Άγνωστες πτυχές για την θρυλική «Στέλλα» - Πού γυρίστηκε η τελευταία σκηνή της ταινίας
Στις 21 Νοεμβρίου του 1955, ο Μιχάλης Κακογιάννης παρουσιάζει μια ταινία με στοιχεία αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, τη «Στέλλα» με πρωταγωνιστές τους Μελίνα Μερκούρη και Γιώργο Φούντα.
Ένα χρόνο αφότου επετράπη στις γυναίκες να ψηφίσουν για πρώτη φορά, ο 33χρονος τότε σκηνοθέτης κυκλοφορεί τη δεύτερη ταινία του (μετά το Κυριακάτικο Ξύπνημα), σκανδαλίζοντας την κοινή γνώμη και διχάζοντας εγχώριο Τύπο και κριτικούς με το τολμηρό θέμα της και το γυναικείο πρότυπο που ήταν αναμφίβολα ξένο προς την ελληνική κοινωνία της εποχής, καθώς μιλάμε για μια ανεξάρτητη, σεξουαλικά απελευθερωμένη γυναίκα που δεν ήθελε να παντρευτεί. Την ίδια στιγμή, ο ξένος Τύπος εξύμνησε το φιλμ για την ηρωίδα-πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης.
Η ταινία
Η Στέλλα (Μελίνα Μερκούρη) είναι τραγουδίστρια στο κέντρο Παράδεισος, που διευθύνει η Μαρία (Σοφία Βέμπο) και έχει δεσμό με τον Αλέκο (Αλέκο Αλεξανδράκη), γόνο πλούσιας οικογένειας. Για μια ακόμη φορά, αυτή θα είναι που θα θέσει τέρμα στο δεσμό τους, πριν έρθει η φθορά. Ο Αλέκος θα σκοτωθεί σε ένα ατύχημα. Η Στέλλα αρχικά θα αποφύγει την στενή πολιορκία του ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού, Μίλτου (Γιώργος Φούντας. Αργότερα θα υποκύψει στη γοητεία του. Όμως θα θέσει τους δικούς της όρους προκειμένου να συνεχιστεί η σχέση τους.
Τον αγαπά· αγαπά όμως και την ελευθερία της. Θα χρειαστεί λοιπόν να κάνει μια σημαντική επιλογή, όταν εκείνος της κάνει πρόταση γάμου. Δέχεται μεν την πρόταση, αλλά με μισή καρδιά, αφού μια τέτοια απόφαση δεν είναι ταιριαστή με την ιδιοσυγκρασία της.
Περνά την υπόλοιπη μέρα αλλά και τη νύχτα της με τον νεαρό θαυμαστή της Αντώνη (Κώστας Κακκαβάς), μια τυχαία γνωριμία. Τα χαράματα, επιστρέφοντας στο σπίτι της, την περιμένει ο Μίλτος, ο οποίος τη μαχαιρώνει στη μέση του δρόμου και, αμέσως μετά, την αγκαλιάζει και τη φιλάει όπως του ζητάει εκείνη πριν ξεψυχήσει στα χέρια του...
Η ταινία αποτελεί το κινηματογραφικό ντεμπούτο της Μερκούρη και σταθμό στην καριέρας της, όπως και στου Κακογιάννη άλλωστε. Το καστ συμπληρώνουν οι: Αλέκος Αλεξανδράκης - Αλέκος, Χριστίνα Καλογερίκου - μητέρα Μίλτου, Βούλα, Ζουμπουλάκη - Αννέτα, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος - Μήτσος, Τασσώ Καββαδία - αδελφή Αλέκου, Νίτσα Παππά - Ευτέρπη, Κώστας Πομόνης - πατέρας Αλέκου
Κώστας Κακκαβάς - Αντώνης, Σοφία Βέμπο - Μαρία.
Τη μουσική της ταινίας έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις με τη βοήθεια του Βασίλη Τσιτσάνη, ενώ ο Γιάννης Τσαρούχης δημιούργησε τα σκηνικά. Τα κοστούμια ήταν της Ντένης Βαχλιώτη η οποία ήταν υποψήφια για Όσκαρ για τις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960) και «Φαίδρα» (1962) επίσης με πρωταγωνίστρια τη Μελίνα Μερκούρη. Τελικά, η Βαχλιώτη κέρδισε το Όσκαρ Ενδυματολογίας το 1975 για την ταινία «Μεγάλος Γκάτσμπι».
Αναλυτικά οι συντελεστές του φιλμ
Σκηνοθεσία - Μιχάλης Κακογιάννης
Σενάριο - Μιχάλης Κακογιάννης
Βοηθός σκηνοθέτη - Ανίς Νοχρά
Διευθυντής παραγωγής - Ανίς Νοχρά
Διευθυντής φωτογραφίας - Κ. Θεοδωρίδης
Ηχολήπτης - Γ. Νιαγάσας
Μακιγιέρ - Ν. Βαρβέρης
Μοντάζ - Γ. Τσαούλης
Φωτογράφος πλατώ - Κ. Κοραής
Μουσική - Μ. Χατζιδάκις
Στίχοι τραγουδιών - Μ. Κακογιάννης - Μ. Χατζιδάκις
Μουσικά μοτίβα - Β. Τσιτσάνης
Ντεκόρ - Γιάννης Τσαρούχης, Βλάσης Κανιάρης
Ενδυμασίες - Ντένη Βαχλιώτη
Παραγωγή - Μήλλας Φιλμ
Η «Στέλλα» σημείωσε αξιοσημείωτη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία, κόβοντας 134.142 εισιτήρια.
Fun Facts
- Η ταινία είναι κινηματογραφική διασκευή του θεατρικού έργου «Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια» του Ιάκωβου Καμπανέλλη ο οποίος συμμετείχε στη συγγραφή του Σεναρίου.
- Είναι η τελευταία ταινία της «Μήλλας Φιλμ».
- Η τελευταία σκηνή του δράματος όπου ο Μίλτος μαχαιρώνει την Στέλλα, αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου, όπου ακούμε και μια από τις πιο πασίγνωστες και διαχρονικές ατάκες «Στέλλα, φύγε, κρατάω μαχαίρι (…) Γιατί δεν φεύγεις… Γιατί;». Αν και η χαρακτηριστική σκηνή τοποθετείται στον Πειραιά, στην πραγματικότητα γυρίστηκε στο κέντρο της Αθήνας και συγκεκριμένα στα Εξάρχεια, στη συμβολή των οδών Καλλιδρομίου, Πλαπούτα και Τσαμαδού.
- Τα γυρίσματα του κέντρου Παράδεισος όπου τραγουδούσει η Στέλλα ήταν, όπως είχε πει ο Αλέκος Αλεξανδράκης, η Ταβέρνα του Κουλού στην οδό Καλλιδρομίου, στα Εξάρχεια.
- Η Στέλλα αποτέλεσε επίσης τον κινηματογραφικό ντεμπούτο του 19χρονου τότε, Κώστα Κακκαβά. Ο ηθοποιός έπαιξε με το ψευδώνυμο Κώστας Καράλης, το οποίο βρήκε η Μελίνα. Σε παλαιότερη συνέντευξή του, είχε αποκαλύψει ότι δεν ήθελε να παίξει με το πραγματικό του όνομα για να μην το καταλάβουν οι γονείς του.
- Οι στίχοι του θρυλικού τραγουδιού «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι», ανήκουν στον Μιχάλη Κακογιάννη.
- Στην ταινία ακούστηκαν για πρώτη φορά τα τραγούδια «Εφτά τραγούδια θα σου πω» και «Το Φεγγάρι είναι κόκκινο».
- Η ταινία ήταν φαβορί για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955 και η Μερκούρη για το βραβείο καλύτερης ηθοποιού. Δεν κέρδισε κανένα από τα δύο. Το γεγονός αυτό προκάλεσε διαμάχη και έτσι η ηθοποιός Ίσα Μιράντα, μέλος της κριτικής επιτροπής, χάρισε στη Μερκούρη ένα ειδικό βραβείο με το όνομα «Isa Miranda» για την ερμηνεία της. Από εκεί χρονολογείται και η γνωριμία του Ζιλ Ντασέν με τη Μελίνα Μερκούρη.
- Διακρίθηκε με τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ξένης ταινίας το 1956 και με το βραβείο καλύτερης ταινίας ρετροσπεκτίβας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1960. Ήταν επιπλέον η ελληνική υποβολή για το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας του 1956.
Για τη «Στέλλα»
Ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης, Διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, γράφει για την ταινία στο βιβλίο «Στέλλα - Γυναίκα Ελεύθερη!» του Λευτέρη Λαμπράκη.
«Ο Ελληνικός Κινηματογράφος δημιουργεί σπουδαίες ταινίες όταν εμπνέεται από τις ρίζες μας.
Η Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη, αντλεί στοιχεία από την αρχαία τραγωδία, αποτελώντας έτσι μια κλασική ταινία στο πεδίο του ελληνικού και του παγκόσμιου σινεμά. Η ζωή της ηρωίδας βρίσκεται σε σύγκρουση με τους ηθικούς κανόνες της εποχής της. Η Στέλλα "φωνάζει" όλα αυτά τα οποία κάποιες λίγες γυναίκες γύρω της πνίγουν τη νύχτα στο μαξιλάρι τους, ενώ οι περισσότερες τα θεωρούν αδιανόητα, βυθισμένες στην ανυπαρξία της ύπαρξής τους. Την επιθυμία να διαχειρίζεται η ίδια το κορμί της, το μυαλό της και την καρδιά της, τη δίψα της για ελευθερία, την ανάγκη της να καθορίζει τη ζωή της.
Γίνεται έτσι μια τραγική ηρωίδα που πάσχει, υποφέρει εξαιτίας μια αναπόφευκτης μοίρας που δεν δημιουργούν οι θεοί, αλλά ο κοινωνικός της περίγυρος. Ως τραγικό πρόσωπο, βασανίζεται από το δίλημμα της επιλογής ανάμεσα σε δυο τρόπους ζωής που και οι δύο θα την πονέσουν, θα την πληγώσουν.
Επιλέγει να φύγει από τη ζωή και έτσι η ιστορία της γίνεται σήμα κατατεθέν της νεότερης ελληνικής δημιουργίας - και πηγή έμπνευσης για την παγκόσμια τέχνη - μια δημιουργία που είναι ικανή να διαμορφώνει, να παραλλάσσει και να υποστηρίζει κινηματογραφικούς ήρωες, υπακούοντας απόλυτα στις αρχές και τη δομή που τη διέπουν, συνεισφέροντας σε ανθρώπινο επίπεδο, προσφέροντας τους τραγικούς χαρακτήρες που γεννιούνται στους αρχαίους μύθους.
Ο Κακογιάννης επηρεάζεται βαθιά από τους αρχαίους τραγικούς, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Στο πρόσωπο της Στέλλας αναγνωρίζουμε στοιχεία της Αντιγόνης. Αγέρωχες, ατρόμητες και οι δύο μπροστά στους «νόμους» των ανθρώπων, οδηγούνται στο θάνατο, υπακούοντας στον δικό τους εσωτερικό ηθικό νόμο.
Ο τρόπος που ο Σκηνοθέτης στέκεται απέναντι στη Στέλλα και οι εγκωμιαστικές κριτικές του ξένου Τύπου προβάλλουν την ηρωίδα ως το πρότυπο της γυναικείας απελευθέρωσης.
Η "Στέλλα" εκπροσώπησε την Ελλάδα στο Φεστιβάλ των Καννών τον Μάιο του 1955, αποσπώντας ευμενείς κριτικές κι ανοίγοντας το δρόμο στην πρωταγωνίστριά της, τη Μελίνα Μερκούρη για διεθνή καριέρα».
Διαβάστε επίσης
Το Διεθνές Βραβείο UNESCO - Ελλάδας Μελίνα Μερκούρη έλαβε η κοινότητα Gunditjmara της Αυστραλίας
Η Τίλντα Σουίντον για πρώτη φορά στη Στέγη: Η τελετουργική περφόρμανς για τον Παζολίνι
Βρετανικό Μουσείο για Γλυπτά Παρθενώνα: «Μπορούμε να καταλήξουμε σε συμφωνία με την Ελλάδα»