Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: Κάνοντας πραγματικότητα την ισότιμη πρόσβαση στον πολιτισμό

Όπως κάθε χρόνο από τις αρχές της δεκαετίας του ‘90, έτσι και φέτος στις 3 Δεκεμβρίου, οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία έρχονται στο προσκήνιο. Αλήθεια όμως, αρκεί μία ημέρα για να θυμηθούμε ότι έχει έρθει η ώρα να κάνουμε περισσότερα για τους συνανθρώπους μας, οι οποίοι βιώνουν τον αποκλεισμό στην καθημερινότητά τους, λόγω κάποιας αναπηρίας;

Σίγουρα η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία αποτελεί ένα ορόσημο για πολλούς ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο και για την ακρίβεια, για ένα 1 δισεκατομμύριο άτομα, αφού σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από κάποιας μορφής αναπηρία. Ωστόσο, ακόμη και αν η 3^η Δεκεμβρίου φέρνει στο προσκήνιο τα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ανθρώπων με αναπηρία, σίγουρα δεν αρκεί για να κάνει τη διαφορά στην καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να δούμε ακόμη περισσότερες δράσεις και σημαντικές πρωτοβουλίες για την ισότιμη πρόσβαση και τη συμμετοχή των ανθρώπων με αναπηρία στην κοινωνία και φυσικά σε ψυχαγωγικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, να πραγματοποιούνται.

Μπορεί, λοιπόν, αρκετοί να μην το γνωρίζουν όμως, φαίνεται πως στη χώρα μας γίνονται ήδη πολλά και σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπηρία και μάλιστα, σε τομείς όπως η ψυχαγωγία και ο πολιτισμός, με την Alpha Bank να αποτελεί βασικό αρωγό σε αυτή την προσπάθεια. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, λοιπόν, ας δούμε μερικές σημαντικές πρωτοβουλίες που κάνουν τη διαφορά για πολλούς συνανθρώπους μας.

«Σινεμά για όλους» και περιορίζουμε τις ανισότητες στον πολιτισμό

Αλήθεια, γνωρίζατε ότι οι πολίτες με αναπηρία στην Ελλάδα, έχουν περιορισμένη συμμετοχή στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή; Άραγε ξέρατε πως σύμφωνα με στοιχεία του 2018, μόνο το 7,7% του πληθυσμού με σοβαρή αναπηρία στη χώρα μας έχει παρακολουθήσει κινηματογράφο ή ότι μόνο το 11,5% έχει δει ζωντανές θεατρικές παραστάσεις, όπως θέατρο;

Λαμβάνοντας υπόψη μας τα παραπάνω στοιχεία, μπορούμε να κατανοήσουμε τη μεγάλη σημασία της πρωτοβουλίας «Σινεμά για όλους», που γίνεται εδώ και τρία χρόνια στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με την υποστήριξη της Alpha Bank και με στόχο τη διεύρυνση της πρόσβασης ατόμων που βιώνουν τον αποκλεισμό, στον κινηματογράφο και τον πολιτισμό εν γένει. Μέσα από τη συνεργασία που διατηρούν από το 2019, λοιπόν, οι άνθρωποι της Alpha Bank και του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, συνέβαλαν στη δημιουργία ακουστικών περιγραφών και υπότιτλων, κάνοντας έτσι πραγματικότητα την προσαρμογή ελληνικών ταινιών, ώστε να τις παρακολουθήσουν τυφλοί και άτομα με προβλήματα όρασης, καθώς και κωφοί και βαρήκοοι.

Να σημειώσουμε απλώς ότι 33 ταινίες μεγάλου μήκους προβλήθηκαν κατά τη διάρκεια του πρόσφατου 62ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με προσαρτημένους υπότιτλους βάσει διαλόγων, έτσι ώστε να μπορούν να τις απολαύσουν κωφοί και βαρήκοοι θεατές. Μεταξύ άλλων δε, σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΚΕΑΤ), το πρόγραμμα των καθολικά προσβάσιμων προβολών του Φεστιβάλ, ήταν διαθέσιμο σε σύστημα Μπράιγ, ενώ αξίζει να αναφέρουμε πως ένα από τα επίσημα σποτ του Φεστιβάλ είχε και ακουστική περιγραφή, καθώς και ότι οι ταινίες ήταν διαθέσιμες με ελληνικούς υπότιτλους και στην online πλατφόρμα του Φεστιβάλ.

«Η καθολική πρόσβαση τόσο στο δομημένο περιβάλλον, όσο και στο περιεχόμενο της κινηματογραφικής τέχνης, αποτελούν για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης προτεραιότητα και γίνονται πραγματικότητα με την ουσιαστική χορηγία της Alpha Bank», ανέφερε χαρακτηριστικά για την εν λόγω πρωτοβουλία ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης. Από την πλευρά της η Επικεφαλής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, Alpha Bank, Ρούλη Χριστοπούλου, υπογράμμισε πως «η ιστορία της Alpha Bank είναι συνυφασμένη με τις τέχνες και τον πολιτισμό και θεωρούμε ότι η απρόσκοπτη πρόσβαση στην πολιτιστική ζωή της χώρας, είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα όλων». Η κυρία Χριστοπούλου, υπενθύμισε δε πως στην Ελλάδα «περισσότεροι από 1 εκατομμύριο πολίτες αντιμετωπίζουν κάποια σοβαρής μορφής αναπηρία, ενώ μόνο το 11,5% των ατόμων αυτών έχει παρακολουθήσει ζωντανές θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις, ενώ ακόμα μικρότερο είναι το ποσοστό, που έχει βρεθεί ποτέ στον κινηματογράφο».

Σίγουρα, λοιπόν, είναι κάτι περισσότερο από αισιόδοξο το γεγονός ότι η συνεργασία της Alpha Bank με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα συνεχιστεί και το 2022, με σκοπό να γίνει το ιστορικό κτήριο Ολύμπιον -ένα κτήριο παρακαταθήκη για την πόλη που αποτελεί έδρα του Φεστιβάλ- προσβάσιμο τόσο για τους εργαζομένους, όσο και για το κοινό. Ενώ κατά τη διάρκεια της χρονιάς, θα γίνει μία επιλογή ταινιών καθολικά προσβάσιμων, δίνοντας τη δυνατότητα σε ακόμη περισσότερους ανθρώπους με προβλήματα όρασης και ακοής, να απολαύσουν την κινηματογραφική εμπειρία.

Ένα ξεχωριστό πρόγραμμα προσβασιμότητας στην Εθνική Λυρική Σκηνή

Μία ακόμη σημαντική δράση που θα λάβει χώρα στην Ελλάδα, με στόχο τη μείωση των ανισοτήτων και την καλλιέργεια της θεατρικής παιδείας σε ομάδες που μέχρι πρότινος ήταν αποκλεισμένες από την εμπειρία του θεάτρου, όπως τα άτομα με αναπηρία, είναι εκείνη που μας έρχεται μέσα από τη συνεργασία της Alpha Bank με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Πιο αναλυτικά, η Alpha Bank με την Εθνική Λυρική Σκηνή ξεκινούν τον Δεκέμβριο του 2021 παραστάσεις σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας, βάζοντας στο προσκήνιο την καθολική πρόσβαση ατόμων με αναπηρία στο λυρικό θέατρο και το μπαλέτο.

Από θέσεις κωφών και βαρήκοων που χειρίζονται την ελληνική νοηματική γλώσσα ή χρησιμοποιούν τους ενδογλωσσικούς υπέρτιτλους μέχρι θέσεις τυφλών και ανθρώπων με προβλήματα όρασης, που μπορούν να χρησιμοποιούν την υπηρεσία ακουστικής περιγραφής AD -με ή χωρίς σκύλο οδηγών τυφλών. «Τα μαγικά μαξιλάρια» είναι η πρώτη παράσταση που θα διεξαχθεί σε συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας στις 18 και 19 Δεκεμβρίου 2021, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό liminal, με στόχο την ανεμπόδιστη οπτικοακουστική παρακολούθηση της παράστασης για όλες και όλους και σίγουρα πρόκειται για μία πρωτοβουλία που θα κάνει τη διαφορά.

Μάλιστα, εκτός από παραστάσεις, μέσα από τη συνεργασία της Alpha Bank και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα πραγματοποιηθούν επίσης μέσα στο 2022 και μία σειρά από εκπαιδευτικές δράσεις γύρω από τη συμπερίληψη και την προσβασιμότητα στους τομείς της τέχνης της όπερας και του μπαλέτου, καθώς και εργαστήρια και σεμινάρια για επαγγελματίες σε εργαλεία, μεθόδους και πρακτικές συμπερίληψης και προσβασιμότητας.

Οι δηλώσεις του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργου Κουμεντάκη, αναφορικά με αυτές τις πρωτοβουλίες, είναι σίγουρα ενδεικτικές για τη σημασία τους. «Εντάσσοντας στις υπηρεσίες μας -δοκιμαστικά σε πρώτη φάση- ελληνικούς υπερτίτλους για κωφά και βαρήκοα άτομα, ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και ζωντανή ακουστική περιγραφή για άτομα με οπτική αναπηρία κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα στον μεγάλο και διαχρονικό μας στόχο: Την προσφορά της τέχνης για όλους, χωρίς αποκλεισμούς», ανέφερε ο κ. Κουμεντάκης, προσθέτοντας πως: «Είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς που η Alpha Bank συμμερίζεται την πολιτική καθολικής προσβασιμότητας της ΕΛΣ και στηρίζει τις προσπάθειες μας για έναν καλύτερο κόσμο με ίσες ευκαιρίες για όλους».

Εμείς, ας ελπίσουμε πως θα δούμε και άλλες αντίστοιχες πρωτοβουλίες να πραγματοποιούνται στη χώρα μας, κάνοντας πραγματικότητα την ισότιμη πρόσβαση όλων στην κοινωνία και τον πολιτισμό, δράσεις που θα δώσουν την ευκαιρία και σε καλλιτέχνες με αναπηρία να γίνουν μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας, όπως συμβαίνει με το «Σινεμά για όλους». Όπως ανέφερε, άλλωστε, η Επικεφαλής Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, Alpha Bank, Ρούλη Χριστοπούλου, «μέλημά μας είναι η μεταστροφή των αντιλήψεων σχετικά με την προσβασιμότητα, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, η καλλιέργεια της συμπερίληψης και τελικά, η μείωση των ανισοτήτων».