Πάνος Γιάκας: Ο καλλιτέχνης που χώρεσε την ιστορία της Κρήτης σε κόμικ και της Μακεδονίας σε τοίχο

Η Τέχνη, ο Πολιτισμός και η Ιστορία είναι έννοιες αλληλένδετες και ο καλλιτέχνης Πάνος Γιακάς το γνωρίζει καλά αυτό παρουσιάζοντας μια νέα προσέγγιση.

Πως το έκανε αυτό; «Χαρτογραφώντας» την ιστορία της Κρήτης σε ένα κόμικ και την ιστορία της Μακεδονίας σε έναν τοίχο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Ο Πάνος Γιάκας μίλησε στο Newsbomb.gr τόσο γι’ αυτά τα ξεχωριστά εγχειρήματά του αλλά και για την προσπάθεια του να συμβάλει στην οδική παιδεία μέσω ενός ακόμη κόμικ με τίτλο «Λέμε ΣΤΟΠ στην Οδική Ανασφάλεια».

Σίγουρα ο τρόπος που προσεγγίζει τα παιδιά για να αποκτήσουν γνώσεις είναι πρωτότυπος και ιδιαίτερος.

Μέσα από ένα αυτοτελές κόμικ αποτύπωσες την ιστορία της Κρήτης, ενώ στους τοίχους του ΠΑΜΑΚ ζωγράφισες την ιστορία της Μακεδονίας. Μίλησε μας για αυτά τα δύο σου εγχειρήματα;

Για τις συγκεκριμένες δύο δουλειές, η μία έφερε περίπου την άλλη.

Αρχικά εκδόθηκε το κόμικ με την ιστορία της Κρήτης από τις εκδόσεις cretancomics με έδρα το Ρέθυμνο, το οποίο είχε πολύ θερμή υποδοχή από όλες τις ηλικίες και από αναγνώστες μη εξοικειωμένους με το μέσο των κόμικ.

Από εκεί και πέρα ο Γιώργος Κυριακάκης, καθηγητής του Μουσικού Τμήματος, αλλά και η κυρία Βαϊνά από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, μου ζήτησαν να συμμετέχω σε μια σειρά εκδηλώσεων, που θα αποτελούνταν από σειρές συναυλιών και live painting.

Λόγω του ιδιότυπου (25 μέτρων πλάτους) τοίχου στον οποίο θα γινόταν η ζωγραφιά, καταλήξαμε στο να παρουσιάσουμε μια ζωοφόρο που θα παρουσίαζε τα σημαντικότερα γεγονότα της πολυποίκιλτης και πολύχρωμης ιστορίας της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας.

Παρ’ ότι τελικά το πλαίσιο των συναυλιών δεν έγινε, η ζωγραφιά ολοκληρώθηκε στον προκαθορισμένο χρόνο των 10 ημερών, και εντάχθηκε σε μια συνολική κινητοποίηση του Πανεπιστημίου ενάντια στην ευρύτερη αφισορύπανση των πανεπιστημιακών χώρων.

Οι πολύχρωμες εικόνες μπορεί να αποτελέσουν πόλο έλξης για τους νέους να μάθουν την ιστορία μας;

Ζούμε σε εποχές που ο καθένας κουβαλά στην τσέπη του, στο κινητό του, τη μεγαλύτερη εγκυκλοπαίδεια και βάση δεδομένων που είχε ποτέ στη διάθεσή της η ανθρωπότητα.

Το κάθε τι, κάθε μικρή πληροφορία, μπορεί να συμβάλλει στη γνώση της ιστορίας, η οποία είναι σημαντική είτε ως γνώση του τόπου είτε των κοινωνιών που αναπτύχθηκαν σ’ αυτόν.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η γνωριμία με την ιστορία δεν αποτελεί ένα άχθος αναζήτησης και απομνημόνευσης ονομάτων και ημερομηνιών σε πολύτομα βιβλία, αλλά μια συνεχή εμβάθυνση στην καθημερινή μας ζωή, ένα συνεχές ταξίδι στο χρόνο και στον ευρύτερο εαυτό μας, είτε ως άτομα είτε ως κοινωνίες.

Ζωγραφίζοντας αυτά τα δυο projects ένιωσες το βάθος της ελληνικής ιστορίας;

Το βάθος της ιστορίας στον ελλαδικό και τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο είναι από τα λίγα πράγματα που μας μαθαίνουν στο σχολείο.

Όμως εντρυφώντας στην ιστορία ο καθένας έρχεται αντιμέτωπος και με την πολυπλοκότητα, την παρερμηνεία, το μεγαλείο, την υπεραπλούστευση αλλά και την διαφορετική οπτική των ίδιων γεγονότων σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους.

Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, της ιστορίας της Κρήτης και της τοιχογραφίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η προσέγγιση αφορούσε στην εισαγωγή και γνωριμία με την ιστορία, την κατανόηση της «Μεγάλης Ιστορίας». Από εκεί και πέρα, τόσο για τον αναγνώστη όσο και για το δημιουργό, η εμβάθυνση δεν σταματάει ποτέ.

Ποιες προσωπικότητες από αυτές που αποτύπωσες σε σαγήνεψαν είτε από την Κρήτη είτε από την Μακεδονία και γιατί;

Υπάρχουν ιστορίες και μέσα σ’ αυτές υπάρχουν άλλες ιστορίες, κι άλλες ιστορίες...

Ο Καζαντζάκης και ο Θεόδωρος Γαζής ήταν κάποιες από τις ιστορικές προσωπικότητες που με σαγήνεψαν, όμως υπήρχαν και κάποιες μυθολογικές, όπως ο Δαίδαλος, και κάποιες άλλες που δημιούργησε η φαντασία των ανθρώπων, όπως ο Δίας, ο Μινώταυρος ή ο Ερωτόκριτος, και κάποια ιστορικά γεγονότα, που η σημασία τους ξεπερνά τους πρωταγωνιστές της, όπως η Πολιορκία του Χάνδακα στην Κρήτη, οι διαμάχες των Ησυχαστών με τους Ζηλωτές στη μεσαιωνική Θεσσαλονίκη ή τα τελεολογικά γεγονότα γύρω από Σαμπεθάι Σεβί στην Θεσσαλονίκη του 17ου αιώνα

Από τον μύθο της Ευρώπης έως την Ελλάδα του σήμερα και όλο αυτό εικονογραφημένο… Θεωρείς πως οι εικόνες «μένουν» πιο εύκολα από ότι οι γραμμές και οι προτάσεις;

Σε παλιότερες εποχές οι εικόνες θεωρούνταν τα βιβλία των αναλφάβητων. Οι τελευταίοι έχουν σχεδόν εκλείψει, όμως στις μέρες μας, όπου ο χρόνος δεν είναι πια κυκλικός αλλά γραμμικός, με κεντρόφυγο στην πρόοδο και το μέλλον, οι εικονογραφημένες αφηγήσεις λειτουργούν με μοχλό την ταχύτητα και την αμεσότητα με την οποία προσλαμβάνονται και αποτυπώνονται οι πληροφορίες και τα συναισθήματα.

Τι σου έχουν πει μαθητές και φοιτητές για την δουλειά σου; Τι τους έμεινε;

Δεν ξέρεις ποτέ τι αποτύπωμα αφήνει η δουλειά σου και πώς ο καθένας τη συνδέει με τα δικά του βιώματα. Από τη μεριά μου ελπίζω απλώς να λειτουργεί ως ενθάρρυνση στην εμβάθυνση, προσφέροντας παράλληλα και την καλύτερη δυνατή «αισθητική εμπειρία».

Έχεις κάνει και ένα αντίστοιχο εγχείρημα για τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας. Τα παιδιά πρέπει να το διδάσκονται από νωρίς τον ΚΟΚ για να ενσωματωθεί στη βασική τους παιδεία;

Πρόκειται για το κόμικ «Λέμε ΣΤΟΠ στην Οδική Ανασφάλεια», γραμμένο από το Δημήτρη Αντωνίου, με την επιμέλεια των εκδόσεων Ένατη Διάσταση, το οποίο μοιράζεται δωρεάν στα σχολεία της Θεσσαλονίκης.

Ήταν μεγάλη χαρά για μένα να συνεργαστώ τόσο με τις εκδόσεις Ένατη Διάσταση, όσο και με το Δημήτρη Αντωνίου, ο οποίος είναι ένας πραγματικός αγωνιστής, στην πραγματοποίηση αυτής της εικονογραφημένης ιστορίας, που θίγει επιδέξια ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και το φέρνει στο επίπεδο των παιδιών και των εφήβων, όπου οι περισσότεροι δεν έχουν γίνει ακόμα οδηγοί.

Η ιστορία, που ξεδιπλώνει ο Δημήτρης και εικονογραφώ εγώ, μιλά για την οδική συμπεριφορά και τις συνέπειες της, δίχως να γίνεται καθόλου διδακτική και δίχως να χάνει την αφηγηματικότητα της.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σου;

Ο κορονοϊός ανέτρεψε πολλές δραστηριότητες έφερε το κλείσιμο χώρων πολιτισμού, εκθέσεων και φεστιβάλ, αναγκάζοντας τους επαγγελματίες του πολιτισμού να διαμορφώσουν ανάλογα τον προγραμματισμό τους, παρότι κατά γενική ομολογία η καραντίνα υπήρξε μια υπερπαραγωγική, από δημιουργικής πλευράς, περίοδος.

Παρόμοια κι εγώ βρίσκομαι σε δημιουργική περίοδο, της οποίας η παρουσίαση θα εξαρτηθεί κυρίως από τις υγειονομικές συνθήκες που θα «φορεθούν» τη φετινή σεζόν.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.