Πέθανε ο Λεωνίδας Τριβιζάς, σημαντικός σκηνοθέτης του θεάτρου

Πέθανε σε ηλικία 93 ετών ο σπουδαίος σκηνοθέτης θεάτρου και δάσκαλος, Λεωνίδας Τριβιζάς. Την θλιβερή είδηση έκανε γνωστή ο πρόεδρος του ΣΕΗ, Σπύρος Μπιμπίλας, με ανάρτησή του στο Facebook.

«Καλό ταξίδι σε έναν από τους μεγάλους σκηνοθέτες του θεάτρου μας, τον Λεωνίδα Τριβιζά, που γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 3-5-29, και που το τίμησε δημιουργώντας σπουδαίες παραστάσεις και εκπαίδευσε δεκάδες σπουδαίους ηθοποιούς! Το ΛΑΙΚΟ Πειραματικό θέατρο του στο Θέατρο ΠΟΡΕΙΑ άφησε εποχή!», έγραψε ο Σπύρος Μπιμπίλας.

Ποιος ήταν ο Λεωνίδας Τριβιζάς

Ο Λεωνίδας Τριβιζάς γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1929. Φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, από όπου αποφοίτησε το 1956.

Οι πρώτες σκηνοθετικές του απόπειρες πραγματοποιήθηκαν το 1958 με τον βραχύβιο θίασο Ελεύθερο Θέατρο και το 1960 με τη Νέα Σκηνή του Κωστή Λειβαδέα. Στη συνέχεια ίδρυσε το δικό του θεατρικό σχήμα, το Κυκλικό Θέατρο (1961–1963). Ακολούθησαν οι συνεργασίες του με το Εθνικό Θέατρο (1965–1967) και στο ελεύθερο θέατρο με τον θίασο του Αλέκου Αλεξανδράκη και τον θίασο του Δημήτρη Χορν. Την περίοδο της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών (1967-1974) αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι, όπου μεταξύ άλλων παρακολούθησε τα μαθήματα του Ρολάν Μπαρτ στην École pratique des hautes études.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα πρωτοστάτησε στην ίδρυση και λειτουργία του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου (1975–1984) και της ομώνυμης Δραματικής Σχολής. Επανήλθε ως σκηνοθέτης το καλοκαίρι του 1996 σκηνοθετώντας την τραγωδία του Σαίξπηρ Βασιλιάς Ληρ (θίασος Κ. Καζάκου). Τελευταία καταγεγραμμένη σκηνοθετική του δουλειά υπήρξε η παράσταση Ο Φάλσταφ, μια ελεύθερη απόδοση της σαιξπηρικής κωμωδίας Οι πρόσχαρες κυρίες του Ουίνδσορ (θίασος Κ. Καζάκου, 1998).

Κατά τη θεατρική περίοδο 1958-1959 ο Τριβιζάς μαζί με άλλους νεαρούς αποφοίτους της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης (Κ. Καζάκος, Χρ. Μπίστης, Κ. Αρσένη, Μ. Βούρτση κ.ά.) συγκρότησαν τον θίασο Ελεύθερο Θέατρο και οργάνωσαν έναν κύκλο περιοδειών σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Το ρεπερτόριο του θιάσου περιελάμβανε έργα όπως: Λοκαντιέρα του Κ. Γκολντόνι, Η γυναίκα της νιότης σου του Ζ. Ντεβάλ, Τα όνειρά μας του Ο. Μπέτι, Η Ήρα και το παγώνι το Σον Ο'Κέισι, Το φιντανάκι του Π. Χορν κ.ά. Από τις παραστάσεις που έδωσε ο θίασος στη Θεσσαλονίκη, η κριτική ξεχώρισε την παράσταση Η Ήρα και το παγώνι και επαίνεσε τη σκηνοθετική προσπάθεια του Τριβιζά.

Το καλοκαίρι του 1960 συνεργάστηκε με τον θίασο Νέα Σκηνή του Κωστή Λειβαδέα και σκηνοθέτησε την τραγωδία του Ευριπίδη Ιφιγένεια εν Αυλίδι[5], καθώς και την κωμωδία Η ζωή με τον πατέρα των Χ. Λίντσεϋ και Ρ. Κρουζ. Η πρώτη σκηνοθεσία του Τριβιζά στο αρχαίο δράμα εμπεριείχε τα στοιχεία που προσπάθησε να εισάγει ο Κ. Λειβαδέας στην αναβίωση των αρχαίων τραγωδιών, δηλαδή ανάδειξη δραματικών και ρεαλιστικών στοιχείων, ανάδειξη της ατομικότητας των μελών του χορού, πεζός λόγος έναντι ποιητικού.

Το 1961 ο Τριβιζάς δημιουργεί το Κυκλικό Θέατρο στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας. Όπως υποδηλώνει και η ονομασία του θιάσου, η σκηνή του θεάτρου είχε κυκλικό σχήμα. Στην ιστορία του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου οι δύο αυτές «χωροθετικές» επιλογές του Τριβιζά έχουν οριστεί ως σημείο ρήξης με τις μέχρι τότε παγιωμένες στην Ελλάδα αντιλήψεις για τη θεατρική επικοινωνία μέσω της παραδοσιακής ιταλικής σκηνής και ως στοιχείο πρωτοπορίας που δημιουργούσε νέες προοπτικές για τους σκηνοθέτες, τους ηθοποιούς αλλά και τους θεατές.

Η λειτουργία του Κυκλικού Θεάτρου τερματίστηκε το 1963, έπειτα από καταγγελία ενοίκου της πολυκατοικίας όπου στεγάζονταν το θέατρο. Υποστηρίχθηκε ότι δεν τηρούνταν οι πολεοδομικές προδιαγραφές που επέβαλε η νομοθεσία για τη λειτουργία ενός χώρου δημοσίων θεαμάτων. Τον Φεβρουάριο του 1964, έπειτα από δικαστική διαμάχη και μέσα σε φορτισμένο κλίμα το θέατρο κατεδαφίστηκε.

Ο Τριβιζάς στο Κυκλικό Θέατρο παρουσίασε τέσσερα έργα, όλα προερχόμενα από το ξένο σύγχρονο ρεπερτόριο, τα οποία παίχτηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Το πρώτο έργο που ανέβασε ήταν η κωμωδία του Ούγκο Μπέττι Μια όμορφη Κυριακή του Σεπτέμβρη. Η παράσταση έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από μεγάλο μέρος της θεατρικής κριτικής. Ακολούθησαν τρία έργα με πολιτικοκοινωνικό περιεχόμενο, το δράμα Ένας όμηρος του Μπρένταν Μπίαν, το έργο Ερρίκος ο Η’ και οι γυναίκες του του Χέρμαν Γκρέσικερ και το έργο του Ζαν Πωλ Σαρτρ Νεκροί χωρίς τάφο. Ως επιλογές δραματολογίου τα έργα αυτά προκάλεσαν αντιφατικές κριτικές, όμως ήταν σχεδόν κοινή παραδοχή ότι η σκηνοθεσία πέτυχε να αναδείξει το πνεύμα του εκάστοτε συγγραφέα. Στις παραστάσεις του Κυκλικού Θεάτρου ο Τριβιζάς συνεργάστηκε με σημαντικούς καλλιτέχνες όπως οι συνθέτες Μίκης Θεοδωράκης και Γιάννης Μαρκόπουλος, ο σκηνογράφος Γιάννης Καρύδης, οι ηθοποιοί Νέλλη Αγγελίδου, Αλέκα Παΐζη, Τίτος Βανδής κ.ά.

Μετά το βίαιο κλείσιμο του Κυκλικού Θεάτρου και μέχρι και τη Δικτατορία των Συνταγματαρχών ο Τριβιζάς σκηνοθέτησε μια σειρά παραστάσεων για θιάσους του ελεύθερου θεάτρου αλλά και για το Εθνικό Θέατρο. Το 1962 άρχισε τη μακροχρόνια συνεργασία του με τον θίασο του Αλέκου Αλεξανδράκη, η οποία απέδωσε πέντε θεατρικές παραγωγές. Συγκεκριμένα σκηνοθέτησε τα έργα: Μια ιστορία του Ίρκουτσκ του Αλεξέι Αρμπούζωφ (1962), Το σινικό τείχος του Μαξ Φρις (1963), το μονόπρακτο Ο θάνατος της Μπέσσυ Σμιθ του Έντουαρντ Άλμπι και το μονόπρακτο Ο ταξιδιώτης της Α’ θέσεως του Αντόν Τσέχωφ σε κοινή παράσταση (1964), το Ένας μήνας στην εξοχή του Ιβάν Τουργκένιεφ (1964) και το Μπλουζ για τον κύριο Τσάρλυ του Τζέιμς Μπόλντουιν (1965). Παράλληλα, το καλοκαίρι του 1963 σκηνοθέτησε τη μουσική παράσταση Μαγική πόλις του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη (θέατρο Παρκ). Το 1968, λίγο πριν φύγει για το Παρίσι συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Χορν σκηνοθετώντας τον στο έργο Ντον Ζουάν του Μολιέρου (θέατρο Βρετάνια). Το 1965 ο Τριβιζάς προσλαμβάνεται στο Εθνικό Θέατρο. Η πρώτη παραγωγή που κλήθηκε να σκηνοθετήσει ήταν η κωμωδία του Αριστοφάνη Πλούτος.

Η Μεταπολίτευση υπήρξε αφετηρία μιας δημιουργικής και γόνιμης καλλιτεχνικής περιόδου για τον Τριβιζά. Μετά την επιστροφή του από το Παρίσι πρωτοστάτησε στην ίδρυση και λειτουργία του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου και της ομώνυμης Δραματικής Σχολής (1975). Ο θίασος στεγάστηκε αρχικά στο θέατρο Αθηνά και έπειτα στο Θέατρο Πορεία. Ανέβασε 28 θεατρικά έργα μιας ευρείας γκάμας ρεπερτορίου: 12 έργα ξένου σύγχρονου ρεπερτορίου, 7 νεοελληνικά, δύο κλασικά έργα, τρία παιδικού θεάτρου και τέσσερα αρχαία δράματα. Έξι από τα επτά νεοελληνικά έργα παρουσιάστηκαν επί σκηνής για πρώτη φορά και τα περισσότερα εστίαζαν στον κοινωνικό και πολιτικό αποκλεισμό (Μουγγός, Άγις, Εξορία, Το διπλανό κρεβάτι, Λάκκος της αμαρτίας και Ρωμέικο πανόραμα). Τα έργα του σύγχρονου ξένου ρεπερτορίου που επιλέχθηκαν ήταν κυρίως έργα έντονου πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού.


Το θέατρο Πορεία αναφέρει

Το 1976 ο Λεωνίδας Τριβιζάς επαναλειτουργεί το «Πορεία» ως θέατρο στεγάζοντας εκεί την δημιουργική του ομάδα, το «Λαϊκό Πειραματικό θέατρο» (συνιδρυτές ο Γιάννης Φέρτης και η Ξένια Καλογεροπούλου), ενώ παράλληλα λειτουργούσε στην οδό Χάμιλτον η Δραματική Σχολή. Καθηγητές διετέλεσαν -μεταξύ άλλων- η Μάγια Λυμπεροπούλου, ο Τάσος Υφαντής, ο Τάκης Χρυσικάκος (αυτοσχεδιασμό), η Έρση Πίττα, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Μάρκαρης, η Βαροπούλου, η Κολτσιδοπούλου.

Πρώτη παράσταση του «Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου» στο «Πορεία» ήταν μια δραματουργική σύνθεση με θέμα τον Γάμο (Γάμοι μικροαστών του Μπρεχτ Γάμος του Τσέχωφ) που έκανε πρεμιέρα στις 10 Οκτωβρίου το 1976. Εμβληματική παράσταση της περιόδου θεωρήθηκε το Ρωμαίικο Πανόραμα του Βαγγέλη Γκούφα, η οποία παίχτηκε για 2 επιτυχημένες σεζόν. Στην παράσταση συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι: Δημήτρης Καταλειφός, Μάγια Λυμπεροπούλου, Μαριέττα Σγουρδαίου, Σμαράγδα Σμυρναίου, Ναταλία Στεφάνου, Τάσος Υφαντής, Μηνάς Χατζησάββας, Τάκης Χρυσικάκος, Αθηνά Κεφαλά.

Άλλες παραστάσεις του «Λαϊκού Πειραματικού θεάτρου» στο «Πορεία» ήταν η Ερυθρά Νήσος του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ το 1978, Ο Λάκκος της Αμαρτίας του Γιώργου Μανιώτη το 1979, Ο Μουγγός του Στρατή Καρρά το 1980, Φως στα σκοτάδια του Μπρεχτ το 1981, Εξορία του Παύλου Μάτεσι το 1983, το Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Πιραντέλλο το 1985. Η τελευταία παράσταση ήταν και η τελευταία παραγωγή του θεατρικού οργανισμού. Ακολούθησε ένα μεταβατικό στάδιο τριών χρόνων, όπου φιλοξενούνταν ξένες παραγωγές.

Επίσης με το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο ο Τριβιζάς ασχολήθηκε συστηματικά και με την αναβίωση του αρχαίου δράματος. Παρουσίασε την κωμωδία του Αριστοφάνη Θεσμοφοριάζουσες (1978), τις τραγωδίες του Ευριπίδη Ορέστης (1979) και Φοίνισσες (1983), καθώς και την τραγωδία του Αισχύλου Επτά επί Θήβας (1980). Την ίδια περίοδο σκηνοθέτησε και για λογαριασμό του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος την τραγωδία του Ευριπίδη Εκάβη (1981). Στις σκηνοθετικές αυτές προσπάθειες εισήγαγε διάφορους πειραματισμούς και ακολούθησε σκηνοθετικές τακτικές ανανέωσης σε σχέση με την παράδοση που είχε παγιωθεί στην Ελλάδα στην αναβίωση του αρχαίου δράματος.

Ο σκηνοθέτης σε όλη την πορεία του Λαϊκού Πειραματικού Θεάτρου συνεργάστηκε με σημαντικούς δημιουργούς και καλλιτέχνες. Στην αρχή είχε τη συμπαράσταση της Ξένιας Καλογεροπούλου, του Γιάννη Φέρτη, του Μάριου Πλωρίτη, του Πέτρου Μάρκαρη, του Κωστή Σκαλιόρα, της Ελένης Βαροπούλου κ.ά. Στην πορεία συνεργάστηκε με συνθέτες όπως ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, ο Γιώργος Κουρουπός, με εικαστικούς καλλιτέχνες όπως ο Γιάννης Κόκκος, ο Γιώργος Πάτσας, ο Δαμιανός Ζαρίφης και με ηθοποιούς όπως ο Δημήτρης Χορν, η Αλέκα Παΐζη, η Νέλλη Αγγελίδου, η Εύα Κοταμανίδου, ο Δημήτρης Καταλειφός κ.ά.

Παράλληλα με τη σκηνοθετική του πορεία στο θέατρο, ασχολήθηκε και με τη σκηνοθεσία θεατρικών έργων στο ραδιόφωνο.

Με πληροφορίες από τη wikipedia

Διαβάστε επίσης

Παρίσι:Χαιρετισμός Χρυσουλάκη σε Ημερίδα για την ιστορία των Ιωαννίνων

Ο Άαρον Τέιλορ-Τζόνσον του Bullet Train φαβορί για τον ρόλο του Μποντ

Ελένη Βιτάλη - Χρήστος Θηβαίος: Μια απρόβλεπτη συνάντηση στο Γυάλινο