Βενιζέλος: Οριζόντια προτεραιότητά μας, η θαλάσσια πολιτική

«Δυστυχώς, παρά την επιθυμία μου, η παρουσία μου δεν κατέστη δυνατή εξαιτίας έκτακτων κοινοβουλευτικών υποχρεώσεων. Θα ήθελα, κατ' αρχάς, να συγχαρώ την Εταιρία για τη σημαντική της πρόσφορα στην προαγωγή του διεθνούς δικαίου, καθώς και για την έντονη δράση της - μέσω και της οργάνωσης συνεδρίων όπως το σημερινό, που προωθούν την επιστημονική συζήτηση στο πεδίο των διεθνών σχέσεων.

Το φετινό συνέδριο της Εταιρίας προηγείται ελάχιστες ημέρες της έναρξης της 5ης Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό γίνεται σε μία περίοδο που η Ευρώπη αγωνίζεται να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και ξεκινάει τη μεγάλη συζήτηση για τα διακυβεύματα των επικείμενων ευρωπαϊκών εκλογών.

Η Ευρώπη χρειάζεται μία νέα αφήγηση που να την ξαναφέρνει κοντά στις μεγάλες αξίες του ευρωπαϊκού νομικού και πολιτικού πολιτισμού. Μια νέα αφήγηση για την Ευρώπη της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των δικαιωμάτων, της πολυφωνίας του πολιτισμού, της κοινωνικής συνοχής, της δικαιοσύνης, της δημιουργίας, της καινοτομίας. Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η συζήτηση για την ανάγκη διαφύλαξης του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, του κράτους δικαίου και της θεσμικής ισότητας μεταξύ των κρατών-μελών. Όλων, δηλαδή, των στοιχείων που, μέχρι πρότινος, θεωρούνταν δεδομένα, άρχισαν, όμως, να κλονίζονται συθέμελα κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Γιατί, δυστυχώς, η ευρωπαϊκή κρίση έδειξε ότι η λειτουργία σημαντικότατων θεσμών και οργάνων της ΕΕ έχει απομακρυνθεί από το νομικό πλαίσιο που προβλέπουν οι Συνθήκες, το πλαίσιο της θεσμικής ισοτιμίας των κρατών, καθώς υπάρχουν χώρες που αποφασίζουν και χώρες που εξωθούνται ή αναγκάζονται να αποδεχθούν αποφάσεις. Παράλληλα, άρχισαν να λειτουργούν και άλλες δομές – όπως η Τρόικα - που δεν προβλέπονται από τις Συνθήκες και οι οποίες, μέχρι σήμερα, δεν λογοδοτούσαν και δεν ελέγχονταν. Αυτές οι πρακτικές δίνουν τροφή στον ευρωσκεπτικισμό, θέτοντας σαφέστατα ζήτημα δημοκρατικής λειτουργίας της Ένωσης.

Η Ελληνική Προεδρία, αφουγκραζόμενη αυτό το ανησυχητικό κλίμα και επιθυμώντας να συνδράμει ενεργά στην αντιμετώπιση της κρίσης και των νέων μορφών ευρωσκεπτικισμού, υιοθέτησε προτεραιότητες που δεν είναι προϊόν μιας απρόσωπης γραφειοκρατίας αλλά αποτελούν απάντηση στις ανάγκες και τις εύλογες ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών. Η πρώτη προτεραιότητα της Προεδρίας μας απαντά σ' αυτό ακριβώς, προτάσσοντας την ανάπτυξη, την προώθηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο πολιτικών που προωθούν την καινοτομία, τις μεταφορές, τη ναυτιλία και τον τουρισμό, πολιτικών δηλαδή που δημιουργούν θέσεις απασχόλησης και συμβάλλουν στη διαφύλαξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους.

Δεύτερη προτεραιότητά μας είναι η εμβάθυνση των θεσμών της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης και της Ευρωζώνης και η θωράκιση του κοινού μας νομίσματος. Το μεγάλο στοίχημα του εξαμήνου είναι η υλοποίηση της τραπεζικής ένωσης. Τώρα πλέον, μετά τις χθεσινές αποφάσεις του ECOFIN, το ζήτημα είναι η προώθηση του ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού εγγύησης καταθέσεων, ούτως ώστε ο κάθε Έλληνας και ο κάθε Ευρωπαίος πολίτης να αισθάνεται το ίδιο ασφαλής σε ό,τι αφορά στην προστασία των καταθέσεών του.

Προτεραιότητά μας είναι, επίσης, η προστασία των κοινών ευρωπαϊκών συνόρων, η αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης και η δίκαιη κατανομή των βαρών και των ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών. Τέλος, οριζόντια προτεραιότητά μας, που διαπερνά όλες τις άλλες προτεραιότητες, είναι η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική, από την οποία εκπηγάζει πλήθος πρωτοβουλιών, όπως η γαλάζια ανάπτυξη, ο τουρισμός, οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η αλιεία, καθώς και η εφαρμογή στη Μεσόγειο των προβλέψεων της Σύμβασης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας με στόχο την αξιοποίηση των θαλασσίων ζωνών.

Η Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας είναι βασικό αντικείμενο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αρχίζει σήμερα. Αυτό φέρνει στο προσκήνιο το μεγάλο ζήτημα των σχέσεων ΕΕ – ΝΑΤΟ, των ευρωατλαντικών σχέσεων και γενικότερα της διεθνοπολιτικής οντότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο τρόπος που εκφράζεται η Ευρώπη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η συμμετοχή της στις μεγάλες διεθνείς πρωτοβουλίες για τις ανοικτές κρίσεις, όπως αυτή στη Συρία, η συμμετοχή της σε κρίσιμες διαπραγματεύσεις, όπως αυτή για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, είναι ζητήματα που πρέπει να συζητηθούν με πιο ανοικτό και ευθύ τρόπο στους κόλπους της Ένωσης. Όλα αυτά έχουν μία νομική όψη που αφορά το διεθνές δίκαιο, τη δυναμική και την ευρηματικότητά του. Το κύριο αντικείμενό σας.

Σας ευχαριστώ λοιπόν για την πρόσκληση και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου σας, το οποίο, προάγει αυτή ακριβώς την αναγκαία και επίκαιρη δημόσια συζήτηση».