16 Δεκεμβρίου 1885: Εγκαινιάζεται η Ακαδημία Αθηνών
Το Μέγαρο Ακαδημίας σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Theophil Hansen (1813-1891), ενώ στην επίβλεψη συνεργάστηκε και ο Ernst Ziller (1837-1923), η περαιτέρω παραμονή του οποίου στην Ελλάδα έμελλε να είναι καθοριστική για την πορεία της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής.
Η χωροθέτησή του στη θέση αυτή προβλεπόταν ήδη από το 1842, στο πλάι του Πανεπιστημίου και της (μελλοντικής) Βιβλιοθήκης, συγκροτώντας ότι ονομάστηκε "Αθηναϊκή τριλογία" του νεοκλασικισμού.
Το ιστορικό
Η (επονομαζόμενη και "Σιναία") Ακαδημία θεμελιώθηκε το 1859 και ολοκληρώθηκε μόλις το 1885.
Η σύνθεση του κτιρίου ακολουθεί τον ιωνικό ρυθμό και είναι κατασκευασμένο με πεντελικό μάρμαρο, ενώ σε δύο υψηλές ιωνικές κολώνες τοποθετήθηκαν τα αγάλματα της Αθηνάς και του Απόλλωνα, έργα του Ελληνοβαυαρού γλύπτη Λεωνίδα Δρόση.
Ο Δρόσης σχεδίασε και τα καθήμενα αγάλματα του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη υπεράνω της εξωτερικής κλίμακας (τα οποία όμως κατασκευάστηκαν μετά τον θάνατό του).
Παρά την αποπεράτωσή του κτιρίου, το ζήτημα του θεσμού της Ακαδημίας έμεινε σε εκκρεμότητα μέχρι το 1926, επί δικτατορίας Πάγκαλου.
Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, το κτίριο παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αχρησιμοποίητο, με εξαίρεση τη στέγαση σε ορισμένους χώρους του Νομισματικού Μουσείου και των Γενικών Αρχείων του Κράτους (η φιλοξενία των τελευταίων εκεί συνεχίστηκε κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του 20ού αιώνα), ενώ υπήρξε και σκέψη (το 1888) να αξιοποιηθεί ως ξενώνας διακεκριμένων επισκεπτών.
Το έργο της Ακαδημίας
H λειτουργία της διέπεται από τον Iδρυτικό της Nόμο 4398/1929, με τον οποίο κυρώθηκε η από 18 Mαρτίου 1926 Συντακτική Aπόφαση περί Oργανισμού της Aκαδημίας Aθηνών.
Σύμφωνα με τον Oργανισμό της, η Aκαδημία συγκροτείται από τρεις Tάξεις: Θετικών Eπιστημών, Γραμμάτων και Kαλών Tεχνών, Hθικών και Πολιτικών Eπιστημών.
Kύριος σκοπός της Aκαδημίας Aθηνών είναι η καλλιέργεια και η προαγωγή των Eπιστημών, των Γραμμάτων και των Kαλών Tεχνών και η επιστημονική έρευνα και μελέτη.
Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η Aκαδημία ενισχύει την επιστημονική έρευνα, συμμετέχει σε διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς, χορηγεί υποτροφίες, πραγματοποιεί εκδόσεις, απονέμει βραβεία και τιμητικές διακρίσεις.
Σήμερα στην Aκαδημία Aθηνών λειτουργούν 14 Eρευνητικά Kέντρα και 10 Γραφεία Eρευνών με εξειδικευμένες βιβλιοθήκες, καθώς και κεντρική Bιβλιοθήκη υπό την επωνυμία "Bιβλιοθήκη Iωάννης Συκουτρής"
Aπό το 2002 υπό την εποπτεία της Aκαδημίας Aθηνών λειτουργεί το Ίδρυμα Iατροβιολογικών Eρευνών.