Ο Καραγκιόζης έχει ισχυρό DNA αφού συμβολίζει τον Έλληνα

Του Λευτέρη Θεοδωρακόπουλου

Στις 9 Μαίου του 2009 «φεύγει» ο Ευγένιος Σπαθάρης αλλά η νέα γενιά κρατά ανέπαφη την βαριά κληρονομιά που άφησε

Πριν 12 χρόνια τέτοια ημέρα το θέατρο σκιών έχανε τον μεγάλο του εκπρόσωπο τον Ευγένιο Σπαθάρη, τον άνθρωπο που έκανε συνώνυμο το όνομα του με τον Καραγκιόζη και μεγάλωσε γενιές και γενιές παιδιών. 9 Μαΐου του 2009 ο Ευγένιος Σπαθάρης «φεύγει» αφήνοντας πίσω του μια ανεκτίμητη κληρονομιά. Ο ανθεκτικός Καραγκιόζης ακόμη και σήμερα νικά τον χρόνο και αποτελεί πρότυπο για πολλά παιδιά.

Ένα από τα παιδιά που είχαν δει έργα του Σπαθάρη πάνω στο μπερντέ ο Παναγιώτης Χατζηαναγνώστου «μαγεύτηκε» τόσο από τον λαϊκό ήρωα και σήμερα είναι ένας καραγκιοζοπαίχτης.

Ο ίδιος μάλιστα έχει γράψει και νέα έργα -κατά την διάρκεια της καραντίνας-και φέτος αναμένεται να «ανεβάσει» τον Καραγκιόζη ως πρωταγωνιστή στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας, αλλά και στην ελληνική επανάσταση.

Ο ίδιος μιλώντας στο Newsbomb.gr μιλά για τον Καραγκιόζη που βγήκε αλώβητος και από τον covid-19, αφού κι εκείνος και η Αγλαΐα, τα κολλητήρια, ο νιόνιος, ο Μπαρμπά-Γιώργος, ο Σταύρακας, ο Χατζηαβάτης και όλοι οι άλλοι ήρωες του θεάτρου σκιών τήρησαν με ευλάβεια τα μέτρα προστασίας για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας και ήταν στις παράγκες τους και έβγαιναν έξω από αυτές με SMS.

Τα θέατρα σκιών αναμένεται να ανοίξουν και αυτά και περιμένουν με ανυπομονησία να «ταξιδέψουν» πολλά παιδιά στον μικρόκοσμο του Καραγκιόζη.

Παναγιώτη Χατζηαναγνώστου ασχολείσαι με το θέατρο σκιών. Τι ήταν αυτό που σε ώθησε και αγάπησες τη συγκεκριμένη τέχνη;

«Η μαγεία της σκιάς ! Από μικρό παιδί με εντυπωσίασε και όσο μεγάλωνα το λάτρευα όλο και περισσότερο γνωρίζοντάς το. Δεν μπορώ να φανταστώ πως θα ήταν η ζωή μου χωρίς το Θέατρο σκιών, χωρίς αυτή την τέχνη».

Ο Καραγκιόζης αυτή την περίοδο είναι σε καραντίνα και ετοιμάζεται να βγει από αυτήν;

«Όπως όλοι μας... σε ένα σκετσάκι που είχα παίξει, πήγαινε ο Σολωμός, ο σπιτονοικοκύρης του, και του ζητούσε τα ενοίκια, αλλιώς, έλεγε, θα τον πετούσε έξω. Και φυσικά ο Καραγκιόζης του απαντούσε: «Δεν μπορώ να βγω έξω, είμαστε σε καραντίνα! Μπες εσύ μέσα! Ο Καραγκιόζης και η οικογένεια του έμειναν κλεισμένοι και άκουγαν με προσοχή και προσήλωση τους όρους που έθετε η πολιτεία για την προάσπιση της δημόσιας υγείας. Τώρα έρχονται οι καρποί αυτών των προσπαθειών και θα βγει πάλι να ψυχαγωγήσει αλλά και να εκπαιδεύσει μικρά και μεγάλα παιδιά».

Μετά από πολέμους, δυσκολίες ο covid-19 ήταν αυτός που έβαλε τον Καραγκιόζη μέσα στην παράγκα του;

«Ναι.. όπως όλους μας !! Με μεγάλο αίσθημα ατομικής ευθύνης, κλεισμένος στην παράγκα του, με την Αγλαΐα και τα παιδιά τους τα Κολλητήρια να περνάνε όμορφες οικογενειακές στιγμές! Με ελάχιστες μετακινήσεις, μόνο για τα απαραίτητα και πάντα μετά από το γνωστό μήνυμα στο 13033 ! Να παίζει διάφορα επιτραπέζια παιχνίδια μαζί με την οικογένεια του αλλά και παράλληλα να αγωνιά κρυφά από όλους για το μέλλον..! Όμως ο Καραγκιόζης ξέρει από δυσκολίες γιατί υπήρχαν πάντα στην ζωή του. Από τα πιο παλιά χρόνια, από την έλευση του κινηματογράφου και της τηλεόρασης μέχρι της σημερινής εποχής του ίντερνετ και τώρα του κορωνοϊού. Πάντα έβρισκε τρόπο ο Καραγκιόζης να επιβιώσει, έχει ισχυρό DNA, γιατί συμβολίζει τον Έλληνα, που έχει μάθει να αγωνίζεται, να μην το βάζει κάτω όλα αυτά τα χρόνια και αυτό συνεχίζει να κάνει».

Ποια είναι τα ονόματα και ποια τα χαρακτηριστικά του «θιάσου» που διαχειρίζεσαι πίσω από τον μπερντέ;

«Ο Καραγκιόζης συμβολίζει τον Έλληνα, είναι ο ίδιος ο λαός! Με όλα του τα κουσούρια, με όλες του τις αρετές, ο λαός που περικλείει ένα μεγάλο μέγεθος καλοσύνης, κάποια στιγμή την μπαγαποντιά αλλά και την πονηριά. Μετά έχουμε τον Μπαρμπαγιώργο, είναι ο τύπος του βουνίσιου Έλληνα και ειδικά του Ρουμελιώτη, θείος του Καραγκιόζη, αγνή φιγούρα, τον οποίο ο Καραγκιόζης θέλει να τον έχει μπάρμπα επειδή ακριβώς έχει την δύναμη. Κάποια στιγμή που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, και δέρνεται από τον Βεληγκέκα, ζητάει την βοήθεια του μπάρμπα του για να τον βοηθήσει. Ακολουθεί ο Χατζηαβάτης, ο οποίος παίζει τον ρόλο του κόλακα, του δουλοπρεπή, του προσκυνημένου, του ανθρώπου που είναι διατεθειμένος να κάνει καθετί προκειμένου να εξοικονομήσει λίγα χρήματα, είναι ο άνθρωπος που πάντα αντικρούεται με τον Καραγκιόζη, στην λογική του Καραγκιόζη βέβαια. Ύστερα έχουμε τον Σταύρακα, μια φιγούρα που είναι ο πρεσβευτής του ρεμπέτικου τραγουδιού μας, γιατί μέσα από το Θέατρο σκιών περπάτησε σε όλη την Ελλάδα από το 1925 που παρουσιάστηκε. Αργότερα έχουμε τον Διονύσιο, κατάγεται από την Ζάκυνθο, έναν αγαθό, πολιτισμένο χαρακτήρα, που σατίριζε τον ξεπεσμένο ή τον κατά φαντασία αριστοκράτη που καυχιέται για την αρχοντική καταγωγή του. Ύστερα γνωρίζουμε τον Μορφονιό, έναν χαρακτήρα που ενώ είναι κοντός, με πελώριο κεφάλι και μεγάλη μύτη, ο ίδιος πιστεύει πως είναι όμορφος, και κοροϊδεύει τους άλλους ως άσχημους.

Οι κορυφές που κατέκτησαν μαζί Ευγένιος Σπαθάρης και Καραγκιόζης

Ο Ευγένιος Σπαθάρης έγραψε ιστορία με τον Καραγκιόζη του μια ιστορία που αποτελεί κοιτίδα Πολιτισμού. Μάλιστα ο μεγάλος ποιητής μας Άγγελος Σικελιανός είχε πει για τον Ευγένιο Σπαθάρη: «Η τέχνη του Σπαθάρη είναι στη βάση της λαϊκής ψυχής και ζωής και μακάριος όποιος την αντικρίζει με τη σοβαρότητα που της οφείλεται. Μέσα της δεν κατασταλάζει μόνο η λαγαρή θυμοσοφία του λαού μας μπρος στα ανάποδα τον κόσμου, αλλά σκεπάζεται και η πηγαία δύναμη πόχει μέσα του και με την οποία υπερνικά αυτά τα ανάποδα με ψυχισμό ασύγκριτο, ανεβαίνοντας απ'τα σκαλιά της θείας του εξυπνάδας ως με τις κορφές τον ηρωισμού».

Ο Τσαρούχης ήταν μεγάλος υποστηρικτή του Σπαθάρη και του Καραγκιόζη

Όταν ήταν μικρός ο Τσαρούχης, ήταν ένας απ’ τους μεγαλύτερους θαυμαστές του Θεάτρου Σκιών και πήγαινε όσο πιο συχνά μπορούσε στις παραστάσεις του Σπαθάρη στον Πλάτανο της Κηφισιάς. Ο ζωγράφος, μάλιστα, εμπνεύστηκε από τη μορφή του καραγκιοζοπαίχτη και έφτιαξε ένα πίνακα που τον απεικονίζει μαζί με τον πατέρα του. «Έκανε μεγάλη προπαγάνδα του Καραγκιόζη και τον χειμώνα μ’ έπαιρνε κι’ έπαιζα σε αθηναϊκά σπίτια. Πριν αρχίσει η παράσταση, έκανε μια ομιλία για την τέχνη του Καραγκιόζη. Πολλές φορές το παλληκάρι βοήθαγε κι’ αυτό να πάνε τα εργαλεία από το ένα σπίτι στο άλλο. Έτσι μεγάλωσε η δουλειά του Καραγκιόζη», γράφει ο Σπαθάρης στην αυτοβιογραφία του για τον Γιάννη Τσαρούχη....

Η μεγαλύτερη του ανταμοιβή ήταν που ο Καραγκιόζης συνεχίζει να φωλιάζει στις παιδικές ψυχές

Η καριέρα του ως καραγκιοζοπαίχτη ξεκίνησε το 1942 και από τότε άρχισε να περιοδεύει, δίνοντας παραστάσεις σε θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό από το 1953, αρχής γενομένης από το Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης.

Το 1962 ηχογράφησε όλες τις κλασικές παραστάσεις του Καραγκιόζη στην «Κολούμπια», οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δίσκους

Ο Ευγένιος Σπαθάρης έκανε δεκάδες συνεργασίες τόσο πίσω από τον μπερντέ μέχρι και την Επίδαυρο. Το μεγαλύτερο επίτευγμα του ήταν ότι «έντυσε» τις ζωές μας με τον πιο χαρακτηριστικό Έλληνα ήρωα…τον δικό μας Καραγκιόζη