1821/1922: Η νίκη και η Ήττα / Ο θρίαμβος και η καταστροφή: Μία έκθεση για την ελληνική ιστορία

«1821/1922 Η νίκη και η ήττα / Ο θρίαμβος και η καταστροφή» είναι ο τίτλος της έκθεσης του Βαγγέλη Τζερμιά, που φιλοξενείται στην Sianti Gallery από τις 11 Μαρτίου έως τις 2 Απριλίου 2022.

Στο πλαίσιο της επετείου 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και 100 από την Μικρασιατική καταστροφή η ενότητα των έργων του καλλιτέχνη με ιστορική αναφορά αναδεικνύει την σύμπνοια και την αφοσίωση των πρωταγωνιστών. Η ρεαλιστική απελευθέρωση του 1821 αλλά και η συμβολική του 1922 βρίσκεται σε μία εικαστική αντιστοίχιση απόλυτα συνυφασμένη με την συνείδηση του καθενός.

Ο Βαγγέλης Τζερμιάς, εμπνευσμένος από τη φράση του Πωλ Βαλερύ «Η μνήμη είναι το μέλλον του παρελθόντος», ξεκίνησε έναν εικαστικό διάλογο με αφορμή την επέτειο δύο γεγονότων-σταθμών στην ελληνική ιστορία, της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και της Μικρασιατικής καταστροφής το 1922, μιας ανέλπιστης νίκης και μιας ανυπολόγιστης ήττας.

Στην ενότητα των έργων που αφορούν τα χρόνια της Επανάστασης τον απασχολεί ιδιαίτερα η απόδοση του ηρωικού αισθήματος και να αποτίσει έναν φόρο τιμής στους ήρωες των απελευθερωτικών αγώνων του έθνους. Οι φιγούρες των πρωταγωνιστών περιγράφονται μαχητικές και με τα αναγνωρίσιμα ενδυματολογικά στοιχεία, αλλά χωρίς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προσώπου τους, μην θέλοντας ο καλλιτέχνης να προσδιορίσει συγκεκριμένα πρόσωπα αλλά να αναφερθεί γενικά στη θυσία των μαχόμενων Ελλήνων. Τολμά ακόμα και να αναπαραστήσει ακέφαλα σώματα αγωνιστών για να παραπέμψει εύλογα τόσο στην άυλη διάσταση της αυταπάρνησης και της πίστης, στη μεγάλη ιδέα «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή», όσο και στον ένοπλο αγώνα των Αρματολών.

Στις συνθέσεις με θέμα τη μικρασιατική καταστροφή εστιάζει περισσότερο στη δραματικότητα των τραγικών στιγμών και στη συγκινησιακή φόρτιση. Καταγράφει τις στιγμές της πανωλεθρίας, τις πυρκαγιές, τα χαλάσματα, τον διωγμό, τη φυγή διά θαλάσσης, ενώ παραπέμπει και με ποικίλες εννοιολογικές αναφορές στην ανθρώπινη οδύνη. Σ’ αυτή τη θεματική ενότητα, ανάμεσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της καταστροφής και τη γενικότερη αίσθηση της δράσης και κινητικότητας, ενσωματώνει εμφατικά και το θαλασσινό τοπίο, ένα από τα αγαπημένα του θέματα.

Τις ιστορικές αναφορές του ο Τζερμιάς τις πλαστουργεί με μια ιδιότυπη αφηγηματική δύναμη, χρησιμοποιώντας ως εκφραστικά εργαλεία την αυθόρμητη γραφή του, τις επιλεκτικές σχηματοποιήσεις, ενίοτε και τις δραστικές αφαιρέσεις, την επιδέξια χρήση του χρώματος και τη συνθετική του ικανότητα.