Θοδωρής Τσάτσος στο Newsbomb.gr: «Είμαστε άτομα με αναπηρίες και όχι με ειδικές ανάγκες!»

Ο πρωτοεμφανιζόμενος στιχουργός και ερμηνευτής, Θοδωρής Τσάτσος συμμετέχει στη συναυλία «Μαζί στο φως» με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη στο «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης».

Τυφλός εκ γενετής, σπούδασε Νομικά και Ψυχολογία. Εργάζεται ως ψυχολόγος και είναι συνιδρυτής του εθελοντικού οργανισμού «Διαβάζω για τους άλλους». Παράλληλα συμμετέχει στην ομάδα του Black Light, ενώ έχει γράψει ήδη κυκλοφορήσει τη συλλογή διηγημάτων «Εκτός οπτικού πεδίου» (εκδ. Εύμαρος).

Εν μέσω καραντίνας κυκλοφόρησε το πρώτο του άλμπουμ με τίτλο «Το πιο δικό μου ψέμα», ενώ αυτό τον καιρό ετοιμάζεται να ξαναμπεί στο στούντιο για τη δεύτερη δισκογραφική του δουλειά.

Στις 28 και 29 Μαρτίου, μαζί με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη θα βρεθείτε «Μαζί στο φως», μια ιδιαίτερη μουσική παράσταση στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

«Αυτές οι δύο παραστάσεις έχουν ως στόχο να στηρίξουν τον εθελοντικό οργανισμό Διαβάζω για τους Άλλους που έχει όραμα την ισότιμη πρόσβαση στη γνώση και τη λογοτεχνία. Άρα αυτό που κάνει είναι να ηχογραφεί βιβλία, είτε λογοτεχνικά είτε ακαδημαϊκά, προκειμένου να τα διαβάσουν και άνθρωποι που για λόγους υγείας δεν μπορούν. Κυρίως τυφλοί, αλλά δεν είναι μόνο αυτοί, είναι και δυσλεκτικοί και άτομα που δεν μπορούν να κρατήσουν βιβλίο στα χέρια τους ή άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ανάγνωση. Υποανάπηροι όπως λέγονται όλοι αυτοί.

Έγινε μια ωραία προσέγγιση από τα "Σπουδαία events", την εταιρεία που τα διοργανώνει αυτά, στον Αλκίνοο Ιωαννίδη ο οποίος δέχτηκε με μεγάλη χαρά και όρεξη για το εγχείρημα.

Θα γίνει σε συνθήκες όσο πιο κοντά στο σκοτάδι γίνεται. Εγώ θα ανοίξω τη συναυλία με κάποια τραγούδια από τον πρώτο μου δίσκο που έχει τίτλο "Το πιο δικό μου ψέμα"».

Πες μου λίγα λόγια για το «Διαβάζω για τους Άλλους» πόσο επηρεάστηκε από την πανδημία.

«Το Διαβάζω για τους Άλλους, κάνει ζωντανές αναγνώσεις. Λόγω της πανδημίας κάναμε και διαδικτυακά, για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι ηλικιωμένοι σε μονάδες φροντίδας κλπ.

Τώρα, όσο χαλαρώνουν τα μέτρα αλλά και όσο συνεχίζονται οι εμβολιασμοί, ανυπομονούμε να ξεκινήσουμε και πάλι τις για δια ζώσης αναγνώσεις. Ανυπομονούν και οι εθελοντές μας, αλλά και οι ωφελούμενοι των δράσεων οι οποίοι προτιμούν το ζωντανό από το διαδικτυακό. Άλλωστε και σε κάποια ιδρύματα δεν γίνεται το διαδικτυακό επειδή δεν υποστηρίζεται. Αυτά τα δύο χρόνια με το lockdown ήταν μεγάλο το πλήγμα για τον οργανισμό. Ανυπομονούμε όσο δεν φαντάζεσαι να επιστρέψει ξανά».

Πόσους εθελοντές μετράτε αυτή τη στιγμή;

«Περίπου 5.000 αυτοί που έχουν συνεισφέρει με κάποιο τρόπο και έχουν περάσει από τον οργανισμό είτε οργανωτικά είτε σε δράσεις. Είμαστε και σε τρεις πόλεις τώρα, στην Αθήνα, το Ηράκλειο και τα Χανιά. Αλλά μπαίνοντας πια στον έβδομο χρόνο λειτουργίας, από τον Ιανουάριο του 2015, έχουν περάσει πάνω από 5.000 άτομα από τον Οργανισμό.

Ξεκινήσαμε από το μηδέν. Από μια κουβέντα για λογοτεχνία σε ένα καφέ με την Αργυρώ Σπυριδάκη. Έπεσε σαν ιδέα και το ξεκίνησε. Έχω την τύχη και τη χαρά να είμαι εκεί από τα πρώτα βήματα και είδα με πόση προσπάθεια έφτασε έως εδώ».

Οπότε, εσύ προσωπικά προτιμάς τα ακουστικά βιβλία.

«Ναι, προτιμώ τα audio. Υπάρχουν τρεις τρόποι να διαβάσει κάποιος που δεν βλέπει. Ο πρώτος είναι η γραφή Braille, ο δεύτερος είναι τα audio books και ο τρίτος είναι τα προσβάσιμα αρχεία μέσα από υπολογιστές και κινητά. Προσωπικά δεν προτιμώ πολύ τη γραφή Braille, ωστόσο έχει τεράστια χρησιμότητα. Όμως και οι άλλοι δύο τρόποι είναι εξίσου χρήσιμοι και αποδοτικοί. Ο καθένας έχει τα δικά του μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα, αλλά όλα είναι σημαντικό να υπάρχουν. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα να υπάρχει ένα βιβλίο σε κάποιες μορφές προσβάσιμες για όλους».

Φαντάζομαι ότι υπάρχει σε audio book, η δική σου συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Εκτός Οπτικού Πεδίου» (εκδόσεις Εύμαρος).

«Ναι βέβαια, έχει γίνει».

Και μιλώντας για τη συλλογή διηγημάτων που μας παρουσίασες, γράφεις κάτι άλλο τώρα;

«Καταρχάς και εκείνη η συλλογή ήταν ένα προϊόν συγκυρίας, πολύ ευχάριστης. Δεν είχα στο μυαλό μου να εκδώσω διηγήματα. Αν γλυκαθείς την πρώτη φορά θες να το ξανακάνεις με έναν τρόπο. Οπότε ναι, γράφω κάποια πράγματα χωρίς να ξέρω ακόμα τι και πώς θα τα κάνω. Γενικά δεν είμαι άνθρωπος του πολύ συγκεκριμένου πλάνου, είμαι λίγο της ροής των πραγμάτων και της κατάλληλης στιγμής. Γράφω λοιπόν κάποια πράγματα για μια μελλοντική έκδοση και επίσης την επόμενη εβδομάδα ξεκινάω ηχογραφήσεις για το δεύτερό μου άλμπουμ ».

Το επόμενο βιβλίο σου θα είναι ξανά συλλογή διηγημάτων;

«Ναι, διηγήματα είναι. Είμαι της μικρής φόρμας καλώς ή κακώς. Δεν έχω την πειθαρχία και δεν με αντιμετωπίζω ως συγγραφέα, άλλωστε είναι μια λέξη που αποφεύγω τρομερά, δεν την λέω ποτέ για εμένα. Ενώ ως στιχουργό με αντιμετωπίζω, μπορώ να το πω. Η μεγάλη φόρμα θέλει μεγάλη πειθαρχία, θέλει αφοσίωση, μεγάλο έλεγχο σε αυτό που κάνεις, πράγματα τα οποία εγώ δεν έχω εντάξει στο ρεπερτόριό μου το συγγραφικό. Και η μικρότερη φόρμα είναι εξίσου απαιτητική, όχι και ότι εκεί νιώθω μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, αλλά τέλος πάντων είναι κάτι που μπορώ να κάνω».

Στιχουργός, ερμηνευτής, συγγραφέας, ψυχολόγος. Τι νιώθεις πιο πολύ από όλα;

«Όλα και τίποτα από όλα. Όλα είναι μέρος της ταυτότητάς μου χωρίς κάποιο από αυτά να είναι κυρίαρχα εγώ».

«Το πιο δικό μου ψέμα». Άλμπουμ αλλά και ομότιτλο τραγούδι. Ένα κομμάτι για τις αντιφάσεις.

«Είναι ένα τραγούδι των αντιφάσεων αυτό, γιατί μπορεί όλοι να λέμε διάφορα ωραία πράγματα και να είμαστε πολύ αυστηροί με τις αντιφάσεις. Εγώ δεν είμαι τόσο γιατί καταλαβαίνω ότι είναι μέρος της πραγματικότητας. Βέβαια αντιφάσεις από αντιφάσεις είναι διαφορετικό πράγμα, δεν μιλάμε για ξεπούλημα ή κάτι ανήθικο. Αλλά σίγουρα η ακαμψία δεν μπορεί να συμβεί στην πραγματικότητα. Ορμώμενος από μια δική μου αντίφαση ήθελα να γράψω ένα τραγούδι και πάλευα εκείνη την ημέρα στον Ηλεκτρικό. Μου βγήκε με μια συγχωρητική διάθεση κατανόησης, όχι κριτική. Έχει και ένα σαρκασμό βέβαια σε κάποιες φάσεις, αλλά όχι επίκριση».

Ποιες είναι οι δικές σου αντιφάσεις;

«Επαγγελματικά και προσωπικά πράγματα. Υπάρχουν πράγματα τα οποία η λογική σού υπαγορεύει να μην τα κάνεις, ενώ το συναίσθημα λέει το αντίθετο. Όπως υπάρχει και το ανάποδο επίσης. Υπάρχουν όλων των ειδών οι αντιφάσεις. Συνηθίζουμε να κάνουμε ακραίες δηλώσεις κάποιες φορές και θέλει μεγάλη ευθύνη για να μπορεί να τις κάνει κάποιος».

Τι μπορείς να μας πεις για το καινούριο σου άλμπουμ;

«Ακόμα είναι σε μια εντελώς πρωτόλεια κατάσταση. Γίνεται με έναν τρόπο αρκετά διαφορετικό από το προηγούμενο, λίγο πιο χειροποίητα και πιο παρεΐστικα. Θα δούμε πώς θα πάει. Έχω μεγάλη αγωνία».

Συμμετείχες και στη συλλογή «42 κείμενα καραντίνας». Ποια τα συναισθήματα, οι αγωνίες, ο τρόμος εκείνων των ημερών;

«Εκείνη η περίοδος ήταν και για εμένα πολύ περίεργη. Τη βίωσα με ένα πρωτόγνωρο άγχος αλλά και μια πολύ μεγάλη "αγκαλιά", βίωσα μια πολύ μεγάλη οικειότητα έστω και εξ αποστάσεως με κάποιους ανθρώπους. Αυτό ήταν κάτι που μου έδωσε πολύ μεγάλη δύναμη ψυχολογικά. Νομίζω ότι ένα από τα πολύ μεγάλα πράγματα που διασάλευσε αυτή η κατάσταση για πάρα πολλούς ανθρώπους ήταν ότι έχασαν το νόημα. Δηλαδή τι νόημα έχει αν δεν μπορώ να κάνω αυτό που έκανα και πριν την καραντίνα; Εγώ ευτυχώς για την ώρα, αυτό το πράγμα δεν το βίωσα. Οπότε ήταν βεβαίως μια κατάσταση αρκετά πρωτόγνωρη και αγχωτική αλλά με πολλή αγάπη και ασφάλεια από τους ανθρώπους μου. Και είμαι πολύ ευγνώμων».

Εργάζεσαι και ως ψυχολόγος. Ποιο είναι το ψυχολογικό αποτύπωμα που έχει αφήσει η πανδημία;

«Υπάρχει πολύ άγχος, πολύ μεγάλη θλίψη, πολύ μεγάλος θυμός, πολύ μεγάλος φόβος, πολύ μεγάλη απορία "τι κάνουμε τώρα, πού πάμε, τι κάναμε και πριν", εδώ που τα λέμε. Βγήκαν πράγματα στην επιφάνεια τα οποία στο τρέξιμο της καθημερινότητας τα είχαμε κρύψει. Και φυσικά όταν κάποια πράγματα είναι δεδομένα και τα χάνουμε φαίνεται και η αξία που είχαν. Υπάρχει λοιπόν μια πολύ μεγάλη αστάθεια και μια πολύ μεγάλη αγωνία που δεν μπορεί καν να μετρηθεί ακόμα ψυχολογικά. Ενώ οικονομικά έχει μετρηθεί. Το ψυχολογικό αποτύπωμα, και ποιο είναι ακριβώς, θα πάρει καιρό να φανεί.

Αυτό που είναι πραγματικά δυσάρεστο είναι ο μεγάλος θυμός που υπάρχει. Η τόση οργή. Και δεν είναι καν αυτό που λέμε ότι σιγοβράζει. Είναι εμφανέστατη και δυστυχώς το βλέπουμε και κοινωνικά. Έχουν αγριέψει πολύ τα πράγματα».

Θα ήθελα μου πεις για το «Black Light» και για τα σημαντικά πράγματα που κάνετε εκεί.

«Είναι κάτι που αγαπάω πάρα πολύ και είναι μια συνεργασία που την ξεκίνησα σχετικά πρόσφατα. Μπήκα δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2019. Είναι μια κοινωνική επιχείρηση που υπάρχει από το 2017, οι περισσότεροι που είμαστε εκεί, είμαστε με άτομα με αναπηρία όρασης. Κάνουμε διάφορα δράσεις. Σεμινάρια εκπαιδευτικά σε εταιρείες και σε καταστήματα προκειμένου να εξυπηρετούν πελάτες με αναπηρίες ώστε να υπάρχει επίσης ισότιμη αγοραστική εμπειρία για τους καταναλωτές. Κάνουμε βιωματικές δράσεις σε σχολεία, εγκεκριμένες από το υπουργείο Παιδείας, για να εξοικειωθούν οι μαθητές και το εκπαιδευτικό προσωπικό με την τυφλότητα και γενικότερα με την διαφορετικότητα. Κάνουμε και άλλα διάφορα σεμινάρια αναλόγως ποιος τα ζητάει, όπως σε μουσεία για ξενάγηση τυφλών επισκεπτών σε εκθέσεις, επίσης στην εστίαση και πολλά άλλα».

Πριν κάποια χρόνια κάνατε και τη δράση «Dialogue in the Dark» στο θέατρο Badminton.

«Ναι, από εκεί ξεκίνησε το Black Light. Ήταν οι ξεναγοί στο Dialogue in the Dark στο Badminton, το οποίο έχουμε μεγάλο όραμα να το ξανακάνουμε και μάλιστα εμπλουτισμένο. Είναι η επόμενη μεγάλη μας πρόκληση και είναι σημαντικό να ξαναγίνει. Εγώ δεν συμμετείχα τότε, αλλά γνωρίζω την απήχηση που είχε, πάνω από 50.000 επισκέπτες.

Ευτυχώς ή δυστυχώς γνωρίζω από πρώτο χέρι πόσο μακριά είμαστε ακόμα στο να υπάρχει μια συμπερίληψη και μια κατανόηση ότι τελικά δεν είναι τόσο μεγάλη η διαφορά όσο νομίζει ο κόσμος, μεταξύ ενός ανθρώπου που έχει αναπηρία και κάποιου που δεν έχει. Είμαστε δυστυχώς σοκαριστικά μακριά από αυτή την αντίληψη της πραγματικότητας.

Γιατί έχουμε άγνοια.

«Ναι και δεν ξέρουμε πράγματα. Ένας μέσος άνθρωπος πιστεύει ότι ένας τυφλός για παράδειγμα, δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Είναι μακριά από την πραγματικότητα αυτό και όμως είναι ριζωμένη αυτή η αντίληψη. Και δεν είναι θέμα ωραιοποίησης, δεν θέλω να πω ότι γίνονται εύκολα τα πράγματα. Αλλά πραγματικά από τα 10 πράγματα που θεωρείς ότι κάποιος τυφλός δεν μπορεί να κάνει, τα εννέα μπορεί να τα κάνει! Και στο λέω μέσα από τη γνώση του βιώματος.

Για αυτό και όρος "ειδικές ανάγκες" είναι ένας όρος που τα άτομα με αναπηρίες δεν τον θέλουν και έχει αποσυρθεί από την ευρεία χρήση. Ελπίζουμε ότι κάποτε θα καταργηθεί. Το "ειδικές ανάγκες" είναι μια ψευδής κατασκευή. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που θέλει να δει μια ξένη σειρά στην τηλεόραση και δεν γνωρίζει αγγλικά, το να έχει υπότιτλους η σειρά, είναι ειδική ανάγκη; Άρα αυτός είναι άτομο με "ειδικές ανάγκες"; Είμαστε άτομα με αναπηρίες και όχι με ειδικές ανάγκες! Η αναπηρία έχει και κάποιες πλευρές που τις δημιουργεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει το άτομο. Πλέον μέσα από την τεχνολογία και τις λύσεις που έχει δώσει η επιστήμη κλπ., πάρα πολλά από τα αντικειμενικά προβλήματα που φέρνει η αναπηρία έχουν λυθεί ή βελτιωθεί σε έναν τεράστιο βαθμό.

Αυτό πρέπει κάποτε να το αναγνωρίσουμε, να το καταλάβουμε και να το σεβαστούμε. Ο καθένας να κάνει έναν αγώνα να υπάρξει καλύτερη συνύπαρξη. Εγώ αποφεύγω τις λέξεις ευαισθητοποίηση, βοήθεια κλπ. Είναι θέμα πρακτικό. Και τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι ο καθένας είναι ταυτόχρονα ίδιος και πολύ διαφορετικός από οποιονδήποτε άλλον. Χρειάζεται να συνυπάρξουμε όλοι και αυτό σημαίνει να συνεργαστούμε, να είμαστε φίλοι, να είμαστε σύντροφοι, συμπολίτες, συμπατριώτες».


Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.