Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου: Αφιέρωμα στα «Τέρατα που αγαπήσαμε»

Αφιέρωμα στα «Τέρατα που αγαπήσαμε» πραγματοποιεί το 37ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου (21-27/11). Το αφιέρωμα θα γίνει από τις 24 Οκτωβρίου έως τις 30 Οκτωβρίου στον κινηματογράφο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21) και μετά την τελευταία προβολή ακολουθεί Halloween πάρτι στο χώρο του κινηματογράφου.

«Υπάρχει μια άποψη πως αν δεις ταινία τρόμου όταν είσαι μικρό παιδί θα έχεις εφιάλτες και ίσως και γενικότερα ψυχολογικά προβλήματα στην κατοπινή σου ηλικία. Για μένα πάντως, και για πολλούς είμαι σίγουρος από σας, οι ταινίες τρόμου, και γενικότερα του φανταστικού, ήταν και παραμένουν πάντα απολαυστικές.

Από 9 ετών, όταν άρχισα να πηγαίνω στο σινεμά και έτυχε να δω την πρώτη μου ταινία τρόμου, τον "Φρανκενστάιν" του Τζέιμς Γουέιλ, με τον Μπόρις Καρλόφ, μου άρεσε τόσο πολύ που με έσπρωξε να αρχίσω να ψάχνω και να βλέπω και άλλες παρόμοιες ταινίες, όποτε προβάλλονταν σε αίθουσες της Λευκωσίας, όπου τότε ζούσα - η διαφήμιση, μάλιστα, της ταινίας "Φρανκενστάιν" γινόταν με ένα κάρο, που περιφερόταν στα περίχωρα της Λευκωσίας, όπου το τραβούσε ένα γαϊδούρι, ενώ μέσα κουβαλούσε μια τεράστια φιγούρα του Φρανκενστάιν /Καρλόφ, με τον οδηγό να φωνάζει με ντουντούκα, "απόψε μη χάσετε το τέρας του Φρανκενστάιν, στον κινηματογράφο "Μαγικό Κήπο" (ήταν ένα από τα θερινά σινεμά της Λευκωσίας). Κι εμείς, πιτσιρίκια τότε, τρέχαμε πίσω του, φωνάζοντας και διασκεδάζοντας.

Ταινίες όπως "Η μνηστή του Φράνκενστάιν", "Δράκουλας", "Ο λυκάνθρωπος", "Ο αόρατος άνθρωπος", "Η μούμια", και ο ανεπανάληπτος "Κινγκ Κονγκ", από τις κλασικές της περιόδου του ‘30 και ‘40, τις οποίες οι αίθουσες συχνά επαναλάμβαναν στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 και αρχές της δεκαετίας του ‘50, με πρωταγωνιστές αγαπητά τέρατα όπως οι Μπόρις Καρλόφ, Μπέλα Λουγκόζι, Λον Τσάνεϊ Τζούνιορ, μας γοήτευαν. Με την παιδική ηλικία να συνδέεται άρρηκτα με ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει το ξεχωριστό αυτό, παραμελημένο για δεκαετίες από την επίσημη κριτική, είδος. Ταινίες που οδήγησαν, στη δεκαετία του ‘70, σε ευπρόσδεκτα ριμέικ (συχνά πολύ καλά) με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Τέρενς Φίσερ και πρωταγωνιστή τον Κρίστοφερ Λι, καθώς και ριμέικ του Κινγκ Κονγκ, τόσο από την Αμερική όσο και από την Ιαπωνία που μας έδωσε τον δικό της Γκοτζίλα. Ριμέικ που οδήγησαν σε νέους φαν, οι οποίοι εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να τις αναζητούν και να τις απολαμβάνουν. Ταινίες που προσωπικά με οδήγησαν, στην εφηβική μου ηλικία, να αναζητήσω και να διαβάσω τα βιβλία που αφορούσαν τα διάφορα αυτά τέρατα και γενικότερα τα έργα φαντασίας, τον "Δράκουλα" του Μπραμ Στόκερ, τον "Φρανκενστάιν" της Μέρι Σέλεϊ και τα εξαίρετα διηγήματα του Έντγκαρ Άλαν Πόε».

Νίνος Φένεκ Μικελίδης (Καλλ/κός Δ/ντής του Πανοράματος)

Αναλυτικά, οι ταινίες του αφιερώματος:

ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ, ΜΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΡΟΜΟΥ

Nosferatu, eine Symphonie des Grauens

Friedrich Wilhelm Murnau, Γερμανία, 1922, Ασπρόμαυρη, 94’

Ηθοποιοί: Max Schreck, Gustav von Wangenheim, Greta Schröder,

Georg H. Schnell, Alexander Granach, John Gottowt

Ο κτηματομεσίτης Τόμας Χάτερ συναντά τον μυστηριώδη κόμη Όρλοκ στο κάστρο του για να ολοκληρώσουν μια συμφωνία και ανακαλύπτει ότι ο Κόμης κοιμάται σε ένα φέρετρο. Ξεφεύγει, αλλά ο Κόμης σύντομα μετακομίζει στο νέο του σπίτι στην περιοχή Wisborg, όπου οι χωρικοί αρχίζουν να πεθαίνουν από μια παράξενη πανούκλα που τους αφήνει αναίμακτους και με τρύπες στο λαιμό τους. Ο κόμης Όρλοκ ενδιαφέρεται και για τη σύζυγο του κτηματομεσίτη και τίποτα δεν θα τον σταματήσει. Η ταινία είναι μια άμεση μεταφορά του «Δράκουλα» του Bram Stoker και αποτελεί την πρώτη μεταφορά του πολύκροτου μυθιστορήματος στο σινεμά. Από τα κορυφαία παραδείγματα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού και από τις διασημότερες δημιουργίες του Murnau, ο «Νοσφεράτου» έχει μπει στο πάνθεον του σινεμά του φανταστικού και είναι σταθερά σημείο αναφοράς στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Η ανατριχιαστική ερμηνεία του Max Schreck στο ρόλο του Κόμη έχει προσφέρει στον μύθο αυτού του διαχρονικού φιλμ.

ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ / Dracula

Tod Browning, ΗΠΑ, 1931, Ασπρόμαυρη, 75’

Ηθοποιοί: Bela Lugosi, Helen Chandler, David Manners, Dwight Frye, Edward Van Sloan, Frances Dade, Herbert Bunston

Ο Βρετανός κτηματομεσίτης Ρένφιλντ ταξιδεύει στην Τρανσυλβανία για να συναντήσει τον μυστηριώδη κόμη Δράκουλα, ο οποίος ενδιαφέρεται να μισθώσει ένα κάστρο στο Λονδίνο. Αφότου ο Δράκουλας υποδουλώσει τον Ρένφιλντ και τον οδηγήσει στην παράνοια, οι δυο τους ταξιδεύουν στο Λονδίνο και ο Δράκουλας, ένας μυστικός βρικόλακας, αρχίζει να τρομοκρατεί τους Λονδρέζους κατοίκους της υψηλής κοινωνίας. Το διάσημο μυθιστόρημα του Bram Stoker μεταφέρεται στον κινηματογράφο υποδειγματικά από τον Tod Browning και μετατρέπει τον ηθοποιό Bela Lugosi σε αστέρα μεγάλου βεληνεκούς. Από τις πλέον κλασσικές ταινίες τρόμου της δεκαετίας του ’30, η ταινία έμελλε να γράψει τη δική της σελίδα στην Ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Προλογίζει ο Νίνος Μικελίδης

ΚΙΝΓΚ ΚΟΝΓΚ / King Kong

Merian C. Cooper & Ernest B. Schoedsack, ΗΠΑ,

Ασπρόμαυρη, 1933, 104’

Ηθοποιοί: Fay Wray, Robert Armstrong, Bruce Cabot, Frank Reicher,

Sam Hardy, Noble Johnson, Steve Clemente, James Flavin

Ο περιπετειώδης σκηνοθέτης Καρλ Ντέναμ σκοπεύει να δημιουργήσει μια ταινία που δεν μοιάζει με οτιδήποτε έχει δει ο κόσμος πριν. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων στη ζούγκλα σε ένα μυστηριώδες νησί, η νεαρή ηθοποιός Αν Ντάροου απάγεται από ντόπιους που σκοπεύουν να τη θυσιάσουν στον γιγάντιο γορίλα που βασιλεύει στο τροπικό νησί τους. Στη συνέχεια, ο γορίλας αιχμαλωτίζεται από τον Ντέναμ και το πλήρωμά του και τον επιστρέφουν στη Νέα Υόρκη για δημόσια έκθεση στο Broadway ως Κινγκ Κονγκ, το όγδοο θαύμα του κόσμου. Εκτός από την πρώτη εμφάνιση του γιγάντιου γορίλα επί της οθόνης, η ταινία αποτέλεσε και τεράστια εισπρακτική επιτυχία για την εποχή της, σημειώνοντας το μεγαλύτερο άνοιγμα μέχρι τότε που είχε γίνει ποτέ. Με στοιχεία του φανταστικού και του τρόμου, παραμένει ακόμα μια σημαντική στιγμή του κινηματογράφου και της Ιστορίας του.

Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ / The Invisible Man

James Whale, ΗΠΑ, 1933, Ασπρόμαυρη, 71’

Ηθοποιοί: Claude Rains, Gloria Stuart, William Harrigan, Henry Travers,

Una O'Connor, Forrester Harvey, Holmes Herbert

Δουλεύοντας στο εργαστήριο του Δρ. Κράνλεϊ, ο επιστήμονας Τζακ Γκρίφιν είχε πάντα το περιθώριο να διεξάγει μερικά από τα δικά του πειράματα. Η ξαφνική αναχώρησή του, ωστόσο, έκανε την κόρη του Κράνλεϊ, Φλόρα, να ανησυχεί γι’ αυτόν. Ο Γκρίφιν πήρε ένα δωμάτιο σε ένα κοντινό ξενοδοχείο, ελπίζοντας να ανατρέψει ένα πείραμα που έκανε στον εαυτό του και τον έκανε αόρατο. Αλλά το πειραματικό αυτό φάρμακο έχει επίσης επέμβει στο μυαλό του, καθιστώντας τον επιθετικό και επικίνδυνο. Καλυμμένος με επιδέσμους και μαύρα γυαλιά, είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι χρειάζεται για να αποκαταστήσει την εμφάνισή του. Εξαιρετική μεταφορά του πρωτοποριακού μυθιστορήματος του Herbert George Wells, το φιλμ θεωρείται δικαίως ένα από τα καλύτερα παραδείγματα ταινιών τρόμου και επιστημονικής φαντασίας της δεκαετίας του ’30, το οποίο κάνει και ένα ισχυρό σχόλιο για τα όρια της ανθρώπινης φιλοδοξίας και τους κινδύνους που τα ακολουθούν. Στον ρόλο του τίτλου, ο Claude Rains, στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση.

Η ΜΝΗΣΤΗ ΤΟΥ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΪΝ

The Bride of Frankenstein

James Whale, ΗΠΑ, 1935, Ασπρόμαυρη, 75’

Ηθοποιοί: Boris Karloff, Colin Clive, Valerie Hobson, Ernest Thesiger,

Elsa Lanchester, Gavin Gordon, Douglas Walton

Ο Δρ. Φρανκενστάιν και το τέρας του είναι ακόμα ζωντανοί και δεν σκοτώθηκαν όπως πίστευαν παλαιότερα. Ο Δρ. Φρανκενστάιν θέλει να ξεφύγει από την επιχείρηση των διαβολικών πειραμάτων, αλλά όταν ένας τρελός επιστήμονας, ο Δρ. Πρετόριους, απαγάγει τη γυναίκα του, εκείνος συμφωνεί να τον βοηθήσει να δημιουργήσει ένα νέο πλάσμα. Μία από τις διασημότερες συνέχειες στην Ιστορία του κινηματογράφου, σκηνοθετημένη από τον ίδιο δημιουργό, το φιλμ έθεσε νέους κανόνες στο σινεμά τρόμου και άφησε το δικό του στίγμα. Ο Boris Karloff επιστρέφει ξανά στο ρόλο που εκτόξευσε την καριέρα του και τον ανέδειξε σε μεγάλο αστέρα του σινεμά.

Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΥΡΗΣ ΛΙΜΝΗΣ

Creature from the Black Lagoon

Jack Arnold, ΗΠΑ, 1954, Ασπρόμαυρη, 79’

Ηθοποιοί: Richard Carlson, Julie Adams, Richard Denning,

Antonio Moreno, Nestor Paiva, Whit Bissell, Bernie Gozier

Μια επιστημονική αποστολή που ψάχνει για απολιθώματα κατά μήκος του ποταμού Αμαζόνιου ανακαλύπτει ένα προϊστορικό τέρας στη θρυλική Μαύρη Λίμνη. Οι εξερευνητές αιχμαλωτίζουν το μυστηριώδες πλάσμα, αλλά αυτό δραπετεύει και επιστρέφει για να απαγάγει την όμορφη βοηθό εργαστηρίου ενός επιστήμονα. Μια χαμηλού κόστους παραγωγή με πρωταγωνιστή ένα υδρόβιο τέρας μετατράπηκε σε κλασσική ταινία τρόμου και αγαπήθηκε πολύ από το κοινό στα χρόνια που ακολούθησαν. Χάρη στο έξυπνο σενάριο και την πολύ καλή σκηνοθεσία του Jack Arnold, το φιλμ δικαίως θεωρείται μέχρι σήμερα από τις πιο σημαντικές ταινίες με τέρατα που προήλθαν από τη δεκαετία του ’50.

Η ΜΥΓΑ / The Fly

Kurt Neumann, ΗΠΑ, 1958, Έγχρωμη, 94’

Ηθοποιοί: David Hedison, Patricia Owens, Vincent Price,

Herbert Marshall, Kathleen Freeman, Betty Lou Gerson, Charles Herbert

Ο επιστήμονας Αντρέ Ντελάμπρ εφηύρε μια συσκευή τηλεμεταφοράς. Αφού έκανε κάποιες αρχικές δοκιμές, ο Ντελάμπρ χρησιμοποιεί τη συσκευή αυτή τη φορά με τον εαυτό του ως πειραματόζωο. Χωρίς να το γνωρίζει, μια μύγα μπήκε στην συσκευή και τηλεμεταφέρθηκε μαζί του με αποτέλεσμα να συγχωνευτούν γενετικά μαζί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Ο επιστήμονας είναι πλέον μισός άνθρωπος και μισό τέρας, με κεφάλι, χέρια και πόδια μύγας. Ο Ντελάμπρ προσπαθεί να αντιστρέψει τη διαδικασία, αλλά αδυνατεί λόγω του μυαλού της μύγας που πλέον διαθέτει, οπότε ζητά από τη γυναίκα του να τον σκοτώσει. Αλλά πού είναι το άλλο μισό του σώματος του επιστήμονα; Μια εξαιρετική και πρωτοποριακή ταινία τρόμου, καθώς και ακόμη ένα παράδειγμα ότι δεν απαιτούνται ακραίες ποσότητες αίματος για να πετύχει μια ταινία αυτού του είδους. Ο Καναδός σκηνοθέτης David Cronenberg αργότερα στη δεκαετία του ’80 θα αναβιώσει το φιλμ αυτό με μεγάλη επιτυχία.

Προλογίζει ο Δημήτρης Παναγιωτάτος

Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΛΥΚΑΝΘΡΩΠΟΥ

The Curse of the Werewolf

Terence Fisher, Ηνωμένο Βασίλειο, 1961, Έγχρωμη, 93’

Ηθοποιοί: Clifford Evans, Oliver Reed, Yvonne Romain, Catherine Feller,

Anthony Dawson, Josephine Llewellyn, Richard Wordsworth, Hira Talfrey

Στην Ισπανία του δέκατου όγδοου αιώνα, ο Λέον γεννιέται την ημέρα των Χριστουγέννων από μια νεαρή κωφάλαλη υπηρέτρια που βιάστηκε από έναν ζητιάνο. Η μητέρα του πεθαίνει στη γέννα και την φροντίδα του αναλαμβάνει ο Δον Αλφρέντο. Στην αρχή, ο Λέον φαινόταν να είναι ένα κανονικό παιδί. Αλλά καθώς μεγαλώνει, αρχίζει να δείχνει σημάδια περίεργης συμπεριφοράς. Οι ανεξέλεγκτες αντιδράσεις του τις νύχτες με πανσέληνο προαναγγέλλουν μια τρομακτική μεταμόρφωση και, σύντομα, θα τρομοκρατήσει τους κατοίκους της πόλης του. Με τον εκπληκτικό Terence Fisher στη σκηνοθεσία και τον απίθανο Oliver Reed στο ρόλο του Λέον, αυτή είναι και η μοναδική παραγωγή με λυκάνθρωπους που γυρίστηκε στα περίφημα στούντιο της Hammer, που τότε μεσουρανούσε στο σινεμά του φανταστικού στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μια πραγματικά σκοτεινή ταινία που θα συναρπάσει τους οπαδούς του σινεμά τρόμου.

Προλογίζει ο Δημήτρης Κολιοδήμος

*** Μετά την προβολή της ταινίας ακολουθεί Halloween - πάρτυ λήξης

στο χώρο του Τριανόν, με ποτό και μουσική.

Δεκτές και οι masquerade εμφανίσεις, στο πνεύμα της ημέρας!