Μια λύση για την Ευρώπη: Επαναχάραξη των συνόρων

Δεν πρέπει να υπάρχουν και πολλά κράτη τη σήμερον ημέρα που να σκέφτονται προσαρτήσεις ή να έχουν το φόβο ότι κάποιος γείτονας επιβουλεύεται τα εδάφη τους.

Μετά και την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και, οριστικά, μετά και την διάσπαση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, τα σύνορα των χωρών έχουν πάνω-κάτω οριστικοποιηθεί. Κι όμως, μια επαναχάραξή τους ίσως να έδινε λύση σε πολλά από τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου (και σίγουρα στην ταλανιζόμενη σήμερα από την κρίση χρέους Ευρώπη). Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν διάφοροι οικονομολόγοι που ξαναθυμούνται μια παλιά θεωρία, όπως την είχε αναλύσει ο Αυστριακός Λέοπολντ Κορ στο βιβλίο του «Η κατάρρευση των Κρατών» το 1957.

Ο Κορ γεννήθηκε σε ένα χωριό της Αυστρίας πάνω στα σύνορα με τη Γερμανία το 1909 και, αφού σπούδασε στη χώρα του αλλά και στο Λονδίνο, έφυγε το 1937 για την Ισπανία, για να καλύψει ως ανταποκριτής τον Εμφύλιο Πόλεμο. Εκεί έγινε φίλος με τον Έρνεστ Χέμινγουέι και τον Τζορτζ Όργουελ και ανέπτυξε την φιλοσοφική του θεωρία, που αργότερα ενέπνευσε τον πολιτικό αναρχισμό, αλλά και το κίνημα των «Πράσινων». Κατάφερε και έφυγε για τις ΗΠΑ, πριν η Γερμανία προσαρτήσει την πατρίδα του και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Rutgers επί 12 έτη, όσο καιρό έγραφε το βιβλίο του –το οποίο τελικά πρωτοεκδόθηκε στη Μεγάλη Βρετανία.

Η φιλοσοφία του βασίζεται στο εξής αξίωμα: «Το μεγάλο είναι κακό». Τα σύνορα, βέβαια, δεν ήταν ο μοναδικός εχθρός του. Ο Κορ ονειρευόταν ένα ουτοπικό σύστημα διακυβέρνησης, βασισμένο στον αναρχισμό, αλλά που όλοι οι πολίτες θα είχαν τόσο υψηλή ηθική που από μόνοι τους θα σέβονταν τα όρια των άλλων. Κάπως έτσι θα συνέβαινε και με τα κράτη. Στην ουτοπία του δεν θα υπήρχαν μικρές και μεγάλες χώρες. Όλες θα ήταν ίσες. Το φαινόμενο μιας Γερμανίας που θα προκαλούσε δύο παγκοσμίους πολέμους και θα έφερνε σήμερα με την πολιτική της ολόκληρη την Ευρώπη στα όριά της, απλά δεν θα μπορούσε να γεννηθεί ποτέ. (Ο Κίσινγκερ είχε κάποτε πει: «Καημένη Γερμανία. Είσαι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη, αλλά πολύ μικρή για τον κόσμο», δίνοντας κατά κάποιον τρόπο ένα άλλοθι στις θεωρίες του Κορ).

Η αναρχική, ουτοπική αυτή προσέγγιση συζητιέται ξανά σήμερα –θεωρητικά, βέβαια- στους πανεπιστημιακούς κύκλους: Πώς θα ήταν η Ευρώπη, αν τα σύνορα ξαναχαράζονταν από την αρχή, σπάζοντας τις μεγάλες Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Ισπανία, Ιταλία, Ρωσία, Σουηδία και Νορβηγία σε πολλά, μικρότερα κράτη; Μήπως ο συσχετισμός δυνάμεων θα ερχόταν σε μια σχεδόν τέλεια ισορροπία; Είναι αδύνατον να το απαντήσει κανείς. Αυτό όμως που έχει ενδιαφέρον είναι να παρατηρήσει τον χάρτη που έφιαξε ο Κορ πριν 55 χρόνια. Η Δανία, η Πορτογαλία, η Ελβετία, η Βουλγαρία φαίνεται να έχουν τις ιδανικές διαστάσεις για τον Αυστριακό φιλόσοφο. Δεν αλλάζει κατά πολύ τα σύνορά τους, όπως κάνει με των γειτόνων τους. Όσο για την Ελλάδα, όχι μόνο δεν την μικραίνει, αλλά τής γυρίζει πίσω και το μεγαλύτερο κομμάτι της Αλβανίας!