Αναγνώριση για την πολιτική του Κ. Μητσοτάκη μετά 20 έτη

Του Χ.Κ. Λαζαρόπουλου

Με καθυστέρηση 20 ετών επιβεβαιώνεται η ορθότητα της οικονομικής πολιτικής και των ιδιωτικοποιήσεων που προώθησε η κυβέρνηση του κ. Κώνσταντίνου Μητσοτάκη. Αυτό δείχνουν οι τάσεις της κοινής γνώμης όπως περιγράφονται σήμερα σε έρευνες τις οποίες δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς.

Ο Επίτιμος Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας έχει κατηγορηθεί για πολλά για τις πολιτικές επιλογές του πριν από τη Μεταπολίτευση ή για την κακή τύχη της κυβέρνησής του. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει όμως ότι πολεμήθηκε λυσσαλέα τόσο σε εσωκομματικό επίπεδο όταν ανέλαβε την προεδρία της Ν.Δ. από τον Ευάγγελο Αβέρωφ, την 1 Σεπτεμβρίου 1984, όσο και ευρύτερα παρότι επέτυχε σημαντικές πολιτικές νίκες σε τρεις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις το 1989 και το 1990.

Λίγο καιρό πριν από τις εκλογές του 2004 έτυχε να βρεθούμε με τον παραδοσιακό εκδότη του «Κήρυκα» των Χανίων (και μετέπειτα βουλευτή Χανίων της Ν.Δ.) κ. Στέλιο Νικηφοράκη σε πολιτική συγκέντρωση στο Φραγκοκάστελο, μαζί με τον έτερο βουλευτή και μετέπειτα υπουργό κ. Χρήστο Μαρκογιαννάκη. Εκεί έτυχε να συζητήσουμε για τα πεπραγμένα του κ. Μητσοτάκη στην εξουσία αφού το όνομα του Επίτιμου εσυζητείτο ως μία από τις πιθανές υποψηφιότητες για την προεδρία της Δημοκρατίας.

Ο κ. Νικηφοράκης ήταν σαφής. «Η θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί ένα θεσμικό έπιπλο με το οποίο δεν πρόκειται να αναγνωριστεί η προσπάθειά του να επαναφέρει τη χώρα σε μια ορθή πορεία με ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, επενδύσεις και πάταξη της διαφθοράς που εξαπλωνόταν σαν απόστημα στα σπλάχνα του κράτους» είχε επισημάνει τότε ο Χανιώτης δημοσιογράφος και πολιτικός. Όταν ο κ. Κώστας Καραμανλής ανέλαβε την εξουσία ήρθε το πρώτο μήνυμα επιβεβαίωσης της πολιτικής που εφάρμοσε ο Επίτιμος από τον τότε υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιώργο Αλογοσκούφη.

Η αποκάλυψη Αλογοσκούφη στον Καραμανλή

«Ο Ψηλός έβρισκε συνεχώς σκελετούς του ΠΑΣΟΚ κρυμμένους στην ντουλάπα και τους φορτωνόταν συνεχώς η Ν.Δ., καθώς δεν είχε απογράψει τι παρέλαβε» είχε επισημάνει ο κ. Αλογοσκούφης όταν ο κ. Καραμανλής είχε ζητήσει να νοικοκυρευτούν τα οικονομικά του κράτους και να συμμαζευτούν οι δαπάνες για να μην επιβληθούν φόροι. Έτσι ξεκίνησε η ιδέα της απογραφής ενώ επικαιροποιήθηκε η ανάγκη επιτάχυνσης των ιδιωτικοποιήσεων επιχειρήσεων και οικονομικών δραστηριοτήτων στις οποίες το κράτος δεν μπορούσε να έχει το χαρακτήρα του μάνατζερ.

Στην έρευνα που έγινε πολλοί ανεγνώρισαν στον κ. Μητσοτάκη ότι άφησε (τα πρώτα μετά το 1980) πρωτογενή πλεονάσματα και δεν επιδόθηκε σε σπατάλες δημοσίου χρήματος. Το συνολικό χρέος παρουσίασε αύξηση στην τριετία 1990 – 1993 επειδή είχε την ατυχία να βρίσκεται σε περιβάλλον αυξανόμενων επιτοκίων και κόστους δανεισμού που πίεζαν το συνολικό χρέος προς τα πάνω.

Πριν ακόμα αναλάβει την εξουσία, την άνοιξη του 1989, ο κ. Μητσοτάκης προειδοποιούσε για την ανάγκη διαρθρωτικών αλλαγών, οι οποίες θα αποσκοπούσαν στη μείωση του κράτους. Την ίδια επισήμανση έκανε μετά την ορκωμοσία εκείνης της κυβέρνησης στις 11 Απριλίου 1990 αναθέτοντας δύσκολο έργο σε τρεις υπουργούς, τους κ.κ. Γιώργο Σουφλιά (Εθνικής Οικονομίας), Γιάννη Παλαιοκρασσά (Οικονομικών) και Σταύρο Δήμα (Βιομηχανίας).

Παρά τον πόλεμο που δέχθηκε ο κ. Μητσοτάκης τόσο από το ΠΑΣΟΚ και τα σωματεία που ελέγχονταν απ’ αυτό, όσο και από τον συγχωρεμένο πια Μιλτιάδη Έβερτ συντάχθηκε ένα πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, ενίσχυσης της εργασίας (παρά την πτώση της εγχώριας βιομηχανικής παραγωγής) και αποκρατικοποιήσεων.

Τα πρώτα 328 εκατ. δολλάρια

Χωρίς να γίνει η παραμικρή απόλυση και με την κάλυψη τακτικών αναγκών από συμβασιούχους έργου ή ορισμένου χρόνου (χωρίς δικαίωμα πρόσληψης), περιορίσθηκε το ανθρώπινο δυναμικό του Δημοσίου κατά 22 χιλιάδες άτομα σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος. Αργότερα, επί Ανδρέα Παπανδρέου, η ανάγκη αυτή έγινε νόμος από τον Αναστάση Πεπονή, ο ν.2190/93

Χωρίς εμπλοκή του κράτους αλλά με την (πρωτοποριακή για εκείνη την εποχή) αντίληψη της Σύμπραξης του Δημοσίου με τον Ιδιωτικό Τομέα ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε από τον τότε υπουργό Μεταφορών και Επικοινωνιών Νικόλαο Γκελεστάθη να φέρει χρήματα στα ταμεία με επενδύσεις υποδομών και υπηρεσιών. Τα πρώτα 328 εκατομμύρια δολλάρια ήρθαν όταν ο καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου κ. Δημήτρης Τσαμπούλας έθεσε το πλαίσιο για τη λειτουργία της κινητής τηλεφωνίας και δόθηκαν οι δύο πρώτες άδειες λειτουργίας.

Παράλληλα, έγινε ο διαγωνισμός για την κατασκευή με αυτοχρηματοδότηση του νέου Διεθνούς Αερολιμένος Αθηνών στα Σπάτα ενώ με τον ίδιο τρόπο ο κ. Μάνος και ο Αχιλλέας Καραμανλής προχώρησαν τους διαγωνισμούς για την Αττική Οδό και τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου. Αξίζει να σημειώσουμε ότι για τις απαλλοτριώσεις της Αττικής Οδού δόθηκαν κονδύλια ύψους 50 δισεκατομμυρίων δραχμών. Τότε δρομολογήθηκε και η κατασκευή του υπογείου σιδηροδρόμου (μετρό). Το έργο εκτελέστηκε ως δημόσιο έργο αλλά ο έλεγχος της κατασκευής όμως ανατέθηκε σε ιδιωτική εταιρεία.

Οι ιδιωτικοποιήσεις

Συνδικαλιστικές μορφές εκείνης της εποχής που συνδέθηκαν με το αποκαλούμενο «βαθύ ΠΑΣΟΚ» όπως ο κ. Ανδρέας Κολλάς, τότε πρόεδρος των εργαζομένων στις αστικές συγκοινωνίες, κατηγορούσαν τον κ. Μητσοτάκη για «θατσερική» πολιτική. Εκείνη όμως η πολιτική δημιουργούσε υποδομές και πλούτο για τη χώρα, όχι μόνο προς όφελος του δημόσιου κορβανά αλλά και της αγοράς.

Οι επικριτές του Επιτίμου προέδρου της Ν.Δ. υποστηρίζουν ότι μιλούσε για ιδιωτικοποιήσεις αλλά το μόνο που έκανε ήταν να κλείσει την Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών στην Αθήνα, δημιουργώντας και πάλι οκτώ συνεταιρισμούς λαϊκής βάσης τύπου ΚΤΕΛ και να ξεπουλήσει φιλέτα του ΟΤΕ.

Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική. Το Δημόσιο απαλλάχθηκε από 66 προβληματικές επιχειρήσεις οι οποίες πωλήθηκαν στο δημόσιο τομέα ή τέθηκαν σε καθεστώς εκκαθάρισης. Υπάρχουν παραδείγματα τέτοιων επιχειρήσεων, όπως η «ΑΓΕΤ Ηρακλής», η «Πειραϊκή – Πατραϊκή», η (πάλαι ποτέ αμαρτωλή για το διορισμό «ημετέρων») “Olympic Catering”, η Ελληνική Βιομηχανία Ζαχάρεως (που ιδιωτικοποιήθηκε με μετοχοποίηση στο Χρηματιστήριο).

Ιδιωτικοποιήθηκαν επίσης 15 από τις 69 επιχειρήσεις που ανήκαν στις κρατικές τράπεζες, όπως λ.χ. το Νεώριο Σύρου, τα Ναυπηγεία Ελευσίνος και μια σειρά μικρών τραπεζών.

Όσον αφορά στην ΕΑΣ και στον ΟΤΕ έγινε προσπάθεια να διαρραγεί η αποκαλούμενη συνδιοίκηση των σωματείων και των διορισμένων διοικήσεων, όπως είχε εξηγήσει πριν από μια δεκαετία σε ανεπίσημη συζήτηση με δημοσιογράφους ο κ. Μητσοτάκης, στο περιθώριο δεξίωσης του Προέδρου της Δημοκρατίας. Οι αιτίες που οδήγησαν τότε στις ιδιωτικοποιήσεις ήταν οι αδικίες και οι διαφορές αντιμετώπισης που διαπιστώνονταν μεταξύ του ανθρωπίνου δυναμικού, των προμηθευτών και της παροχής έργου κοινής ωφελείας.

Επιπροσθέτως θα πρέπει να επισημάνουμε ότι στις περιπτώσεις αυτές έγινε προσπάθεια ιδιωτικοποιήσεως σε Έλληνες επενδυτές κι επιχειρηματίες αρχικά, χωρίς να ξεπωληθούν σε ξένους με αποικιακούς όρους όπως σήμερα. Στην περίπτωση του ΟΤΕ μάλιστα, αποκαλύφθηκαν τα στεγανά και οι διαπλοκές που οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη (βίντεο 2).

Η αλήθεια των αριθμών

Εκτός από νέες θέσεις εργασίας που άνοιξαν εκείνη την εποχή παρά τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής έγιναν τρεις διαδοχικές παρεμβάσεις χωρίς να χαθούν κοινωνικά κεκτημένα.

Όσον αφορά στις μακροοικονομικές επιδόσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, από την πολιτική που ακολουθήθηκε μειώθηκε το έλλειμμα του προϋπολογισμού από 19,8% το 1990 σε 13,8% το 1993 με την παλαιά μεθοδολογία υπολογισμού. Με τη σύγχρονη που δέχεται η Ε.Ε. και βάσει της οποίας υπολογίζονται κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, κεφαλαιοποιήσεις τόκων και παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα, το έλλειμμα έφθασε στο 8,8%.

Από το 1990 έως το 1993 ο πληθωρισμός μειώθηκε κατά 10 μονάδες, από 22 σε 12 επί τοις εκατό ενώ αυξήθηκε το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας ως ποσοστό του αντίστοιχου μέσου όρου της ΕΕ, από 57,4% το 1990 σε 64,2% το 1993, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τώρα που επανέρχεται η ανάγκη ιδιωτικοποιήσεων και καθορισμού προγράμματος επενδύσεων πρέπει να επανεξετάσουμε την ορθότητα της πολιτικής Μητσοτάκη και τα αποτελέσματά της, τα οποία πρέπει να αναγνωρίσουμε.

Άλλωστε, μόνο ο Επίτιμος είχε προβλέψει βάσει των στοιχείων του κινδύνους για την εθνική οικονομία και την πιθανότητα χρεοκοπίας, όταν κάποιοι άλλοι αναπαρήγαγαν τη στρεβλή αντίληψη της φαιδράς πορτοκαλέας… Κάτι που το έχουμε γράψει επανειλημμένως.