Γκύντερ Γκρας: Ποίημα διαμαρτυρίας για την Ελλάδα

Με τίτλο «Ντροπή της Ευρώπης», ο Γκρας επιχειρεί με ειρωνεία πικρόχολη κι απογοήτευση να στείλει ένα συγκεκριμένο μήνυμα προς το πολιτικο-οικονομικό κατεστημένο της Γερμανίας να αμβλύνει τις πιέσεις προς την Ελλάδα, τη χώρα που αποτέλεσε τη μήτρα του πολιτισμού και της σημερινής Ευρώπης. Με κυνικότητα που θυμίζει τον Μπέρτολ Μπρεχτ, ο Γερμανός νομπελίστας ψέγει το ιμπεριαλιστικό κατεστημένο και αντιτάσσει την εικόνα της Ελλάδας με το κλασσικό μεγαλείο απέναντι στη λάσπη του φτωχού, παρακμασμένου και διεφθαρμένου κράτους.

Με μελανά χρώματα σκιαγραφεί τους δανειστές και τους τοκογλύφους της χώρας μας ως τους δεσμώτες που θέλησαν να δώσουν το κώνειο στον Σωκράτη.

Κι εκεί υπάρχει η ελπίδα, όπως γεννήθηκε στο μυαλό του Γκρας. Ο Σωκράτης πετά το δηλητήριο κι αντιστέκεται.

Ίσως αυτή είναι μια ωδή πόνου για μια κοινωνία που θρηνεί. Στενάζει από την πίεση της ανέχειας. Θλίβεται από την στέρηση. Αποχαιρετά τα καλύτερα μυαλά της. Αυτή η Ελλάδα, αγέρωχη και τραγική σαν την Αντιγόνη, ενέπνευσε τον Γκύντερ Γκρας και τού έδωσε δύναμη να κάνει όσα δεν τολμά ο ντόπιος πολιτικός και «πνευματικός» κόσμος.

Έτσι κι η Ελλάδα, μέσα στην ψυχή μας, θέλουμε να είναι ο ατίθασος Δαυΐδ που θα κατατροπώσει τον αυθάδη Γολιάθ, τον οκνηρό, δύστροπο και αλαζόνα «ευρωπαϊκό γίγαντα» των στατιστικών, του χρήματος και της απανθρωπιάς.

Aπόδοση: Χάρης Λαζαρόπουλος

Ντροπή της Ευρώπης

Ένα ποίημα από τον Γκύντερ Γκρας

Κοντά στο χάος, διότι δεν ταιριάζει στις αγορές.

Αποστασιοποιήθηκες από τη χώρα που σου έδωσε ρίζες.

Ό,τι αναζήτησες με την ψυχή σου, έκρινες πως κατέκτησες.

Και τ' αξιολόγησες μ' αξία απολειφαδιού.

Σαν γυμνή ταπεινωμένη, διαπομπεύουν τη χώρα τούτη,

μα παροιμία δίδασκε να της χρωστάς ευγνωμοσύνη.

Καταδικασμένη στη φτώχεια, χώρα με πλούτο

που διακοσμεί μουσεία, με ανοίκεια και λάθρα λάφυρα.

Ορδές επέδραμαν με όπλων βία

στ' αγιασμένα νησιά σου, κρατούσαν τον Χαΐδερλιν* στων στολών τις τσέπες.

Χώρα έγινες ανεπιθύμητη, ενώ Συνταγματάρχες σου

γίναν καλοδεχούμενοι σύμμαχοι.

Χώρα αποκαθηλωμένη από δικαιώματα, στημένη από ισχυρογνώμονες,

αυστηρά και δίχως έλεος.

Αντιστέκεται μαυροντυμένη η Αντιγόνη και στο πανελλήνιο

πένθος φέρει ο λαός, αυτός που κάποτε ήταν ξένιος.

Μακρά απ' τα σύνορα οι οικείοι του Κροίσου κόμισαν ό,τι έλαμπε χρυσό

κι εσύ τα δέχθηκες στα κελάρια σου.

Πιες! Επιτέλους πιες! Οικτίρουν οι υποτακτικοί των επιθεωρητών

αλλά οργίλος ο Σωκράτης πετά το ποτήρι γεμάτο.

Βλασφημούν σε μεικτή χορωδία την ουσία και τον λόγο σου,

ενώ οι θεοί ξεσηκώνονται όταν τους εξορίζεις απ' τον Όλυμπο...

Δίχως φιλότιμο θα μαραθείς δίχως τη χώρα τούτη,

το πνεύμα που σε εμπνεύστηκε Ευρώπη...

* Γιόχαν Κρίστιαν Φρήντριχ Χαΐδερλιν (Johann Christian Friedrich Hölderlin 1770 – 1843): Ήταν μείζων Γερμανός λυρικός ποιητής. Το έργο του γεφυρώνει την κλασική σχολή στη λογοτεχνία με τη ρομαντική. Βασανιζόμενος στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του από ψυχική νόσο, υπέφερε από μεγάλη μοναξιά, και συχνά περνούσε το χρόνο του παίζοντας πιάνο, ζωγραφίζοντας, διαβάζοντας και γράφοντας, ενώ πραγματοποιούσε και ταξίδια όποτε του δινόταν η ευκαιρία.