Ο Τσίπρας, οι εκλογές, το δημοψήφισμα και το «Σύνδρομο του 2015»
ΠΩΣ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ ΕΦΕΡΕ ΞΑΝΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΣΤΟ «ΑΜΗΝ», ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΕΚ ΝΕΟΥ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ GREXIT KAI ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ – Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΑ ΙΔΙΑ ΑΚΡΙΒΩΣ ΛΑΘΗ ΜΕ ΠΕΡΥΣΙ
Του Χρήστου Θ. Παναγόπουλου
Δεν θα ήταν, άλλωστε, με κανέναν τρόπο άστοχη η παρατήρηση πως ο Αλέξης Τσίπρας έχει βάλει σκοπό, όπως όλα δείχνουν, να δικαιώσει πλήρως τον αρχαίο Έλληνα ποιητή ως προς τη ρήση του: Η διαπραγμάτευση παραπαίει, η έκτακτη συνεδρίαση του Eurogroup, ματαιώθηκε κατόπιν εντολής του Γερούν Ντάισελμπλουμ και, όπως ήταν φυσικό, το ΔΝΤ έστειλε την ελληνική αντιπρόταση, για την εισαγωγή ενός αυτόματου «κόφτη» δαπανών, στον κάλαθο των αχρήστων, εμμένοντας στην κατεπείγουσα νομοθέτηση των πρόσθετων προληπτικών μέτρων ύψους 3,6 δισ. ευρώ από την Αθήνα.
«Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανθίσταται στις ελληνικές προτάσεις για τον μηχανισμό αυτόματης διόρθωσης των αποκλίσεων που πρότεινε η κυβέρνηση στο πλαίσιο της κάλυψης των προληπτικών μέτρων που ζητά η τρόικα», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος χθες, Μεγάλη Τρίτη (26/04/2016), αμέσως μετά τη συνάντηση που είχε με τους εκπροσώπους των Θεσμών.
Στ’ αυτιά των Ελλήνων, ωστόσο, αντηχεί ακόμα η προ μηνών δήλωσή του: «Εάν πάμε Μάιο με τη διαπραγμάτευση, καήκαμε!». Και να, που η χώρα οδεύει για δεύτερη φορά μέσα σε έναν χρόνο, με τον ίδιο τρόπο (σ.σ. χρονίζουσα διαπραγμάτευση) και τα ίδια γεγονότα (σ.σ. επιχείρηση-«σκούπα» στα αποθεματικά των Ταμείων) στον γκρεμό του Grexit και της χρεοκοπίας.
Τρία διαφορετικά σενάρια και ο «γρίφος» των πρόωρων εκλογών
Το Bloomberg επέμεινε σε χθεσινή ανάλυσή του πως ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν έχει παρά μονάχα τρεις επιλογές: ή να δεχτεί το χάπι της ταπεινωτικής ήττας και να ασπαστεί αδιαμαρτύρητα τις απαιτήσεις των δανειστών, ή να καταφύγει εκ νέου σε δημοψήφισμα ή να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές.
Το πρώτο σενάριο οδηγεί αναπόφευκτα την κυβέρνηση σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης με το σύνολο των πολιτών, με απρόβλεπτες συνέπειες για τις κοινωνικές ισορροπίες.
Το δεύτερο σενάριο, αυτό του δημοψηφίσματος, συνιστά μια εξίσου ολέθρια επιλογή για τον πρωθυπουργό, αφού είναι ακόμη νωπές οι μνήμες του περσινού κίβδηλου δημοψηφίσματος, οπότε το «Όχι» της πλειοψηφίας των πολιτών μετατράπηκε εν μία νυκτί σε ένα ταπεινωτικό «Ναι».
Πιο σύνθετο είναι το τρίτο σενάριο, αυτό των πρόωρων εκλογών, και ιδού ο λόγος. Αν και η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες αποτελεί πάγια απαίτηση το τελευταίο διάστημα από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μέχρι στιγμής δεν μπορεί να υλοποιηθεί με πρωτοβουλία του κ. Τσίπρα, καθώς κάτι τέτοιο απαγορεύεται, υπό τις παρούσες συνθήκες, από το ίδιο το Σύνταγμα.
Ας δούμε τι αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο 41 παράγραφος 2: «O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Bουλή με πρόταση της Kυβέρνησης που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, για ανανέωση της λαϊκής εντολής προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Aποκλείεται η διάλυση της νέας Bουλής για το ίδιο θέμα». Συνεπώς ο κ. Τσίπρας δεν μπορεί να ζητήσει πρόωρες εκλογές, επικαλούμενος ανανέωση της λαϊκής εντολής, ώστε να αντιμετωπιστεί, εν προκειμένω, το μείζον εθνικό θέμα του Μνημονίου, αφού το είχε κάνει πέρυσι το καλοκαίρι για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Άρα, η Βουλή δεν μπορεί να διαλυθεί για το ίδιο θέμα.
Αλλά ακόμη κι αν ο πρωθυπουργός επικαλεστεί διαφορετικό λόγο ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών και πάλι δεσμεύεται από το Σύνταγμα, αυτή τη φορά από το άρθρο 41 παράγραφος 4: «H Bουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3 και της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού». Με απλά λόγια, δεν έχει περάσει ακόμη ένα έτος πριν την έναρξη των εργασιών της Βουλής (σ.σ. το Σώμα ξεκινά την Τακτική Σύνοδό του πάντα την πρώτη Τρίτη του μηνός Οκτωβρίου). Το 2015 η Βουλή ξεκίνησε την Τακτική Σύνοδό της στις 6 Οκτωβρίου. Άρα μέχρι και πριν τις 5 Οκτωβρίου 2016, απαγορεύεται διά του Συντάγματος να διαλυθεί η παρούσα Βουλή και να γίνουν εκλογές!
Υπάρχει, όμως, και το ενδεχόμενο της παραίτησης του κ. Τσίπρα αλλά και των υπουργών του. Σε περίπτωση που ο κ. Τσίπρας αποφασίσει να παραιτηθεί τότε ενεργοποιούνται τα άρθρα 37 και 38 του Συντάγματος.
Σε αυτή την περίπτωση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχεται την παραίτηση του πρωθυπουργού και παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.
Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
Μπρος λαός και πίσω Κουαρτέτο...
Σε κάθε περίπτωση και οι τρεις επιλογές συνιστούν ήττα για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που βρίσκεται πλέον να ασφυκτιά υπό το βάρος των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων. Από τη μια πλευρά, οι δανειστές ζητούν περισσότερο αίμα και λένε κατάμουτρα στον κ. Τσίπρα ότι δεν εμπιστεύονται αυτόν και την κυβέρνησή του - εξ’ ου και ζητούν τη λήψη των προληπτικών μέτρων.
Από την άλλη, η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με την κοινωνική κατακραυγή, αφού οι όποιες αποφάσεις οδηγούν τη χώρα σε νέα «πέτρινα χρόνια», υπό το βάρος τόσο του τρίτου όσο και του προαλειφόμενου τετάρτου Μνημονίου.
Το ζήτημα είναι πως ο κ. Τσίπρας δεν έχει πλέον τον χρόνο με το μέρος του και πρέπει να αποφασίσει άμεσα και γρήγορα τι θα πράξει. Ιδιαίτερα σε μια τόσο δύσκολη χρονική συγκυρία, κατά την οποία η χώρα δοκιμάζεται σκληρά από τις απαιτήσεις των Θεσμών και τα επαχθή μνημονιακά μέτρα.