Το ύποπτο παιχνίδι των Γερμανών με τα δύο σχέδια συμφωνίας
της Μαρίνας Πρωτονοταρίου
Ταυτόχρονα όμως η ύπαρξη δύο τόσο διαφορετικών σχεδίων δημιουργεί ερωτηματικά για την πολιτική που επιλέγουν οι εταίροι μας και πού αυτή μπορεί να οδηγήσει.
Είναι αποφασισμένοι για μια ρήξη με την Ελλάδα, ή επιδιώκουν να πιέσουν πολιτικά τη χώρα δημιουργώντας συνθήκες αμφισβήτησης και ρήξης στο εσωτερικό της;
Μετά την ολοκλήρωση του χθεσινού Eurogroup χωρίς συμφωνία με την Ελλάδα, η ρήξη φαινόταν αναπόφευκτη, ενώ οι εκπρόσωποι των θεσμών, στη συνέντευξη που παραχώρησαν, έδωσαν τελεσίγραφο μέχρι την Παρασκευή για να αιτηθεί η Ελλάδα παράταση του υπάρχοντος προγράμματος. Φαινόταν σαν την ευθύνη της ρήξης να την είχε αποκλειστικά η ελληνική πλευρά.
Το κλίμα αυτό ανέτρεψε ο υπουργός Οικονομικών όταν δήλωσε ότι ήταν έτοιμος να υπογράψει και ότι η συμφωνία είναι πολύ κοντά αφού θα είχε ήδη υπογράψει την παράταση με βάση ένα προσχέδιο που αρχικά του είχε δώσει ο Επίτροπος Οικονομικών και εκπρόσωπος της Κομισιόν κ.Μοσκοβισί. Θα μπορούσε όπως είπε να υπογράψει οποιαδήποτε στιγμή το αρχικό προσχέδιο όμως αποσύρθηκε και αντικαταστάθηκε από ένα άλλο κείμενο που μας πήγαινε πίσω μια εβδομάδα και μιλούσε για επέκταση του μνημονίου με μόνο μια νεφελώδη φράση που μιλούσε για κάποια ευελιξία και δεν μπορούσε να το υπογράψει.
Μετά το τέλος της συνέντευξης ανέλαβε το Τwitter και ο αρθρογράφος των Peter Spiegel των FT που αμφισβήτησε την ύπαρξη του προσχεδίου, ενώ η Κομισιόν σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου ούτε επιβεβαίωνε ούτε διέψευδε την ύπαρξή του. Λίγο αργότερο το προσχέδιο όμως δημοσιεύτηκε από τον δημοσιογράφο του βρετανικού channel 4 Paul Mason στο twitter και στο facebook, o οποίος μάλιστα δημοσίευσε δύο διαφορετικά κείμενα υποστηρίζοντας πως είναι προσχέδια που φέρεται να παρουσίασε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις Πιερ Μοσκοβισί στον Έλληνα ΥΠΟΙΚ στο πλαίσιο του Eurgoroup της Δευτέρας. Πρόκειται για το επίμαχο κείμενο Μοσκοβισί που ήταν έτοιμος να υπογράψει ο Γιάνης Βαρουφάκης, προτού αυτό τροποποιηθεί από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ και απορριφθεί από τον Έλληνα ΥΠΟΙΚ.
Με την πρώτη ματιά τα δύο κείμενα μοιάζουν ολόιδια, όμως δεν είναι, αφού στο προσχέδιο που αποσύρθηκε υπάρχουν σημαντικές εκφράσεις που ικανοποιούν τα ελληνικά αιτήματα και θα μπορούσαν να άρουν το αδιέξοδο. Στο δεύτερο προσχέδιο οι εκφράσεις αυτές έχουν αφαιρεθεί με αποτέλεσμα η ελληνική πλευρά να μην μπορεί να υπογράψει.
Οι διαφορές των δύο κειμένων
1.Το κείμενο Ντάισελμπλουμ έλεγε:
Καλωσορίζουμε [το γεγονός] ότι σε έναν αριθμό περιοχών οι προτεραιότητες της ελληνικής πολιτικής μπορούν να συμβάλουν σε μία ενδυνάμωση και καλύτερη εφαρμογή του τρέχοντος προγράμματος οικονομικής βοήθειας".
Στο κείμενο Μοσκοβισί η ίδια φράση διατυπωνόταν ως εξής:
Καλωσορίζουμε [το γεγονός] ότι σε έναν αριθμό περιοχών οι προτεραιότητες της ελληνικής πολιτικής μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση και την καλύτερη εφαρμογή του προγράμματος χρηματοοικονομικής βοήθειας και μπορεί να χρησιμεύσουν ως βάση για μια νέα συμφωνία".
2. Το κείμενο Ντάισελμπλουμ συνέχιζε:
«Οι ελληνικές αρχές έχουν δηλώσει ότι σκοπεύουν να ολοκληρώσουν επιτυχώς το πρόγραμμα λαμβάνοντας υπόψιν τα σχέδια της νέας κυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, σκοπεύουμε να κάνουμε την καλύτερη χρήση της υπάρχουσας ενσωματωμένης ευελιξίας του τρέχοντος προγράμματος. Οι ελληνικές αρχές έδωσαν τη σταθερή τους δέσμευση πως θα αποφύγουν μονομερείς ενέργειες και θα εργαστούν σε στενή συμφωνία με τους Ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους τους, ειδικά στο πεδίο της φορολογικής πολιτικής, των ιδιωτικοποιήσεων, των μεταρρυθμίσεων της αγοράς εργασίας, στον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις συντάξεις".
Στο κείμενο Μοσκοβισί η ίδια φράση διατυπωνόταν ως εξής:
Οι ελληνικές αρχές προτίθενται να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της υπάρχουσας ενσωματωμένης ευελιξίας στο τρέχον πρόγραμμα καθώς ξεκινά η εργασία για μια νέα ρύθμιση. Θα συνεργαστούν στενά με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς εταίρους για να διασφαλίσουν τις συμφωνημένες παραμέτρους για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
3. Το κείμενο Ντάισελμπλουμ γράφει:
"Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να εξασφαλίσουν πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και χρηματοδότηση προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους σύμφωνα με τους στόχους που συμφωνήθηκαν στο ανακοινωθέν του Eurogroup του Νοεμβρίου 2012. Επιπλέον, οποιοδήποτε νέο μέτρο θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί και να μην θέτει σε κίνδυνο την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Σε αυτή τη βάση, οι ελληνικές αρχές εξέφρασαν την πρόθεσή τους να ζητήσουν εξάμηνη τεχνική παράταση του υφιστάμενου προγράμματος ως ένα ενδιάμεσο βήμα. Αυτό θα γεφυρώσει το χρόνο που χρειάζονται οι ελληνικές αρχές και το Eurogroup για να εργαστούν πάνω σε μία ακόλουθη συμφωνία".
Και το κείμενο Μοσκοβισί:
Οι ελληνικές αρχές συμφωνούν να διασφαλίσουν τα κατάλληλα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα και χρηματοδότηση προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους. Τυχόν νέα μέτρα θα καλύπτονται χρηματοδοτικά και δεν θα θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του χρέους ή τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.(1) Η σκοπιμότητα των δημοσιονομικών στόχων του 2015 θα εκτιμηθεί με βάση τις εν εξελίξει οικονομικές συνθηκες.
Τα ανωτέρω αποτελούν τη βάση για ένα αίτημα παράτασης της υφιστάμενης δανειακής συμφωνίας, παίρνοντας τη μορφή ενός ενδιάμεσου βήματος προς μια νέα συμφωνία η οποία θα συζητηθεί και θα αποφασιστεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου των έξι μηνών.
Οι ελληνικές αρχές προτίθενται να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της υπάρχουσας ενσωματωμένης ευελιξίας στο τρέχον πρόγραμμα καθώς ξεκινά η εργασία για μια νέα ρύθμιση. Θα συνεργαστούν στενά με τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς εταίρους για να διασφαλίσουν τις συμφωνημένες παραμέτρους για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Αναλυτικά, το κείμενο-προσχέδιο Μοσκοβισί που εμφάνισε ο Mason είναι το εξής:
«Το Eurogroup επαναλαμβάνει την εκτίμησή του για τις προσπάθειες αξιοσημείωτης προσαρμογής που έχουν αναληφθεί από την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Κατά την τελευταία εβδομάδα το Eurogroup και τα θεσμικά όργανα έχουν εμπλακεί σε έναν εντατικό διάλογο με τις νέες ελληνικές αρχές.
Οι ελληνικές αρχές έχουν εκφράσει την ισχυρή δέσμευσή τους σε μια ευρύτερη και βαθύτερη διαδικασία μεταρρυθμίσεων με στόχο τη διαρκή βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης και της απασχόλησης, την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης και τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Ειδικότερα, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να εφαρμόσουν επιτέλους μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής, καθώς και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Την ίδια στιγμή οι ελληνικές αρχές επανέλαβαν την κατηγορηματική δέσμευσή τους να τηρήσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς όλους τους πιστωτές τους. Οι ελληνικές αρχές θα κάνουν την πιο αποτελεσματική χρήση της συνέχισης της παροχής τεχνικής βοήθειας.
Συζητήσαμε τις προτεραιότητες πολιτικής της νέας κυβέρνησης, βάσει της εργασίας που πραγματοποιείται από τα όργανα και τις ελληνικές αρχές.
Καλωσορίζουμε το ότι σε μια σειρά από τομείς, οι προτεραιότητες της ελληνική πολιτική μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση και την καλύτερη εφαρμογή του προγράμματος οικονομικής βοήθειας και μπορούν να χρησιμεύσουν ως βάση για μια νέα συμφωνία. Οι ελληνικές αρχές προτίθενται να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της υπάρχουσας εγγενούς ευελιξίας του τρέχοντος προγράμματος όπως την έναρξη των εργασιών για μια νέα ρύθμιση. Θα συνεργαστεί στενά με τους ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους τους για να εξασφαλίσουν συμφωνημένες παραμέτρους για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Οι ελληνικές αρχές συμφωνούν για την εξασφάλιση των απαιτούμενων πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων και της χρηματοδότησης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους. Τυχόν νέα μέτρα θα χρηματοδοτηθούν και δεν θα θέσουν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του χρέους ή της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. (1)
Η σκοπιμότητα των δημοσιονομικών στόχων του 2015 θα εκτιμηθεί με βάση τις εν εξελίξει οικονομικές συνθήκες.
Τα ανωτέρω αποτελούν τη βάση για ένα αίτημα για την παράταση της ισχύουσας συμφωνίας δανείου, παίρνοντας τη μορφή του ενδιάμεσου βήματος προς μια νέα συμφωνία, η οποία θα πρέπει να συζητηθεί και να αποφασιστεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου των έξι μηνών. Συμφωνήσαμε, επίσης, ότι το ΔΝΤ θα συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο της σε αυτή τη συμφωνία. Το Eurogroup διάκειται ευνοϊκά προς ένα τέτοιο αίτημα από τις ελληνικές αρχές.
Επιπλέον, ενημερώθηκαν από την ΕΚ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, ότι θα ήταν φρόνιμο να παρατείνει την περίοδο διάθεσης των ομολόγων του EFSF στο ρυθμιστικό ΕΤΧΣ για έξι μήνες, παράλληλα με την επέκταση του προγράμματος του EFSF. Το Eurogroup βλέπει θετικά σε μια τέτοια επέκταση. Κατόπιν αιτήματος από την Ελλάδα, το EFSF μπορεί να κάνει τις απαραίτητες ρυθμίσεις. Το Eurogroup τονίζει ότι οι πόροι αυτοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση και εξυγίανση του τραπεζικού κόστους και θα κυκλοφορήσει μόνο με βάση την αξιολόγηση από τα θεσμικά όργανα και την απόφαση του Eurogroup.
Παραμένουμε προσηλωμένοι στην παροχή επαρκούς στήριξης προς την Ελλάδα έως ότου επανακτήσει πλήρη πρόσβαση στην αγορά όσο τιμά τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο της πρόσφατα συμφωνηθέντος πλαισίου. Όταν κριθεί χρήσιμο, η Κομισιόν θα παράσχει τεχνική υποστήριξη στην Ελλάδα για την ενίσχυση και επιτάχυνση της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.
Το Eurogroup καλεί τους θεσμούς να συνεχίσουν την τεχνική συνεργασία με τις ελληνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένου του καθορισμού των ενδιάμεσων χρηματοδοτικών αναγκών, του πώς αυτές θα καλυφθούν και των κατάλληλων όρων. Οι θεσμοί θα ενημερώσουν το Eurogroup έως τι ς 21 Φεβρουαρίου».
Το κείμενο που τελικά εμφάνισε ο Πρόεδρος του Eurogroup και απέρριψε η Αθήνα είναι το εξής:
«Το Eurogroup επαναλαμβάνει την εκτίμηση του για τις αξιομνημόνευτες προσπάθειες προσαρμογής που έχουν κάνει η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός τα τελευταία χρόνια. Την προηγούμενη εβδομάδα, το Eurogroup και οι θεσμοί ενεπλάκησαν σε έναν έντονο διάλογο με τις νέες ελληνικές αρχές.
Οι ελληνικές αρχές έχουν εκφράσει την ισχυρή τους δέσμευση για μια ευρύτερη και βαθύτερη διαδικασία μεταρρύθμισης που θα έχει στόχο την μακροπρόθεσμη βελτίωση των προοπτικών ανάπτυξης και απασχόλησης, την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης και την διασφάλιση της σταθερότητας και ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να εφαρμόσουν μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς και την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Την ίδια στιγμή, οι ελληνικές αρχές επανέλαβαν την ξεκάθαρη δέσμευση τους να τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους προς όλους τους πιστωτές τους. Οι ελληνικές αρχές θα χρησιμοποιήσουν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τον όρο της παροχής τεχνικής βοήθειας.
Συζητήσαμε τις προτεραιότητες του νέου προγράμματος επί τη βάση της εργασίας που έχει ήδη γίνει από τους θεσμούς και τις ελληνικές αρχές.
Καλωσορίσαμε το γεγονός πως σε αρκετούς τομείς οι προτεραιότητες της Ελλάδας μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση και εφαρμογή του τρέχοντος προγράμματος. Οι ελληνικές αρχές έχουν καταδείξει ότι σκοπεύουν να ολοκληρώσουν με επιτυχία το τρέχον πρόγραμμα. Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να απέχουν από μονομερείς ενέργειες και πως θα εργαστούν σε στενή συνεννόηση με τους Ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους, ειδικά στον τομέα της φορολογικής πολιτικής, των ιδιωτικοποιήσεων, των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στις συντάξεις.
Οι ελληνικές αρχές δεσμεύτηκαν να διασφαλίσουν την επίτευξη κατάλληλων πρωτογενών δημοσιονομικών πλεονασμάτων και την χρηματοδότηση για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους σε ευθυγράμμιση με τους στόχους που συμφωνήθηκαν στην ανακοίνωση του Eurogroup του Νοεμβρίου του 2012. Επιπλέον, οποιαδήποτε νέα μέτρα πρέπει να έχουν χρηματοδότηση και να μην διακινδυνεύσουν την χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Στη βάση αυτή, οι ελληνικές αρχές εξέφρασαν την πρόθεση τους να ζητήσουν τεχνική παράταση έξι μηνών του τρέχοντος προγράμματος ως ένα ενδιάμεσο βήμα. Αυτό θα γεφυρώσει (bridge) το χρόνο για τις ελληνικές αρχές και του Eurogroup για να εργαστούν σε μια νέα συμφωνία. Συμφωνήσαμε επίσης ότι το ΔΝΤ θα συνεχίζει να παίζει το ρόλο του στην νέα αυτή συμφωνία. To Εurogroup είναι φιλικά διακείμενο σε ένα τέτοιο αίτημα από τις ελληνικές αρχές.
Επιπλέον, ενημερωθήκαμε από την Κομισιόν, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ ότι θα ήταν σώφρον να παραταθεί η περίοδος διαθεσιμότητας των ομολόγων του EFSF στο μαξιλάρι του ΤΧΣ για έξι μήνες, παράλληλα με την παράταση του προγράμματος του EFSF. Το Eurogroup βλέπει θετικά μια τέτοια παράταση. Μετά το αίτημα από την Ελλάδα, το EFSF μπορεί να κάνει τις αναγκαίες ρυθμίσεις. Το Eurogroup τονίζει πως τα κεφάλαια αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για την ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και για κόστη εκκαθάρισης και θα εκταμιευτούν στη βάση μιας αξιολόγησης από τους θεσμούς και μιας απόφασης από το Eurogroup.
Διατηρούμε την δέσμευση μας για την παροχή επαρκούς στήριξης στην Ελλάδα μέχρι να αποκτήσει ξανά την πλήρη πρόσβαση στις αγορές, εφόσον τηρεί τις δεσμεύσεις της εντός του συμφωνηθέντος πλαισίου.»