Ο Κώστας Λειβαδάς στο Newsbomb.gr: Είμαστε σε ένα διαρκές remake και περιμένουμε χρόνια ένα restart

O γνωστός τραγουδοποιός, Κώστας Λειβαδάς τραγουδάει Νίκο Γκάτσο στο νέο άλμπουμ «Παγωμένη Θεατρίνα», ενώ παράλληλα έχει κυκλοφορήσει -ίσως- τον πιο προσωπικό του δίσκο μέχρι σήμερα, «Περιοδεία Εντός», τίτλος που έμελλε να γίνει... κυριολεκτικός λόγω των περιορισμών που έχει επιβάλλει τα τελευταία χρόνια η πανδημία του Covid-19.

O αγαπημένος καλλιτέχνης μάς εξηγεί γιατί ήταν «ηρωικό» να κυκλοφορήσει αυτό το άλμπουμ και πώς λειτουργεί ως μια «προσωπική του εξομολόγηση», ενώ παράλληλα σχολιάζει τη μουσική την εποχή του κορονοϊού.

Θέλω να ξεκινήσουμε από τη συμμετοχή σας στο άλμπουμ «Παγωμένη θεατρίνα» (από το Όγδοο), στο οποίο τραγουδάτε Νίκο Γκάτσο για πρώτη φορά, με το τραγούδι «Το ροκ του πανικού».

«Ακριβώς και νομίζω ότι όλοι όσοι συμμετέχουν σε αυτό το άλμπουμ τραγουδάνε πρώτη φορά Γκάτσο.

Οι γονείς μου, οι οποίοι δεν ζουν πια, ήταν φανατικοί ακροατές, συλλέκτες δίσκων και λάτρεις του Χατζιδάκι. Από πάρα πολύ μικρή ηλικία, θυμάμαι ότι ένας από τους καλύτερους οικογενειακούς μας φίλους ήταν ο Γιώργος Κινδύνης ο οποίος έπαιζε βιόλα με τον Χατζιδάκι από την εποχή του "Αμέρικα Αμέρικα" μέχρι το τέλος του ζωής του. Όταν λοιπόν ήμασταν μικροί με τον αδερφό μου, ο Γιώργος μας έφερνε όλες τις παλαιότερες και τρέχουσες δουλειές που έκαναν τότε στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 και στα μέσα της δεκαετίας του ‘80. Ερχόταν πολύ συχνά στο σπίτι μας μετά τις πρόβες τους ή τις συναντήσεις τους. Μας μετέφερε ένα μέρος της μαγείας της ηχογράφησης και της συναναστροφής τους και κυρίως, την αισθητική αυτών των συναντήσεων, των ηχογραφήσεων και του τρόπου εκείνων των ανθρώπων.

Αν και 15 ετών, μπόρεσα και γνώρισα τον Χατζιδάκι, γιατί με την προτροπή του Γιώργου και άλλων καθηγητών μας από το ωδείο, είδα πάρα πολλά προγράμματα στο Zoom το οποίο τότε λεγόταν Σείριος, όταν έφτιαξε τα θρυλικά του προγράμματα. Εκεί είδα μια-δυο φορές και τον Γκάτσο από μακριά. Μου έκανε εντύπωση η απίστευτη φυσιογνωμία του, έμοιαζε σαν ένας βράχος, ένα πραγματικό πλατάνι της τέχνης και των γραμμάτων. Σε καθήλωνε.

Στη συνέχεια ανακάλυπτα πράγματα που είχε κάνει ο Γκάτσος. Έμαθα επίσης το πόσο σημαντικό ήταν και το μεταφραστικό του έργο, πόσο επιδραστικός ήταν σε όλη την παρέα. Ακόμα και ο Οδυσσέας Ελύτης θα τον συμβουλευόταν. Αυτά είναι πράγματα που γράφουν πολλά μέσα σε ένα παιδί μεγαλώνοντας.

Ξετρελάθηκα όταν η Αγαθή Δημητρούκα μού είπε "Υπάρχει ένα κομμάτι που αν θέλεις να το πεις, έλα μεθαύριο στο στούντιο γιατί νομίζω ότι σου ταιριάζει πολύ καλλιτεχνικά, στη φωνή σου αλλά και ως άνθρωπο από όσο σε ξέρω"! Ήταν σαν ένα ραντεβού για εμένα που έρχεται από την παιδική μου ηλικία σχεδόν.

Είναι από τα εξωφρενικά σύγχρονα και προφητικά του κομμάτια, ένα κομμάτι επιστημονικής φαντασίας σχεδόν, ακόμα και για το ‘80 που το έγραψε. Λέω αυτά τα λόγια σε μια περίοδο που νιώθουμε όλοι εγκλωβισμένοι, όταν ολόκληρο το σύμπαν που ήξερα, μετασχηματίζεται, σε μία εποχή που όλοι νιώθουμε την ανασφάλεια και σε προσωπικό και σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Το βρήκα συγκλονιστικό. Για εμένα αυτό δεν είναι μια ακόμα συμμετοχή σε έναν πολυσυμμετοχικό δίσκο, δεν είναι ένα ακόμα τραγούδι που επειδή ίσως ανήκε στον μεγαλύτερο όλων, αποτελεί παράσημο. Για εμένα είναι μια πολύ σημαδιακή συνάντηση. Δεν ξέρω αν θα έχω ξανά κάτι τέτοιο.

Αυτοί οι άνθρωποι ήταν πάρα πολύ μπροστά, επειδή ήξεραν τους αιώνιους κύκλους της ζωής. Αυτή η πνευματική παρέα με τον Γκάτσο κυρίαρχο στον πυρήνα, στην πραγματικότητα ξαναεπινόησαν τη σύγχρονη Ελλάδα, δώσανε τον καινούριο χάρτη σε μια πάρα πολύ δύσκολη εποχή που η χώρα έψαχνε να βρει μια νέα ταυτότητα».

Πώς είναι η μουσική σήμερα και ιδιαίτερα η live μουσική που δοκιμάζεται για ακόμα μια φορά λόγω κορονοϊού;

«Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και να σκεφτόμαστε ότι όλα αλλάζουν ευτυχώς και όχι δυστυχώς. Μόνο που αυτή τη στιγμή έχουμε δείγματα ότι η μουσική με τον τρόπο που την ξέραμε τελειώνει. Στην πραγματικότητα έχουμε πέσει σε ένα τέλμα που η μουσική έχει γίνει δύο νότες, το 80% των δίσκων που παγκόσμια θεωρούνται επιτυχίες είναι ραπαρίσματα με samples, χυδαιολογίες και πράγματα που δεν μπορώ να καταλάβω σε ποια κατηγορία υπάγονται. Είμαστε σε μια φάση που πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ.

Δεν είναι μόνο μια τραγική τρίτη χρονιά για εμάς επειδή δεν ξέρουμε πότε θα παίξουμε, τα έσοδά μας έχουν μειωθεί δραματικά και το κίνητρο και η φλόγα χάνεται. Είναι και γιατί η οπτικοποίηση του παντός και η συμπερίληψή του μέσα σε συσκευές του χεριού και σε οθόνες, έχουν κάνει ανεπανόρθωτο πλήγμα. Όσο και αν αποτελεί ένα καταφύγιο το ίντερνετ ώστε να βγάλει κανείς τη δουλειά του αδέσμευτα και χωρίς να έχει ανάγκη εταιρείες κλπ. ή όσο και αν ενημερωνόμαστε και έχουν γίνει όλοι τόσο καλοί μουσικοί με τόσες προσλαμβάνουσες, τελικά στο τέλος της μέρας, η πρόοδος στο τι κυκλοφορεί, τι ακούγεται ή με τι κριτήριο επιλέγουμε να βγούμε, είναι θλιβερό. Είμαστε σε ένα διαρκές remake και περιμένουμε χρόνια ατελείωτα ένα restart. Σε όλα επίπεδα της ιδιωτικής και δημόσιας ζωής.

Πάλι φέτος μας σταμάτησε αυτή η ιστορία και είμαστε εν αναμονή, που αν με ρωτήσεις, κακά τα ψέματα, για τους περισσότερους σημαίνει καλή οργάνωση για το καλοκαίρι. Για να είμαστε ρεαλιστές, αν σκεφτεί κανείς ότι ο μισός Απρίλιος είναι αφιερωμένος στο Πάσχα.

Είναι λίγο θλιβερό να ζει μια ολόκληρη χώρα μόνο για το καλοκαίρι. Όπως ζούμε τα τελευταία χρόνια. Δεν φταίει μόνο ο κορονοϊός για αυτό, φταίει και αυτός ο μεγάλος προσανατολισμός στο τουριστικό προφίλ της χώρας. Μπορεί να είμαι ρομαντικός αλλά το λέω με καλό τρόπο και με αγάπη για όλους.

Αν δεν είμαστε όλοι κερδισμένοι τότε δεν είναι κανείς. Δηλαδή, αυτές ήταν εποχές που δεν χρειαζόταν να γίνει άναμμα δέντρου πουθενά, άντε τρία ταπεινά πράγματα για τα παιδιά. Κανονικά χρειάζονταν κάποια κονδύλια να διατεθούν στις πιο αδύναμες και πληγείσες ομάδες. Δεν κάνω τον έξυπνο, αλλά σε μια τέτοια εποχή πρέπει να σκεφτούμε ότι η χώρα έχει πολύ μικρή οικονομία. Πρέπει όλοι να συνεννοηθούν και να φτιαχτούν πολύ γερές βάσεις για την αξιοπρέπεια μας από εδώ και πέρα. Μια σοβαρή επανασύσταση του χάρτη και του modus operandi μας. Και νομίζω ότι οι σύλλογοι είναι προς αυτή την κατεύθυνση».

Παράλληλα έχουμε και τον τελευταίο σας δίσκο «Περιοδεία Εντός»

«Ήταν ηρωικό. Είναι ένας δίσκος με 15 τραγούδια. Το πρώτο single βγήκε ένα χρόνο πριν την κυκλοφορία του άλμπουμ που διαλέξαμε να κυκλοφορήσει ακριβώς τη στιγμή που έκλειναν όλα τα μαγαζιά. Έχει τόσους καλεσμένους, τόσο κόπο, τόση δουλειά μια διετία. Είναι ένας δίσκος που αισθανόμουν ότι "σερφάρω" μέσα από όλες μου τις αγάπες τις μουσικές, τα είδη που υπηρέτησα και τους τραγουδιστές που συνεργάστηκα, τους ανθρώπους που με επηρέασαν. Ένας πολυσυλλεκτικός, "Μπεν Χουρ" δίσκος, που έγινε όμως με πολλή αγάπη και χειροποίητα. Είναι ηρωικό λοιπόν που βγήκε εκείνη τη στιγμή. Αλλά δεν υπήρχε δεύτερη σκέψη για εμένα. Εμείς δεν είμαστε φίρμες στο Λος Άντζελες που συναγωνίζονται σε ποια χρονιά θα πάρουν οι δίσκοι τους τα Grammy ή πότε θα ξεκινήσει η παγκόσμια περιοδεία. Μπορεί κάποιοι Έλληνες τραγουδιστές να αισθάνονται έτσι, αλλά από τραγουδοποιό δεν νομίζω να το ακούσεις αυτό.

Τις κρίσιμες και τις δύσκολες ώρες είχαμε μάθει να έχουμε συντροφιά τα αγαπημένα μας τραγούδια και τους δίσκους ανθρώπων που έβγαιναν εκείνη την ώρα να μας πουν κάτι. Έτσι ένιωσα κι εγώ ότι θέλω να κάνω και στον εαυτό μου και σε όσους απευθύνομαι. Ο διάλογος μεταξύ μας και η συζήτηση μέσα από όσα περνάμε ήταν τώρα πιο πολύτιμα από μια περίοδο νηνεμίας που όλα ήταν καλά καμωμένα.

Θα το βγάλω και σε βινύλιο κάποια στιγμή. Τα τραγούδια αγαπήθηκαν, παίχτηκαν στο ραδιόφωνο και στο διαδίκτυο, αλλά το πιο σημαντικό ήταν οι πολλές φωτογραφίες που πήρα από φίλους για το δίσκο και τα κείμενα που γράφτηκαν για αυτό, ακόμα και από ανθρώπους που τους διαβάζω και τους παρακολουθώ χρόνια και με συγκίνησαν πραγματικά γιατί δεν τα έχω ποτέ δεδομένα αυτά. Πάντα νιώθω σαν να είναι η πρώτη φορά και σαν να ξεκίνησα χθες».

Μέσα στο δίσκο, ακούμε τα ντουέτα που κάνετε με την Ανδριάνα Μπάμπαλη και την Ελένη Τσαλιγοπούλου.

«Έχουμε με την Ελένη δύο ντουέτα με την οποία αν και μας συνδέουν τόσα τραγούδια και δίσκοι, η μοναδική φορά που είχαμε τραγουδήσει ξανά μαζί ήταν πριν από 21 χρόνια. Κι εγώ που το λέω δεν το πιστεύω. Έτσι τώρα, τα δύο μας ντουέτα τα γιορτάσαμε, γιατί είχαμε ξεχάσει ότι είχαμε τραγουδήσει ποτέ σε δίσκο μαζί.

Επίσης με την Ανδριάνα που έχουμε μεγαλώσει μαζί κυριολεκτικά, βρεθήκαμε πάλι σε δίσκο μετά από 16 χρόνια. Πέρα από τα τραγούδια που μας συνδέουν παίζουμε μαζί όλη μας τη ζωή, παίζαμε και με τον Νίκο Πορτοκάλογλου όταν ήμασταν μικροί και οι δύο. Και από τότε δεν υπάρχει χρονιά που δεν έχουμε κάνουμε 15-20 live παρέα. Πάντα με τον τρόπο που μας αρέσει.

Οπότε το Περιοδεία Εντός που είχε καλεσμένους επίσης τον Κώστα Μακεδόνα και τον Τάσο Σκούρα στο τραγούδι για τον Τζορτζ Φλόιντ, μας έδωσε μια αφορμή με την Ανδριάνα να σκεφτούμε να ηχογραφήσουμε ξανα. Και για λογαριασμό της, για κάποιο μελλοντικό της δίσκο. Μας άνοιξε την όρεξη πραγματικά. Πιστεύω ότι τους επόμενους μήνες θα ηχογραφήσουμε ένα δυο καινούρια τραγούδια, μήπως θέλει η Ανδριάνα να βγάλει κάτι το προσεχές εξάμηνο, για να ζεσταθούμε και λίγο».

Έχει λειτουργήσει και σαν μια προσωπική εξομολόγηση αυτός ο δίσκος. Είχατε περάσει και ένα μεγάλο πένθος τότε και μάλιστα διπλό.

«Ναι, για αυτό και μου είπαν πολλοί συνάδελφοι ότι δεν γίνονται αυτά τα πράγματα πια με 15 τραγούδια που να είναι προσωπικά ή να λένε μια ιστορία. Πράγματι έχασα τη μητέρα μου, είχα το μνημόσυνο για τα δύο της χρόνια πριν λίγες μέρες. Οπότε με βρήκε καραντίνα και πένθος μαζί. Και για αυτό χωρίς δεύτερη σκέψη το έβγαλα, πριν καταλάβω τι θα συμβεί με τον κορονοϊό, ένιωθα σαν να ξανακάνω τον πρώτο μου δίσκο Κάθε "Μπαλκόνι Έχει Άλλη Θέα" από την αρχή.

Το Περιοδεία Εντός το είχα ήδη βαφτίσει, αλλά μετά έγινε και στην κυριολεξία περιοδεία εντός! Μάλιστα η πρώτη συναυλία που κάναμε με την Ανδριάνα παίζοντας τραγούδια του δίσκου, ήταν διαδικτυακή που τα έσοδά της πήγαν σε δύο νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Έτσι, νιώσαμε το Περιοδεία Εντός στο πετσί μας. Και μεγάλο μέρος των ηχογραφήσεων έγινε από σπίτι σε σπίτι ή νύχτα στο στούντιο χωρίς κόσμο, λίγο σε επίπεδο Κρυφού Σχολειού Καραντίνας.

Το λιμάνι για το οποίο μιλάω στο τραγούδι "Για Μια Ακόμα Ματιά στο Λιμάνι", είναι τα Χανιά και πώς αισθανόμουν πάντα, Το "Πατρικό Το Πέτρινο" ήταν όντως το δικό μας αλλά είναι και το πένθος για τη μητέρα μου και για όλη την εποχή που φεύγει. το "Αν Εμείς Χωρίσουμε" είναι ένα πολύ προσωπικό τραγούδι που η Αγλαΐα Σφήκα στην πραγματικότητα έγραψε τους στίχους για εμάς τους δύο στη ζωή. Μου το έφερε ως έκπληξη μια μέρα και μου άρεσε πολύ η κυρίαρχη φράση, δεν είχα ξανακούσει ότι αν τελειώσει κάτι ουσιαστικά θα έχει χάσει το αίσθημα και όχι εμείς.

Είναι ένα προσωπικό ημερολόγιο ο δίσκος αυτός από την αρχή έως το τέλος. Η αγάπη μου για το λαϊκό στο "Βοήθα με Ψυχή", η αγάπη μου για τα μπλουζ στο "George Floyd", που ήταν και αυτό ένα τραγούδι αντανακλαστικού από την Αγλαΐα το βράδυ που έγινε το γεγονός.

Ο καλλιτέχνης μιλώντας για τον ίδιο, διαλέγει ένα όχημα για να δραπετεύσει από τον εαυτό του και να πει την αλήθεια πιο εύκολα ή να προτείνει κάποιες εκδοχές της, ανάλογα με αυτά που αντέχει ή αυτά που σκέφτεται. Έτσι τόσο πιο προσωπικό γίνεται τελικά στην πραγματικότητα.

Δεν μου βγήκε ποτέ σε καλό να πω κάτι προσωπικό με το στανιό. Πάντα ήθελα να αφήσω την ιστορία την ίδια να μου δείξει ποιο είναι το θέμα στα αλήθεια. Πάρα πολλά τραγούδια μου κατάλαβα μετά από χρόνια ότι μιλούσαν για άλλα πράγματα από αυτά που έλεγαν. Η "Επιμονή Σου" μιλάει εξίσου για τις μακροχρόνιες σχέσεις και το πόσο κόπο θέλουν, αλλά και για τους ανθρώπους με χρόνια προβλήματα υγείας, για τους φίλους μου που ήταν οι πρώτοι που μετανάστευσαν στο εξωτερικό στην κρίση. Δεν είναι ένα πράγμα δηλαδή.

Και πολλές φορές υπάρχει προβολή και κουβέντα από το μέλλον χωρίς να το καταλαβαίνεις. Είναι σαν έχεις προβάλει μια κίνηση που δεν έχει γίνει ακόμα αλλά κάτι μέσα σου το ξέρει. Αν έχεις τις κεραίες ανεβασμένες και παρακολουθείς με πάθος, αντιλαμβάνεσαι και εμένα πάντα με ενδιέφερε αυτό το μέρος του τραγουδοποιού. Βέβαια είναι πολύ κουραστικό και σαν τρόπος σκέψης ή ζωής.

Ο Ντίλαν το έκανε φανταστικά αυτό με πολλούς τρόπους. Υπάρχουν μαρτυρίες μάλιστα, μουσικών και άλλων ανθρώπων, που ο Γκάτσος τους είχε μιλήσει για τον Μπομπ Ντίλαν. Με τον ίδιο τρόπο που ο Χατζιδάκις έβλεπε έως το τέλος MTV και ενημερωνόταν για νέα ακούσματα, ήχους και τάσεις. Αυτοί οι άνθρωποι είχαν και αυτό το μεγαλείο και το έκαναν πάντα σε όλη τους τη ζωή, να παρακολουθούν τα καινούρια ρεύματα και τις τάσεις με τον τρόπο που τις λέγαμε παλιά, όχι με το trend που λέμε σήμερα και τι δείχνει το Twitter σε μια νύχτα».

Μιας και αναφερθήκατε στον Μπομπ Ντίλαν, γνωρίζω ότι είστε και μεγάλος θαυμαστής του Μπρους Σπρίνγκστιν.

«Ναι, τον έχω παρακολουθήσει σε πολλές συναυλίες, έχω γνωριστεί και με τους μουσικούς του. Είναι ένας μεγάλος λαϊκός ήρωας και ένας άνθρωπος που στη σκηνή αφήνει και την τελευταία σταγόνα από το αίμα του, για αυτό πάντα στη σκηνή θα είναι "άγιος" και θα έχει τόσους πιστούς σε όλο τον κόσμο. Είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης. Τα live του είναι μια εμπειρία ζωής που δεν μοιάζει με τίποτα».

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

«Προσπαθώ να ξαναπιάσω το νήμα, να γράψω κάποια καινούρια τραγούδια. Προσπαθώ να γράφω πάντα αδιάσπαστος. Επίσης θέλω κάποια στιγμή να δω το χοροθέατρο Δαγίπολη που είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για εμένα. Άνθρωποι με κινητικά προβλήματα έχουν ενταχθεί στο θέμα χορός. Ο Γιώργος Χρηστάκης έχει ξεκινήσει αυτή την πρωτοβουλία με το χοροθέατρο και τα έργα του είναι πολύ διάσημα σε όλο τον κόσμο. Τον Οκτώβριο του 2018 είχαμε ηχογραφήσει την παράσταση στο Ηρώδειο και θέλω να το κυκλοφορήσω αυτό γιατί με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Παίζω πολύ συχνά μαζί τους live, όποτε μας βοηθάνε οι συγκυρίες. Με ενδιαφέρουν και νεότερα πρόσωπα που ήρθαν σε επαφή μαζί μου για να τους γράψω τραγούδια».

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.