Εξεταστική για το Μνημόνιο: «Εφαρμόστηκαν λάθος μέτρα που επιδείνωσαν την κατάσταση»
Με την κατάθεση του προέδρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΟΕΕ) Κωνσταντίνου Κόλλια, ολοκλήρωσε για σήμερα τις εργασίες της η Εξεταστική Επιτροπή που διερευνά τις συνθήκες υπαγωγής της χώρας στα μνημόνια, εργασίες οι οποίες θα συνεχιστούν αύριο με τοποθετήσεις εκπροσώπων αρμόδιων επιστημονικών και κοινωνικών φορέων.
Νωρίτερα, στην Εξεταστική Επιτροπή είχε εκφράσει τις απόψεις του ο εκπρόσωπος του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ Σάββας Ρομπόλης.
Ο επικεφαλής του ΟΕΕ υποστήριξε ότι ήταν λάθος το μείγμα των πολιτικών του πρώτου μνημονίου, καθώς, όπως είπε, δεν ελήφθη υπόψη η συνεχιζόμενη ύφεση ενώ τα φορολογικά βάρη ήταν ιδιαίτερα υψηλά σε μισθούς και συντάξεις και πρόσθεσε ότι «εκ του αποτελέσματος φάνηκε ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν είχε σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης».
Ο κ. Κόλλιας ανέφερε ακόμα πως η κατάσταση της οικονομίας σταθεροποιήθηκε στα τέλη του 2014, ενώ χαρακτήρισε τραγική την κατάσταση που επικρατεί τους τελευταίους τέσσερις μήνες, καθώς έχουν κλείσει 5.500 επιχειρήσεις και προβλέπεται έως τα τέλη του έτους ο αριθμός αυτός να φθάσει περίπου τις 8.000.
Παράλληλα, εξέφρασε την άποψη ότι οι πρόωρες εκλογές του 2009 επιβάρυναν την οικονομική κατάσταση της χώρας, τονίζοντας ότι «πάντα οι πρόωρες εκλογές την βλάπτουν».
Ο επικεφαλής του ΟΕΕ υποστήριξε ακόμα ότι «η απουσία κοινών πολιτικών "άμυνας" της ΕΕ επέτεινε την κρίση του ελληνικού χρέους, ειδικότερα λόγω της αδυναμίας της ΕΚΤ να λειτουργήσει ως δανειστής ύστατης ανάγκης και της μη έγκαιρης παρέμβασης στις αγορές ομολόγων και της διαμόρφωσης μηχανισμού στήριξης».
«Η αδυναμία των ελληνικών κυβερνήσεων να αντιδράσουν στην επερχόμενη και προβλέψιμη δημοσιονομική κρίση αφενός και αφετέρου η στάση της ΕΕ και της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με τη γενικότερη έξαρση της ύφεσης στην Ευρώπη και διεθνώς, είχαν ως αποτέλεσμα τον ουσιαστικό αποκλεισμό της Ελλάδας από τις διεθνείς αγορές δανεισμού. Ανάλογες τάσεις, αν και με διαφορετική ένταση, παρατηρούνται σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου», σημείωσε.
Όπως τόνισε ο κ. Κόλλιας, εκτίμηση του ΟΕΕ είναι ότι οι εξελίξεις αυτές και κυρίως η έκβασή τους δεν ήσαν αναπόφευκτες και πρόσθεσε ότι «αυτή δεν είναι μια διαπίστωση που γίνεται εκ των υστέρων, αλλά μια επισήμανση που με διάφορους τρόπους έγινε έγκαιρα από το ΟΕΕ, με εκθέσεις προηγούμενων ετών, χωρίς όμως να εισακουσθεί».
Τέλος, αναφορικά με το ελληνικό χρέος, ο κ. Κόλλιας ανέφερε ότι από το 1987 και μετά δεν ήταν βιώσιμο, εκτιμώντας ότι λύση στο θέμα της βιωσιμότητας του, θα μπορούσε να αποτελέσει η μετατόπιση της έναρξης αποπληρωμής του, με την ταυτόχρονη μείωσή του.
Νωρίτερα, στην Εξεταστική Επιτροπή στην κατάθεση του ο εκπρόσωπος της ΓΣΕΕ Σάββας Ρομπόλης εκτίμησε ότι το μνημόνιο επιδείνωσε τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας ενώ τόνισε ότι οι εκτιμήσεις της Τρόικας σε ό,τι αφορά την ανεργία, έπεσαν κατά πολύ έξω, καθώς η πρόβλεψη των πιστωτών για το 2015 ήταν ότι θα κινηθεί στο 17%. Ο κ. Ρομπόλης τόνισε ότι ο ίδιος διαφώνησε με τη λογική μνημόνιο ή πτώχευση και πρόσθεσε ότι η δική του εκτίμηση ήταν ότι έπρεπε να έχουν γίνει πιο ευέλικτοι χειρισμοί από την κυβέρνηση Παπανδρέου, «η οποία θα μπορούσε να ξεκινήσει αθόρυβα και κατ ιδίαν διαπραγματεύσεις με τις δύο τράπεζες BNP Paribas και Deutsche Bank, που είχαν και το μεγαλύτερο αριθμό ομολόγων του δημοσίου, όταν ξέσπασε η κρίση στα τέλη του 2009».
- Αρκούσε αυτό για να αποσοβηθεί η κρίση;, ρωτήθηκε από βουλευτές μέλη της Εξεταστικής Επιτροπής.
«Δεν ξέρω ποιο θα ήταν το τελικό αποτέλεσμα. Όμως τα μνημόνια έθεταν περιοριστικά πλαίσια και δεν άφηναν περιθώρια στη χώρα να προχωρήσει η ίδια σε μια δική της κοινωνική και οικονομική πολιτική».
- Υπάρχουν ποινικές ευθύνες για μια κυβέρνηση που δεν λαμβάνει υπόψη της τις δύο μελέτες που είχε συντάξει η ΓΣΕΕ και φέρνει δικά της νομοθετήματα για να πάρει συγκεκριμένα μέτρα;, ρωτήθηκε ο κ. Ρομπόλης.
«Με τα εργαλεία που έχω, δεν μπορώ να αποδείξω κάτι τέτοιο. Οι μελέτες μας έχουν 10 εναλλακτικά σενάρια με επιστημονικά κριτήρια. Διαφορετικά όμως είναι τα επιστημονικά από τα πολιτικά κριτήρια. Η επιστημονική μελέτη είναι βοηθητική», τόνισε ο κ. Ρομπόλης.
«Δεν μπορώ να προσδιορίσω τον συντελεστή βαρύτητας καθενός στις ευθύνες για τα αποτελέσματα εφαρμογής των μέτρων», σημείωσε ο κ. Ρομπόλης, ενώ περιγράφοντας το κλίμα των συναντήσεων της ΓΣΕΕ με τη Τρόϊκα, έκανε λόγο για προτάσεις αποδόμησης των εργασιακών σχέσεων, επιρρίπτοντας μεγάλες ευθύνες στην ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι επεδίωξε σκόπιμα την εμπλοκή της χώρας με το ΔΝΤ.
«Είχαμε τέσσερις συναντήσεις με την Τρόϊκα, με τον κ.Τομσεν από το ΔΝΤ και τον Ντερούζ από την ΕΕ. Στην πρώτη συνάντηση, μας ανακοινώθηκε το πρόγραμμα. Το πήρε η ομάδα εργασίας της ΓΣΕΕ, κάναμε τις αξιολογήσεις μας και στην δεύτερη συνάντηση, που έγινε μετά από λίγους μήνες, παρουσιάσαμε τις επιπτώσεις που είχαν οι προτάσεις τους, ιδιαίτερα στο τομέα της ανεργίας και στις εργασιακές σχέσεις», ανέφερε ο κ. Ρομπόλης και συνέχισε λέγοντας ότι από την αρχή η ΓΣΕΕ είχε επισημάνει ότι ήταν λάθος η συνταγή τους.
«Τους είχαμε πει ότι είναι λάθος οι εκτιμήσεις τους και ότι με αυτά που προτείνουν υπονομεύεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Μας απαντούσαν ότι είναι λάθος οι δικές μας εκτιμήσεις. Μας έκανε εντύπωση ότι τις προτάσεις αυτές δεν τις πρότεινε το ΔΝΤ, αλλά οι εκπρόσωποι της ΕΕ. Όταν στη τελευταία συνάντηση μας και αφού είχε αρχίσει ήδη η αξιολόγηση του προγράμματος και είχαν εμφανιστεί ήδη οι επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από την εφαρμογή του το 2011 και το 2012, διαπιστώσαμε την επιμονή τους να συνεχιστεί απαρέγκλιτα η ίδια συνταγή, αποφασίσαμε ότι δεν υπάρχει πεδίο συζήτησης. Έτσι, μετά την τέταρτη συνάντηση εγώ και ο κ. Ρωμανιάς που συμμετείχαμε ως εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ, στείλαμε μια επιστολή και ζητούσαμε να μας αποσύρει», τόνισε ο κ. Ρομπόλης.
Και πρόσθεσε:
«Είχαν επαληθευτεί τα δικά μας στοιχεία και όλες οι προσεγγίσεις που είχαμε κάνει για τις δυσμενείς επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία. Στην ετήσια έκθεση της ΓΣΕΕ υπάρχει ένα διάγραμμα μέχρι το 2013, που δείχνει ότι όλες οι καμπύλες, για μισθούς, συντάξεις απασχόλησης, όλοι οι δείκτες, κατέβαιναν κάτω από το μηδέν. Ο μόνος δείκτης που ανέβαινε ήταν οι σχέσεις κερδών και μισθών. Αυτή η αποτίμησή μας επιβεβαιώθηκε και από άλλες μελέτες. Δείχνει, λοιπόν, ότι υπήρχε μονομέρεια στα βάρη και τις θυσίες με αυτό το πρόγραμμα».
Ο κ. Ρομπόλης εκτίμησε ότι την ένταξη της χώρας στο ΔΝΤ, την ήθελε η ΕΕ για να παραβιάζεται, όπως είπε χαρακτηριστικά, «το ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Κληθείς να εκτιμήσει αν υπάρχουν ευθύνες στην τότε κυβέρνηση, ο κ. Ρομπόλης απάντησε ως εξής:
«Το 2009 εμείς βλέπαμε ότι οι στόχοι δεν έβγαιναν, ότι ερχόταν η κρίση. Δεν μπορώ να ξέρω αν η τότε κυβέρνηση μπορούσε να το έβλεπε αυτό, ούτε να βαθμολογήσω κάθε παράγοντα για το τι έπραξε».
- Δικαιούται έστω και ως ψευδαίσθηση η κυβέρνηση Παπανδρέου να έχει την άποψη ότι το ΔΝΤ μπορεί να παρέμβει προς όφελος του ελληνικού λαού; ρωτήθηκε από τον βουλευτή της ΝΔ Χαράλαμπο Αθανασίου.
«Θα έπρεπε η ίδια η Ευρώπη να είχε αποφύγει αυτά τα προγράμματα. Δεν περιποιεί τιμή για τα ίδια τα όργανα της ΕΕ», απάντησε και συμπλήρωσε:
«Στο πρώτο μνημόνιο υπήρχε μεγάλη απόκλιση από τους στόχους. Η μετάβαση στο δεύτερο μνημόνιο άρχισε να περιορίζει τις αποκλίσεις με την Τρόϊκα και ήρθαν πιο κοντά τα δικά τους στοιχεία με τα στοιχεία της ΓΣΕΕ. Όμως, ακόμα και αν υπήρχε διευθέτηση ανισοτήτων, δεν μπορούσε να αναστείλει τις αρνητικές επιπτώσεις του πρώτου μνημονίου, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή τα εισοδήματα ούτε συνέβαλε στην μείωση των ελλειμμάτων».
Ακόμα, ο κ.Ρομπόλης έδωσε έμφαση στο ασφαλιστικό σύστημα και επικαλούμενος μαθηματική έρευνα την οποία διενεργεί η ΓΣΕΕ για την βιωσιμότητα του μέχρι το 2050, έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου, τονίζοντας ότι αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, τότε η χώρα θα έχει ένα από τα πιο ακριβά κοινωνικά και οικονομικά συστήματα.
Όπως ανέφερε ο κ. Ρομπόλης, τα στοιχεία της έρευνας αυτής έχουν γίνει γνωστά και στον πρωθυπουργό ενόψει των διαπραγματεύσεων που είναι σε εξέλιξη μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των θεσμών.
Όπως διευκρίνισε ο κ.Ρομπόλης, πάντα οι ελληνικές κυβέρνησης ζητούσαν την άποψη της ΓΣΕΕ το ίδιο συνέβη και τώρα, και έτσι και η σημερινή κυβέρνηση, έχει υπόψη της όλα τα αναλυτικά στοιχεία της μελέτης ενώ μέσα στις επόμενες μέρες θα υπάρξει και νέα συνάντηση.
Σύμφωνα με τον κ. Ρομπόλη, «τα συνολικά 16 ασφαλιστικά ταμεία θα μπορούσαν να γίνουν τρία και όταν ωριμάσουν οι συνθήκες μπορεί να μείνει μόνο ένα ασφαλιστικό ταμείο».
Απαντώντας στο θέμα των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, ο κ. Ρομπόλης υποστήριξε ότι στη χώρα μας κυμαίνονται στο 11% και αυτό σημαίνει ότι συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι στο ίδιο επίπεδο.
«Είναι θέμα ισότητας και λιγότερο πόρων. Και να πούμε ότι τις καταργούμε, η εξοικονόμηση πόρων θα είναι της τάξεως των 320 εκ ευρώ το χρόνο. Τόσο είναι ετησίως το κόστος των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Τα βασικότερα προβλήματα του ασφαλιστικού είναι η ανεργία και η γήρανση» σημείωσε ενώ εκτίμησε ότι αν δεν υπάρξουν αναπτυξιακά μέτρα, μέχρι το 2025 η ανεργία δεν πρόκειται να πέσει κάτω από 800.000 χιλιάδες.
Τα μέτρα που προτείνει το ΟΕΕ είναι τα παρακάτω:
-Επιτάχυνση της μεταρρύθμισης στη δημόσια διοίκηση, με λειτουργία του δημοσίου τομέα και των δημοσίων επιχειρήσεων με πλήρη ανεξαρτησία από κομματικές παρεμβάσεις.
-Στην αγορά εργασίας, καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας με την ενίσχυση της νομοθεσίας και την στελέχωση της επιθεώρησης εργασίας ώστε να ενισχυθεί ο ελεγκτικός της ρόλος.
-Στον τομέα της υγείας, θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις για την βελτίωση του συστήματος προμηθειών και την εφαρμογή της διπλογραφικής λογιστικής στις οικονομικές υπηρεσίες του κάθε νοσοκομείου.
-Αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και απλοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας.
-Είναι αναγκαία η άμεση, επαρκής και διαρκής στελέχωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, και η ολοκληρωμένη λειτουργία των συστημάτων πληροφορικής.
-Αναβάθμιση του ρόλου του ελεγκτικού συνεδρίου αναφορικά με τον έλεγχο των δαπανών του κάθε δημόσιου οργανισμού, με τη διερεύνηση και την σκοπιμότητα της κάθε δαπάνης. Γνωστοποίηση στη Βουλή των Ελλήνων κάθε έτος του απολογισμού του κρατικού προϋπολογισμού της προηγούμενης χρονιάς.
-Θέσπιση αυστηρών ποινών σε όσους κατασπαταλούν αλόγιστα το δημόσιο χρήμα. Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνουμε τη μετατροπή του ΣΔΟΕ σε ανεξάρτητη αρχή.
-Να προβεί η κυβέρνηση σε έλεγχο των οικονομικών τραπεζών και να ελέγξει τη ρευστότητα που διοχετεύουν στην αγορά.
-Επαναπατρισμό των κεφαλαίων που βρίσκονται στο εξωτερικό με την θεσμοθέτηση κινήτρων.
-Άμεσο και ουσιαστικό έλεγχο του πόθεν έσχες όλων όσοι διετέλεσαν Υπουργοί, Υφυπουργοί και Βουλευτές τα τελευταία 30 χρόνια
-Τη βελτίωση της απορρόφησης των κοινοτικών πόρων μέσω του ΕΣΠΑ, την ενθάρρυνση και διευκόλυνση των επενδύσεων και την ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού της οικονομίας. Με μέτρα όπως ελάφρυνση της φορολογίας για τις καθαρά εξαγωγικές επιχειρήσεις.
-Την αναβάθμιση του τουρισμού.
-Την ενίσχυση της ναυτιλίας.
-Η ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής με την περαιτέρω προώθηση των ελληνικών εξαγωγών.
-Η ανάδειξη της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό κόμβο εμπορίου, με την αξιοποίηση των λιμένων της και του σιδηροδρομικού της δικτύου.
-Προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων κυρίως με την οικοδόμηση κλίματος εμπιστοσύνης. Οι συχνές αλλαγές των φορολογικών νόμων και τα αρνητικά δημοσιεύματα αποτελούν ανασχετικό παράγοντα για οποιονδήποτε θέλει να επενδύσει στην Ελλάδα.
-Απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας.
Ταυτόχρονα, τόνισε ότι θα πρέπει να γίνει άμεσος επαναπροσδιορισμός της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας. Το ΟΕΕ προτείνει:
-Επαναπροσδιορισμό της εξωτερικής πολιτικής και αναθέρμανση των πολιτικών σχέσεων της χώρας με παραδοσιακούς συμμάχους, χωρίς να αποκλείσουμε τις σχέσεις με το περιβάλλον που ζούμε.
-Η συνεργασία με τις χώρες αυτές σε νέες βάσεις, θα βοηθήσει στην αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών, καθώς και τη διεύρυνση του τουρισμού προς τις χώρες αυτές.
-Η συνεργασία αυτή και νέους ορίζοντες θα ανοίξει και θα λάβουν το μήνυμα οι δανειστές και εταίροι μας στην Ε.Ε. και στο Δυτικό κόσμο ότι η χώρα έχει εναλλακτικές λύσεις και δύναται να τις αξιοποιήσει.
Επίσης, προτείνεται άμεσος επαναπροσδιορισμός των δανειακών μας σχέσεων με τους εταίρους μας στην ΕΕ αλλά και τους υπόλοιπους δανειστές μας, ΔΝΤ, Κεντρικές Τράπεζες, και κατόχους ομολόγων. Το ΟΕΕ προτείνει:
-Να σταματήσουμε να δανειζόμαστε με τους υφιστάμενους όρους εφόσον οι εταίροι μας δεν αποφασίζουν ένα κοινό μέτωπο με την Ελληνική κυβέρνηση για την οριστική αντιμετώπιση της Ελληνικής κρίσης κρατικού χρέους. Ο διαρκής και ακριβός δανεισμός δεν αποτρέπει την πτώχευση στον πτωχευμένο.
-Να προβεί η χώρα σε απευθείας συζητήσεις με του δανειστές και να συμφωνήσει το χρέος που οφείλει, σε πόσο χρόνο και με ποιο επιτόκιο θα το αποπληρώσει. Ο στόχος θα πρέπει να είναι i) η μετατόπιση της έναρξης αποπληρωμής του χρέους και ii) η μείωση του στην πάροδο του χρόνου. Ως μοναδικό κριτήριο το ΟΕΕ θέτει την σταδιακή μείωση του κόστους δανεισμού χρήματος του Ελληνικού κράτους.
-Η παρούσα οικονομική κρίση είναι κρίση συστημική και χαρακτηρίζεται από την αποτυχία του οικονομικού μοντέλου ανάπτυξης. Δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν να οδηγήσει την Ελλάδα στο να πληρώσει το κόστος της κατάρρευσης του παγκόσμιου οικονομικού μοντέλου που βασίζεται στην συνεχή αναχρηματοδότηση του χρέους με ολοένα και υψηλότερο επιτόκιο με αποτέλεσμα τη δημιουργία ολοένα και μεγαλύτερου χρέους.