Όχι τα φάρμακα σε super market!

Φάρμακα που σε συνδυασμό με άλλες ουσίες μπορεί να δημιουργήσουν παρενέργειες και κινδύνους για τη ζωή των ασθενών, αποτελούν τα Μη Συνταγογραφούμενα Φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ), παρά τους μύθους που κυκλοφορούν τελευταία με στόχο τη διάθεσή τους από άλλους χώρους εκτός των φαρμακείων.

Τα τελευταία χρόνια, μετά τη μόνιμη παρουσία της τρόικας στη χώρα, ο μύθος που καλλιεργείται εκτιμά ότι η απελευθέρωση πώλησης των ΜΗΣΥΦΑ, από τα φαρμακεία θα μειώσει την τιμή τους και θα βοηθήσει χιλιάδες ασφαλισμένους.

Πέρα όμως από τα προβλήματα και τις παρενέργειες που έχουν παρατηρηθεί σε χώρες που επέλεξαν τη διάθεση των συγκεκριμένων φαρμάκων από άλλους χώρους πλην του φαρμακείου, η Ευρωπαϊκή εμπειρία έχει δείξει πως η διοχέτευσή τους σε άλλα κανάλια διανομής, δεν προσφέρει κανένα όφελος για τους καταναλωτές, γιατί σύμφωνα και με μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, «η απελευθέρωση της αγοράς των ΜΗΣΥΦΑ δεν έχει αποδειχτεί ότι μειώνει τις τιμές τους».

Για το λόγο αυτό, στην Ευρώπη, και σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, η Αυστρία (συνολικά 13 χώρες) τα ΜΗΣΥΦΑ χορηγούνται αποκλειστικά από τα φαρμακεία.

Τα παραπάνω τόνισε ο πρόεδρος του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεόδωρος Αμπατζόγλου, με αφορμή την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με την Ένωση Φαρμάκων Ευρείας Χρήσης (ΕΦΕΧ), μέσω του προέδρου και γενικού διευθυντή της κ.κ. Βασίλη Σερέτη και Γιώργου Δόκιου, και την διοργάνωση ημερίδας για τα ΜΗΣΥΦΑ στις 3 Απριλίου στην Αίγλη Ζαππείου.

Βάσει του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ των φαρμακευτικών εταιριών που παράγουν τα ΜΗΣΥΦΑ και των φαρμακοποιών προβλέπεται η τήρηση του νομικού πλαισίου για τη σωστή κυκλοφορία της συγκεκριμένης κατηγορίας φαρμάκων στην Ελλάδα, καθώς και η τήρηση της ασφάλειας και της νομιμότητας προς όφελος του Έλληνα ασθενή και της ελληνικής οικονομίας.

Το περιβάλλον αγοράς

Ο κ. Αμπατζόγλου, τόνισε ότι «τα φάρμακα έχουν χάσει το 44% της αξίας τους και το επίπεδο της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έχει υποβαθμιστεί τόσο, που οι έρευνες μιλούν για μείωση του προσδόκιμου ηλικίας κατά 7-10 χρόνια. Επιπλέον, τα νοσοκομεία και οι ιδιωτικοί πάροχοι υγείας, ασφυκτιούν κάτω από την μέγγενη των απλήρωτων χρεών, και τελικά η Υγεία παραμένει «διασωληνωμένη». Αυτό είναι το παράδοξο που ζούμε τα τελευταία χρόνια. Και σε αυτό το περιβάλλον, έρχονται κάποιοι και μιλούν για πώληση σκευασμάτων από κανάλια μαζικής λιανικής πώλησης».

Και στο σημείο αυτό, τόνισε πως «σωστά αντιμετώπισε το θέμα αυτό η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Τα ΜΗΣΥΦΑ είναι φάρμακα. Τα ΜΗΣΥΦΑ μπορούν να δίνονται με υπευθυνότητα μόνο από επαγγελματίες Υγείας. Τα ΜΗΣΥΦΑ δεν πρέπει να πωλούνται δίπλα στα απορρυπαντικά. Κάποιοι θέλουν να παίζουν με την Υγεία, εμείς πάλι όχι!».

Ασφάλεια

Ο πρόεδρος του ΦΣΑ έθεσε θέμα ασφάλειας των φαρμάκων που διατίθενται στους ασθενείς, γιατί όπως όλα τα άλλα φάρμακα, έτσι και τα ΜΗΣΥΦΑ, υπόκεινται σε αυστηρές προδιαγραφές παραγωγής, διανομής και ορθής φαρμακευτικής πρακτικής.

Η διαφήμισή τους υπόκειται επίσης σε περιορισμούς που καθορίζονται από συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία, και η χορήγηση άδειας κυκλοφορίας, επίσης ακολουθούν τους κανόνες των υπολοίπων φαρμάκων. Ο τρόπος χορήγησής τους, η δοσολογία, η συχνότητα λήψης και οι αλληλεπιδράσεις τους όταν χορηγούνται ταυτόχρονα με άλλα φάρμακα, είναι συνεχώς ζητούμενο προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα στους ασθενείς.

Και είναι ανεξάρτητο αν τα φάρμακα αυτά αποζημιώνονται ή όχι από τους ασφαλιστικούς φορείς ή αν απευθύνονται σε ήπιες ενοχλήσεις της υγείας και για μικρό χρονικό διάστημα χορήγησης. Το ενδιαφέρον του ΠΟΥ και άλλων οργανισμών (DEA, FDA) για τις παρενέργειες και παράπλευρες δράσεις τους είναι ιδιαίτερο, γι΄ αυτό εξάλλου δίνονται συνεχώς προειδοποιήσεις κινδύνου και απαιτείται συνεχής φαρμακοεπαγρύπνιση.

Παρενέργειες

Συγκεκριμένα, προβλήματα που έχουν παρατηρηθεί από κακή χρήση των ΜΗΣΥΦΑ περιλαβάνουν τα εξής:

- ΜΥΣΥΦΑ για το κοινό κρυολόγημα λόγω των ποσοτήτων μεθαμφεταμίνης που περιέχουν απορρυθμίσουν όλες τις αντιϋπερτασικές αγωγές, ακόμη κοινά spray για την «βουλωμένη μύτη» χρησιμοποιούνται για την εύκολη εξαγωγή φθηνών διεγερτικών ουσιών. Είναι ιδιαίτερα αυστηρές οι προειδοποιήσεις της DEA στις ΗΠΑ για το «σπιτικό extasy» που προέρχεται από τα spray συναχιού ελεύθερης πώλησης.

- Η χρήση αντιόξινων σημαίνει αδρανοποίηση οποιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής. Η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη σε όσους ακολουθούν αγωγή με αντιπηκτικά ή άλλους καρδιολογικούς συνδυασμούς.

Η φαρμακοεπαγρύπνιση είναι απαραίτητη για τα φάρμακα αυτά, λόγω της εύκολης πρόσβασής τους όταν δεν συνταγογραφούνται και επομένως των τεραστίων προβλημάτων τοξικών αντιδράσεων που μπορεί να επιφέρουν, ιδίως στα παιδιά και στα ηλικιωμένα άτομα.

Ποια φάρμακα είναι

Τα ΜΗΣΥΦΑ είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται χρόνια στη θεραπευτική, απευθύνονται σε ελαφρές παθήσεις, δεν αποζημιώνονται από το Ασφαλιστικό Σύστημα και δεν χρειάζονται απαραίτητα συνταγογράφηση από θεράποντα ιατρό.

Σήμερα αφορούν περίπου 1.284 σκευάσματα 115 διαφορετικών δραστικών ουσιών, διαφορετικών φαρμακοτεχνικών μορφών και αλάτων, καθώς και συνδυασμών τους. Το 2012 εμφάνισαν συνολικές πωλήσεις περίπου 145 εκατ. ευρώ καλύπτοντας το 5% της συνολικής φαρμακευτικής Δαπάνης σε αξίες ή 85 εκατ. τεμάχια, δηλαδή το 22,5% της συνολικής δαπάνης σε τεμάχια. Η μέση λιανική τιμή τους είναι περίπου 1,70 ευρώ ανά τεμάχιο, μία από τις οικονομικότερες διεθνώς. Από τη δαπάνη, αυτή το 67,23% αφορά τις εταιρίες παραγωγής, το 4,87% τις φαρμακαποθήκες και το 23,53% τα φαρμακεία. Τα φάρμακα αυτά αποδίδουν έσοδα περίπου 5,53 εκατ. ευρώ ετησίως σε Φ.Π.Α. στο Δημόσιο.

Απελευθέρωση

Σύμφωνα με τον γραμματέα του ΠΦΣ κ. Δημήτρη Καραγεωργίου, η διεθνής εμπειρία έχει δείξει πως σε κράτη που υπήρξε απελευθέρωση της αυτοθεραπείας, πέραν των επαγγελματιών υγείας υπήρξαν σοβαρότατα προβλήματα ασφάλειας γεγονός που οδήγησε σε αλλεπάλληλες αναθεωρήσεις.

Ένα μεγάλο ζήτημα που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, είναι η ανεξέλεγκτη διακίνηση των ΜΗΣΥΦΑ από το διαδίκτυο. Γι΄ αυτό στην Ε.Ε επεξεργάζονται ιδιαίτερες προδιαγραφές λειτουργίας των ηλεκτρονικών φαρμακείων και της πιστοποίησης των φαρμακοποιών, ώστε και με τον τρόπο αυτό να υφίσταται έλεγχος στην διακίνηση τους.

Σύμφωνα με τον φαρμακοποιό, μέλος του Δ.Σ. του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής κ. Γιάννη Δαγρέ, στη χώρα μας οι τιμές των ΜΗΣΥΦΑ ορίζονται με κρατική διατίμηση, όμως στη Μεγάλη Βρεττανία και τις Η.Π.Α., η τιμή τους ορίζεται ελεύθερα.

Στις χώρες όπου ΜΗΣΥΦΑ διατίθενται και εκτός φαρμακείων χωρίς προκαθορισμένη τιμή, οι τιμές τους όχι μόνο είναι ακριβότερες απ΄ ό,τι στην Ελλάδα, αλλά και για να επιτύχει ο ασθενής ελαφρώς μικρότερη τιμή, είναι υποχρεωμένος να αγοράζει πολύ μεγάλες ποσότητες φαρμάκου, οδηγώντας σε πολυφαρμακία.

Τα φαινόμενα αυτά δεν παρατηρούνται στη χώρα μας, επειδή διατίθενται από τα φαρμακεία και επειδή υπάρχει η διατίμηση στην κοστολόγησή τους, που συγκρατούν την τάση για αλόγιστη χρήση και την πίεση για αύξηση της τιμής.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Πορτογαλία, που η αγορά απελευθερώθηκε τον Οκτώβριο του 2005, με αποτέλεσμα την απορρύθμιση και την συνεχή αύξηση των τιμών.

Το γεγονός αυτό, επισημαίνεται και στη σχετική μελέτη του ΠΟΥ, που υπογραμμίζει ότι «καμία μελέτη διεθνώς δεν επιβεβαίωσε κάποια μείωση τιμών στα ΜΗΣΥΦΑ μετά την απελευθέρωση της συγκεκριμένης αγοράς».