Ο Σταϊνμάιερ στην Αθήνα: Το αγκάθι του μεταναστευτικού και το μόνιμο «nein« των αποζημιώσεων

Στην ενδυνάμωση των ελληνο-γερμανικών σχέσεων σε μία περίοδο μεγάλων προκλήσεων, όπως αναφέρεται και στην επίσημη ανακοίνωση της γερμανικής προεδρίας, δηλαδή «στη μετανάστευση και τη βιωσιμότητα στη συνεργασία στις επιχειρήσεις, την επιστήμη και τον πολιτισμό» στοχεύει η τριήμερη επίσκεψη στη χώρα μας, αρχής γενομένης από σήμερα, του Ομοσπονδιακού προέδρου της Γερμανίας Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ . Πρόκειται για την τέταρτη επίσκεψη του Γερμανού προέδρου στη χώρα μας, τη δεύτερη στην τωρινή του θητεία και είναι γεμάτη από συμβολισμούς με ιδιαίτερη αξία.

«Η ποικιλομορφία και η εγγύτητα στις γερμανοελληνικες σχέσεις αντικατοπτρίζονται στα θέματα της επίσκεψης: από την ιστορική μνήμη έως τις πολιτικές προκλήσεις, όπως η μετανάστευση και η βιωσιμότητα στη συνεργασία στις επιχειρήσεις, την επιστήμη και τον πολιτισμό», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της γερμανικής Προεδρίας.

Επιπρόσθετα, η επίσκεψη του κ. Σταϊνμάιερ στη δεδομένη χρονική συγκυρία έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς θα είναι μία ευκαιρία και για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επαναλάβει στον Γερμανό πρόεδρο τη θέση της χώρας μας στο μεταναστευτικό, μετά την πρόσφατη στροφή της Γερμανίας, με την οποία, μετακυλίεται στις χώρες υποδοχής μεταναστών, όπως η Ελλάδα, η πίεση.

Παρ ότι η Αθήνα κράτησε ιδιαίτερα συγκρατημένους τόνους, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης έσπευσε να διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή η μονομερής κατάργηση του Σένγκεν. «Αυτό το οποίο σίγουρα μία χώρα σαν την Ελλάδα δεν μπορεί να δεχθεί είναι να επωμισθεί ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος λόγω απλά της γεωγραφικής της ιδιαιτερότητας, λόγω του γεγονότος ότι βρίσκεται, δηλαδή, στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είπε προ μηνός ο Κ. Μητσοτάκης.

Το πρόγραμμα της επίσκεψης

Ο κ. Σταϊνμάιερ φτάνει το μεσημέρι στην Θεσσαλονίκη όπου, συνοδευόμενος από την κυρία Σακελλαροπούλου, θα επισκεφθεί το υπό ανέγερση Μουσείο του Ολοκαυτώματος, ενώ αργότερα θα συμμετάσχει σε συζήτηση για τις ελληνογερμανικές σχέσεις η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Ινστιτούτο Γκέτε. Στην συζήτηση θα συμμετάσχει, μεταξύ άλλων, ο πρώην προπονητής της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου Ότο Ρεχάγκελ. Το βράδυ ο Γερμανός πρόεδρος θα φθάσει στην Αθήνα και θα επισκεφθεί το εργοστάσιο της γερμανικής φαρμακευτικής εταιρίας Boehringer Ingelheim, στο Κορωπί και ακολούθως το ατελιέ του καλλιτέχνη Τεό (Θεόκλητου) Τριανταφυλλίδη, όπου και θα συναντηθεί με συμμετέχοντες στην «Μπιενάλε» της Αθήνας.

Ο κ. Σταϊνμάιερ θα καταθέσει στεφάνι στο Μνημείο του ‘Άγνωστου Στρατιώτη και κατόπιν θα γίνει δεκτός με στρατιωτικές τιμές στο Προεδρικό Μέγαρο από την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με την οποία θα έχει και κατ’ιδίαν συνομιλίες. Αμέσως μετά θα μεταβεί στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Αργότερα ο ομοσπονδιακός πρόεδρος θα επισκεφθεί το Νομισματικό Μουσείο, στο Ιλίου Μέλαθρον, το οποίο κατασκευάστηκε σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ ως κατοικία της οικογένειας Σλήμαν και ακολούθως το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, όπου θα συμμετάσχει σε εκδήλωση για τα 150 χρόνια από την ίδρυση του, που συμπληρώνονται φέτος. Το απόγευμα θα μεταβεί στη Μαλακάσα, προκειμένου να επισκεφθεί κέντρο υποδοχής και καταγραφής προσφύγων και το βράδυ θα παρακολουθήσει κονσέρτο της τσελίστριας Τάνια Τέτσλαφ στον Κεραμεικό. Αργότερα θα παρακαθίσει σε δείπνο που θα παραθέσει προς τιμήν του η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Μεθαύριο, Πέμπτη, ο κ. Σταϊνμάιερ θα μεταβεί στην Κρήτη και θα καταθέσει στεφάνι στο Μνημείο για τα Θύματα της Καταστροφής του Κανδάνου. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα μεταβεί στο Terra Creta, ένα εγχείρημα του γερμανικού τουριστικού ομίλου ТUI, «Από το χωράφι στο πιρούνι» και θα συνομιλήσει με εργαζόμενους και συμμετέχοντες στο πρόγραμμα. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη Γερμανού προέδρου στην Κρήτη και να αποδειχθεί εάν ο Φρανκ-Bάλτερ Σταϊνμάιερ, θα πράξει κάτι αντίστοιχο με την ιστορική ομιλία του προκατόχου του Γιόαχιμ Γκάουκ, στο μαρτυρικό χωριό Λιγκιάδες Ιωαννίνων, το 2014. «Με συνείδηση της ντροπής και του πόνου, ζητώ στο όνομα της Γερμανίας συγνώμη από τις οικογένειες των δολοφονηθέντων, είχε δηλώσει τότε ο κ. Γκάουκ, έχοντας στο πλευρό του τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας Καρ. Παπούλια.

Όσο για το μεγάλο αγκάθι των πολεμικών επανορθώσεων, το θέμα έχει υποχωρήσει από τα πρώτα της ατζέντας. Άλλωστε, οι θέσεις των δύο πλευρών, είναι γνωστές. Για την Ελλάδα, οι αξιώσεις για πολεμικές αποζημιώσεις και επανορθώσεις προς τη Γερμανία παραμένουν ενεργές από όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις. Για τη Γερμανία αντίθετα το θέμα έκλεισε οριστικά, νομικά και πολιτικά με τη Συνθήκη 2+4 για τη Γερμανική Επανένωση το 1990.

Σε συνέντευξή της στην DW το 2023 η Eλληνίδα Πρόεδρος Κατερίνα Σακελλαροπούλου είχε δηλώσει ότι «τα βάρη του παρελθόντος είναι εκεί, δεν εξαφανίζονται μονομερώς, αλλά στις σύγχρονες κοινωνίες οι διαφορές λύνονται με τον διάλογο. Θα μπορούσε στο μέλλον, με διάλογο και καλή διάθεση, να εξευρεθεί μια λύση». Είχε τονίσει μάλιστα ότι «τα νομικά ζητήματα έχουν τεθεί αλλά είναι ένα καθαρά πολιτικό θέμα». Σε κάθε περίπτωση η επίσκεψη του Φρανκ-Bάλτερ Σταϊνμάιερ στην Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη αποτυπώνει την πρόθεση να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη.