Γιάννης Μαρκόπουλος: Η ζωή και το έργο του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη

Πιο φτωχή έγινε από το Σάββατο η μουσική μετά τον θάνατο του σπουδαίου Έλληνα μουσικοσυνθέτη, Γιάννη Μαρκόπουλου.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος σημάδεψε το ελληνικό μουσικό τραγούδι, άνοιξε νέους δρόμους, εισάγοντας μια καινούργια μουσική «γλώσσα», ένα ρηξικέλευθο κίνημα, που βασίστηκε στο σύνθημα «Επιστροφή στις ρίζες» καθώς «πάντρεψε» αριστοτεχνικά τον παραδοσιακό ήχο με τον κλασικό και τον σύγχρονο, τη λύρα, το κανονάκι και το σαντούρι με το πιάνο και το βιολί.

Γιάννης Μαρκόπουλος: Η ζωή και το έργο του

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος ήταν ένας από τους σημαντικότερους Ελληνες συνθέτες. Γεννήθηκε το 1939 στο Ηράκλειο Κρήτης. Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Μαρκόπουλος και μητέρα του η Ειρήνη Αεράκη. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ιεράπετρα, και έκανε τα πρώτα του μουσικά μαθήματα στη θεωρία και στο βιολί σε ωδείο της περιοχής.

Το 1956 συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στο Ωδείο Αθηνών, με τον συνθέτη Γεώργιο Σκλάβο και τον καθηγητή του βιολιού Joseph Bustidui. Την ίδια περίοδο εισήχθη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο για κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές ενώ παράλληλα συνέθεσε μουσική για το θέατρο, τον κινηματογράφο και το χορό.

Το 1959 συνέθεσε τα Τρία σκίτσα για χορό που ηχογραφήθηκαν συμφωνική ορχήστρα της ΕΙΡ. Το 1963 βραβεύτηκε για την μουσική του στις Μικρές Αφροδίτες του Νίκου Κούνδουρου, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, και τον ίδιο χρόνο ανέβηκαν από νέα χορευτικά σύνολα τα μουσικά του έργα Θησέας, Χιροσίμα και τα Τρία σκίτσα για χορό.

Γιάννης Μαρκόπουλος: Η ζωή και οι συνθέσεις στο Λονδίνο

Το 1967 επιβάλλεται στην Ελλάδα η δικτατορία και ο Γιάννης Μαρκόπουλος αναχωρεί για το Λονδίνο. Εκεί εμπλουτίζει τις μουσικές του γνώσεις με την Αγγλίδα συνθέτρια Elisabeth Lutyens και συνθέτει την κοσμική καντάτα Hλιος ο πρώτος, σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη. Την ίδια περίοδο γνωρίζεται με τους συνθέτες Ιάννη Ξενάκη και Γιάννη Χρήστου.

Στο Λονδίνο συνθέτει ακόμα τους Χρησμούς, για συμφωνική ορχήστρα, και τους πρώτους Πυρρίχιους χορούς Α, Β, Γ, (από τους 24 που ολοκλήρωσε το 2001), οι οποίοι παίζονται, το 1968, από την ορχήστρα Concertante του Λονδίνου στο Queen Elizabeth Hall. Τότε γράφει και τη μουσική για την Τρικυμία του Σαίξπηρ, που ανεβαίνει από το Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, σε σκηνοθεσία David Jones με τον Sir John Clemens.

Το 1969 επιστρέφει στην Αθήνα και συνεργάζεται με ποιητές, νέους τραγουδιστές και μουσικούς. Στην αρχή της δεκαετίας του 1970 παρουσιάζει μουσικά έργα που θεωρούνται τομή στην ελληνική μουσική.

Λίγο αργότερα ιδρύει την ορχήστρα Παλίντονος αρμονία, που αποτελείται από όργανα συμφωνικά και ελληνικά. Παρουσιάζει τα έργα του στο στούντιο Λήδρα και αργότερα στη μπουάτ «Κύτταρο», με νέους τραγουδιστές και μουσικούς.

Τα τραγούδια του, όπως οι Οχτροί, τα Λόγια και τα χρόνια, τα Χίλια μύρια κύματα, η Λένγκω (Ελλάδα), ο Γίγαντας, το Κάτω στης Μαργαρίτας το αλωνάκι, το Καφενείον η Ελλάς, το Ο τόπος μας είναι κλειστός, τα Παραπονεμένα λόγια, το Μιλώ για τα παιδιά μου και πολλά άλλα, γίνονται σύμβολα και μύθοι. Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει με τα μουσικά του έργα Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Στράτης ο Θαλασσινός ανάμεσα στους Αγάπανθους, Ήλιος ο Πρώτος, Χρονικό, Ιθαγένεια, Οροπέδιο, Θητεία και Μετανάστες – σε ποίηση και στίχους Σολωμού, Σεφέρη, Ελύτη, Κ.Χ. Μύρη, Μιχ. Κατσαρού, Ελευθερίου, Σκούρτη, Θεοδωρίδη αλλά και δικούς του.

Το 1976 συνθέτει τη μουσική για την τηλεοπτική σειρά του ΒΒC, Who Pays the Ferryman? και το μουσικό θέμα φτάνει στη κορυφή των αγγλικών charts, αποκτώντας διεθνή φήμη.

Το 1977 έρχονται «Oι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» βασισμένοι στο ποίημα του Διονυσίου Σολωμού που παρουσιάζεται την ίδια χρονιά ενώπιον 22.000 νέων σε στάδιο της Αθήνας υπό την διεύθυνση του συνθέτη.

Ο συνθέτης έκανε αλλεπάλληλα ταξίδια ανά τον κόσμο, δίνοντας συναυλίες σε ΗΠΑ, Καναδά, Σουηδία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Αγγλία καθώς και διάφορες πόλεις της Ρωσίας και της Αυστραλίας.

Τον Ιανουάριο του 1981 ενώνεται και στη ζωή με την τραγουδίστρια και συνεργάτιδά του Βασιλική Λαβίνα και γεννιέται η κόρη τους Ελένη.

Το 1994 παρουσιάζεται ένα από τα σημαντικότερα έργα του, η Λειτουργία του Ορφέα, που παρουσιάζεται στο Palais des Beaux-Arts των Βρυξελλών.

Ανάμεσα στα αναγνωρισμένα έργα του είναι:

Η Ανα-γέννηση-Κρήτη ανάμεσα σε Βενετιά και Πόλη, παραγγελία του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που ανέβηκε στην αίθουσα Φίλων της Μουσικής σε τρεις παραστάσεις το 1995 και στη συνέχεια το 1997 από το θέατρο Palais des Beaux-Arts με τα συμφωνικά σύνολα της Ραδιοφωνίας των Βρυξελλών και σολίστ, υπό την διεύθυνση του συνθέτη και απευθείας μετάδοση από το πρώτο τηλεοπτικό κανάλι της Βελγικής τηλεόρασης.
Η όπερα Ερωτόκριτος και Αρετή, λιμπρέτο του συνθέτη βασισμένο σε επιλογή στίχων από το ερωτικό έπος του Βιτσέντζου Κορνάρου Eρωτόκριτος της Κρητικής Αναγέννησης, που ηχογραφήθηκε από τα συμφωνικά σύνολα της Ραδιοφωνίας των Βρυξελλών υπό την διεύθυνση του μαέστρου Michel Tilkin ,
Το κονσέρτο για πιάνο Σχήματα σε κίνηση (Shapes in Motion) που ηχογραφήθηκε από την Συμφωνική Ορχήστρα της όπερας της Γάνδης υπό την διεύθυνση του Edwig Abrath (έκδοση από την Εταιρία Naxos)