Συμφωνία: Πώς η γαλλο - γερμανική συνεργασία έσωσε την Ελλάδα
Μερικά λεπτά νωρίτερα, η γερμανίδα καγκελάριος είχε συμφωνήσει να ευθυγραμμιστεί με τον Ολάντ δηλώνοντας στους δημοσιογράφους πως η «πόρτα παραμένει ανοικτή» για μια συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους διεθνείς πιστωτές.
Μιλώντας 24 ώρες αφότου οι έλληνες ψηφοφόροι είχαν απορρίψει τις περικοπές και τις φορολογικές αυξήσεις που ζητούσαν η ΕΕ και το ΔΝΤ ως αντάλλαγμα για περισσότερη χρηματοοικονομική βοήθεια, η δήλωση της Μέρκελ έδειχνε πως η εξαναγκαστική έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη μπορούσε ακόμη να αποφευχθεί.
«Μπορεί να αποδειχθεί πως ήταν μια από τις φράσεις που έσωσαν την Ελλάδα», δήλωσε ένας διπλωμάτης, αντανακλώντας τη γαλλική άποψη ότι η αποβολη μιας χώρας από τη ζώνη του ενιαίου νομίσματος θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την Ελλάδα και θα εξασθενούσε το ίδιο το ευρώ.
Ενώ η τελική συμφωνία, η οποία επιτεύχθηκε σήμερα στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην Αθήνα και τους ηγέτες της ευρωζώνης, επιβάλλει σκληρούς νέους όρους στην Ελλάδα που ζητήθηκαν από την Μέρκελ και τους συμμάχους της, το γεγονός ότι η Ευρώπη κατάφερε να φθάσει σ' αυτό το σημείο έπειτα από έξι μήνες ακροσφαλών πολιτικών και απογοητεύσεων οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στη Γαλλία.
Ενώ λίγοι αμφιβάλλουν πως η Γερμανία παραμένει ο μείζων εταίρος στην ευρωζώνη, η περιπέτεια αυτή έδειξε πως η Γαλλία εξακολουθεί να αποτελεί ένα αντίβαρο στο πώς προσδιορίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έβαλε επίσης τέλος σε μια περίοδο κατά την οποία η θέση και η επιρροή της Γαλλίας είχαν πληγεί εξαιτίας της εξασθένησης της οικονομίας της και των επανειλημμένων αποτυχιών της χώρας να φέρει το δημόσιο χρέος της κάτω από τα όρια που θέτει η ΕΕ.
«Αν αποφευχθεί το Grexit, θα φανεί πως ο Ολάντ είναι ένας γεφυροποιός και βοηθησε να αποφευχθεί μια γεωπολιτική καταστροφή», δηλώνει ο Ρεμ Κόρτεβεγκ, ερευνητής στη δεξαμενή εγκεφάλων Κέντρο για την Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση (CER) που έχει την έδρα της στο Λονδίνο.
Όταν ανέλαβε την εξουσία τον Μάιο του 2012, ο Ολάντ εξέτασε το ενδεχόμενο να ηγηθεί μιας εξέγερσης των νότιων κρατών της ΕΕ εναντίον της χρηματοοικονομικής λιτότητας που επέβαλε το Βερολίνο. Όμως κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν ήταν προς το συμφέρον της Γαλλίας, όσον αφορά το κόστος δανεισμού της, να ταξινομηθεί στο πλευρό των εύθραυστων οικονομιών της "Μεσογειακής Λέσχης".
Ενώ η επιλογή του αυτή απογοήτευσε πολλούς σοσιαλιστές συντρόφους του, ο Ολάντ διέκρινε γρήγορα φέτος πως η αντιπαράθεση στο θέμα της Ελλάδας προσέφερε την ευκαιρία για ένα νέο ηγετικό ρόλο.
Όταν ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε την εξουσία με τις εκλογές του Ιανουαρίου, μέσα σε μερικές ώρες το Παρίσι προσφέρθηκε να γίνει μια "γέφυρα" ανάμεσα στην αριστερή κυβέρνησή του και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Αυτό που ακολούθησε ήταν επίμονη διπλωματία για την οικοδόμηση συναίνεσης, χαρακτηριστική του Ολάντ, αποφοίτου της ENA, της εθνικής σχολής δημόσιας διοίκησης που αποτελεί φυτώριο της γαλλικής ελίτ.
«Είπα στον Τσίπρα, 'δεν είναι εύκολο για την κα Μέρκελ'», αφηγήθηκε ο Ολάντ σε ιδιωτική συνομιλία στα τέλη Ιουνίου, επικαλούμενος την ανάγκη οποιαδήποτε συμφωνία να είναι πολιτικά ικανοποιητική για το Βερολίνο.
Την ώρα που άλλοι ηγέτες της ΕΕ εξέφραζαν ανυπομονησία για την άρνηση του Αλέξη Τσίπρα να δεχθεί τα αιτήματά τους, ο Ολάντ παρέμεινε πεπεισμένος πως ο έλληνας πρωθυπουργός είναι ένας πραγματιστής που χρειαζόταν απλώς βοήθεια για να μάθει τη διαδικασία της εκπόνησης των συμφωνιών στις Βρυξέλλες.
«Βοήθησέ με για να σε βοηθήσω», είπε τελικά τηλεφωνικά στον Αλέξη Τσίπρα το απόγευμα της Κυριακής 5 Ιουλίου, καθώς τα αποτελέσματα του ελληνικού δημοψηφίσματος έδειχναν μια αποφασιστική απόρριψη της λιτότητας που προωθούσαν η ΕΕ και το ΔΝΤ. Ο Ολάντ κάλεσε τον Τσίπρα να αποκαταστήσει γρήγορα τις σχέσεις του με τους ηγέτες της ΕΕ.
Η απομάκρυνση το επόμενο πρωί του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και ο νέος συμφιλιωτικός τόνος που επικράτησε στην Αθήνα βοήθησαν ώστε να στηθεί το σκηνικό για μια νέα προσπάθεια για επίτευξη συμβιβασμού.
Ενώ η Μέρκελ μπορούσε μόνο να αντιδράσει επιφυλακτικά, καθώς πιεζόταν όλο και περισσότερο από τους συντηρητικούς του κόμματός της να αφησει την Ελλάδα στην τύχη της, ο Ολάντ ήξερε πως με τη σταθερή γραμμή του κατά του Grexit θα επιδαψίλευε επαίνους από τη γαλλική αριστερά.
Ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς δήλωσε την Τετάρτη στο κοινοβούλιο πως η Γαλλία θα εμποδίσει οποιαδήποτε κίνηση για την εκδίωξη της Ελλάδας και η Γαλλία ενεργοποίησε διακριτικά μερικούς από τους καλύτερους διαπραγματευτές της για να βοηθήσουν τους έλληνες αξιωματουχους να προσαρμόσουν τις νέες παραχωρήσεις προς τους πιστωτές.
«Δεν έχουμε ομάδες τεχνοκρατών οι οποίες σχεδιάζουν το πακέτο για τους Έλληνες», δήλωσε ένας ανώτερος γάλλος διπλωμάτης αρνουμενος ότι οι Γάλλοι συντάσσουν την ελληνική πρόταση. «Το θέμα είναι μάλλον να τους βοηθήσουμε με τις πολιτικές -- να τους ενθαρρύνουμε να βάλουν στο τραπέζι ό,τι είναι τώρα δυνατό, να κάνουν τα απαραίτητα».
Έτσι τέθηκε το σκηνικό για την αναμέτρηση του σαββατοκύριακου στις Βρυξέλλες -- αλλά εκεί το Βερολίνο ήταν αυτό που ανέλαβε τον πρώτο ρόλο. Εκτός από το ότι βοήθησαν να δυσφημησθεί η επιλογή του "προσωρινού Grexit" που είχε τεθεί από γερμανούς αξιωματούχους, οι Γάλλοι ως επί το πλείστον απλώς παρίσταντο καθώς η Μέρκελ, με την υποστήριξη βόρειων, ανατολικών και ιβηρικών χωρών, επέβαλε όρους.
«Η Ελλάδα παραμένει στην ευρωζώνη -- αυτός είναι ο στόχος μας», δήλωσε σε δημοσιογράφους ένας αποκαμωμένος Ολάντ μετά τη σύνοδο κορυφής, χαρακτηρίζοντας τον γαλλογερμανικό συμβιβασμό προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία στην ΕΕ.
Ενώ οι λίγοι τελευταίοι μήνες έδειξαν πως η Γαλλία εξακολουθεί να αποτελεί ένα υπολογίσιμο μέγεθος στην Ευρώπη, θα ήταν πρόωρο να πει κανείς ότι οι δυναμικές ισχύος της ΕΕ έχουν γείρει προς το μέρος του Παρισιού ή πως τα εσωτερικά ποσοστά δημοτικότητας του Ολάντ θα ανακάμψουν.
Ο Κόρτεβεγκ του CER επισήμανε πως για την Μέρκελ, ο κεντροαριστερός Ολάντ ήταν ένας πολύτιμος εταίρος για τη δημιουργία πολιτικής συναίνεσης σε όλη την Ευρώπη, ο οποίος παρείχε επίσης κάλυψη για τις διπλωματικές εξορμήσεις στην ουκρανική κρίση. Οι Γερμανοί φροντίζουν να μην φαίνεται ότι επισείουν μόνοι τους την αυξημένη ισχύ τους.
Στη Γαλλία, η σημερινή συμφωνία σημαίνει πως ο Ολάντ έχει τουλάχιστον αποφύγει τον εξευτελισμό να παρακολουθήσει τις προσπάθειές του να πηγαίνουν χαμένες και μετά να πρέπει να υποστεί τη γελοιοποίηση από τον προκάτοχό του και πιθανό αντίπαλό του στις εκλογές του 2017 Νικολά Σαρκοζί.
Ωστόσο πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Γάλλοι εξακολουθούν να πιστεύουν πως η Μέρκελ και όχι ο Ολάντ είναι αυτή που αποφασίζει στην Ευρώπη και περίπου οι μισοί εξ αυτών θα ήθελαν να δουν την Ελλάδα να εγκαταλείπει την ευρωζώνη.
«Μην πέφτετε στην παγίδα να πιστεύετε πως οι Γάλλοι υποστηρίζουν μαζικά τους Έλληνες», δήλωσε ο Ζερόμ Φουρκέ, επικεφαλής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων IFOP.
«Πολλοί θα καταλήξουν γρήγορα στο συμπέρασμα πως το μόνο που κάναμε είναι να κολλήσουμε άλλο ένα μπάλωμα στο τρυπημένο λάστιχο της Ελλάδας».