Μια διαφορετική ματιά στα «ερωτικά» ευρήματα της Πομπηίας (pics)
Πολύ σύντομα οι επισκέπτες του τεράστιου αρχαιολογικού χώρου στην Πομπηία θα μπορούν να θαυμάσουν το αριστούργημα που έφεραν πρόσφατα στο φως οι ανασκαφές, τη Λήδα, βασίλισσα της Σπάρτης με το Δία που μεταφιέστηκε σε κύκνο για να την αποπλανήσει.
Οι αρχαιολόγοι όμως, έχoυν αρχίσει ήδη να μελετούν την τοιχογραφία με άλλες προεκτάσεις, κυρίως κοινωνικές.
Η σκηνή βρίσκεται σε μια τοιχογραφία υπνοδωματίου και ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης. Από τη συνολική έκταση του αρχαιολογικού χώρου της Πομπηίας, περίπου το ένα τρίτο δεν έχει έρθει ακόμα στο φως.
Πιστεύεται ότι την εποχή της έκρηξης του Βεζούβιου, που κατέστρεψε την πόλη το 79 π.Χ., περίπου 10.000-20.000 άνθρωποι ζούσαν στην Πομπηία. Μέχρι τώρα οι αρχαιολόγοι δεν έχουν καταλήξει σε έναν συγκεκριμένο αριθμό για το πόσοι χάθηκαν στην έκρηξη. Ο τρόπος που έγινε η έκρηξη δεν βοήθησε πολύ τους κατοίκους, όμως χάρη σε αυτόν σήμερα μπορούμε να θαυμάσουμε σχεδόν άθικτο μεγάλο μέρος της πόλης.
Μια αμφιλεγόμενη σκηνή
Αυτό που κάνει τη συγκεκριμένη τοιχογραφία να ξεχωρίζει είναι και η καλή της κατάσταση, αλλά κυρίως ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζεται σε αυτήν η Λήδα. Ο μύθος είναι έτσι κι αλλιώς παράξενος. Η Λήδα αποπλανήθηκε -ή κατά μια εκδοχή βιάστηκε- και έμεινε έγκυος από έναν κύκνο, που ήταν στην πραγματικότητα ο Δίας, ο πατέρας των θεών του Ολύμπου.
Η δική τους συνέυρεση συνέβη το ίδιο βράδυ που η Λήδα είχε κοιμηθεί και με το θνητό σύζυγό της, Τυνδάρεω. Αυτή η διπλή συνουσία οδήγησε, σύμφωνα με το μύθο, στη δημιουργία δύο αυγών κύκνου και τη γέννηση μερικών παιδιών που ήταν από μεικτή -θεϊκή και θνητή- καταγωγή. Το πιο διάσημο από αυτά τα παιδιά ήταν η Ελένη της Τροίας, αλλά αδέλφια της ήταν και η Κλυταιμνήστρα, ο Κάστορας και ο Πολυδεύκης.
Ο μύθος απαθανατίστηκε από τον Λεονάρντο ντα Βίντσι, το Μιχαήλ Άγγελο και πολλούς από τους μετρ της Αναγέννησης. Γενικά έχει βρει σπουδαία θέση στην Τέχνη, με πολύ γνωστό και το σχετικό σονέτο του Ουίλιαμ Γέιτς. Το θέμα είναι ότι οι καλλιτέχνες διαφωνούν μεταξύ τους, με τα έργα τους δηλαδή, αναφορικά με το ποιος αποπλάνησε ποιον στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Ήταν μια επίδειξη αντρικής ισχύος, ή η αδυναμία της γυναίκας να αποκρούσει το φλερτ του, ακόμα και όταν εκείνος ήταν μεταμφιεσμένος σε ζώο; Ο λαιμός του κύκνου συχνά αναπαρίσταται με τη μορφή φαλλικού συμβόλου και το χαμόγελο της Λήδας συχνά ερμηνεύεται ως έκφραση σεξουαλικής ευχαρίστησης, η οποία προέρχεται από την αντρική επιβολή επάνω της.
Η Λήδα και ο Κύκνος, Λεονάρντο ντα Βίντσι (www.leonardodavinci.net)
Εξεζητημένο αλλά όχι ασυνήθιστο
Η τοιχογραφία που βρέθηκε στην Πομπηία δείχνει τη Λήδα διαφορετικά από τις προηγούμενες απεικονίσεις της, λέει στο CNN ο επικεφαλής των ανασκαφών στην πόλη, Μάσιμο Οσάνα. «Στέλνει ένα μήνυμα αισθησιασμού, σημαίνει "σε κοιτάω και με κοιτάς και κάνω κάτι πολύ ξεχωριστό"», λέει ο Οσάνα. «Είναι πολύ εξεζητημένο. Κοιτάξτε το γυμνό της πόδι, το πολυτελές σανδάλι. Είναι ένα μήνυμα αισθησιασμού και σεξουαλικής πρόκλησης».
Βέβαια, στην Πομπηία οι εξεζητημένες απεικονίσεις σεξουαλικών σκηνών δεν ήταν κάτι πολύ σπάνιο. Λίγο πιο δίπλα, στο ίδιο σπίτι, μια εικόνα του Πρίαπου είναι δύσκολο να προσπεραστεί από τους επισκέπτες χωρίς να τραβήξει το βλέμμα τους ο τεράστιος και μόνιμα σε στύση φαλλός του. «Ήταν άλλοι καιροί και μια άλλη κοινωνία. Δεν ήταν παράξενο να δείχνεις έναν φαλλό», εξηγεί ο Οσάνα.
«Οι άνθρωποι της Πομπηίας χρησιμοποιούσαν συχνά τέτοιες σκηνές. Τα λουτρά ήταν γεμάτα από τέτοιες εικόνες. Ήταν μια κοινωνία στην οποία το σεξ δεν ήταν μόνο για ιδιωτική κατανάλωση. Ήταν μια κοινωνία που έζησε πριν το Χριστιανισμό, στον οποίο η έννοια του σεξ είναι πολύ διαφορετική».
Υπάρχουν κι άλλα;
Μέχρι τώρα έχει ανασκαφεί μόνο ένα μικρό κομμάτι του συγκεκριμένου δωματίου. Ο Οσάνα πιστεύει ότι πιθανότατα ανήκε σε κάποιον σκλάβο που είχε απελευθερωθεί και είχε βγάλει αρκετά χρήματα, με τα οποία ήθελε να δείξει το νέο του στάτους. Θα περάσει καιρός όμως μέχρι οι αρχαιολόγοι να είναι βέβαιοι για το συγκεκριμένο χώρο και σε ποιον ανήκε.
Προς το παρόν συνεχίζουν τις ανασκαφές, με σκοπό να ανακαλύψουν τι άλλο κρύβετα κάτω από τη σκόνη. Παραδόξως ο Οσάνα δεν βιάζεται. Πιστεύει ότι συχνά οι τοιχογραφίες προστατεύονται καλύτερα κάτω από τη σκόνη. Και φοβάται την επίδραση στα ευρήματα των ορδών των τουριστών που έρχονται στην Πομπηία κάθε μέρα. Επίσης πιστεύει ότι στο μέλλον οι αρχαιολόγοι θα έχουν καλύτερα μέσα. Η Λήδα και ο Κύκνος θα δοθούν στο κοινό σε περίπου ένα χρόνο. Το μυστήριο της απεικόνισης και του νοήματός της, όμως, ίσως κάνει πολλές γενιές να αποκρυπτογραφηθεί.
