Εκλογές ΗΠΑ 2024: Τι σημαίνει ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι στρατηγικές;
«Ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι στρατηγικές. Και πιστεύω ότι ως προς το περιεχόμενό τους δεν θα επηρεαστούν» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της καθιερωμένης συνάντησης με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στο Προεδρικό Μέγαρο.
Σε τι συνίσταται όμως η στρατηγική σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ η οποία δεν επηρεάζεται από την εναλλαγή των κυβερνήσεων στην Ελλάδα και από τον εκάστοτε ένοικο του Λευκού Οίκου μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές.
Πρόκειται για μία συνεργασία ανάμεσα σε Ελλάδα και ΗΠΑ που δομείται σε πέντε βασικούς άξονες:
- Το εμπόριο και τα logistics
- Την ενέργεια και τους αγωγούς
- Την άμυνα και την ασφάλεια
- Την αντιτρομοκρατική πολιτική και
- Την καλλιέργεια συνθηκών καλής γειτονίας στα Δυτικά Βαλκάνια
Η Ελλάδα αντιμετωπίζεται από την Ουάσινγκτον ως πόλος σταθερότητας στην περιοχή των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Μεσογείου καθώς και ως σημείο αναφοράς σε μια σειρά ζητημάτων τα οποία αναμένεται να αναπτυχθούν, με τις συζητήσεις να μην περιορίζονται σε εξαγγελίες και προθέσεις, αλλά σε πράξεις και απτά αποτελέσματα.
Αμυντική συνεργασία Ελλάδας-ΗΠΑ
Διαχρονικά, ο σημαντικότερος τομέας στον οποίον Ελλάδα και ΗΠΑ συνεργάζονται είναι η άμυνα. Η συνεργασία των δύο χωρών αποτυπώνεται και στα νομοθετήματα που έχουν περάσει από τη Βουλή. Τον Μάιο του 2022 ψηφίστηκε το Δεύτερο Πρωτόκολλο Τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Στις ΗΠΑ έχει δοθεί η δυνατότητα να λειτουργούν και να διατηρούν στρατιωτικές και βοηθητικές ευκολίες εντός των εγκαταστάσεων των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, όπως στην αεροπορική βάση της Λάρισας, τη βάση Αεροπορίας Στρατού Στεφανοβικείου, καθώς και σε άλλες εγκαταστάσεις. Προβλέπεται δε η αμερικανική παρουσία στη ναυτική βάση Σούδας στα Χανιά. Στην ίδια λογική εντάσσεται και η βάση της Αλεξανδρούπολης.
Από την συμφωνία αμυντικής συνεργασίας απορρέει και η δωρεάν παραχώρηση στον ελληνικό Στρατό 1.200 τροχοφόρων τεθωρακισμένων τύπου Μ1117, συνολικής αξίας 1 δισ. δολαρίων, από το πλεονάζον υλικό του αμερικανικού Στρατού. Εξίσου κομβική είναι και η συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες για προμήθεια F35, drones και την αναβάθμιση των F16.
Ενέργεια
Κομβική είναι η συνεργασία ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας η οποία εκτείνεται σε βάθος δύο δεκαετιών. Τα τελευταία δύο χρόνια, η ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο. Το 2022, οι ΗΠΑ υπερδιπλασίασαν τις εξαγωγές LNG στην ΕΕ. Στο επίκεντρο της συνεργασίας βρίσκεται ο σταθμός υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Το αμερικανικό φυσικό αέριο υγροποιείται στις εγκαταστάσεις της Venture Global στις ακτές των ΗΠΑ, μεταφέρεται με πλοία στην Ευρώπη, όπου αεριοποιείται σε τερματικά, όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης. Στη συνέχεια ακολουθεί το δίκτυο αγωγών μέχρι την Ουκρανία για να βοηθήσει τη χώρα να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες σε μια πολύ δύσκολη περίοδο λόγω του πολέμου. Σύμφωνα με τα όσα είχαν γίνει γνωστά πρόκειται για μη δεσμευτική συμφωνία 20ετούς διάρκειας που δεν διευκρινίζει συγκεκριμένες ποσότητες ετησίως. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι συμμετοχές αμερικανικών εταιρειών στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και των ενεργειακών υποδομών.
Εμπόριο
Τα βασικά ελληνικά προϊόντα που παραδοσιακά εξάγονται στις ΗΠΑ είναι τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα, καπνός, ξυράφια, πετρελαιοειδή προϊόντα / υποπροϊόντα, τσιμέντο, είδη ένδυσης και γουνοποιίας, μάρμαρο, προϊόντα και σωλήνες χάλυβα. Οι εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Ελλάδα αποτελούνται πρωτίστως από εξοπλισμό τηλεπικοινωνιακής, ηλεκτρικής και ηλεκτρονικής φύσης, υπολογιστές, ιατρικά και φαρμακευτικά είδη, μηχανήματα και εξαρτήματα, ξυλεία, ξυλοπολτό καθώς και αγροτικά προϊόντα.