Αντρέι Ταρκόφσκι: Μεγάλο αφιέρωμα με προβολές όλων των ταινιών του στη Ριβιέρα

Από την Πέμπτη 29 Αυγούστου έως την Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου, αποκλειστικά στον κινηματογράφο ΡΙΒΙΕΡΑ, θα παρουσιαστεί το σύνολο του έργου του Αντρέι Ταρκόφσκι, 7 ταινίες μεγάλου μήκους, 1 ταινία μεσαίου μήκους. Μαζί και το ντοκιμαντέρ του γιου του Αντρέι Α. Ταρκόφσκι, «ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ. ΣΙΝΕΜΑ ΣΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ».

Πρόκειται για μια διοργάνωση της RIVIERA, σε συνεργασία με την CAROUSEL FILMS, και των MOSFILM, RAI, SWEDISH FILM INSTITUTE.

Οι ταινίες θα προβληθούν από πλήρως αποκατεστημένες ψηφιακά κόπιες DCP 2K ή 4Κ, που κατασκευάστηκαν ειδικά για τις προβολές στη ΡΙΒΙΕΡΑ από τη MOSFILM (Μόσχα), τη RAI (Μιλάνο) και το Σουηδικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Στοκχόλμη).

Όλες οι ταινίες θα προβληθούν με ελληνικούς υποτίτλους.

Σε κάθε προβολή θα υπάρξει πρόλογος από κινηματογραφιστές, κριτικούς, συγγραφείς κ.ά.

Η εβδομάδα τελεί υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ινστιτούτου Αντρέι Ταρκόφσκι, που διευθύνεται από τον γιο του Αντρέι Ταρκόφκσι, Αντρέι Αντρέγεβιτς Ταρκόφσκι.

Οι προβολές είναι αφιερωμένες στη μνήμη του αξέχαστου ΜΙΣΕΛ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ, που στις 2 Σεπτεμβρίου θα έκλεινε τα 75 του χρόνια.

Πρόγραμμα προβολών

ΠΕΜΠΤΗ 29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – Προλογίζει η σκηνοθέτρια Αντουανέτα Αγγελίδη

21.00 ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΚΙ Ο ΟΔΟΣΤΡΩΤΗΡΑΣ – 45 ΛΕΠΤΑ –

22.00 ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ – 1 ΩΡΑ 35 ΛΕΠΤΑ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – Προλογίζει ο συγγραφέας/μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης

21.00 ΘΥΣΙΑ– 2 ΩΡΕΣ 29 ΛΕΠΤΑ

ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ – Προλογίζει ο σκηνοθέτης Δημήτρης Παναγιωτάτος

21.00 ΣΟΛΑΡΙΣ – 2 ΩΡΕΣ 47 ΛΕΠΤΑ

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – Προλογίζει ο κριτικός κινηματογράφου Θωμάς Λιναράς

21.00 ΣΤΑΛΚΕΡ – 2 ΩΡΕΣ 42 ΛΕΠΤΑ

ΔΕΥΤΕΡΑ 2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – Προλογίζει ο κριτικός κινηματογράφου Νίκος Σαββάτης

21.00 ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ – 1 ΩΡΑ 47 ΛΕΠΤΑ

23.00 ΑΝΤΡΕΊ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ. ΣΙΝΕΜΑ ΣΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ – ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ - 1 ΩΡΑ 33 ΛΕΠΤΑ

ΤΡΙΤΗ 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – Προλογίζει ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Καραντινάκης

21.00 ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ – 2 ΩΡΕΣ 2 ΛΕΠΤΑ

23.10 ΑΝΤΡΕΊ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ. ΣΙΝΕΜΑ ΣΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ – ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ - 1 ΩΡΑ 33 ΛΕΠΤΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – Προλογίζει ο συγγραφέας/δημοσιογράφος Παντελής Μπουκάλας

21.00 ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΟΦ 3 ΩΡΕΣ 3 ΛΕΠΤΑ

«Ποια είναι λοιπόν η ουσία του έργου του κινηματογραφιστή; Να σμιλεύει τον χρόνο. Όπως ακριβώς ο γλύπτης παίρνει μια μαρμάρινη μάζα και, έχοντας μια ιδέα για την μελλοντική της μορφή, αφαιρεί ό,τι δεν ταιριάζει σ’ αυτήν την μορφή, έτσι κι ο κινηματογραφιστής παίρνει ένα μπλοκ χρόνου, μια τεράστια ποσότητα γεγονότων της ύπαρξης, και αποκλείει ό,τι δεν χρειάζεται, κρατώντας μόνο αυτά που πρόκειται να αποτελέσουν τα συστατικά της κινηματογραφικής εικόνας.»

Αντρέι Ταρκόφσκι – Σμιλεύοντας τον Χρόνο (1985)

Σύντομο ταξίδι

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1986, ο Αντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι ολοκλήρωσε τη σύντομη επίσκεψή του στον πλανήτη γη, εκδημώντας στα 54 χρόνια του. Στο σύντομο βίο του γύρισε 7 ταινίες κι έγραψε δύο βιβλία. 38 χρόνια μετά τον θάνατό του, οι ταινίες του κυκλοφορούν σε διάφορες ψηφιακές εκδόσεις, νόμιμα ή παράνομα, ενίοτε ακόμα και δωρεάν, σε ψηφιακούς δίσκους ή σε κάθε λογής αρχεία στο Ιντερνέτ.

Για ποιον λοιπόν λόγο να επισκεφθεί κάποιος μια κινηματογραφική αίθουσα για να παρακολουθήσει τις ταινίες του Ταρκόφσκι το 2024; Προφανώς για τη συλλογική εμπειρία της ομαδικής θέασης, θα έλεγε κανείς. Σίγουρα για την πλήρη απόλαυση της αυθεντικής ποιητικής εικονογραφίας του, όπως μπορεί πια να προβληθεί χάρη στην τεχνολογία, προσφέροντάς μας την πρωτότυπη εικόνα όπως γυρίστηκε, παρά ένα κακέκτυπο οποιασδήποτε ανάλυσης, είναι αλλιώς να βλέπεις την αυθεντική Μόνα Λίζα στο Λούβρο κι αλλιώς να χαζεύεις μια καρτ ποστάλ με τη Μόνα Λίζα. Φυσικά συντρέχουν λόγοι ενημέρωσης, ιστορίας της Τέχνης και του Κινηματογράφου κλπ. Όμως, στην περίπτωση Ταρκόφσκι δεν είναι μόνο αυτά (που οπωσδήποτε έχουν τη σημασία τους).

Το βάσανο και το κινηματογραφικό μέσο έκφρασής του είναι ο Χρόνος και το σμίλεμά του, η απογύμνωση του Χρόνου από τα περιττά, προς την κατεύθυνση της Αλήθειας. Μιας Αλήθειας που βέβαια δεν αποτελείται από απαντήσεις σε υπαρξιακά, κοινωνικά, πολιτικά, πολιτισμικά ερωτήματα, αλλά που βιώνεται μυστηριακά, όπως στις λειτουργίες των πιστών κάθε θρησκείας. Η Τέχνη του Σμιλέματος του Χρόνου στο έργο του Ταρκόφσκι, από το παραμικρό καρέ ως το σύνολο των ταινιών του, μπορεί να συλληφθεί και να βιωθεί από το βλέμμα μας ΜΟΝΟ στο σινεμά, γιατί απλούστατα ΜΟΝΟ στην αίθουσα ο φιλμικός χρόνος διαρκεί την πραγματική διάρκειά του.

Πέρα από την αισθητική απόλαυση, τον προβληματισμό, τα οράματα και τα πολλαπλά σύμπαντα της Ταρκοφσκικής ποιητικής, είναι η μοναδική εμπειρία του σμιλεμένου χρόνου που μας κατακτά, σε κάθε θέαση κάθε ταινίας του.

Στην οθόνη της Ριβιέρας, οι εικόνες του ποιητή θα προβάλλονται όπως πρέπει, όσο πρέπει, σε προκαθορισμένη ώρα και διάρκεια. Για τους μύστες του Ταρκοφσκικού κόσμου, είναι κάτι σαν γιορτή, μυστηριακή, κρυπτική και εν τέλει λυτρωτική, την περιμένουν «όπως οι άλλοι το Πάσχα». Για τους υπόλοιπους, είναι ακόμα μια ευκαιρία (όχι τόσο συχνή όσο θα έπρεπε) και να βιώσουν μια εμπειρία που ξεπερνά την απλή κατανάλωση εικόνων και ιστοριών, την επίδειξη εφήμερων στυλ και lifestyle και την ανώδυνη νυχτερινή έξοδο.

Μετά από κάθε προβολή θα νιώσουν δυνατότεροι.

*Οι προβολές της εβδομάδας Ταρκόφκσι αφιερώνονται στην μνήμη του Μισέλ Δημόπουλου, που στις 2 Σεπτεμβρίου θα έκλεινε τα 75 χρόνια του. Ο Μισέλ, φίλος κάθε κινηματογραφικής αίθουσας που τολμούσε και καθημερινός θαμώνας των εμπορικών κινηματογράφων έως την τελευταία στιγμή, διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό το βλέμμα μας και τη ζωή μας μέσω του σινεμά, με την προσφορά του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τις επιλογές του στην κρατική τηλεόραση και τα τεύχη του Σύγχρονου Κινηματογράφου. Αν ζούσε, θα έδινε το παρών στη Ριβιέρα, όπως πάντα. Αν μη τι άλλο θα έχουμε μαζί μας κάποιους φίλους του.

Οι ταινίες του αφιερώματος:

ΤΟ ΒΙΟΛΙ ΚΙ Ο ΟΔΟΣΤΡΩΤΗΡΑΣ – έγχρωμο – 45 λεπτά – 1961

Η ταινία αποφοίτησης του Ταρκόφσκι. Η σύντομη γνωριμία ενός μικρού μαθητή βιολιού με τον χειριστή ενός οδοστρωτήρα και η γλυκόπικρη εξέλιξή της. Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΒΑΝ – ασπρόμαυρο – 95 λεπτά – 1962

Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο μικρός Ιβάν κατατάσσεται στον στρατό και δίνει πληροφορίες αναλαμβάνοντας αποστολές ως ανιχνευτής. Ένα προσωπικό, επί της ουσίας αντιπολεμικό φιλμ κι όχι ταινία προπαγάνδας, που βασίζεται και στην προσωπική εμπειρία του Ταρκόφσκι (ο πατέρας του Αρσένι πολέμησε με τον Κόκκινο Στρατό). Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΟΦ – έγχρωμο/ασπρόμαυρο – 183 λεπτά – 1966

Τα πάθη και τα εσωτερικά διλήμματα του μέγιστου αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιόφ, στη Ρωσία του 15ου αιώνα. Η ταινία που προκάλεσε τις πρώτες τριβές του Ταρκόφσκι με τις Σοβιετικές αρχές, που είχαν αποτέλεσμα την καθυστερημένη κυκλοφορία της στην ΕΣΣΔ. Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΣΟΛΑΡΙΣ – έγχρωμο – 167 λεπτά – 1972

Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Στάνισλαβ Λεμ, μια από τις κορυφαίες δημιουργίες sci-fi του παγκόσμιου σινεμά. Ο ψυχολόγος Κέλβιν ταξιδεύει στον πλανήτη Σολάρις προκειμένου να εξερευνήσει τους λόγους που οδήγησαν το πλήρωμα του εκεί διαστημικού σταθμού στην παράνοια. Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ – έγχρωμο/ασπρόμαυρο – 107 λεπτά – 1975

Η πιο προσωπική ταινία του Ταρκόφσκι, ουσιαστικά το ταξίδι ενός ετοιμοθάνατου νέου άντρα στην παιδική του ηλικία, στον πόλεμο, την οικογένειά του, τη μητέρα του και την διαταραγμένη σχέση με τον πατέρα του. Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΣΤΑΛΚΕΡ – έγχρωμο/ασπρόμαυρο – 162 λεπτά – 1979

Ο Στάλκερ (θηρευτής), ένας περιθωριακός άντρας, οδηγεί τους επισκέπτες της απαγορευμένης «Ζώνης». Εκεί, στο «Δωμάτιο» κάθε βαθιά κρυμμένη επιθυμία γίνεται πραγματικότητα. Βασισμένο σε ένα μυθιστόρημα των αδελφών Στρουγκάτσκι και μετά από περιπετειώδη γυρίσματα (σε μια μολυσμένη, ταξική περιοχή της Εσθονίας, η έκθεση στα απόβλητα κόστισε τελικά τη ζωή στον Ταρκόφκσι, τον μόνιμο πρωταγωνιστή του Ανατόλι Σολονίτσιν, στον διευθυντή φωτογραφίας και στην πρώτη σύζυγο του Ταρκόφσκι, ηθοποιοί Ίρμα Ράους. Η τελευταία ταινία του επί Σοβιετικού εδάφους. Αποκατεστημένη κόπια από τα στούντιο της ΜΟΣΦΙΛΜ.

ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ – έγχρωμο/ασπρόμαυρο – 122 λεπτά – 1983

Ένας Ρώσος ποιητής και η μεταφράστριά του ταξιδεύουν στην Ιταλία προκειμένου να ερευνήσουν τον βίο ενός συνθέτη του 18ου αιώνα. Η πρώτη ταινία του Ταρκόφσκι στην εξορία. Αποκατεστημένη κόπια από το Centro Sperimentale di Cinematografia.

ΘΥΣΙΑ – έγχρωμο – 167 λεπτά – 1986

Το κύκνειο άσμα του Ταρκόφσκι γυρισμένο στη Σουηδία, με τον Έρλαντ Γιόζεφσον και διευθυντή φωτογραφίας τον Σβεν Νίκβιστ. Την ημέρα των γενεθλίων του Αλεξάντερ ξεσπά πυρηνικός πόλεμος. Ο Αλεξάντερ θα προσπαθήσει να σώσει το παιδί του, την οικογένειά του και τον κόσμο. Αποκατεστημένη κόπια από το Σουηδικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.

ΑΝΤΡΕΪ ΤΑΡΚΟΦΣΚΙ. ΣΙΝΕΜΑ ΣΑΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ – έγχρωμο/ασπρόμαυρο – 99 λεπτά – 2021

Ο γιος του Αντρέι Ταρκόφσκι, Αντρέι Αντρέγεβιτς, έχοντας στη διάθεσή του οπτικοακουστικό υλικό διαρκείας 900 ωρών, συνθέτει το απόλυτο πορτρέτο του πατέρα του, αποκλειστικά μέσα από τα δικά του λόγια.