Ερώτηση Τσίπρα σε Μιχελάκη για τις δημοτικές εκλογές

«1. Σκοπεύει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε ιδιαίτερη πράξη προκήρυξης, μέσω της έκδοσης προεδρικού διατάγματος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, είτε αυτοτελώς είτε σε ενιαίο π.δ. με την προκήρυξη των ευρωεκλογών;

2. Έχει ζητήσει η κυβέρνηση σχετική γνωμοδότηση για την στην πραγματικότητα παράνομη μεθόδευσή της από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και ποιο το περιεχόμενο αυτής;»

Αναλυτικά όλη η ερώτηση που κατατέθηκε αναφέρει:

«Τον Μάιο του 2010, κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής του σχεδίου νόμου του τότε Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωµένης Διοίκησης-Πρόγραµµα Καλλικράτης» (ήδη Ν. 3852/2010), είχαμε τονίσει ότι ο «Καλλικράτης» θα διατηρούσε και θα επεξέτεινε «το καλπονοθευτικό σύστημα εκλογής περιφερειαρχών και δημάρχων», αναδεικνύοντας τις πολιτικές στρεβλώσεις που θα προέκυπταν τόσο από το ακραία πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα που εισήγαγε, το οποίο ενίσχυσε «τον αρχηγικό περιφερειαρχοκεντρικό και δημαρχοκεντρικό χαρακτήρα της διοίκησης», όσο και από την ταυτόχρονη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών με τις ευρωεκλογές, που θα είχε ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση και τη συσκότιση των πολιτικών διακυβευμάτων και των δύο εκλογικών αναμετρήσεων, ενώ παράλληλα θα προκαλούσε και σημαντικά, ενδεχομένως δε και ανυπέρβλητα, νομικά και θεσμικά αδιέξοδα.

Ειδικά σε σχέση με το τελευταίο ζήτημα, η επιλογή της ταυτόχρονης διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών και των ευρωπαϊκών εκλογών αιτιολογήθηκε από την τότε κυβέρνηση και όσους υποστήριξαν τη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη», με δύο κατά βάση επιχειρήματα:

Πρώτον, ότι «η ρύθμιση αυτή μειώνει το κόστος των εκλογικών διαδικασιών, καθώς και το κόστος των εκλογικών δαπανών, αφού εφεξής οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές θα διεξάγονται ταυτοχρόνως με τις ευρωεκλογές» (Αιτιολογική Έκθεση σ/ν «Καλλικράτη», σ. 25). Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε ο τότε Υπουργός ΕΣΑΗΔ, κ. Γ. Ραγκούσης στην ομιλία του στη Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής με θέμα το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (3/10/2010), «η σύμπτωση των δύο εκλογικών διαδικασιών, δημοτικών εκλογών και ευρωεκλογών δεν εξοικονομεί μόνο λειτουργικά έξοδα αλλά και τις δαπάνες των αντίστοιχων κομματικών προεκλογικών δραστηριοτήτων».

Δεύτερον, ότι «η σύμπτωση των δύο εκλογικών αυτών διαδικασιών θα διευκολύνει τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές, ένα κρίσιμο θέμα για τη δημοκρατία αλλά και το νόημα, το ουσιαστικό νόημα αυτής της πανευρωπαϊκής εκλογικής αναμέτρησης» (Ομιλία του τότε Υπουργού ΕΣΑΗΔ, κ. Γ. Ραγκούση, στο Υπουργικό Συμβούλιο κατά την παρουσίαση του Προγράμματος «Καλλικράτης» - 28/4/2010).

Ωστόσο, με βάση τις μέχρι σήμερα «διαρροές», αλλά και την επίσημη και ρητή πλέον δήλωση του νυν Υπουργού Εσωτερικών, κ. Γ. Μιχελάκη, στον τηλεοπτικό σταθμό MEGA, στις 11/12/2013, η κυβέρνηση προωθεί μία απαράδεκτη κατά τη γνώμη μας μεθόδευση, σχετικά με την ημερομηνία διεξαγωγής των προσεχών αυτοδιοικητικών εκλογών, κατά παράβαση τόσο του ίδιου του «γράμματος» του νόμου (άρθρα 9 και 114 Ν. 3852/2010), όσο και της κοινής λογικής.

Συγκεκριμένα, τα άρθρα 9 και 114 του Ν. 3852/2010 προβλέπουν ρητά ότι «η εκλογή στα ανωτέρω αξιώματα [ενν. του δημάρχου, των δημοτικών συμβούλων, των συμβούλων της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και των εκπροσώπων της τοπικής κοινότητας, καθώς και του περιφερειάρχη, των αντιπεριφερειαρχών και των περιφερειακών συμβούλων αντίστοιχα] γίνεται την ίδια μέρα διενέργειας της ψηφοφορίας για την εκλογή των Ελλήνων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου». Και, ασφαλώς, όπως προκύπτει τόσο από τη συστηματική ένταξη των σχετικών διατάξεων στο Ν. 3852/2010, όσο και από την κοινή αντίληψη, ως εκλογή των αιρετών οργάνων των ΟΤΑ νοείται πάντοτε η «πρώτη Κυριακή», αφού ο δεύτερος γύρος είναι επαναληπτικός και έχει επικουρικό και δυνητικό χαρακτήρα, μόνο για την περίπτωση που δεν ολοκληρωθεί η εκλογή επιτυχώς κατά τους όρους του νόμου (ενδεικτικά, σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2002 και μετά περίπου στο 40% των Δήμων δεν χρειάστηκε η πραγματοποίηση επαναληπτικών εκλογών). Εξάλλου, υπάρχουν και αξιώματα, όπως αυτό του εκπροσώπου της τοπικής κοινότητας, για τα οποία δεν προβλέπεται καθόλου επαναληπτική ψηφοφορία (άρθρο 37 Ν. 3852/2010), επομένως κάθε εκλογή τους σε μέρα που δεν συμπίπτει με τις ευρωεκλογές παραβιάζει ευθέως το «γράμμα» του άρθρου 9 του ίδιου νόμου.

Άλλωστε, η επιλογή της ταυτόχρονης διεξαγωγής των ευρωεκλογών με τον «δεύτερο γύρο» των αυτοδιοικητικών εκλογών – εάν και όπου αυτός καταστεί αναγκαίος – υπονομεύει ευθέως όλη τη συλλογιστική στην οποία στηρίχθηκε εξαρχής η θέσπιση της ταυτόχρονης διεξαγωγής αυτοδιοικητικών και ευρωπαϊκών εκλογών, αφού:

1ον. Ο περιορισμός των δαπανών – τόσο του κράτους όσο και των κομμάτων – δεν επιτυγχάνεται, καθώς θα απαιτηθεί να στηθούν κάλπες και τη δεύτερη Κυριακή σε όλη τη χώρα, ακόμα και στις περιοχές όπου οι επιτυχόντες δημοτικοί/περιφερειακοί συνδυασμοί θα έχουν συμπληρώσει το απαιτούμενο από το νόμο όριο για την εκλογή τους από την πρώτη Κυριακή, ενώ επίσης τα μικρότερα κόμματα – των οποίων οι συνδυασμοί πιθανότατα δεν θα έχουν εισέλθει στο «δεύτερο γύρο» των αυτοδιοικητικών εκλογών – θα υποχρεωθούν να πραγματοποιήσουν επιπλέον δαπάνες για την κινητοποίηση του εκλογικού τους μηχανισμού και τη δεύτερη Κυριακή.

2ον. Ο στόχος της ενίσχυσης της συμμετοχής των εκλογέων στις ευρωπαϊκές εκλογές υπονομεύεται, αφού – ως γνωστόν – η συμμετοχή στο «δεύτερο γύρο» των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών είναι διαχρονικά μικρότερη σε σχέση με τον πρώτο γύρο, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι σε αρκετές περιοχές της χώρας οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα έχουν ήδη εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή (ενδεικτικά, στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές η συμμετοχή ήταν 60,8% στον α’ γύρο και 46,68% στον β’ γύρο και στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ήταν 61,03% και 49,25% αντίστοιχα).

Επειδή ο εν λόγω επιχειρούμενος τακτικός ελιγμός δεν είναι ο πρώτος, αλλά έρχεται σε συνέχεια διάφορων σεναρίων που έχει κατά καιρούς διακινήσει ο Υπουργός Εσωτερικών, περί παράνομης παράτασης της θητείας των αυτοδιοικητικών αρχών έως και ενάμιση χρόνο (ως τον Οκτώβριο του 2015), περί της επιχειρηθείσας τροποποίησης του εκλογικού συστήματος για τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, αλλά και περί αλλαγής της χωροταξικής διάρθρωσης των Δήμων.

Επειδή η διαρκής διακίνηση τέτοιων σεναρίων έχει δημιουργήσει σημαντική θεσμική ανασφάλεια στο χώρο της Αυτοδιοίκησης και έχει προκαλέσει εύλογες υπόνοιες ότι υπηρετεί ιδιοτελή μικροκομματικά συμφέροντα των κυβερνητικών εταίρων.

Επειδή επιλέγοντας τέτοιου είδους παράνομες και αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις, η κυβέρνηση βρίσκεται εκτός των άλλων εκτεθειμένη και για το ότι η ίδια παραβιάζει το νόμο που θέσπισε και τους στόχους που εξήγγειλε, θυσιάζοντας όλα τα επιχειρήματα περί δήθεν εξοικονόμησης δαπανών και ενίσχυσης της συμμετοχής των πολιτών στις ευρωεκλογές, στο όνομα μικροκομματικών σκοπιμοτήτων.

Επειδή τέτοιου είδους παράνομοι και αντιδημοκρατικοί χειρισμοί που επιδιώκουν να «χειραγωγήσουν» τη γνήσια και ανόθευτη έκφραση της λαϊκής βούλησης δεν μπορούν και δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να γίνουν ανεκτοί.

Επειδή όλες οι προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές – όπως και οι επικείμενες – γινόταν σε συγκεκριμένη εκ του νόμου καθορισμένη ημερομηνία, επομένως δεν απαιτούνταν ιδιαίτερη πράξη προκήρυξης για τη διεξαγωγή τους.

Επειδή η εξοικονόμηση λειτουργικών δαπανών του κράτους από την ταυτόχρονη διεξαγωγή των ευρωεκλογών και του α’ γύρου των αυτοδιοικητικών εκλογών υπολογίζεται από τον μεν πρώην Υπουργό Εσωτερικών και βασικό εισηγητή και εμπνευστή του «Καλλικράτη», κ. Γ. Ραγκούση, σε περίπου 50 εκατομμύρια ευρώ, από το δε Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (Ειδική Έκθεση Γ.Λ.Κ. κατ’ άρθρο 75 παρ. 1 του Συντάγματος στο σ/ν του «Καλλικράτη») σε 75 εκατομμύρια ευρώ.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Σκοπεύει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε ιδιαίτερη πράξη προκήρυξης, μέσω της έκδοσης προεδρικού διατάγματος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, είτε αυτοτελώς είτε σε ενιαίο π.δ. με την προκήρυξη των ευρωεκλογών;

2. Έχει ζητήσει η κυβέρνηση σχετική γνωμοδότηση για την στην πραγματικότητα παράνομη μεθόδευσή της από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και ποιο το περιεχόμενο αυτής;

3. Πώς δικαιολογεί η κυβέρνηση την επιλογή της να σπαταλήσει, και δη κατά τρόπο παράνομο, 50 και πλέον εκατομμύρια ευρώ, για να εξυπηρετήσει μικροκομματικές της σκοπιμότητες, τη στιγμή που επιβάλλει ανάλγητα μέτρα λιτότητας ακόμα και στα πιο αδύναμα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας;»