«Aναγκαία η αναβάθμιση του απαξιωμένου πολιτικού συστήματος και η σύνδεση με την κοινωνία»

Οι ομιλητές συνέκλιναν στην ανάγκη σταδιακής στροφής, προς ένα εκλογικό σύστημα με κατάτμηση των μεγαλύτερων περιφερειών, αύξηση των εκλεγομένων βουλευτών με τη διαδικασία της λίστας και μείωση του μπόνους.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Public Issue Γιάννης Μαυρής περιέγραψε τον ριζικό μετασχηματισμό και τη χρεοκοπία του πολιτικού συστήματος μετά τα Μνημόνια, το οποίο δεν έχει καταφέρει ακόμη να ανασυγκροτηθεί.

Τα κόμματα, είπε, είναι οικονομικά χρεοκοπημένα και οργανωτικά διαλυμένα. Εφερε το παράδειγμα της ΝΔ που δεν κατάφερε να κάνει εσωτερικές εκλογές, αλλά και το παράδειγμα των υποψηφίων της τοπικής αυτοδιοίκησης που θέλησαν να «κατέβουν» ως ανεξάρτητοι, θεωρώντας το πλεονέκτημα, έναντι της σύνδεσης με τα κόμματα.

Τους προσεχείς μήνες θα κληθούμε να συζητήσουμε τις αναγκαίες αλλαγές, δήλωσε ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Ξενοφών Κοντιάδης, αναφερόμενος στις πρόσφατες πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης συναινέσεων.

Συνέδεσε την ανανέωση του πολιτικού συστήματος με αλλαγή στο εκλογικό σύστημα, με τον έλεγχο του πολιτικού χρήματος και την εσωκομματική δημοκρατία.

Το ισχύον εκλογικό σύστημα με το υψηλό μπόνους, υποστήριξε, δεν ανταποκρίνεται ούτε στην ανάγκη αντιπροσώπευσης, ούτε στην ανάγκη κυβερνησιμότητας, οδηγεί σε ακραίες αλλοιώσεις του εκλογικού αποτελέσματος, και συμβάλλει στην ενίσχυση της αποχής, η οποία παγιώνεται γύρω στο 40%.

Τάχθηκε κατά του σταυρού, ο οποίος αναπαράγει τα πελατειακά δίκτυα, τις σταθερές ροές μαύρου χρήματος και τις εξαρτήσεις της πολιτικής από εξωθεσμικά κέντρα ισχύος, ενώ ως προς την επιλογή της λίστας, είπε ότι προσκρούει στο έλλειμμα εσωκομματικής δημοκρατίας και στον αρχηγοκεντρισμό των κομμάτων.

Ως προς το πολιτικό χρήμα, τόνισε ότι η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων δεν λειτούργησε ως μέσο προστασίας απέναντι σε εξαρτήσεις από κέντρα εξωθεσμικής ισχύος, αντίθετα, τα κόμματα μετατράπηκαν από συνδετικός ιστός μεταξύ κράτους και κοινωνίας, σε φορείς διαμεσολάβησης μεταξύ κράτους και ιδιωτικών συμφερόντων.

Ο κ. Κοντιάδης θεωρεί επίσης ότι η άνιση κρατική χρηματοδότηση μεταξύ των κομμάτων ενίσχυσε τον κομματικό συγκεντρωτισμό, τον αρχηγοκεντρισμό και την εσωκομματική ηγεμονία κλειστών ηγετικών ομάδων, εδραιώνοντας τις κομματικές γραφειοκρατίες και συρρικνώνοντας την κοινωνική αυτονομία των κομμάτων. Είναι ενδεικτικό, είπε, ότι τα κόμματα επί χρόνια διαχειρίζονταν την κομματική χρηματοδότηση με εικονικές εγγραφές μελών και εξαγορές κομματικών καρτών. Εκανε αναφορά στη συζήτηση που πραγματοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το νομικό καθεστώς των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων, όπου τίθενται οι κανόνες ενδοκομματικής δημοκρατίας, τόσο ως προς τη λήψη αποφάσεων όσο και ως προς την επιλογή των προσώπων.

Καταλήγοντας, συνόψισε ότι ο σταυρός αποτελεί πλέον ένα απολίθωμα που αναπαράγει μια σειρά από παθογένειες. Μικρότερες εκλογικές περιφέρειες με 6-8 βουλευτές και σύστημα λίστας θα μπορούσε να συμβάλει στην αναμόρφωση της κατανομής και του ελέγχου του πολιτικού χρήματος. Αναφερόμενος στην πριμοδότηση του πρώτου κόμματος, σημείωσε ότι δεν πρέπει να αποκλειστεί, αλλά πρέπει να είναι πολύ μικρότερη και να μεταβάλλεται ανάλογα με τη δύναμη του πρώτου κόμματος.

Ο καθηγητής Χ. Ανθόπουλος, υπογράμμισε το πρόβλημα της υπεραντιπροσώπευσης του πρώτου κόμματος με βάση το ισχύον εκλογικό σύστημα, όπως συνέβη σε ακραία μορφή στις εκλογές του Μαίου του 2012, αλλά και στις επόμενες, κατά τις οποίες φτάνει σε επίπεδα αμιγώς πλειοψηφικού συστήματος.

Τόνισε, επίσης, ότι υπάρχει στρέβλωση όχι μόνον σε εθνικό αλλά και σε τοπικό επίπεδο. Τάχθηκε υπέρ της απλής αναλογικής, και ανέφερε την πρόταση που έχει καταθέσει το ΠΑΣΟΚ στις 2 Ιουνίου 2015. Διαφώνησε με την κατάργηση του σταυρού προτίμησης, λέγοντας ότι όταν υπήρχαν οι λίστες υπήρχαν και κόμματα της κοινωνίας, όχι του κράτους, ενώ τώρα με τη διάλυση των κομμάτων, η κατάργηση του σταυρού περιορίζει περισσότερο την ελευθερία του ψηφοφόρου. Εξέφρασε την αντίθεσή του και με τη μείωση του αριθμού των βουλευτών, με το επιχείρημα ότι η λειτουργία της Βουλής θα αποδυναμωθεί και συνέστησε προσοχή στη «μεταφύτευση» ξένων εκλογικών συστημάτων, όπως το γερμανικό, που δεν προσιδιάζουν στην ελληνική πραγματικότητα.

Ο καθηγητής Η. Νικολακόπουλος σημείωσε ότι η διαφορά μεταξύ ποσοστού εδρών και ποσοστού ψήφων δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10%. Νομίζω, είπε, ότι αυτή η αρχή-που συμβαδίζει με την πρόταση του Δ. Τσάτσου στην Αναθεωρητική Βουλή του 74- την οποία μπορούμε να επαναφέρουμε ως βασικό κριτήριο που θα προσδιορίζει και τον περιορισμό της όποιας πριμοδότησης, μπορεί να αποτελέσει τον άξονα της επόμενης μεταρρύθμισης.

Ως προς τις εκλογικές περιφέρειες, ανέφερε ότι οι μονοεδρικές θα παρουσίαζαν μεγάλες τεχνικές δυσκολίες, ότι θα μπορούσαμε να μείνουμε σε ολιγοεδρικές, τηρώντας λίγο πολύ την παράδοση ως προς τη σχέση ψηφοφόρου και εκλογικής περιφέρειας.

Αντί να πάμε στο δίλημμα σταυρός ή λίστα, είπε κλείνοντας ο κ. Νικολακόπουλος, είναι προτιμότερο να περάσουμε σε μια ενδιάμεση εκδοχή, όπου ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών, πολύ περισσότερος από τους 12 της επικρατείας, θα εκλέγονται με λίστα και ένας μεγαλύτερος με σταυρό, επιτρέποντας και την ανανέωση του κοινοβουλίου.

Ο πρώην υπουργός Ι. Βαρβιτσιώτης τάχθηκε κατά της κατάργησης του σταυρού, λέγοντας ότι η λίστα απαιτεί εσωκομματική δημοκρατία. Πρότεινε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκαλεί ο σταυρός με το ασυμβίβαστο βουλευτή-υπουργού και την μη επανεκλογή του τελευταίου.

Τάχθηκε πάντως υπέρ της κατάτμησης των μεγάλων περιφερειών, λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να έχουμε 42 βουλευτές στη β' Αθηνών, αλλά το πολύ 10 έδρες».

Ο διευθύνων σύμβουλος της Public Issue Γιάννης Μαυρής τόνισε ότι όποια μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος και να γίνει, πρέπει να ενταχθεί σε μια συλλογική αναβάθμιση των αντιπροσωπευτικών θεσμών- μην ξεχνάμε ότι το κοινοβούλιο τα τελευταία πέντε χρόνια έχει παρακαμφθεί, το πρόβλημα διάκρισης των εξουσιών, την ανάληψη της πολιτικής από τις επιχειρήσεις, που είναι μια τάση μακροχρόνια. Αν δεν ανασχεθεί δεν μπορώ να καταλάβω ποιος είναι ο ρόλος των κομμάτων, είπε.

Ως στοιχείο της αποξένωσης των πολιτικών κομμάτων από την κοινωνία ανέφερε ότι από το 2009 ως σήμερα, έχουν αποχωρήσει από το εκλογικό σώμα 2 εκατομμύρια ψηφοφόροι.

Τις ομιλίες έκλεισε ο καθηγητής Θ. Χατζηπαντελής ο οποίος μίλησε για το «εκλογικό και κομματικό σύστημα. Κόμματα και πρόσωπα. Αναγκαίες τομές», ενώ της συζήτησης προήδρευσε ο ομότιμος καθηγητής Κ. Τσουκαλάς, ο οποίος δίνοντας το μέτρο της συζήτησης, είπε και στην αρχή και στο τέλος ότι ήρθαμε εδώ «για να τετραγωνίσουμε τον κύκλο».

Σχετικές ειδήσεις

• Οι δανειστές ξανάρχονται - Νέος γύρος διαπραγματεύσεων
• Συνέντευξη Τσίπρα: Ωμός εκβιασμός στους βουλευτές του - «Σας έβαλα με λίστα και άρα θα ψηφίζετε!»
• Τσίπρας: Δεν θέλω Οικουμενική – Είμαι ισχυρός με 153