Γεραπετρίτης – Φιντάν: Το παιχνίδι των λέξεων και η διγλωσσία των Τούρκων
Συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκικής Δημοκρατίας, Χακάν Φιντάν - Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024
Η διπλωματία είναι ένα παιχνίδι των λέξεων και γι’ αυτό οι έμπειροι διπλωμάτες λένε πως ο διάβολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες που πολλές φορές περνούν απαρατήρητες. Χθες ο κ. Χακάν Φιντάν που είναι μετρ στην τέχνη της διγλωσσίας, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη έθεσε πολλά πράγματα ταυτόχρονα για να «περάσει» τελικώς μόνο ένα, ότι είναι όλα πάνω στο τραπέζι και όχι μόνο υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ που λέει η Αθήνα. Το είπε βέβαια κομψά και διπλωματικά και όχι τόσο ωμά όσο το έθεταν οι προκάτοχοί του στο τουρκικό ΥΠΕΞ.
Αναλύοντας προσεκτικά την τοποθέτησή του μπροστά στις κάμερες έθεσε 17 σημεία για να μπερδέψει το ακροατήριο ενώ ουσιαστικά ήθελε να σταθεί μόνο σε ένα: Να βρούμε λύσεις σε όλα, όχι μόνο για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Μάλιστα η διατύπωση που έκανε είναι ακόμα χειρότερη: «Δεν μπορούμε να τα περιορίσουμε σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Όλα τα προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν τριβές πρέπει να τα συζητήσουμε» και έκανε λόγο για «δίκαιο διαμοιρασμό στην Ανατολική Μεσόγειο» κάτι που όπως είπε υποστηρίζει η χώρα του. Με βάση τα παραπάνω μάλλον επιβεβαιώνεται το ήδη υπάρχον αδιέξοδο διότι άλλα πράγματα να συζητήσουμε με τους Τούρκους δεν υπάρχουν…
Είναι προφανές ότι παρά τα όσα γλαφυρά περιέγραψε για «αιώνια φιλία των δύο λαών» ο κ. Φιντάν ήρθε χθες στην Αθήνα για να επιβεβαιώσει το αδιέξοδο και να σπάσει τις ελληνικές εθνικές κόκκινες γραμμές. Άλλα πράγματα πάντως να συζητηθούν μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν υπάρχουν.
Διγλωσσία Φιντάν
Κανείς βέβαια δεν έχει την ψευδαίσθηση ότι σε μια επίσκεψη ολίγων ωρών του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών θα μπορούσαν να λυθούν διαφορές που χρονίζουν παραπάνω από μισό αιώνα, όταν ήδη έχουν αποτύχει πάνω από 60 διερευνητικές. Για την ακρίβεια, επί 21 χρόνια και μετά από 64 γύρους διερευνητικών επαφών δεν μπορέσαμε να φθάσουμε σε ένα επίπεδο συζήτησης με την Τουρκία, όχι για την ουσία, αλλά ούτε καν για τη διαδικασία.
Και μπορεί ο κ. Φιντάν στην τελευταία του συνέντευξη στα ΝΕΑ να εμφανίστηκε διαλλακτικός και σχετικά μετριοπαθής, όμως άλλη γλώσσα χρησιμοποιεί στο εσωτερικό της χώρας του. Για παράδειγμα πριν από ένα μήνα στο τηλεοπτικό δίκτυο Haber Global, έλεγε τα ακριβώς ανβτίθετα. Χαιρέτιζε μεν την ηρεμία στο Αιγαίο αλλά έθετε μετ’ επιτάσεως ζητήματα όπως η τουρκική μειονότητα, η υφαλοκρηπίδα, οι εναέριες ζώνες, το Κυπριακό, τη Μεσόγειο και το Αιγαίο και όχι μόνο.
Οι εμμονές με τη Θράκη
Οι Τούρκοι δεν έρχονται στην Αθήνα να συζητήσουν μόνο το θέμα της υφαλοκρηπίδας και των θαλασσίων ζωνών. Για όσους λησμονούν, ο Χακάν Φιντάν έθεσε ανοιχτά θέμα τουρκικής μειονότητας στη Θράκη και είπε ότι ο τουρκικός στρατός είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε πρόκληση. «Πώς μπορούμε να εξελίξουμε αυτή τη διαδικασία σε πρακτικές λύσεις; Διότι υπάρχει ένα σύμπλεγμα προβλημάτων μεταξύ μας, δηλαδή οι θαλάσσιες περιοχές, οι εναέριες περιοχές, η υφαλοκρηπίδα, το πρόβλημα των μειονοτήτων, δηλαδή το πρόβλημα της τουρκικής μειονότητας, το πρόβλημα της μουσουλμανικής μειονότητας, υπάρχουν προβλήματα που αφορούν τη λατρεία εκεί, υπάρχουν προβλήματα που αφορούν το διορισμό του μουφτή, υπάρχουν προβλήματα που αφορούν την εκπαίδευση, υπάρχουν θέσεις που έχουν πάρει και οι δύο χώρες στην Κύπρο, υπάρχουν θέματα που αφορούν τη Μεσόγειο, θέματα που αφορούν το Αιγαίο», έλεγε χαρακτηριστικά στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στον τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο Haber Global στις 18 Οκτωβρίου του 2024.
Ο Χακάν Φιντάν, απαντώντας στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων του Haber Global έγινε ακόμα πιο σκληρός και υποτιμητικός για την χώρα μας λέγοντας: «Δεν είμαστε μια χώρα που προσδιορίζει την πολιτική της μέσα από την Ελλάδα, δηλαδή δεν είναι εκείνη το «έτερο εγώ» μας. Δεν είμαστε σε μια κατάσταση όπου τα πολιτικά μας κόμματα την χρειάζονται (σ.σ. την Ελλάδα) πάρα πολύ για να υπάρξουν στην πολιτική. Δόξα τω Θεώ, η τουρκική πολιτική έχει μεγαλώσει πάρα πολύ, έχει διαφοροποιηθεί πάρα πολύ, είναι σε μια κατάσταση που κοιτάει σε πολύ πιο σημαντικά, πολύ πιο στρατηγικά, πολύ πιο υψηλά ζητήματα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η αγνοούμε αυτά τα προβλήματα. Όχι, αλλά είμαστε σε ένα σημείο που σκεφτόμαστε πιο σφαιρικά και σε μια ευρύτερη προοπτική, δηλαδή όπως και στο Αιγαίο έχουμε συμφέροντα και ζητήματα στη Μεσόγειο, στη Μαύρη Θάλασσα, στην Αφρική, στην Κεντρική Ασία, στην Ασία και τον Ειρηνικό και προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε όλα αυτά ταυτόχρονα. Και όταν κοιτάξετε την ιστορία της Ελλάδας, την απόσπασή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τον ετεροπροσδιορισμό της, δηλαδή με εμάς, αναπόφευκτα είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της πολιτικής εκεί». Ο παραπάνω συλλογισμός του επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας φανερώνει όχι μόνο διγλωσσία, αλλά και αδικαιολόγητη αλαζονεία που δεν συνάδει με την τέχνη της διπλωματίας όπως την αντιλαμβάνεται ο δυτικός κόσμος.
Σύμφωνα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, με εξαίρεση ένα διάστημα που το ενδιαφέρον της Αθήνας είχε στραφεί στα Σκόπια για το πρόβλημα της ονομασίας, «που αφορούσε την ιστορική ταυτότητα της Ελλάδας», όπως είπε, «στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, ειδικά σε περιόδους δεξιών κυβερνήσεων, το θέμα ήταν πάντα η Τουρκία» και βεβαίως αυτό είναι καταφανέστατη ιστορική ανακρίβεια αφού η Ελλάδα ούτε ασχολήθηκε, ούτε διεκδίκησε ποτέ κάτι από την Τουρκία. Εδώ και δεκαετίες συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η Άγκυρα διεκδικεί προβάλει απαράδεκτες εδαφικές διεκδικήσεις γκριζάροντας περιοχές και έχοντας βάλει την απειλή πολέμου στο τραπέζι.
Ο ετοιμοπόλεμος τουρκικός στρατός
Και σαν να μην έφταναν όλα τα παραπάνω ο κ. Φιντάν (πριν από ένα μήνα επαναλαμβάνουμε) αναρωτήθηκε πώς μπορούμε να προχωρήσουμε με πιο ειρηνικές μεθόδους, λέγοντας ότι «όλοι γνωρίζουν ότι ο στρατός μας είναι έτοιμος να αποκρούσει οποιαδήποτε πρόκληση. Έχει λάβει σχετικές οδηγίες. Αλλά η προτεραιότητά μας είναι πράγματι να προωθήσουμε τα συμφέροντά μας με διπλωματικό τρόπο».
Το ενδεχόμενο «ατύχημα»
Οι εμμονές της τουρκικής διπλωματίας δύσκολα μπορούν να οδηγήσουν σε πολιτικό και διπλωματικό ξέφωτο, ενώ είναι ανοικτό το σενάριο «ατυχήματος» αν και εφόσον οι συζητήσεις σκοντάψουν σε τοίχο. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την επιστροφή Ερντογάν σε συνθήκες επιθετικής ρητορικής και σε προβοκάτσιες στο Αιγαίο αντίστοιχες του 2020 με το Όρουτς Ρέις. Αυτό το τελευταίο είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό.