Η περιπέτεια του «Δρομέα» της Αθήνας: To μεγάλο «ταξίδι» μέχρι να φτάσει στο Χίλτον

Ο «Δρομέας», το επιβλητικό γυάλινο γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου, που από το 1995 δεσπόζει απέναντι από το ξενοδοχείο Χίλτον, στην πλατεία της Μεγάλης του Γένους Σχολής, καθαρίστηκε και έλαμψε ξανά, κάτω από τον ήλιο του αττικού ουρανού ή αντανακλώντας τα φώτα της νυχτερινής Αθήνας.

Η ιστορία του «Δρομέα»

Το εντυπωσιακό ανθρωπόμορφο γλυπτό φιλοτεχνήθηκε τον Αύγουστο του 1988 και τοποθετήθηκε στην πλατεία Ομονοίας, στην κορυφή του πυραμιδωτού συντριβανιού που υπήρχε τότε. Το επιβλητικό έργο, ύψους 8 μέτρων, είναι κατασκευασμένο από γυαλί (αγαπημένο υλικό του Βαρώτσου) και σίδερο και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής δράσης «Δρώμενα» που οργάνωνε ο δήμος Αθηναίων επί δημαρχίας Μιλτιάδη Έβερτ, με πρωτοβουλία του αντιδημάρχου Θεμάτων Πολιτισμού Σταύρου Ξαρχάκου.

Ο «Δρομέας» προοριζόταν να μείνει στο σημείο για ένα μήνα -όσο δηλαδή διαρκούσαν τα «Δρώμενα»- ωστόσο η εντύπωση που προκάλεσε ήταν τόσο μεγάλη, που με παρότρυνση και της Μελίνας Μερκούρη, αποφασίστηκε να παραμείνει στο σημείο.

Ο «Δρομέας» ήταν ένα σοκ για την πόλη. Γρήγορα έγινε σημείο αναφοράς στην Αθήνα, ενώ ήταν από τις λίγες φορές που ενώ η κοινή γνώμη αποδέχτηκε με ενθουσιασμό ένα γλυπτό της σύγχρονης τέχνης και το υποστήριξε, το σύστημά της μιλούσε άσχημα για το έργο. Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, λόγω του «Δρομέα» αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα, ξεκινώντας όμως έτσι τη διεθνή του καριέρα.

Ο «Δρομέας» που στην αρχή ήταν «Ξένος»

Όπως έχει αποκαλύψει ο Κώστας Βαρώτσος, η αρχική ονομασία του γλυπτού, ήταν «Ξένος», ένα όνομα που είχε εμπνευστεί ο ίδιος ο δημιουργός του. Δηλαδή ένας περαστικός του σύγχρονου αστικού τοπίου που έρχεται και φεύγει γοργά σχεδόν σαν φάντασμα. Πηγή έμπνευσης του Βαρώτσου για το γλυπτό ήταν οι χιλιάδες άνθρωποι που έρχονται και φεύγουν από την πλατεία Ομονοίας. Ωστόσο, ο Έβερτ και ο Ξαρχάκος θεώρησαν καλύτερο όνομα το «Δρομέας», κάτι που αντιπροσωπεύει άλλωστε απόλυτα και τη στάση του σώματος που έχει το γλυπτό υποδηλώνοντας μια κίνηση προς τα εμπρός. Ο «Δρομέας» είναι η σύνθεση των θραυσμάτων σε μια κίνηση.

Η κατασκευή και εγκατάσταση ενός έργου τέτοιων διαστάσεων στο κέντρο της επόλης, ήταν ιδιαίτερα περίπλοκη και δύσκολη για τη δεκαετία του '80, καθώς δεν υπήρχαν τα τεχνολογικά μέσα που υπάρχουν σήμερα. Επίσης, για την κατασκευή του, ο καλλιτέχνης ακολούθησε την ίδια τεχνική με την οποία είχε φιλοτεχνήσει το έργο «Ποιητής» στη Λευκωσία το 1983.

Το «ταξίδι» του «Δρομέα»

Ο «Δρομέας» παρέμεινε στην πλατεία Ομονοίας για πέντε περίπου χρόνια, δηλαδή μέχρι που άρχισαν τα έργα για την κατασκευή του σταθμού του μετρό το 1993. Το γλυπτό επανασχεδιάστηκε, αντιμετώπισε τα προβλήματα στατικότητας και σταθερότητάς του και τοποθετήθηκε σε νέο σημείο της πόλης. Από τον Μάιο του 1994 και μέχρι σήμερα, ο «Δρομέας» στολίζει την πλατεία Μεγάλης του Γένους Σχολής απέναντι από το Χίλτον, στη συμβολή δηλαδή της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας με τη Λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου.

Η πρόταση για τη μεταφορά του «Δρομέα» στα Σκόπια

Τον Μάρτιο του 2019 στο πλαίσιο της συμφωνίας των Πρεσπών, η τότε υπουργός Πολιτισμού, Μυρσίνη, Ζορμπά πρότεινε στον Κώστα Βαρώτσο να μεταφερθεί το έργο στα Σκόπια και να μπει στη θέση του ένα άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τα Σκόπια, ως δείγμα συμφιλίωσης των δύο κρατών. Ο Βαρώτσος, ο οποίος κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα του γλυπτού, απέρριψε την πρόταση, απαντώντας ότι το γλυπτό δεν μπορεί να φύγει από την ελληνική πρωτεύουσα για πολλούς λόγους και έτσι και ο «Δρομέας» παρέμεινε στην Αθήνα. Σημείωνεται, ότι η Μυρσίνη Ζορμπά είχε διαψεύσει τους ισχυρισμούς του καλλιτέχνη, δηλώνοντας ότι ουδέποτε είχε τεθεί προταση για μεταφορά του γλυπτού στα Σκόπια.

Το... μπάνιο του «Δρομέα»

Ο «Δρομέας» καθαρίστηκε έπειτα από 7 χρόνια. Η τελευταία φορά που καθαρίστηκε ήταν το 2014. Και αυτή τη φορά, όπως και τις προηγούμενες (το 2003, το 2012 και το 2014), προηγήθηκε εργαστηριακός έλεγχος για να εξασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, ενώ, η μέθοδος προέκυψε μετά από μελέτη του πανεπιστημίου της Στουτγκάρδης.

Ως προς την διαδικασία καθαυτή, αρχικά το γλυπτό ψεκάστηκε με αφροποιητές για περισσότερες από 4 ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων διατηρήθηκε σε υγρό περιβάλλον ώστε να μην στεγνώσει σε κανένα σημείο. Στη δεύτερη φάση, ο «Δρομέας» ξεπλύθηκε με νερό σε θερμοκρασία 60 βαθμών Κελσίου και με μετρημένη πίεση, ώστε να μην προκληθούν φθορές, ενώ στο τέλος ξεπλύθηκε ξανά με απιονισμένο νερό για να αποφευχθούν τα στίγματα από άλατα πάνω στις γυάλινες επιφάνειες. Η απαιτητική διαδικασία καθαρισμού του διήρκεσε πάνω από 15 ώρες, παρουσία του γλύπτη και δημιουργού του, Κώστα Βαρώτσου.

Στο άμεσο μέλλον, με ενέργειες του Δήμου Αθηναίων, θα ακολουθήσουν εργασίες αποκατάστασης των τεμαχίων γυαλιού αλλά και έλεγχος στατικότητας του γλυπτού, ενώ θα προκύψει σχετικό τεύχος τεκμηρίωσης και ψηφιακή τρισδιάστατη αποτύπωση του γλυπτού.

Η συμβολική σημασία του «Δρομέα»

Ο «Δρομέας» «γεννήθηκε» μέσα στην πόλη, εκφράζοντας την ίδια την Αθήνα. Όρισε τον ίδιο τον καλλιτέχνη και μια ολόκληρη εποχή. Το επιβλητικό γλυπτό συμβολίζει τον άνθρωπο που φεύγει από το ένα σημείο για να φτάσει σε κάποιο άλλο. Είμαστε όλοι δρομείς με στόχους και όνειρα που κινούμαστε για να τα επιτύχουμε σε αυτό το ταξίδι της ζωής, το γεμάτο αφετηρίες και προορισμούς.

Ο «Δρομέας» μιλάει για εμάς, τη ζωή μας, ταυτίζεται με την υπαρξιακή μας υπόσταση και με την ίδια την πορεία της ζωής... προς τα εμπρός...

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.