Το δράμα του Ιησού στη μεγάλη οθόνη

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια του κινηματογράφου, υπήρχε η ανάγκη των δημιουργών να αποτυπώσουν και να καταγράψουν τα Θεία Πάθη και γενικότερα τη ζωή του Θεανθρώπου, με σκοπό να την μεταφέρουν στη μεγάλη οθόνη. Με αυτό τον τρόπο ο θεατής θα μπορούσε να ξεφύγει από τα «στενά πλαίσια των Γραφών» και να δει αποτυπωμένο στο κινηματογραφικό πανί αυτόν τον οποίο πιστεύει.

Τι και αν στην Ελλάδα κάθε χρόνο βλέπουμε έναν συγκεκριμένο αριθμό 3-4 ταινιών που αφορούν τον Ιησού; Πάνω από 40 ταινίες έχουν γυριστεί και έχουν σαν βάση το Θείο Δράμα. Αν μάλιστα υπολογίσουμε και τις ταινίες που περιλαμβάνουν σκηνές από την πορεία προς τον Γολγοθά (Βαραββάς, Μπεν Χούρ, Ο Χιτών κτλ.), εύκολα διαπιστώνουμε πως ξεπερνούν τις 60!

Παρακάτω θα παρουσιάσουμε τις εννέα ταινίες-σταθμούς που αφορούν τα Θεία Πάθη και την Ανάσταση και έκαναν αίσθηση για διαφόρους λόγους.

THE PASSION PLAY (1903)

Η πρώτη καταγραφή του Ιησού στην μεγάλη οθόνη ήρθε το 1897 με το αμερικάνικο «The Horitz Passion Play».

Αν σκεφτούμε πως η πρώτη επίσημη προβολή ταινίας σε κινηματογράφο έγινε στις 28 Δεκεμβρίου του 1895, τότε σίγουρα αντιλαμβάνεστε πως ο Ιησούς, ήταν από τα πρώτα... θέματα...
Η πρώτη, σοβαρή καταγραφή του Ιησού στον κινηματογράφο ήρθε πριν από ...108 χρόνια και πιο συγκεκριμένα το 1903 με το «The Passion Play». Ο αυθεντικός τίτλος της ταινίας είναι «La vie et la passion de Jésus Christ». Η ταινία είναι γαλλική, διάρκειας 44 λεπτών και μπορούμε να πούμε πως έχει έναν τόνο... χιουμοριστικής διάθεσης. (Τουλάχιστον οι εντελώς ξεπερασμένες σκηνές με τα εφέ, στις μέρες μας, αυτή την εντύπωση δίνουν...).
Ωστόσο αξιοσημείωτη είναι η διάρκειά της, καθώς τότε ο μέσος όρος των ταινιών διαρκούσε 10-15 λεπτά!

FROM THE MANGER TO THE CROSS (1912)

Ο βουβός κινηματογράφος σε όλο του το μεγαλείο σε αυτή την ταινία διάρκειας 71 λεπτών. Η ταινία τότε κόστισε το αστρονομικό για την εποχή ποσό των 35.000 δολαρίων, δηλαδή στις μέρες μας θα άγγιζε 3.500.00 δολάρια. Η Βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου το 1998 έδωσε τίτλο στην ταινία χαρακτηρίζοντάς την «ιστορική».

The King of Kings (1927)

Η πιο διάσημη ταινία με θέμα τον Ιησού στον Βουβό κινηματογράφο ήταν το έργο του Σεσίλ Ντε Μιλ «Ο Βασιλεύς των βασιλέων». Γυρισμένο στα στούντιο της Αμερικής με διάρκεια 115 λεπτά. Τα εφέ για την εποχή που γυρίστηκε η ταινία ήταν πρωτόγνωρα.

King of Kings (1961)

Αποτυχημένη επανέκδοση του έργου του Σεσίλ Ντε Μιλ από τον Νίκολας Ρέι σε μια ταινία που γυρίστηκε «στη μέση» της χρυσής εποχής στο Hollywood. Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι οι σκηνές των θαυμάτων έχουν έναν αξεπέραστο λυρισμό.
Το φιλμ έχει διάρκεια 167 λεπτά και ο Τζέφρι Χάντερ που κάνει τον Ιησού μοιάζει πιο πολύ σαν ... ροκ σταρ. Στην Ελλάδα η ταινία είναι γνωστή και προβάλλεται από τα κανάλια κάθε χρόνο.

The Gospel According to St. Matthew (1964)

Ταινία του “άθεου” μαρξιστή και ομοφυλόφιλου Πιέρ Πάολο Παζολίνι με αυθεντικό τίτλο «Il Vangelo secondo Matteo» διάρκειας 137 λεπτών γυρισμένη στην Ιταλία, η οποία ανατρέπει πλήρως, ότι μας προσέφεραν οι Χολιγουντιανές υπερπαραγωγές. Το έργο αν και είναι πιστό πάνω σε αυτά που λένε οι γραφές, δίνει μια πιο προοδευτική ματιά στην κινηματογράφισή του. Μάλιστα ο Παζολίνι έλαβε και δημόσιους επαίνους μέχρι και από το Βατικανό και πιο συγκεκριμένα από τον πάπα Ιωάννης τον XXIII, καθώς η καταγραφή της ταινίας, σέβεται πλήρως τα Ευαγγέλια.

The Greatest Story Ever Told (1965)

Ειδική αναφορά στη λίστα μας έχει «Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου». Ποτέ ξανά το Hollywood δεν μας έχει δώσει τόσο βαρετή υπερπαραγωγή. Δεν είναι λίγοι αυτοί, που λένε πως η ταινία του Τζόρτζ Στήβενς, είναι η πιο αποτυχημένη επική ταινία. Πολλοί αστέρες της «μεγάλης οθόνης», σε μικρούς και μεγάλους ρόλους, στριμωγμένοι σε έναν «μαραθώνιο» διάρκειας 260 λεπτών που κρατάει η ταινία και δίνουν στο θεατή την εντύπωση πως βλέπει κάτι από μια συνάθροιση μεταξύ φίλων και γνωστών σε ένα πάρτι με λαμπερούς καλεσμένους.
Ο μόνος που σώζεται από αυτό το κινηματογραφικό ναυάγιο είναι ο διάσημος σουηδός ηθοποιός Μαξ Φον Σίντοφ, ο οποίος αν και είναι αντισυμβατικός, ως προς την εικόνα που έχουμε εμείς για τον Χριστό, παρ όλα αυτά κρίνεται ιδανικός. Η Ελλάδα «τιμάει» κάθε χρόνο την ταινία προβάλλοντας την από τους διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς.

The Last Temptation of Christ (1988) ( Ο τελευταίος πειρασμός)

Από τα χέρια του Νίκου Καζαντζάκη και την σκηνοθετική ματιά του Μάρτιν Σκορτσέζε, ο Τελευταίος Πειρασμός είναι η πιο αμφιλεγόμενη ταινία με κεντρικό πρόσωπο τον Ιησού που έχει γυριστεί ποτέ.
Φυσικά τον Σκορτσέζε τον ακολούθησαν μεγάλα ονόματα όπως ο μουσικός Πίτερ Γκάμπριελ και ο Γουίλιαμ Νταφόε στον ρόλο του Ιησούς. Πρώτη φορά που σε μία τέτοια ταινία υπάρχει σαφέστατος διαχωρισμός μεταξύ θεού και ανθρώπου. Θα καταφέρει άραγε ο Χριστός να αντέξει στον μεγάλο πειρασμό, λίγο πριν την μεγάλη θυσία;
Σε πολλές χώρες απαγορεύτηκε η προβολή της ταινίας, ενώ στην Ελλάδα πρόλαβαν να την δουν περίπου 300.000 θεατές, όταν και αποσύρθηκε από τον φόβο επεισοδίων που θα προκαλούσαν πιστοί, που βρισκόντουσαν έξω από τους κινηματογράφους με σημαίες και σταυρούς.

The Passion of the Christ (2004)

Η πολυδιαφημισμένη ταινία του Μελ Γκίμπσον δεν είναι τίποτα άλλο από ένα λουτρό αίματος διάρκειας 125 λεπτών. Ειδικά η σκηνή του μαστιγώματος είναι ανατριχιαστική καθώς «παραμορφώνει» εντελώς τον πρωταγωνιστή Τζιμ Καβιζέλ. Πάντως, σύμφωνα με θεολόγους, κάπως έτσι πρέπει να πέρασε ο Ιησούς τις τελευταίες του στιγμές, οπότε δεν είναι υπερβολική όλη αυτή η βία.
Η ταινία είναι πιο... «δυτική», δηλαδή επικεντρώνεται στα βασανιστήρια και στην Σταύρωση και δεν δίνει έμφαση στην Ανάσταση, κάτι που για την ορθόδοξη πίστη, αυτό αποτελεί το κορυφαίο γεγονός. Στην ταινία φυσικά υπάρχει και ο «πειρασμός» της Μαρίας της Μαγδαληνής που τον υποδύεται η... Μόνικα Μπελούτσι.
Στα θετικά της ταινίας (εκτός από την... Μπελούτσι), είναι η αποκλειστική χρήση της Αραμαϊκής γλώσσας. Γλώσσα την οποία μίλαγαν τότε στις περιοχές αυτές, αλλά και γλώσσα την οποία μίλαγε ο Ιησούς.

Jesus of Nazareth (1977)

Τι να πρωτοπεί κανείς για αυτή την σειρά. Πρώτα απ’ όλα, Μεγάλη Εβδομάδα χωρίς «Ιησού από την Ναζαρέτ» στα ελληνικά σπίτια, δεν υφίσταται.
Η μίνι σειρά είναι άγγλο-ιταλικής συμπαραγωγής (κυρίως της RAI) και το 1977 προβλήθηκε για πρώτη φορά σε δύο επεισόδια (3 και 10 Απριλίου), ενώ στην συνέχεια προβλήθηκε με την ίδια επιτυχία και στην «μεγάλη οθόνη».Έχει διάρκεια 382 λεπτά και γυρίστηκε, όχι στις «αυθεντικές» περιοχές του Θείου Δράματος, όπως πιστεύουν πολλοί, αλλά στο Μαρόκο και την Τυνησία.
Η «τρέλα» για το έργο του Τζεφιρέλι κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, δεν υπάρχει μόνο στην Ελλάδα αλλά φτάνει μέχρι και την... Σιγκαπούρη!
Η αναπαράσταση των γεγονότων έγινε έχοντας σαν βάση τις Γραφές αν και υπάρχουν αρκετές ανακρίβειες και «λάθη». Σπουδαίοι ηθοποιοί έκαναν το πέρασμά τους από αυτή την σειρά. Πίτερ Ουστίνοφ, Άντονι Κουίν, Ιαν Μακ Σέιν, Λόρενς Ολίβιε, Ίαν Χολμ, Κλαούντια Καρντινάλε, Τζέιμς Έρλ Τζόουνς, Τζέιμς Μέισον αλλά και ο «δικός μας» Γιώργος Βογιατζής.
Όλους αυτούς τους αστέρες τους επισκιάζει η επιβλητική παρουσία του Ρόμπερτ Πάουελ στον ρόλο του Ιησού Χριστού, για τον οποίο υπάρχει η κοινή παραδοχή πως είναι ο... «καλύτερος Χριστός» που έχει περάσει ποτέ από την 7η τέχνη.. Πρασινογάλανα μάτια και καστανά μακριά μαλλιά, μαζί με μια επιβλητική αλλά ταυτόχρονα και «μυστηριακή» παρουσία, όπως ακριβώς την έχει στο μυαλό της η δυτική εκκλησία, Ορθόδοξη και Καθολική στις μέρες μας. Για την ιστορία, ο Πάουελ, αρχικά ήταν να κάνει τον Ιούδα Ισκαριώτη (!!!), καθώς ο Τζεφιρέλι ήθελε για τον ρόλο του Ιησού ένα πρωτοκλασάτο όνομα όπως αυτό του Ντάστιν Χόφμαν ή του Αλ Πατσίνο. Αλλά και ο Ιούδας ήταν στα σχέδια να τον ερμηνεύσει ο Πίτερ Ο’Τούλ ο οποίος τελικά αρρώστησε!
Η διάρκεια των γυρισμάτων κράτησε 4 ολόκληρα χρόνια αλλά το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται εξαιρετικό, δίνοντας στο κοινό ότι πιο άρτιο έχει παρουσιάσει η οθόνη όσον αφορά την πορεία, το Ιερό Πάθος και την Ανάσταση του Ιησού.
Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει και στην μουσική της σειράς την οποία και έγραψε ο βραβευμένος με Όσκαρ για το «Δόκτορ Ζιβάγκο» Μόρις Ζαρ. Ο γάλλος συνθέτης απέφευγε να γράψει μουσική για την τηλεόραση, αλλά έκανε την εξαίρεση για τον «Ιησού από την Ναζαρέτ». Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό, καθώς κατάφερε να συνδέσει ένα μουσικό κομμάτι όπως αυτό στην αρχή των τίτλων, τόσο έντονα με κάτι το οποίο μας έχει προσφέρει η «μικρή οθόνη».