Αρκάδι: Το παραδοσιακό, πράσινο σαπούνι που επιμένει

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Γιατί να χρησιμοποιήσει κανείς πράσινο σαπούνι στις μέρες μας; Η απάντηση είναι «γιατί όχι;». Δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση, που μας έχει κάνει να αναθεωρήσουμε το πόσο ξοδεύουμε για το καλάθι του σούπερ μάρκετ. Είναι και η τάση για πιο φυσικά, πιο «οικολογικά» προϊόντα. Τα απορρυπαντικά και τα καθαριστικά υλικά, μετά την χρήση τους, καταλήγουν στο υδάτινο περιβάλλον. Τα χημικά τους, όπως είναι λογικό, μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα.

Το φυσικό, πράσινο σαπούνι είναι βιοαποικοδομήσιμο. Με 100% φυσικά συστατικά που βιοδιασπώνται πλήρως και χωρίς αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον και στην υγεία, είναι ένα καθαριστικό πλήρως οικολογικό. Αυτό που δεν είναι τόσο γνωστό –ίσως γιατί τόσα χρόνια, με τόσες διαφημίσεις «θαυματουργών» απορρυπαντικών, έχουμε ξεχάσει τα βασικά- είναι το πόσο αποτελεσματικό είναι το πράσινο σαπούνι με τους λεκέδες.

Το ζήτημα, βέβαια, είναι πού θα βρει κανείς πράσινο σαπούνι σήμερα. Η εταιρεία «Αρκάδι», η πιο ιστορική μάρκα φυσικού σαπουνιού, όχι μόνο συνεχίζει την πορεία της, αλλά έχει παρουσιάσει και νέα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης νοικοκυράς. Επιμένει, με μια πορεία 67 ετών, να αντιστέκεται στις πολυεθνικές και να χαράζει την δική της, ιδιαίτερη πορεία στην ελληνική αγορά.

Αρκάδι σημαίνει Κρήτη

Οι Μαλικούτηδες είναι μια ιστορική οικογένεια της Κρήτης. Το όνομα είναι γνωστό από τον 17^ο αιώνα κιόλας. Ο Νικόλαος Μαλικούτης ήταν οπλαρχηγός στο ανατολικό Ρέθυμνο, μια από τις πιο ιστορικές και ηρωικές μορφές του νησιού στα χρόνια της επανάστασης. Η γκραβούρα του εκτίθεται στο ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου και στο Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, ενώ σώζεται πολύστιχο κρητικό ποίημα αφιερωμένο στους ηρωισμούς του και στον μαρτυρικό θάνατο του μέσα στην πόλη του Ηρακλείου. Το όνομά του έχει δοθεί σε δρόμους και πλατείες. Σε μια ψηφοφορία, μάλιστα, της κρητικής εφημερίδας «Η Πατρίς» ψηφίστηκε ανάμεσα στους 200 πιο σημαντικούς άντρες που έχει βγάλει ποτέ η Κρήτη.

Ο εγγονός του, Γεώργιος Μαλικούτης, που ίδρυσε το 1946 στο Ρέθυμνο το Αρκάδι, έχει κι αυτός μια αξιοσημείωτη ιστορία. Γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1903, αλλά έφυγε από την Κρήτη μόλις ενηλικιώθηκε. Μπάρκαρε σ’ ένα καΐκι και έφτασε στη Μασσαλία. Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ και στη συνέχεια σπούδασε εμπόριο και οινολογία στην École Supérieure de Commerce στο Μονπελιέ, δουλεύοντας παράλληλα με τις σπουδές του, για να επιβιώνει.

Το 1928 επέστρεψε στην Ελλάδα και υπηρέτησε στο Ναυτικό. Λόγω των άριστων γνώσεών του στα γαλλικά και στο εμπόριο, ήταν ο άνθρωπος που πήγε στη Γαλλία για να φέρει στην Ελλάδα την «Έλλη» που, εκείνη την εποχή, μόλις είχε αποκτηθεί. Η Ανωτάτη Εμπορική (σήμερα Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών) του ζήτησε, μάλιστα, να αναλάβει μια έδρα, αλλά εκείνος δεν ήθελε να ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα. Ήθελε να εφαρμόσει τις γνώσεις του στην αγορά και να δοκιμάσει τις δυνάμεις του στο επιχειρείν.

Άφησε, λοιπόν, την Αθήνα και γύρισε στην πατρίδα του, όπου το 1946 ίδρυσε τη σαπωνοποιία του. Την ονόμασε Αρκάδι, από τη μία για να τιμήσει την ιστορική Μονή Αρκαδίου και από την άλλη ως ένα σύμβολο της προέλευσης των προϊόντων του, αφού το Ρέθυμνο ήταν (και είναι) διάσημο για την ελαιοπαραγωγή του. Το Αρκάδι ξεκίνησε φτιάχνοντας λευκό σαπούνι -σε μεγάλες πλάκες ή σε νιφάδες- από τα ελαιόλαδα της περιοχής που έμεναν αδιάθετα λόγω υψηλής οξύτητας. Σε μια εποχή που η ελληνική σαπωνοποιία έφτιαχνε κατά κύριο λόγο πράσινο σαπούνι, το Αρκάδι αποφάσισε να διαφοροποιηθεί.

Οι επόμενες γενιές

Το 1970 ανέλαβαν την εταιρεία τα δυο παιδιά του, ο Νικόλαος και ο Ζαχαρίας Μαλικούτης. Υπό τη διοίκησή τους, η εταιρεία άρχισε να αναπτύσσεται σε ολόκληρη την ελληνική αγορά και η λέξη Αρκάδι να γίνεται συνώνυμη του ποιοτικού σαπουνιού. Σήμερα, η εταιρεία διοικείται τα παιδιά του Νικολάου Μαλικούτη, με τις ίδιες πάντα αρχές που όρισε ο παππούς τους πριν από σχεδόν επτά δεκαετίες. Το πράσινο σαπούνι έχει επιστρέψει δυναμικά και είναι πια το προϊόν που χαρακτηρίζει την εταιρεία.

Το αυθεντικό σαπουναριό του Γεώργιου Μαλικούτη υπάρχει ακόμα στο παλαιό λιμάνι του Ρέθυμνου. Βέβαια, πια, η παραγωγή είναι αυτοματοποιημένη. Τα ρυθμικά χτυπήματα με το ξύλινο σφυρί, τη ματσόλα, που σφράγιζαν το σαπούνι Αρκάδι δεν ακούγονται πια. Ούτε το «Αφόβου», το πλοίο της εταιρείας που μετέφερε τα σαπούνια από το ενετικό λιμάνι στον Πειραία υπάρχει πλέον. Αλλά όλα τα υπόλοιπα, η ποιότητα και η παράδοση του φυσικού σαπουνιού από ελαιόλαδο, αλάτι της θάλασσας και νερό, είναι εκεί αναλλοίωτα. Όλες οι πρώτες ύλες είναι εγχώριες, από τον ευλογημένο τόπο που αποτελεί πατρίδα της επιχείρησης.

Εκτός από το λευκό και το πράσινο σαπούνι, είτε σε πλάκες είτε σε νιφάδες, το Αρκάδι σήμερα παράγει κι άλλα προϊόντα: Το μαλακτικό Αρκάδι baby έχει φυσική σύνθεση, βασισμένη στο εκχύλισμα ελιάς. Το λευκό και πράσινο Αρκάδι σε σκόνη είναι ιδανικά για το πλυντήριο. Όμως, οι χρήσεις των προϊόντων της εταιρείας δεν περιορίζονται στον καθαρισμό. Το φυσικό σαπούνι Αρκάδι χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση διάφορων ασθενειών και εντόμων που πλήττουν τα έντομα στις βιοκαλλιέργειες. Στα μαρούλια γίνεται η χρήση ενός υγρού που αποτελείται από τριμμένο σαπούνι Αρκάδι, οινόπνευμα και νερό. Ένα μείγμα Αρκαδιού, νερού και πετρελαίου χρησιμοποιείται και κατά της βαμβακίασης στα πεύκα. «Συνταγές» δεκαετιών επιστρέφουν μαζί με τον Έλληνα που στρέφεται προς τη φύση. Η επιστροφή στις ρίζες μοιάζει η πιο εγγυημένη αντιμετώπιση της κρίσης. Και εταιρείες όπως το Αρκάδι, μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις με λίγα, αλλά εξαιρετικά ποιοτικά προϊόντα, 100% ελληνικά, δίνουν το σύνθημα για την επιστροφή αυτή…