Ομιλία Κουβέλη σε νέους αγρότες στη Θεσσαλονίκη

Ολόκληρη η ομιλία του πρόεδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς είχε ως εξής: «Η αγροτική ανάπτυξη και, κυρίως, η αειφόρος αγροτική ανάπτυξη που επιδιώκουμε δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη δική σας συμβολή. Το μέλλον και η προοπτική της αγροτικής μας οικονομίας πρέπει να στηρίζεται στην αύξηση και ποιοτική αναβάθμιση της παραγωγής, στην παραγωγή επώνυμων και πιστοποιημένων αγροτικών προϊόντων, στην προώθηση του συνόλου των ελληνικών διατροφικών προϊόντων στην εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά μέσω της προβολής του μεσογειακού μοντέλου διατροφής και με μεθόδους παραγωγής φιλικές στο περιβάλλον.

Στόχος της Δημοκρατικής Αριστεράς είναι η ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να σχεδιάζονται ολοκληρωμένες οριζόντιες πολιτικές για τον χώρο της υπαίθρου που θα εστιάζουν στην ενίσχυση με τις απαραίτητες υποδομές: κοινωνικές, προνοιακές, υγείας και παιδείας. Η εξειδίκευση των πολιτικών θα πρέπει να αντιμετωπίζει: την πρόσβαση σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, τις δομές υγείας και κοινωνικής προστασίας, το ζήτημα της εκπαίδευσης και το ζήτημα της κοινωνικής ασφάλισης.

Το κράτος έχει την ευθύνη ενός ευρύτερου αναπτυξιακού σχεδιασμού που αφορά στο σύνολο της χώρας και τις εθνικές προτεραιότητες. Με την λογική αυτή, είναι ευθύνη της πολιτείας:

-Η αποτελεσματική διαπραγμάτευση σε κοινοτικό επίπεδο.
-Η κατοχύρωση του αγροτικού επαγγέλματος.
-Η διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα, η οποία επιτυγχάνεται με μέτρα για την μείωση του κόστους παραγωγής και την εξυγίανση του εμπορίου αγροτικών προϊόντων.
-Η ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων.
-Η θέσπιση κανόνων πιστοποίησης των προϊόντων.
-Η θέσπιση των κανόνων ασφάλισης της γεωργικής παραγωγής.

Όλος ο σχεδιασμός μας στη Δημοκρατική Αριστερά, στηρίζεται σε μια υπεύθυνη πολιτική επιλογή με βάση την οποία επιδιώκουμε νέες επενδυτικές δυνατότητες και καινοτόμες ευκαιρίες, ώστε να ανοιχθούν πεδία δράσης ειδικά για τους νέους ανθρώπους που σήμερα ασφυκτιούν σε μια κλειστή και αγκυλωμένη οικονομική πραγματικότητα, υπό το βάρος μιας πρωτόγνωρης κρίσης.

Πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα ένα από τα βασικότερα προβλήματα της γεωργίας και των αγροτικών περιοχών της χώρας μας, που είναι η γήρανση του πληθυσμού. Το πρόβλημα αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο στις ορεινές και «μειονεκτικές» περιοχές, στις οποίες οι συνθήκες, λόγω της απομόνωσης, είναι δυσμενέστερες.

Στο πλαίσιο αυτό, στη Δημοκρατική Αριστερά είμαστε αποφασισμένοι να στηρίξουμε την εγκατάσταση όσο το δυνατόν περισσότερων νέων αγροτών στη γεωργία και την ύπαιθρο. Είναι σημαντικό στην εποχή την οποία ζούμε, στην εποχή της ανασφάλειας και της ανεργίας, να διαμορφώνονται ευνοϊκές συνθήκες και να αναπτύσσονται οι κατάλληλες υποδομές για την προσέλκυση νέων ανθρώπων στην απασχόληση με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, εξασφαλίζοντας ένα ικανοποιητικό εισόδημα.

Φίλες και φίλοι,

Χρειάζεται μια μεγάλη εθνική συνεννόηση γύρω από τη νέα ΚΑΠ. Η νέα Προγραμματική Περίοδος, αποτελεί για την Ελλάδα σημαντική ευκαιρία ώστε να καταστεί η ελληνική αγροτική οικονομία βιώσιμη, ανταγωνιστική, μοχλός εξόδου της χώρας μας από την οικονομική κρίση. Με συνέργειες ανάμεσα στην πρωτογενή παραγωγή και στους υπόλοιπους κρίκους της αλυσίδας. Με την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την ενεργοποίηση των παραγωγικών δυνάμενων αυτού του τόπου.

Όμως χρειάζεται αντιμετώπιση των υπαρκτών προβλημάτων, τα οποία επισήμανα από το Φεβρουάριο του 2013 όταν ακόμη βρισκόμασταν στην κυβέρνηση, στο πλαίσιο της προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή για τα αγροτικά θέματα. Η Δημοκρατική Αριστερά έχει ήδη τοποθετηθεί σχετικά με την αναγκαιότητα σημαντικών τροποποιήσεων στο πρόγραμμα προσαρμογής της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να επιδιωχθεί άμεσα η μείωση του ΦΠΑ σε χαμηλά κλιμάκια στα αγροτικά εφόδια: σπόροι, λιπάσματα, φυτοφάρμακα και ζωοτροφές. Το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελεί διεκδίκηση μας που ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί και αποτέλεσε βασικό σημείο της προγραμματικής σύγκλισης των τριών κομμάτων στην προηγούμενη τρικομματική κυβέρνηση.

Θα συνεισφέρει στη μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, που αποτελεί βασικό αίτημα των νέων αγροτών, αλλά και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αγροτικής οικονομίας.
Είναι επίκαιρα τα συγκεκριμένα ζητήματα αναπτυξιακής ανασυγκρότησης και πολιτικών που δεν συνδέονται με κανένα Μνημόνιο.

Όσον αφορά τη διεκδίκηση του μέγιστου δυνατού προϋπολογισμού για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική τα αποτελέσματα ήταν αρκετά ικανοποιητικά βάσει των συνθηκών. Όμως η μετατροπή του αρνητικού ισοζυγίου εισαγωγών-εξαγωγών στον αγροτικό τομέα σε θετικό ακόμη δεν έχει επιτευχθεί παρά την όποια βελτίωση παρουσιάστηκε το 2012. Χρειάζονται άμεσες ενέργειες για τη λειτουργία δημοπρατηρίων.

Ενώ σχετικά με τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών μέσων και την ίδρυση ταμείου ενίσχυσης αγροτών και αγροτικών επιχειρήσεων είναι θετική εξέλιξη η ενεργοποίηση του Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας. Σήμερα πρέπει οι τράπεζες να δραστηριοποιηθούν προς την κατεύθυνση χορήγησης χαμηλότοκων δανείων και με ευνοϊκούς όρους για τους νέους αγρότες.

Πρέπει άμεσα χωρίς άλλη καθυστέρηση να θεσπισθεί αγροτικό πετρέλαιο κίνησης με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως τις στρεμματικές ανάγκες και το είδος της καλλιέργειας. Επιπλέον πρέπει να μειωθεί η τιμή του αγροτικού ρεύματος και στο πλαίσιο αυτό συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε την καθιέρωση ειδικού αγροτικού τιμολογίου που θα ισχύει τουλάχιστον για 12 ώρες με στόχο τη μείωση του κόστους του ρεύματος για την άρδευση.

Η ελληνική ύπαιθρος μπορεί και πρέπει να στηρίξει παραγωγικά έναν ποιοτικό και ανταγωνιστικό αγροδιατροφικό τομέα. Αυτό απαιτεί την εξυγίανση των εγχώριων αγορών και την ανάκτηση από πλευράς του κράτους του ρυθμιστικού του ρόλου στην ισορροπία ισχύος μεταξύ αγροτών – εμπορίου και βιομηχανίας. Αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα η ορθή λειτουργία των κανόνων ανταγωνισμού και πάταξη της κάθε είδους κερδοσκοπίας που λειτουργεί είτε στον χώρο της προμήθειας των αγροτικών εφοδίων είτε στο χώρο της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων.

Το θεσμικό πλαίσιο, όπου υπάρχει, πρέπει και να εφαρμοστεί καθώς και να καλυφθούν τα νομικά κενά του. Το κράτος θα πρέπει να εγγυηθεί την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς. Παράλληλα όμως, πρέπει οι οργανώσεις των παραγωγών να αναλάβουν σημαντικό μέρος της διαχείρισης των εφοδίων και των καλλιεργητικών μέσων των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, στα πλαίσια συλλογικών δράσεων των ομάδων παραγωγών.

Επιβάλλεται η εφαρμογή των νόμων και αυστηρές ποινές σε οποιονδήποτε κρίκο της αλυσίδας εμπορίας αγροτικών προϊόντων, προσπαθεί να εξαπατήσει το κράτος, τους καταναλωτές και τους αγρότες. Η διάθεση της παραγωγής μέσω των συλλογικών οργάνων των παραγωγών θα συμβάλει αποφασιστικά στην εξυγίανση του εμπορίου αγροτικών προϊόντων.
Φίλες και φίλοι,

Η οικονομική κρίση και η μεγάλη ανεργία, ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, έχουν οδηγήσει και στην αναθεώρηση βασικών επιλογών ζωής που λειτουργούσαν στερεοτυπικά τα προηγούμενα χρόνια. Στις μέρες μας, το γεωργικό επάγγελμα αποκαθίσταται σταδιακά, γίνεται ελκυστικό, αποκτά δυναμική και παίρνει τη θέση που του αξίζει στις επιλογές των νέων. Άλλωστε, η ύπαιθρος σε δύσκολες στιγμές, ήταν πάντα ένα σημαντικό στήριγμα για τη χώρα μας.

Η αειφόρος αγροτική ανάπτυξη που επιδιώκουμε δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη συμβολή των νέων αγροτών. Για το λόγο αυτό όταν ήμασταν στην κυβέρνηση προετοιμάσθηκε και υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ιούνιο του 2013, τροποποίηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης με στόχο την ενίσχυση συγκεκριμένων δράσεων στις οποίες δίνουμε άμεση προτεραιότητα. Με βάση τις ενέργειες της ΔΗΜΑΡ πρόκειται να δημοσιευθεί το προσεχές διάστημα, νέα προκήρυξη ύψους 100 εκ. ευρώ για ένταξη στο πρόγραμμα νέων αγροτών.

Η Δημοκρατική Αριστερά διεκδικεί πλέον την άμεση προκήρυξη του προγράμματος νέων αγροτών μέσα στο φθινόπωρο. Είναι απαραίτητο και αναγκαίο, εν μέσω της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, να αναζωογονηθεί η ελληνική ύπαιθρος και να τονωθεί με νέους και μορφωμένους ανθρώπους το αγροτικό επάγγελμα.

Η χώρα εξασφάλισε σημαντικούς πόρους για την επόμενη περίοδο συνεπώς πρέπει να προωθηθούν αναπτυξιακές δράσεις για την ελληνική γεωργία, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς της, αλλά και εστιάζοντας στην ποιότητα, την εξωστρέφεια, την καινοτομία και κυρίως τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων αυτών, μπορούν να διαδραματίσουν όλες οι συλλογικές μορφές οικονομικής δραστηριοποίησης των παραγωγών, πολύ δε περισσότερο των νέων. Προσβλέπουμε στην ιδιαίτερη συμβολή τους στη διαδικασία διακίνησης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων, καθώς και στη σημαντική παρέμβασή τους σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι το κόστος παραγωγής αλλά και οι τιμές των προϊόντων στον τελικό καταναλωτή.

Οι νέοι αγρότες όμως πρέπει να είναι και προσεκτικοί ώστε να μην αναπαραχθούν στις οργανώσεις τους τα μειονεκτήματα και οι παθογένειες που ακολούθησαν τη διαδρομή αντίστοιχων οργανώσεων των παλαιότερων γενεών. Πρέπει να αποφευχθεί ο κομματικός εναγκαλισμός των οργανώσεων σας και είμαι σίγουρος ότι το ίδιο επιθυμείτε και εσείς. Χρειάζεται ενωτική δράση όλων των νέων αγροτών και των ενώσεων τους.
Φίλες και φίλοι,

Στις σημερινές συνθήκες αποτελεί επιτακτική ανάγκη η χάραξη μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τον αγροτικό τομέα. Μία στρατηγική που θα κινείται στο τετράπτυχο: αγροτική ανάπτυξη – αειφορία – ανταγωνιστικότητα – κοινωνική συνοχή. Ο πρωτογενής τομέας έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει στην αειφόρο αγροτική ανάπτυξη και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η γεωργία πρέπει να καταστεί ανταγωνιστική και παράλληλα να σέβεται το περιβάλλον. Στόχος μας είναι η ανάδειξη των ποιοτικών χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής γεωργίας.

Για το λόγο αυτό πρέπει να αρχίσει άμεσα η σύνταξη εθνικού σχεδίου για την ανόρθωση της αγροτικής οικονομίας. Το σχέδιο αυτό πρέπει να βασίζεται στα πραγματικά δεδομένα, να αξιοποιεί το πλούσιο ανθρώπινο και επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει αυτός ο τόπος, να κινητοποιεί σε θετική κατεύθυνση όλον τον κόσμο της υπαίθρου αξιοποιώντας και τις παραμικρές δυνατότητες της ΚΑΠ.

Τα κυριότερα στοιχεία του εθνικού σχεδίου ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής είναι τα εξής:
• Προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης και της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας,
• Στροφή στην παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων. Πρέπει να δοθεί έμφαση στα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης, Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης και Τοπικά Παραδοσιακά Προϊόντα.
• Η κατοχύρωση του αγροτικού επαγγέλματος με (α) εγγραφή στο Μητρώο Αγροτών (β) πιστοποίηση των γνώσεων των νεοεισερχόμενων στο επάγγελμα με το Πράσινο Πιστοποιητικό το οποίο θα δίνει προτεραιότητα πρόσβασης στα Προγράμματα Αγροτικής Ανάπτυξης.
• Προώθηση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα με μέτρα μείωσης του κόστους παραγωγής, εξυγίανσης του εμπορίου των αγροτικών προϊόντων, προστασία της αγροτικής γης με σαφή καθορισμό των χρήσεων της.
• Δημιουργία ενός αξιόπιστου συστήματος ελέγχων και πιστοποιήσεων σε όλα τα επίπεδα.
• Αναδιάρθρωση των καλλιεργειών με έμφαση σε προϊόντα που πλεονεκτούμε και μπορούν να σταθούν αυτοδύναμα στις διεθνείς αγορές.
• Προώθηση σύγχρονων δράσεων εμπορίας των αγροτικών προϊόντων και νέων μορφών συμβολαιακής γεωργίας.
• Καθετοποίηση της παραγωγής.
• Στροφή προς την παραγωγή κτηνοτροφικών προϊόντων, όπου η χώρα μας είναι έντονα ελλειμματική, με αξιοποίηση και διαχείριση των βοσκοτόπων ως μοχλό ανάπτυξης της υπαίθρου.
• Αποφασιστική στροφή στην εφαρμοσμένη αγροτική έρευνα, σύνδεσή της με την παραγωγή και εμπορία, προώθηση της κατάρτισης του αγροτικού πληθυσμού.
• Ανάπτυξη έργων υποδομής και κατασκευή αρδευτικών έργων.
• Η σωστή διαχείριση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων, με εξοικονόμηση και επαναχρησιμοποίηση του νερού για άρδευση είναι μια δυναμική προοπτική αειφόρου ανάπτυξης.
• Υποστήριξη στην μετακίνηση προς την ύπαιθρο ανέργων για την ενασχόληση στην αγροτική παραγωγή με παροχή γης, τεχνογνωσίας και χρηματοδοτήσεις από τις κοινοτικές επιδοτήσεις για να κερδίσουμε τη μάχη στο εμπορικό ισοζύγιο των τροφίμων.
Στις σημερινές συνθήκες απαιτείται στοχευμένη πολιτική ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων: Η νέα οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στη χώρα μας και οι αλλαγές στο τοπίο της απασχόλησης έχουν ως αποτέλεσμα την αναζήτηση εργασίας και ένταξη μιας νέας γενιάς στο αγροτικό επάγγελμα. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται:
• Η διασύνδεση όλων των ερευνητικών φορέων μεταξύ τους, με στόχο τον συντονισμό και την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους μέσω της δημιουργίας ερευνητικών δικτύων. Ουσιαστική αξιοποίηση και άμεση σύνδεση της έρευνας με την πρωτογενή παραγωγή.
• Η δημιουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος παροχής τεχνικοοικονομικών συμβουλών προς τους αγρότες με πλήρη εκμετάλλευση των πόρων και δυνατοτήτων που παρέχουν οι αντίστοιχες ρυθμίσεις της ΚΑΠ και ενεργοποίηση του αξιόλογου επιστημονικού δυναμικού που διαθέτει η ελληνική ύπαιθρος, το οποίο δυστυχώς παραμένει στην ανεργία.

Για να μπορέσουν όμως να γίνουν πράξη αυτά απαιτούνται μεγάλες, δομικές αλλαγές. Απαιτείται:

Να ξεπεραστούν με τόλμη και πρωτοπόρες πρακτικές τα αρνητικά δεδομένα της αγροτικής μας παραγωγής: μικρά μεγέθη διασκορπισμένα όχι μόνο σε ορεινές, ημιορεινές και μειονεκτικές περιοχές αλλά και σε πεδινές περιοχές.

-Να τερματιστεί η απουσία στόχων και προτεραιοτήτων που οδηγεί σε αυθαιρεσίες.
-Να υπάρξει κεντρικός βραχυπρόθεσμος και μεσοπρόθεσμος προγραμματισμός.
-Μέσα από αυτό το πρίσμα γίνεται φανερό ότι η επίμονη πρόταση της ΔΗΜ.ΑΡ. για ανασυγκρότηση, αναδιάρθρωση, αναδιάταξη με αποκέντρωση του ευρύτερου δημόσιου τομέα, με αξιοποίηση πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, με αξιοκρατία, με διαφάνεια στις αποφάσεις και τη λειτουργία του, αποκτά τεράστια σημασία.

Για να γίνουν όμως τα παραπάνω πράξη χρειάζεται γνώση, τεχνογνωσία, επαγγελματισμός, πρωτοβουλίες, παρακολούθηση των αγορών, τόλμη και καινοτομία. Οι νέοι άνθρωποι είναι η επισπεύδουσα δύναμη για αυτές τις ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Και επειδή οι προκλήσεις, οι απαιτήσεις και οι δυσκολίες είναι μεγάλες, όπως γνωστά είναι και τα μεγέθη του δικού μας πρωτογενή τομέα, απαιτείται συνένωση δυνάμεων, από την παραγωγή και εκτροφή μέχρι την τυποποίηση και την τοποθέτηση των παραγόμενων προϊόντων στην αγορά, εγχώρια και διεθνή. Στο πλαίσιο αυτό οι νέοι αγρότες μπορούν και πρέπει να αναδείξουν τις συλλογικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής.

Εσείς θα ιεραρχήσετε και θα αναδείξετε τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τα αιτήματά σας. Εσείς θα οργανώσετε μορφές διεκδίκησης. Εσείς θα ανατρέψετε αναχρονιστικές αντιλήψεις και πρακτικές.

Προσδοκούμε και στοχεύουμε να συμβάλλουμε στη ριζική ανατροπή αντιλήψεων που οριοθετούν τον Έλληνα αγρότη ως πολίτη που επιλέγει την επαγγελματική του ενασχόληση στον αγροτικό τομέα της οικονομίας ελλείψει άλλων δυνατοτήτων και επιλογών. Το τοπίο αλλάζει. Οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται μέσα σ' αυτό αλλάζουν επίσης. Το κράτος πρέπει να αλλάξει και αυτό για να δημιουργηθεί επιτέλους μια κρίσιμη μάζα νέων αγροτών που θα τραβήξουν μπροστά, που θα ψάξουν τα αποτελέσματα των ερευνών, θα καινοτομήσουν, θα ενεργοποιήσουν επιχειρηματικά τις εκμεταλλεύσεις τους με όρους αποτελεσματικότητας και βιωσιμότητας.

Διαφορετικά, οι ευκαιρίες θα μεταλλαχτούν σε κίνδυνο που θα αναγκαστούμε να τον διαχειριστούμε σε μια συγκυρία όμως διαφορετική, όχι μόνο από καθαρά οικονομική άποψη, αλλά και σε μια εποχή που η επάρκεια τροφίμων θα αποτελεί και πάλι ζητούμενο.
Με τις αλλαγές και τα μέτρα αγροτικής πολιτικής που προτείνουμε, ο πρωτογενής τομέας θα έχει τις δυνατότητες να συμβάλλει αποφασιστικά στην αειφόρο αγροτική ανάπτυξη και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για έξοδο από τη σημερινή κρίση.
Με αντιμετώπιση των υπαρκτών προβλημάτων.

Για την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης. Από ένα καταναλωτικό σε ένα υγιές παραγωγικό μοντέλο. Με την ουσιαστική δική σας συμβολή. Τη συμβολή των νέων αγροτών της χώρας».