Μανιάτης:Στον νερόλακκο άλλος βλέπει την λάσπη και άλλος τα άστρα

Συγκεκριμένα, ο Γιάννης Μανιάτης ανέφερε: «Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για εμένα έχει και μία ιδιαίτερη συμβολική και συναισθηματική σημασία η σημερινή συνεδρίαση. Θεωρώ, όμως, πως πρόκειται για μία συνεδρίαση εξαιρετικά σημαντική κυρίως συμβολικά, αλλά και ουσιαστικά για το Εθνικό Κοινοβούλιο.

Παρακολουθώντας τη συζήτηση όλες αυτές τις ώρες, μου ήρθε στο μυαλό μία φράση του Γερμανού φιλόσοφου Ιμμάνουελ Καντ, ο οποίος είπε κάποια στιγμή το εξής: «Ο ένας κοιτάζει το νερόλακκο και βλέπει μέσα τη λάσπη, ενώ ο άλλος βλέπει τα άστρα να αντανακλώνται». Νομίζω ότι αυτή η φράση δείχνει σήμερα την Ελλάδα των δύο διαφορετικών όψεων, την Ελλάδα των αντιφάσεων, την Ελλάδα της ελπίδας και ταυτόχρονα, την Ελλάδα της μεγάλης κρίσης.

Πιστεύω ότι οι περισσότεροι από εμάς ανήκουμε σε αυτούς που βλέπουν τα άστρα να αντανακλώνται στο νερόλακκο και γι' αυτό είμαστε όλοι εδώ σε αυτή την Αίθουσα, γιατί ο καθένας από διαφορετική οπτική γωνία, όλοι μαζί όμως, παλεύουμε να κάνουμε ένα μέλλον καλύτερο γι' αυτό τον τόπο.

Υπάρχει ένα μείζον θέμα το οποίο αναδεικνύεται εμμέσως, αλλά ίσως είναι το πιο σημαντικό από τη συζήτηση της συγκεκριμένης πρότασης νόμου. Είναι το ζήτημα της διαγενεακής αλληλεγγύης και οφείλω, μιλώντας σε πολύ προσωπικό τόνο, να πω ότι μου είναι ακατανόητο η γενιά αυτή που είναι σήμερα μέσα, η γενιά που κυβερνάει τον τόπο την τελευταία δεκαετία-εικοσαετία, για τη σύνταξή της να έχει δανειστεί ήδη από τα παιδιά της και από τα εγγόνια της και να έχει στείλει ήδη το λογαριασμό στα παιδιά και τα εγγόνια της και να μη δέχεται να στηρίξει μία πρόταση η οποία λέει «ναι, σας χρεώσαμε, αλλά έναντι αυτού σας δίνουμε μία ελπίδα από κάτι που είναι σίγουρο». Διότι τα έσοδα από υδρογονάνθρακες είναι σίγουρα και θα σας το αποδείξω αμέσως στη συνέχεια.

Άρα, θεωρώ ότι μερικές φορές αδικούμε τον εαυτό μας, μη πράττοντας το αυτονόητο, αυτό που είμαι βέβαιος ότι ο καθένας από εμάς σε προσωπικό επίπεδο θα ήθελε να πράξει.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επίσης η σημερινή ημέρα έχει ένα δικό της συμβολισμό, μια δική της σημειολογία. Ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο κ. Βαγγέλης Βενιζέλος, στη χθεσινή ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, στη συνέχεια, στη συνάντησή του με το Φώτη Κουβέλη, αλλά και σήμερα, μιλώντας από αυτό εδώ το Βήμα, ανέδειξε το μεγάλο θέμα που έχει τεθεί με το ζήτημα της ΕΡΤ. Διότι όλοι ξέρουμε ότι το ζήτημα της μαύρης οθόνης δεν είναι ζήτημα ΕΡΤ ή μόνον ΕΡΤ. Το ζήτημα της μαύρης οθόνης έχει έναν πολύ κακό συμβολισμό και αποτελεί πολιτικό λάθος η ένδειξη αυταρχισμού να εκλαμβάνεται ως αποφασιστικότητα.

Εμείς θέλουμε να είμαστε σαφείς. Υπάρχει ένα θέμα θεσμικής λειτουργίας σε αυτή τη χώρα του τρόπου λειτουργίας της Κυβέρνησης, τρόπου λειτουργίας του Εθνικού Κοινοβουλίου, τρόπου λειτουργίας των θεσμών που προσδιορίζουν τον τρόπο ζωής των πολιτών. Είναι ένα ζήτημα, λοιπόν, θεσμικό και ταυτόχρονα ένα θέμα που πιστεύω ότι οι περισσότεροι από εμάς αποδεχόμαστε. Κανείς δεν θέλει να υπάρξει διατάραξη μιας ομαλής πολιτικής ζωής του τόπου, δηλαδή, κανένας δεν θα ήθελε για κάποιους λόγους να διαταραχθεί η ομαλή πολιτική ζωή και η κυβερνησιμότητα αυτής της χώρας.

Το ΠΑΣΟΚ έχει κάνει πολλές υποχωρήσεις και έχει πληρώσει πολύ ακριβά το τίμημα της υπεύθυνης και πατριωτικής του στάσης, αφ' ότου ξέσπασε η κρίση και μετά. Θέλω να θυμίσω ότι το 2009 η χώρα είχε χρεωκοπήσει. Είχε 25 δισεκατομμύρια ευρώ πρωτογενές έλλειμμα.

Είμαστε, λοιπόν, εδώ, γιατί πιστεύουμε βαθιά ότι έχουμε πατριωτικό καθήκον όλοι να ξεχάσουμε το παρελθόν και να δούμε πώς μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματα του παρόντος και του μέλλοντος.

Θέλω να καταστήσω σαφές, λοιπόν, το εξής: Το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει εκλογές. Το ΠΑΣΟΚ, όμως, δεν φοβάται τις εκλογές. Διαπράττει μεγάλο πολιτικό λάθος όποιος θεωρεί ότι αυτή η παράταξη, η μεγάλη δημοκρατική παράταξη, δεν θα σταθεί όρθια απέναντι σε οποιαδήποτε πρόκληση. Ερχόμαστε από μακριά και θα πάμε πολύ πιο μακριά. Οι δημοκράτες πολίτες απαιτούν σεβασμό στα στοιχειώδη λειτουργίας μίας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Θέλουμε να σεβόμαστε και τους κυβερνητικούς εταίρους μας και το αποδεικνύουμε. Απαιτούμε το σεβασμό και από την άλλη πλευρά.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να περάσω στο σημερινό μας νομοθέτημα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης τέθηκαν διάφορα ερωτήματα, τα οποία τα είχαμε απαντήσει τον Αύγουστο του 2011, όταν συζητήθηκε ο ν. 4001/2011 για τον Εθνικό Φορέα Υδρογονανθράκων. Πολύ συνοπτικά, επειδή τέθηκαν και σήμερα, θα τα επαναλάβω και θα δώσω σύντομες απαντήσεις.

Ξέρουμε πόσα είναι τα αποθέματα εθνικών υδρογονανθράκων; Η απάντηση είναι ότι καμία χώρα δεν ξέρει, αλλά και όλες οι χώρες κάνουν εκτιμήσεις. Γι' αυτό και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ενέργειας, κάθε χρόνο –μα, κάθε χρόνο- δημοσιεύει τη μελέτη του με την εκτίμηση των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Τα στοιχεία αυτά τα παίρνει, προφανώς, από τις αντίστοιχες εθνικές εκτιμήσεις. Ανασφαλείς; Προφανώς ανασφαλείς. Ανακριβείς; Προφανώς ανακριβείς. Πάντα, όμως, γίνονται με την ίδια μεθοδολογία που ακολουθούν όλες οι χώρες.

Η Ελλάδα, λοιπόν, έχει δώσει κάποιες εκτιμήσεις. Πρέπει να διευκρινίσω ότι στην πρόταση νόμου υπάρχει και μία εκτίμηση εσόδων που έχει γίνει με μία βασική υπόθεση, ότι δηλαδή η τιμή του βαρελιού του πετρελαίου τα επόμενα χρόνια θα είναι λίγο πολύ στο όριο των 100 δολαρίων το βαρέλι, για την ακρίβεια από 90 δολ. έως 110 δολ.. Εάν ανατραπεί αυτή η βασική υπόθεση, τότε περνάμε σε άλλες εκτιμήσεις.

Τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ, λοιπόν, της επόμενης τριακονταετίας είναι οι συντηρητικοί υπολογισμοί που μας έχουν δώσει όλοι οι άνθρωποι που ασχολούνται με το χώρο. Εδώ, λοιπόν, πρέπει να σας πω το εξής: Το Εθνικό Αρχείο Υδρογονανθράκων ανήκε σε ιδιωτική εταιρεία μέχρι τον Οκτώβριο του 2011 που το πήραμε πίσω και το έχει το κράτος. Τότε αρχίσαμε να κάνουμε κάποιους υπολογισμούς ως ελληνικό Δημόσιο. Τώρα πια ξέρει το ελληνικό Δημόσιο. Έχει όλα τα αρχεία των ερευνών υδρογονανθράκων. Γι' αυτό προχωρά και σχεδιάζει.

Ένα δεύτερο θέμα είναι το εξής: Υπάρχει κάποια, έστω στοιχειώδης, κατοχύρωση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων με το θεσμικό καθεστώς που έχουμε σήμερα; Μιλώ για την ΑΟΖ.

Παρακαλώ πολύ να επαναφέρουμε στη μνήμη μας όλοι το περίφημο άρθρο 156 του ν. 4001/2011, το οποίο χρησιμοποιήθηκε μόλις πριν από λίγους μήνες από το σημερινό Υπουργό Εξωτερικών κ. Αβραμόπουλο στη ρηματική διακοίνωση που κατέθεσε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έναντι της Τουρκίας, η οποία νόμιζε ότι μπορεί να κάνει παιχνίδια με τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.

Άρα, έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα –δεν έχουμε λύσει το θέμα- στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου για τα ζητήματα της οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, με βάση την αρχή της μέσης γραμμής ίσων αποστάσεων, έτσι όπως επιτάσσει το διεθνές δίκαιο.

Κύριοι συνάδελφοι, θα κλείσω με μία απορία. Έχω απορία γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ –το λέω πολύ καλοπροαίρετα- δεν υπερψηφίζει την πρόταση νόμου –κάνοντας έστω κάποιες παρατηρήσεις- με δεδομένο ότι από το Σεπτέμβριο του 2012 ο αξιότιμος Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Τσίπρας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης εξήγγειλε –καθυστερημένα κατά δύο μήνες, αλλά δεν έχει σημασία- τη δημιουργία εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ του Ταμείου Αλληλεγγύης Γενεών.

Άρα, θα ήταν πολύ πιο θετικό για όλους μας να μπορούσε κανείς να συμβάλλει, και τέτοιου είδους θέματα να έχουν μία μεγαλύτερη συναποδοχή.

Θα σας πω κάτι που συνιστά μια μικρή, προσωπική μου εμπειρία από όλο αυτό το ενδιαφέρον ταξίδι σε μια πορεία της χώρας μας να αξιοποιήσει τα εθνικά κοιτάσματα. Υπάρχει πάντα ένα ερώτημα: ακόμα και όταν φτιάχνεις νόμους, είσαι βέβαιος ότι οι νόμοι αυτοί θα φέρουν καλό στην πατρίδα σου; Είσαι βέβαιος, κυρίως, ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί και πολύ περισσότερο ότι θα εφαρμοστεί σωστά;

Πρέπει να σας πω ότι μια μικρή ομάδα Ελλήνων επιστημόνων –επαναλαμβάνω, μόνο Ελλήνων επιστημόνων, ακαδημαϊκών και στελεχών της δημόσιας διοίκησης, διαμαντιών της δημόσιας διοίκησης- πήραν όλη αυτή την πρόκληση στην πλάτη τους και την έφεραν σε πέρας με μηδέν κόστος για το ελληνικό δημόσιο. Μηδέν κόστος! Συνδιαμόρφωσαν ένα επιχειρησιακό σχέδιο εφαρμογής του νόμου.

Και επειδή υπήρχε βούληση εκ μέρους της Κυβέρνησης να εφαρμοστεί το επιχειρησιακό σχέδιο, ήδη βλέπουμε ότι ουσιαστικά όλα τα μεγάλα ζητήματα έχουν δρομολογηθεί. Αναφέρομαι ασφαλώς στο ζήτημα της διεξαγωγής των σεισμικών ερευνών, στο ζήτημα του διαγωνισμού για το Open Door, στα ζητήματα που έτσι και αλλιώς έρχονται για τη στελέχωση του δημόσιου φορέα, στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με τη Γαλλία, που έχει ένα από τα καλύτερα κρατικά ινστιτούτα πετρελαίου, για τη μεταφορά τεχνογνωσίας σε εμάς.

Τώρα ερχόμαστε να κλείσουμε έναν κύκλο, έναν κύκλο δημιουργίας και θετικής συνεργασίας με όλα τα Κόμματα. Και εδώ θέλω να πω και το εξής, ότι όλα τα Κόμματα έχουν σταθεί με υπευθυνότητα σε αυτό το θέμα. Μπορεί να έχουμε μεταξύ μας διαφωνίες. Οφείλω, όμως, να καταθέσω ότι αυτό το μεγάλο στοίχημα δεν θα μπορούσαμε να το κερδίσουμε, εάν δεν υπήρχε τουλάχιστον η ανοχή -στη χειρότερη περίπτωση- σε αυτό που έκανε η πατρίδα.

Γιατί αυτά τα ζητήματα, επειδή ακριβώς διεξάγονται σε βάθος δεκαετιών, ξεπερνούν τον καθένα από εμάς προσωπικά, ξεπερνούν το Κόμμα μας, ξεπερνούν τη σύνθεση της κάθε φορά τρέχουσας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ή μειοψηφίας. Είναι πολύ πιο πάνω από εμάς και είναι ένα όμορφο δείγμα ωριμότητας του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Θα κλείσω αναφέροντας μερικά ζητήματα για την ίδια την πρόταση νόμου. Προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε την καλύτερη δυνατή διεθνή εμπειρία διαμορφώνοντας τη συγκεκριμένη πρόταση νόμου. Και η καλύτερη εμπειρία είναι η νορβηγική. Σας θυμίζω ότι το 20% των εσόδων από τους υδρογονάνθρακες πηγαίνει πάντα στο «Πράσινο Ταμείο» για δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής στην οποία διεξάγεται η έρευνα και γίνεται και η γεώτρηση, κυρίως όταν αυτή είναι θαλάσσια. Το 5% είναι ισχυρά αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες κυρίως –και θέλω να το διευκρινίσω αυτό- σε επίπεδο Καλλικρατικού δήμου αλλά και Περιφέρειας. Το υπόλοιπο εναπομένον 75% είναι αυτό για το οποίο συζητούμε εδώ, η δημιουργία του «κουμπαρά», του ταμείου.

Θέλω να σημειώσω πως θεωρώ ότι είναι πολύ καλό -και ευχαριστούμε και την Κυβέρνηση, τον αρμόδιο Υπουργό, για την αποδοχή της πρότασης- ότι για πρώτη ίσως φορά σε αυτού του είδους τα ζητήματα, στην πολύ σκληρή πετρελαϊκή βιομηχανία, στα έσοδα από αυτή την πολύ σκληρή βιομηχανία μπαίνει ζήτημα ηθικής, επιχειρηματικής ηθικής. Να σας πω εδώ ότι κάποια στιγμή θα έρθουν τα λεφτά, ότι ήδη το πρώτο ένα εκατομμύριο έχει έρθει και φέτος θα έρθουν γύρω στα πέντε εκατομμύρια με την κατακύρωση των τριών διαγωνισμών, την υπογραφή των συμβάσεων για τα τρία Οικόπεδα. Και του χρόνου, όταν θα βγει ο μεγάλος διαγωνισμός, μετά τη διεξαγωγή των σεισμικών ερευνών, θα αρχίσουμε να εισπράττουμε και μισθώματα από τις περιοχές που θα δώσουμε σε διαγωνισμούς.

Άρα, σε βάθος έξι-επτά ετών θα έρθουν τα πολλά χρήματα και σε βάθος τριακονταετίας θα εξαντληθούν τα κοιτάσματα. Όμως, τα πρώτα «μικρά», λίγα χρήματα έχουν αρχίσει να έρχονται.

Επίσης, όσον αφορά επενδύσεις σε εταιρείες που υποβαθμίζουν το περιβάλλον, που ασχολούνται με πυρηνικά, με όπλα διασποράς, με νάρκες κατά προσωπικού, με εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας, θέλω να πω ότι όλες αυτές οι επιχειρήσεις είναι εκτός του πεδίου πιθανών επενδύσεων του συγκεκριμένου Ταμείου.

Ένα προτελευταίο σχόλιο: Έχει μεγάλη σημασία, αγαπητοί συνάδελφοι και συναδέλφισσες, να έχουμε στο μυαλό μας κάτι, γιατί μερικές φορές παρασυρόμαστε. Ουσιαστικά τα επόμενα χρόνια θα ανοίξει μια μεγάλη αγορά, η αγορά έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στη χώρα μας, μια αγορά που δεν υπάρχει τώρα.

Μιλάμε για μια αγορά στην οποία θα ασχοληθούν πολλοί επιστήμονες: Μηχανικοί πετρελαίου, μηχανικοί περιβάλλοντος, οικονομολόγοι, γεωλόγοι, γεωφυσικοί, μηχανικοί ορυκτών πόρων και βεβαίως, πάρα πολλοί σε τεχνικό επίπεδο. Έχει κορυφαία σημασία να συναποφασίσουμε κάτι: Ότι αυτή η δράση, αυτή η αγορά θα στελεχωθεί κυρίως από Έλληνες, να κάνουμε αυτό που ονομάζουμε «ελληνοποίηση» της συγκεκριμένης αγοράς, δηλαδή να φροντίσουμε ώστε να δουλέψουν όσο το δυνατόν περισσότεροι Έλληνες επιστήμονες και Έλληνες τεχνικοί.

Για να το κάνουμε αυτό προσθέσαμε μια νομοτεχνική βελτίωση: Τη δυνατότητα που θα έχει ο συγκεκριμένος λογαριασμός, το συγκεκριμένο Ταμείο να χρηματοδοτεί μεταπτυχιακά προγράμματα σε επίπεδο ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ της χώρας, έτσι σε αυτούς τους λίγους επιστήμονες που έχουμε -δεν είναι πάνω από δέκα-δεκαπέντε στην Ελλάδα, οι καθηγητές Πανεπιστημίου που έχουμε και οι οποίοι ξέρουν για τα πετρέλαια, που όμως παλεύουν να στήσουν μεταπτυχιακά και δεν υπάρχει χρηματοδότηση- να δώσουμε τώρα τη δυνατότητα να το κάνουν.

Αντί, για παράδειγμα, να βάλουν δίδακτρα, να τους δώσουμε μια μικρή χρηματοδότηση μερικών χιλιάδων ευρώ, για να στήσουν αυτές τις πρώτες πρωτοβουλίες. Από μόνη της η αγορά μετά θα τους δώσει τη δυνατότητα, αλλά θεωρώ ότι είναι ηθικό μας χρέος ως Βουλή των Ελλήνων να βοηθήσουμε αυτές τις προσπάθειες των πολύ αξιόλογων Ελλήνων επιστημόνων που ασχολούνται με το χώρο.

Είναι κρίμα από τα χρήματα αυτά να μην πάει ένα πολύ μικρό ποσοστό σ' αυτούς που παράγουν τη γνώση και μπορούν και να παράξουν τους μελλοντικούς επιστήμονες που θα ασχοληθούν.

Τελειώνοντας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να πιστεύω πραγματικά ότι όταν αυτός ο κουμπαράς, αυτό το Ταμείο θα αρχίσει πραγματικά να έχει και χρηματική υπόσταση -και νομίζω ότι αυτό θα γίνει τα επόμενα τέσσερα με πέντε χρόνια- πιθανόν να χρειαστεί...

Από φέτος θα έρθουν τα πρώτα 5 εκατομμύρια, ξαναλέω, και τα επόμενα πέντε χρόνια θα έχει περισσότερα λεφτά.
Σας δίνω προεκτίμηση και αυτό το κάνω με πολύ σεβασμό και προς εσάς και προς το ό,τι έχουν πει όλοι οι ειδικοί.

Σε βάθος –επαναλαμβάνω- τριακονταετίας τα έσοδα θα είναι 150 δισεκατομμύρια. Πριν περάσουν όμως έξι- επτά χρόνια δεν θα έρθουν λεφτά. Δεν πρέπει ο κόσμος να πιστέψει ότι θα λύσουμε τα προβλήματα της Ελλάδας με τα πετρέλαια. Είναι αδιανόητο, είναι παράλογο, είναι παραπλανητικό. Είναι για το μέλλον, δεν είναι για το σήμερα, και χαίρομαι που όλοι οι συνάδελφοι το έχουν καταλάβει.

Τελειώνοντας, κυρία Πρόεδρε, πρέπει να πω ότι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό δείγμα ωριμότητας όλου του πολιτικού συστήματος το γεγονός πως ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μας, όλοι στηρίζουμε αυτήν την εθνική προσπάθεια. Είμαι βέβαιος ότι και οι επόμενες κυβερνήσεις και οι επόμενες συνθέσεις του Εθνικού Κοινοβουλίου θα βοηθήσουν σ' αυτή την κατεύθυνση».