Δούρου: Η Πυροσβεστική δεν εισηγήθηκε την απομάκρυνση πολιτών από το Μάτι

Στο σημείωμα που κατέθεσε σήμερα στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών η Περιφερειάρχης Αττικής, δίνει απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που της τέθηκαν σχετικά με το ρόλο και τις ενέργειές της κατά την εθνική τραγωδία στην Ανατολική Αττική, στις 23 Ιουλίου 2018.

Η κ. Ρένα Δούρου αρχικά εκφράζει τη βαθιά της θλίψη για την απώλεια ανθρώπινων ψυχών στην Ανατολική Αττική, μια ανείπωτη τραγωδία που όπως έχει δημόσια δηλώσει την έχει σημαδέψει και θα της προκαλεί για πάντα οδύνη.

Συγκεκριμένα, η κ. Δούρου απαντά στα ερωτήματα σχετικά με τις αρμοδιότητες των Περιφερειών στη διάρκεια δασικών πυρκαγιών και περιγράφει τις δικές της ενέργειες στις 23 Ιουλίου 2018.

Εξηγεί ότι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν έχουν αρμοδιότητες κατάσβεσης πυρκαγιών γιατί σύμφωνα με το νόμο η μόνη τους αρμοδιότητα είναι η παροχή μηχανημάτων και υδροφόρων, αν και εφόσον ζητηθούν από την Πυροσβεστική.

Εξηγεί επίσης γιατί η Περιφέρεια Αττικής δεν μπορούσε να προχωρήσει σε οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών καθώς δεν έλαβε ποτέ την απαραίτητη σχετική εισήγηση από την Πυροσβεστική. Η εισήγηση αυτή θα έπρεπε, όπως ρητά ορίζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, εγκαίρως και επακριβώς να καθορίζει ασφαλή δρόμο και ασφαλή τόπο της δράσης και να δοθεί στον δήμαρχο, αν αφορούσε έναν δήμο, ή την Περιφέρεια, αν αφορούσε πάνω από δύο Δήμους. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ.

Εξηγεί γιατί (αν και δεν της το επέβαλε ο νόμος καθότι είναι υποβοηθητικό όργανο) συγκάλεσε το Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας.

Με εμπεριστατωμένο τρόπο περιγράφει ότι έλαβε όλα τα μέτρα που ορίζει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο χωρίς να παραλείψει κάποια ενέργεια, είτε σε επίπεδο πρόληψης είτε σε επίπεδο άμεσης δράσης, στις 23 Ιουλίου 2018, ημέρα όπου μαίνονταν 4 μέτωπα πυρκαγιάς στην Αττική.

Ειδικότερα, η Περιφερειάρχης Αττικής στο αναλυτικό σημείωμά της προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, τονίζει ότι οι Περιφέρειες δεν έχουν αρμοδιότητα στην κατάσβεση των πυρκαγιών καθώς αυτή ανήκει αποκλειστικά στην Πυροσβεστική. Οι Περιφέρειες παρέχουν ό,τι τους ζητηθεί (π.χ. υδροφόρες, μηχανήματα έργου, κ.α.) από την Πυροσβεστική.

«Σύμφωνα με το άρθρ. 63 Ν. 4249/2014 που φέρει τον τίτλο «Αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος»:«(β) Την ευθύνη και τον επιχειρησιακό σχεδιασμό της καταστολής πυρκαγιών και την παροχή συνδρομής για τη διάσωση των ατόμων και υλικών αγαθών, που απειλούνται από αυτές» έχει το Πυροσβεστικό Σώμα», τονίζει η κα Δούρου, προσθέτοντας ότι σύμφωνα με το άρθρο 91 του ίδιου νόμου, ο διοικητής της Πυροσβεστικής «μεταβαίνει επιτόπου και αναλαμβάνει προσωπικά τη Διεύθυνση του πυροσβεστικού έργου και το συντονισμό των πυροσβεστικών και λοιπών τακτικών επιχειρησιακών και υποστηρικτικών δυνάμεων Πολιτικής Προστασίας». Με άλλα λόγια την αποκλειστική ευθύνη της κατάσβεσης της πυρκαγιάς την έχει η Πυροσβεστική, που αποτελεί και το μόνο κέντρο συντονισμού όλων των ενεργειών. Αυτό το κέντρο συνδράμουν, με ό,τι τους ζητηθεί, οι Περιφέρειες και οι Δήμοι.

Οι ΟΤΑ δεν σβήνουν πυρκαγιές

Κατόπιν, η κα Δούρου περιγράφει αναλυτικά τις προληπτικές ενέργειες στις οποίες είχε έγκαιρα προχωρήσει η Περιφέρεια Αττικής (ασκήσεις, καθαρισμούς, αποψιλώσεις, κ.α.) για τη μείωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών. Ειδικότερα για το σοβαρό θέμα του καθαρισμού της Λεωφόρου Μαραθώνος, η Περιφερειάρχης Αττικής επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «σύμφωνα και με το υπ’ αριθμ. ΤΕ 163475/4302/30.8.2018 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων της ΠΕ Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής προς τον Προϊστάμενο Εισαγγελίας Πρωτοδικών (εντός της δικογραφίας) «πραγματοποιήθηκαν και ολοκληρώθηκαν έργα αποψίλωσης και καθαρισμού της Λεωφόρου Μαραθώνος για την αντιπυρική περίοδο 2018». Πέραν των ως άνω συμβάσεων γίνονται τακτικοί καθαρισμοί στην Λεωφόρο Μαραθώνος με ίδια μέσα της ΠΕ Ανατολικής Αττικής».

Στη συνέχεια του υπομνήματός της περιγράφει αναλυτικά τις προπαρασκευαστικές δράσεις των Περιφερειών, π.χ. «συντήρηση εξοπλισμού και μέσων της περιφέρειας για την υποστήριξη του έργου της καταστολής των δασικών πυρκαγιών, που διενεργείται με ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος», «σύνταξη ή επικαιροποίηση των μνημονίων ενεργειών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών καθώς και την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή τους από τις Διευθύνσεις Πολιτικής προστασίας των περιφερειών», «κατάρτιση μνημονίων συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου τους στην αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών λόγω δασικών πυρκαγιών», «σύγκληση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των περιφερειακών Ενοτήτων, με εντολή των Περιφερειαρχών και ευθύνη των Αντιπεριφερειαρχών», κ.α..

Δράσεις αυξημένης ετοιμότητας πριν από την εκδήλωση της πυρκαγιάς

«Την 22.7.2018, κατόπιν παραλαβής του Χάρτη Επικινδυνότητας με δείκτη 4 (πολύ υψηλός κίνδυνος για όλη την Αττική) εκδοθέντος από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, η Αυτοτελής Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας ενημέρωσε άμεσα, μέσω αποστολής μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και μηνυμάτων κινητής τηλεφωνίας (συνολικά άνω των 500 e-mails και άνω των 500 sms), τους αρμόδιους αντιπεριφερειάρχες, τις διάφορες υπηρεσίες της Περιφέρειας καθώς και τους υπεύθυνους πολιτικής προστασίας όλων των Δήμων της Αττικής για τον πολύ υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς την επομένη, 23.7.2018», αναφέρει η Περιφερειάρχης Δούρου.
«Την ίδια ημέρα (22/7) αναρτήθηκε σχετική ανακοίνωση με οδηγίες αυτοπροστασίας στην ιστοσελίδα της περιφέρειας η οποία αναδημοσιεύτηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Παράλληλα ζητήθηκε η ενεργοποίηση των πινακίδων μεταβλητών μηνυμάτων αρμοδιότητας της περιφέρειας για την ενημέρωση των οδηγών».

«Παράλληλα εξεδόθησαν αποφάσεις των Αντιπεριφερειαρχών για απαγόρευση κυκλοφορίας σε Εθνικούς Δρυμούς, δάση και περιοχές ειδικής προστασίας και ενημέρωση/ανακοινώσεις προς αγρότες, κτηνοτρόφους και μελισσοκόμους για προληπτικά μέτρα και απαγόρευση εργασιών προς αποφυγή δασικών πυρκαγιών».

Το ΣΟΠΠ δεν είναι συντονιστικό όργανο επιχείρησης κατάσβεσης

Η Περιφερειάρχης Αττικής αναφέρεται στη «σύγκληση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των περιφερειακών Ενοτήτων, με εντολή των Περιφερειαρχών και ευθύνη των Αντιπεριφερειαρχών σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 4.2.3. περί προπαρασκευαστικής σύγκλησης Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (στο εξής ΣΟΠΠ) Περιφερειακών Ενοτήτων για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών». Αναφερόμενη συγκεκριμένα στη σύγκληση αυτού του μη επιχειρησιακού οργάνου, η Περιφερειάρχης Αττικής κα Δούρου τονίζει ότι «Σε καμία περίπτωση ο συντονιστικός ρόλος των Σ.Ο.Π.Π. δεν συνδέεται με την υποβολή μέτρων ή σχεδίων προς ψήφιση από τα μέλη του Σ.Ο.Π.Π., καθώς κάθε φορέας που συμμετέχει στο Σ.Ο.Π.Π. είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την υλοποίηση των δράσεων αρμοδιότητας του.».

Αναλυτικά, παρατηρεί: «Όπως προκύπτει από τα έγγραφα της δικογραφίας και την από 24.9.2018 έκθεση προκαταρκτικής πραγματογνωμοσύνης: «Η Περιφέρεια Αττικής έλαβε την απόφαση να συγκαλέσει έκτακτο Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) της ΠΕ Ανατολικής Αττικής, με σκοπό τη συμβολή και την παροχή εν γένει βοήθειας στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Το ΣΟΠΠ συνεδρίασε εν τέλει στις 20:30 στα γραφεία της ΠΕ Ανατολικής Αττικής στην Παλλήνη, ύστερα από σχετική πρόσκληση με αριθμ. πρωτ. 145882/23.7.2018.» Υπενθυμίζεται ότι, όπως έχει εκθέσει αναλυτικώς στα ήδη υποβληθέντα έγγραφα που αποτελούν μέρος της παρούσης δικογραφίας:

α) η σύγκληση έκτακτης συνεδρίασης του ΣΟΠΠ είναι δυνητική και όχι υποχρεωτική (ίδετε παρ. 5.5. Σχεδίου Δράσεων «[…] οι Αρμόδιοι Αντιπεριφερειάρχες, που ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες και κατευθύνσεις που τους παρέχουν οι οικείοι Περιφερειάρχες δύνανται προς υποβοήθηση του έργου τους να συγκαλούν τα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ)[…]»).

β) η σύγκληση έκτακτης συνεδρίασης γίνεται «μετά την εκδήλωση δασικής πυρκαγιάς με βάση την ενημέρωση για την αναμενόμενη πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου» (ίδετε παρ. 5.5. Σχεδίου Δράσεων).

γ) αποστολή των ΣΟΠΠ είναι η υποβοήθηση του έργου της Περιφέρειας με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας σε δράσεις υποστήριξης του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος για τον έλεγχο και την καταστολή των δασικών πυρκαγιών, καθώς και σε δράσεις πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών. (ίδετε παράγραφο 5.5 του Σχεδίου Δράσεων).

δ) «Σε καμία περίπτωση ο συντονιστικός ρόλος των Σ.Ο.Π.Π. δεν συνδέεται με την υποβολή μέτρων ή σχεδίων προς ψήφιση από τα μέλη του Σ.Ο.Π.Π., καθώς κάθε φορέας που συμμετέχει στο Σ.Ο.Π.Π. είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την υλοποίηση των δράσεων αρμοδιότητας του.» (ίδετε αρθρ. 2 παρ. 2 της υπ’ αριθμ. 7575/18.10.2016 Υπουργικής Απόφασης «Ρυθμίσεις λειτουργίας συντονιστικών οργάνων πολιτικής προστασίας των περιφερειακών ενοτήτων των περιφερειών της χώρας/ ΦΕΚ Β΄ 3591/2016).

Με άλλα λόγια, το έκτακτο ΣΟΠΠ δεν είναι συντονιστικό όργανο της επιχείρησης κατάσβεσης της πυρκαγιάς, αλλά συντονιστικό όργανο της διάθεσης των μέσων, με σκοπό τη συνδρομή στο έργο της Πυροσβεστικής. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, δεν υπήρξε εν προκειμένω ενημέρωση από τον αρμόδιο της Πυροσβεστικής ούτε αίτημα που να καθιστά αναγκαία τη σύγκληση ΣΟΠΠ. (…)Υπό αυτές τις συνθήκες, ενόψει και του κινδύνου να εξαπλωθεί η δεύτερη εστία στον Κάλαμο σε όμορους δήμους, καλέσαμε αυτοβούλως 45 εμπλεκόμενους φορείς για το έκτακτο ΣΟΠΠ. Η εξουσιοδοτημένη να προεδρεύσει του ΣΟΠΠ Ιωάννα Τσούπρα βρισκόταν στον τόπο σύγκλησής του ήδη από τις 19:00 και ανέμενε τους λοιπούς φορείς.

Από τις τηλεφωνικές επικοινωνίες μαζί τους διαπιστώθηκε ότι το ΣΟΠΠ δεν θα μπορούσε να συγκληθεί πριν τις 20:30, όπερ και εγένετο. Τελικώς προσήλθαν εκπρόσωποι μόνον τριών από τους προσκληθέντες φορείς. Ο αρμόδιος της Πυροσβεστικής δεν προσήλθε ούτε οι εκπρόσωποι της Αστυνομίας. Προφανώς, ενόψει του ότι δεν είχαν αιτήματα συνδρομής προς άλλους φορείς, έθεσαν σε προτεραιότητα την παραμονή τους στο πεδίο δράσης όπου έχουν επιχειρησιακό ρόλο, έναντι της συμμετοχής σε ένα όργανο που σκοπό έχει την υποβοήθηση του έργου της Περιφέρειας για τον συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε δράσεις υποστήριξης του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος», τονίζει η ίδια χαρακτηριστικά.

Η Περιφέρεια Αττικής ουδέποτε έλαβε εισήγηση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών

Αναφερόμενη τέλος, στις ενέργειές της στις 23 Ιουλίου 2018 (βλ. αναλυτικά παρακάτω λεπτομερές χρονολόγιο), μετά από την εκδήλωση της πυρκαγιάς στην ανατολική Αττική (κι ενώ ήταν σε εξέλιξη η μεγάλη πυρκαγιά στην Κινέττα στη Δυτική Αττική), η Περιφερειάρχης Δούρου απαντά τεκμηριωμένα στο κρίσιμο ερώτημα περί «οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών», υπογραμμίζοντας ότι «δεν υπήρχε δυνατότητα για λήψη σχετικής αποφάσεως, διότι δεν υπήρξε σχετική εισήγηση από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, ούτε άλλωστε, εξ όσων αντιλαμβάνομαι, έγινε αντιληπτή από την ίδια την Πυροσβεστική εγκαίρως η κατεύθυνση της πυρκαγιάς».

«Σε κάθε περίπτωση, η σχετική εισήγηση θα έπρεπε να γίνει σε χρόνο που θα επέτρεπε την υλοποίηση της δράσης ως προληπτικού μέτρου. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι οργανωμένα προληπτικά μέτρα δεν μπορούν να ληφθούν εν είδει αντιδράσεων σε καταστάσεις ανάγκης (παρών και άλλως αναπότρεπτος κίνδυνος). Τέτοια αντίδραση είναι δυνατή μόνον ως απεγκλωβισμός ή διάσωση και συνιστά τον κεντρικό πυρήνα του έργου της Πυροσβεστικής», τονίζει η κα Δούρου.

Η ίδια αναλυτικά ξεκαθαρίζει ότι την ευθύνη για την εισήγηση για το μέτρο της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών έχει το Πυροσβεστικό σώμα : «Όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο, η απόφαση λαμβάνεται από τον αρμόδιο Περιφερειάρχη, ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο Αντιπεριφερειάρχη.

Στις περιπτώσεις του άρθρου 2 παρ. 3 σε συνδυασμό με το άρθρο 8 παρ. 1 περιπτώσεις β`, γ` και δ` του ν. 3013/2002 (Α` 102), όπως ισχύει, η ανωτέρω απόφαση λαμβάνεται από τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας ή από τον Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν σχετικής εξουσιοδότησης, και εκτελείται από τους αρμόδιους Περιφερειάρχες και Δημάρχους.

Η λήψη της απόφασης βασίζεται στις εισηγήσεις των φορέων που κατά περίπτωση έχουν την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής, δηλ., για τις δασικές πυρκαγιές, στις εισηγήσεις της πυροσβεστικής» (σύμφωνα με το άρθρ. 108 Ν. 4249/2014 που φέρει τον τίτλο Αρμοδιότητες Γενικής Γραμματείας και αντικατέστησε τις παρ. 2, 3 και 4 του άρθρου 6 του ν. 3013/ 2002 [όπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρ. 18 Ν 3613/2007]).

Η ίδια τονίζει ότι : « Τα αυτά αναφέρονται και στο Σχέδιο Δράσεων με τις επισημάνσεις, μεταξύ άλλων, ότι: «Η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών εξετάζεται ως μέτρο προληπτικής προστασίας τους που πρέπει να δρομολογείται εγκαίρως (ενώ η καταστροφή βρίσκεται σε εξέλιξη) και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις και περιορισμούς, η εκτίμηση των οποίων μπορεί να γίνει μόνο σε τοπικό επίπεδο.»

Στο Σχέδιο Δράσεων γίνεται αναφορά στη στάθμιση του κινδύνου παραμονής των πολιτών σε σχέση με τον κίνδυνο μετακίνησής τους και τονίζεται ότι η δράση της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης είναι μέτρο που δρομολογείται για την προληπτική προστασία των πολιτών και έχει χαρακτήρα μη υποχρεωτικό, βασιζόμενη στην ενημέρωση για τους κινδύνους και τις πιθανές συνέπειες παραμονής στον χώρο. Επισημαίνεται επίσης ότι «η δράση της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πραγματοποιείται μόνο όταν εξασφαλίζεται εγκαίρως η καλή οργάνωση για την ασφαλή υλοποίησή της. Σε αντίθετη περίπτωση, η δράση αυτή εύκολα μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερες συνέπειες –απώλειες και να μετατραπεί σε επιχείρηση διάσωσης, την ευθύνη της οποίας στο χερσαίο χώρο έχει το Πυροσβεστικό Σώμα» (σελ. 62 του Σχεδίου Δράσεων).

(…) Η ίδια επισημαίνει ότι «η στάθμιση των συγκεκριμένων κινδύνων ως προϋπόθεση της εισήγησης για την υλοποίηση της προληπτικής απομάκρυνσης – αναγκαστικώς λόγω των απαιτούμενων ειδικών γνώσεων - επαφίεται στην κρίση του επικεφαλής αξιωματικού του Πυροσβεστικού σώματος, ο οποίος άλλωστε είναι και ο αρμόδιος να εκτιμήσει – μεταξύ άλλων- την δυνατότητα κατάσβεσης της φωτιάς, κατά τρόπο ώστε να μην τίθεται ζήτημα προληπτικής απομάκρυνσης. Τούτο ορίζεται ρητώς και στο σημείο 5.13.1 του Σχεδίου Δράσεων υπό τον τίτλο «Κατευθυντήριες οδηγίες για τη λήψη απόφασης»: «Ο μόνος αρμόδιος να εισηγηθεί την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση στις περιπτώσεις δασικών πυρκαγιών είναι ο εκάστοτε επικεφαλής Αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, έχοντας την ευθύνη περιορισμού των επιπτώσεων από την εξέλιξη της καταστροφής σε τοπικό επίπεδο.

Στα πλαίσια αυτά, προτείνει εγκαίρως και επακριβώς τα όρια της περιοχής που θα χρειαστεί να υλοποιηθεί η δράση, με βάση την αναμενόμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς», καθώς και στο σημείο 5.13.2 («σχέδιο δράσης»): «Οι δράσεις που προοδευτικά υλοποιούνται σε μια οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών περιγράφονται ως εξής: Εκτίμηση κατάστασης και σχετική εισήγηση από τον εκάστοτε Επικεφαλής Αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος, ο οποίος ενεργεί σε τοπικό επίπεδο ως συντονιστής του πυροσβεστικού έργου, προς τον αρμόδιο Δήμαρχο. Σημειωτέον ότι, η λήψη της απόφασης για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών, κατόπιν εισήγησης της πυροσβεστικής, δεν προϋποθέτει τη σύγκληση ΣΟΠΠ, του οποίου ο ρόλος είναι υποβοηθητικός της Περιφέρειας».
Στην περίπτωση της τραγωδίας στην Ανατολική Αττική, ουδέποτε υπήρξε σχετική εισήγηση της Πυροσβεστικής προς την Περιφέρεια Αττικής.

Περαιτέρω στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης αναφέρεται ότι:

«προκύπτει ότι: η Περιφέρεια Αττικής αναφέρει ότι, ουδέποτε και με κανέναν τρόπο, περιήλθε στα όργανα Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής ή στην Περιφερειάρχη Αττικής απευθείας ή στους Αντιπεριφερειάρχες ή στην Εντεταλμένη Σύμβουλο Πολιτικής Προστασίας εισήγηση από τον επικεφαλής αξιωματικό του Πυροσβεστικού Σώματος για την εφαρμογή του μέτρου προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών από την εντοπισμένη ή την μείζονα ή την ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς σύμφωνα με τα ανωτέρω. Τέτοια εισήγηση για οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση, γραπτή, προφορική, με sms, με φαξ, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) δεν έγινε ποτέ σε καμία υπηρεσία της Περιφέρειας Αττικής.

Πράγματι, επαναλαμβάνω ότι ουδέποτε λάβαμε τέτοια εισήγηση. Αντιθέτως:
Κατά τον χρόνο που ενημερώθηκε η Περιφέρεια για την κατεύθυνση της πυρκαγιάς προς το Nέο Βουτζά – Μάτι, είχε ήδη παρέλθει προ πολλού ο κρίσιμος χρόνος για την υλοποίηση οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης», αναφέρει χαρακτηριστικά στο Σημείωμά της προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, η κα Δούρου.

Η ίδια προς επίρρωση των ισχυρισμών της παραθέτει την κατάθεση του Υποστράτηγου Πυροσβεστικής Ράμφου : «Από τη μικρή επιφάνεια της περιοχής και η πύκνωση του πολεοδομικού ιστού που υπάρχει στο σημείο με το συνδυασμό του δάσους δημιουργούσε μια κατάσταση από την οποία για να διαφύγει κόσμος με ασφάλεια αυτό θα έπρεπε να είχε γίνει πολύ νωρίς. Οποιαδήποτε προσπάθεια αργότερα θα μπορούσε να αποβεί ακόμα και μοιραία για την απομάκρυνση του κόσμου με λεωφορεία».

Τέλος η Περιφερειάρχης περιγράφει : «Από το πρωί της 23.7.2018 βρισκόμουν στο κέντρο συντονισμού της Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας, δηλαδή στα γραφεία της Αυτοτελούς Διεύθυνσης πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας, μετέχοντας σε αλλεπάλληλες διαδικασίες/συσκέψεις και φροντίζοντας για την άμεση ικανοποίηση των αιτημάτων του Κέντρου Επιχειρήσεων σε όλα τα μέτωπα (Κινέτα, Καλλιτεχνούπολη προς Διώνη, Ν. Βουτζάς, Κάλαμος). Επισημαίνεται ότι η πυρκαγιά στην Κινέτα ακόμη και μέχρι τις 18:30 δεν είχε ελεγχθεί, τούτο δε προκαλούσε επιπρόσθετη ανησυχία λόγω των διαφόρων βιομηχανικών εγκαταστάσεων που υπάρχουν στην περιοχή.

Η πολλαπλότητα των μετώπων και η γρήγορη εξέλιξη των πυρκαγιών επέβαλαν την προσωπική μου παρουσία στο συντονιστικό κέντρο, ώστε να ικανοποιηθούν εγκαίρως και αποτελεσματικώς όλα τα αιτήματα της πυροσβεστικής.

Παράλληλα οι αρμόδιοι της Περιφέρειας μετέβησαν, κατ’ εντολή μου στα τρία σοβαρά μέτωπα φωτιάς, ήτοι ο αντιπεριφερειάρχης Γ. Βασιλείου μετέβη στην Κινέτα ο αντιπεριφερειάρχης Βορείου Τομέα Γεώργιος Καραμέρος στο Νταού Πεντέλης και η εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος για ζητήματα Πολιτικής προστασίας Ι. Τσούπρα στο Ν. Βουτζά.

Αμέσως μετά την ενημέρωση ότι η φωτιά πέρασε τη Λ. Μαραθώνος (18:44!), συγκάλεσα ΣΟΠΠ (στις 19:00) και μάλιστα αυτοβούλως, και όχι με βάση την προβλεπόμενη εκ του Σχεδίου Δράσεων ενημέρωση εκ μέρους της Πυροσβεστικής, η οποία δεν υπήρχε εν προκειμένω. Σε κάθε περίπτωση, η δυνητική σύγκληση του εν λόγω συντονιστικού οργάνου δεν συνδέεται με την κατάσβεση της πυρκαγιάς ή/και την διάσωση των πολιτών, παρά μόνον με την υποβοήθηση του συντονιστικού έργου της περιφέρειας προς διάθεση των αιτούμενων μέσων. Δεδομένου ότι η Περιφέρεια είχε ήδη ανταποκριθεί εγκαίρως και αποτελεσματικώς και ανταποκρινόταν συνεχώς στα αιτήματα της Πυροσβεστικής (ίδετε και από 31.7.2018 ενημερωτικό σημείωμα του Αν. Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας Αττικής εντός της δικογραφίας), η σύγκληση ή μη του ΣΟΠΠ, είναι ποινικώς αδιάφορη. Στις 19:30 μετέβην στο ΕΣΚΕ της Πυροσβεστικής για να παρευρεθώ στη συνεδρίαση του ΚΣΟΠΠ, προς αναζήτηση εγκυρότερης και συνολικότερης ενημέρωσης, όπου παρέμεινα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης».

Λεπτό προς λεπτό οι ενέργειες της Περιφερειάρχη στις 23 Ιουλίου 2018

Όπως προκύπτει από το σημείωμά της προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, στις 23 Ιουλίου στην περιφέρεια Αττικής βρίσκονταν σε εξέλιξη 4 μέτωπα πυρκαγιάς:

«Λίγα λεπτά πριν τις 17:00 και ενώ ήταν σε εξέλιξη φωτιά στην Κινέτα (πρώτο μέτωπο πυρκαγιάς), η Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας ενημερώθηκε από εθελοντή, μέλος της Εθελοντικής Ομάδας ΠΠ ΜΑΚΙΠ, ότι εκδηλώθηκε φωτιά στην περιοχή της Πεντέλης (Νταού), που υπάγεται χωρικά στην Περιφερειακή Ενότητα Βορείου Τομέα Αθηνών (δεύτερο μέτωπο πυρκαγιάς) και στις 17:10 ακολούθησε τηλεφωνική ενημέρωση από το ΚΕΠΠ/ΓΓΠΠ για την ύπαρξη της φωτιάς προκειμένου να κληθούν οι γύρω Δήμοι για συνδρομή με μέσα πυρόσβεσης (πχ. υδροφόρες, μηχανήματα έργου) προς το πυροσβεστικό Σώμα. Η ενημέρωση αυτή προς τους Δήμους ολοκληρώθηκε εντός του επόμενου 10λέπτου.

Αμέσως μόλις ενημερώθηκα, ζήτησα από τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη (Βορείου Τομέα) Γεώργιο Καραμέρο (ίδετε τις από 6.11.2014 και 2.7.2018 αποφάσεις μεταβίβασης αρμοδιοτήτων, μέρος της παρούσης δικογραφίας) να σπεύσει στο σημείο και να βρίσκεται συνεχώς σε επαφή με τον Δήμαρχο Πεντέλης, για την άμεση υλοποίηση όλων των αιτημάτων, εισηγήσεων κ.λπ.της Πυροσβεστικής, όπερ και εγένετο. Ο Γ. Καραμέρος συνάντησε τον Δήμαρχο Πεντέλης και λίγο πριν τις 18:00 με ενημέρωσε ότι δεν υπάρχει ανησυχία για την περιοχή της Πεντέλης, αλλά υπάρχει καπνός σε χαράδρα, χωρίς να υπάρχει άλλη ενημέρωση.

Εν τω μεταξύ, περίπου στις 17:20 ενημερώθηκα για φωτιά στην Καλλιτεχνούπολη που ανήκει στα διοικητικά όρια Ραφήνας - Πικερμίου και στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής (τρίτο μέτωπο πυρκαγιάς). Κατόπιν τούτου, στις 17:23 έδωσα εντολή να μεταβεί στην περιοχή η εντεταλμένη Περιφερειακή Σύμβουλος Πολιτικής Προστασίας Ιωάννα Τσούπρα, στην οποία έχουν εκχωρηθεί όλες οι αρμοδιότητες πολιτικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τους αρμόδιους φορείς για την καταστολή δασικών πυρκαγιών (ίδετε την από 2.7.2018 απόφαση μεταβίβασης αρμοδιοτήτων, μέρος της παρούσης δικογραφίας).

Πράγματι, η Ιωάννα Τσούπρα και ο Προϊστάμενος του Τμήματος Διαχείρισης Εκτάκτων Καταστάσεων, Αναστάσιος Γιώτης, που είχε επιστρέψει εκείνη τη στιγμή από την Περιοχή της Δυτικής Αττικής, κινήθηκαν κατ’ εντολή μου με υπηρεσιακό όχημα της Περιφέρειας προς την περιοχή της Καλλιτεχνούπολης.

Εκείνη τη στιγμή είχαμε την ενημέρωση ότι η φωτιά κινείται με κατεύθυνση από Καλλιτεχνούπολη προς Διώνη, δηλαδή κατεύθυνση αντίθετη από αυτή που κινήθηκε τελικώς (προς περιοχή Ν. Βουτζα, Κόκκινο Λιμανάκι, Μάτι). Αναφέρομαι σχετικώς στο υπ’ αριθμ. 5149/23.7.2018 έγγραφο αίτημα το οποίο μας απέστειλε στις 18:03 ο Διευθυντής ΚΕΠΠ (σε συνέχεια προφορικού αιτήματος του ΕΣΚΕ) για την συνδρομή με 6 προωθητές γαιών και υδροφόρα οχήματα (χωρίς αριθμητική αναφορά) «καθόσον κρίνεται απαραίτητο για την κατάσβεση δασικής πυρκαγιάς που μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή της Πεντέλης (Καλλιτεχνούπολη προς Διώνη)». Λίγα λεπτά αργότερα, στις 18:07, παραλάβαμε δεύτερο αίτημα για 5 προωθητές γαιών και 10 υδροφόρα οχήματα με την ίδια διατύπωση, δηλ. «καθόσον κρίνεται απαραίτητο για την κατάσβεση δασικής πυρκαγιάς που μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή της Πεντέλης (Καλλιτεχνούπολη προς Διώνη)» (ίδετε τα υπ’ αριθμ. 5149/23.7.2018 και 5150/23.7.2018 αιτήματα εντός της δικογραφίας). Οι υδροφόρες και τα μηχανήματα έργου απεστάλησαν άμεσα (ίδετε και σχετική βεβαίωση της πυροσβεστικής υπηρεσίας).

Ενώ η Ιωάννα Τσούπρα και ο Αναστάσιος Γιώτης ευρίσκονταν καθ’ οδόν προς Καλλιτεχνούπολη ενημερώθηκαν, αλλά διαπίστωσαν και οι ίδιοι βλέποντας τους καπνούς, ότι η φωτιά βρίσκεται στο Ν. Βουτζά, όπου έφθασαν λίγο μετά τις 18:00.

Στις 18:44 η Ιωάννα Τσούπρα με ενημέρωσε ότι, κατεβαίνοντας από το Ν. Βουτζά φθάνει στη Λεωφόρο Μαραθώνος, όπου διαπιστώνει ότι ανατολικά της Λ. Μαραθώνος ήταν αδύνατον να πλησιάσει κανείς, αφού η περιοχή φλεγόταν ήδη.

Περίπου την ίδια ώρα, λίγο πριν τις 19:00, πληροφορηθήκαμε ότι υπάρχει φωτιά στον Κάλαμο (τέταρτο μέτωπο πυρκαγιάς).
Αμέσως μετά, συγκάλεσα αυτοβούλως ΣΟΠΠ Περιφερειακής ενότητας Ανατολικής Αττικής (ίδετε το από 1455882/23.7.2018 αίτημά μου εντός της δικογραφίας, βλ. αναλυτικότερα και κατωτέρω). Ταυτόχρονα ζήτησα τη σύγκληση του ΚΣΟΠΠ (ίδετε το από 145526/23.7.2018 αίτημά μου εντός της δικογραφίας) και εισηγήθηκα στον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας την κήρυξη των ΠΕ Ανατολικής και Δυτικής Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, καθώς ήταν σε εξέλιξη ήδη από νωρίτερα πυρκαγιά στη Δυτική Αττική (ίδετε το από 145759/23.7.2018 αίτημά μου, εντός της δικογραφίας).

Στις 19:30 αποχώρησα από το κέντρο Συντονισμού Πολιτικής Προστασίας Περιφέρειας Αττικής προκειμένου να συμμετάσχω στο ΚΣΟΠΠ που συνεδρίαζε στο ΕΣΚΕ. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι, εκείνη τη στιγμή υπήρχαν τέσσερα μέτωπα πυρκαγιάς, χωρίς να έχω υπεύθυνη ενημέρωση για την ιεράρχηση της επικινδυνότητάς τους, την εξέλιξη και τα χαρακτηριστικά του καθενός. Παρά τις επίμονες προσπάθειες της Πολιτικής Προστασίας της Περιφέρειας και εμού προσωπικώς προς άπαντες (Δήμους, Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, Υπουργείο, ΕΣΚΕ κλπ.) δεν είχα καμία πληροφόρηση για την πιθανή εξέλιξη της πυρκαγιάς, που εκείνη την ώρα, όπως εκ των υστέρων έμαθα, είχε ήδη φτάσει στην παραλία. Αντιθέτως, διαπίστωσα λανθασμένη ενημέρωση, αφού η φωτιά αντί να κατευθυνθεί στη Διώνη (ίδετε ανωτέρω αιτήματα πυροσβεστικής) είχε φτάσει στην Λ. Μαραθώνος. Υπό αυτές τις συνθήκες, κρίνοντας ότι σημαντικότερο όλων ήταν να έχω έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση, μετέβην στο ΕΣΚΕ, προκειμένου να παρευρεθώ στο ΚΣΟΠΠ, τη σύγκληση του οποίου είχα ζητήσει».