμα των ημερών επιβαρύνει ακόμη περισσότερο η πρωτοβουλία δύο κρατών-μελών να ζητήσουν μια «αυτοεξαίρεση» (opt-out) από την κοινή μεταναστευτική πολιτική. Όπως, για παράδειγμα, η Δανία, που είχε εξασφαλίσει παλαιότερα, με τη σύμφωνη γνώμη των υπόλοιπων κρατών-μελών, την αυτοεξαίρεσή της από το ευρώ. Την αρχή έκανε η νέα κυβέρνηση της Ολλανδίας, στην οποία πλέον τον τόνο δίνει το ακροδεξιό «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV), του Γκέερτ Βίλντερς. Ακολούθησε η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν, η οποία μάλιστα κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου για το δεύτερο εξάμηνο του 2024.
Σύμφωνα με όσα μεταδίδει η γερμανική DW, η Πολωνία, προς την οποία επιχείρησαν να εισέλθουν μέσω Λευκορωσίας τα τελευταία χρόνια δεκάδες χιλιάδες μετανάστες από χώρες της Μέσης Ανατολής, φέρεται έτοιμη να ζητήσει από την Ε.Ε να επικυρώσει την απόφασή της για προσωρινή αναστολή παροχής καθεστώτος ασύλου σε όσους περνούν τα σύνορα από τη γειτονική της Λευκορωσία, καταγγέλλοντας τη Ρωσία για «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού.
«Θα απαιτήσω αναγνώριση αυτής της απόφασης στην Ευρώπη» τόνισε ο Ντόναλντ Τουσκ από την Ε.Ε., αναγνωρίζοντας ότι θα υπάρξει θέμα νομιμότητας αυτής της απόφασης. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα δικαιώματα παροχής ασύλου της Ε.Ε αυτή τη στιγμή παραβιάζονται συστηματικά από τη Λευκορωσία και τη Ρωσία.
Στην εκτίμηση ότι η χώρα μας έχει την πιο ορθολογική και αποτελεσματική πρόταση για τη διαχείριση της μεταναστευτικής πολιτικής και κακά τα ψέματα και την πιο συμφέρουσα προέβη ο υπουργός Επικρατείας Μ. Βορίδης. Σε χθεσινή του συνέντευξη, ο κ. Βορίδης σημείωσε ότι ο πρωθυπουργός το πρώτο που θα θέσει – «που δεν ήταν και αυτονόητο μέχρι χθες και αφορά το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών» – είναι ότι υπάρχει «ανάγκη αποτελεσματικής φύλαξης των ευρωπαϊκών συνόρων».
Κατήγγειλε, μάλιστα, ότι «και στη χώρα μας υπάρχουν δυνάμεις που έχουν μια πολιτική ανοιχτών συνόρων». Στηλίτευσε, όμως, την ίδια στιγμή και τη στάση άλλων πολιτικών δυνάμεων που «φαίνεται να θεωρούν ως φυσικό σύμμαχό τους, τον κύριο Όρμπαν», ο οποίος εκπροσωπεί την αντίληψη ότι «η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει ένα είδος φυλακής όλων των μεταναστών».