Οι πίτες της γιαγιακούλας: Επιστροφή στις ρίζες

Από τον Παναγιώτη Χριστόπουλο

Από τον Δεκέμβριο του 2010, όταν και ξεκίνησε εν μέσω κρίσης, η Γιαγιακούλα ξεχώρισε αμέσως στην αγορά της Γλυφάδας. Στην οδό Λαοδίκης 36-38, στον πιο ανερχόμενο δρόμο της περιοχής, που σφύζει από ζωή μέρα και νύχτα, η μικρή γωνιά που έστησε η Κατερίνα, ο Μίλτος και η Αναστασία Δημητρίου, γέμισε από καλοφαγάδες.

Πολίτικη κρεατόπιτα, κοτόπιτα από την Αιτωλοακαρνανία, ζουμερό μπουρέκι κιμαδόπιτας, στριφτάρι ντοματοτυρόπιτας, χορτόπιτα με 10 διαφορετικά χόρτα, μανιταρόπιτα μεθυσμένη με κουκουνάρι, γραβιέρα και σταφίδες, μπουγάτσες με χειροποίητη σφολιάτα, κολοκυθόπιτες, πολίτικα τσουρέκια με μαχλέπι και μαστίχα ή γεμιστά με σοκολάτα και καβουρντισμένο αμύγδαλο: Λέξεις που τις διαβάζεις φωναχτά και γεμίζει το στόμα σου. Είναι μερικές μόνο από τις σπεσιαλιτέ της Γιαγιακούλας, που συνδυάζουν την παράδοση με τη σύγχρονη γαστρονομία. Η επιτυχία του μαγαζιού, όμως, δεν βασίστηκε μόνο στις συνταγές. Ό,τι βγαίνει από ο φούρνο του είναι χειροποίητο και έχει ζυμωθεί επιτόπου. Και πρωτίστως, με αγνά και ελληνικά υλικά!

«Στην επιχείρηση βάλαμε το μεράκι μας η μητέρα μου και κόρη της γιαγιακούλας Κατερίνα, η αδερφή μου Αναστασία κι εγώ. Σκοπός μας είναι να παρέχουμε στο κοινό προϊόντα ελληνικής παράδοσης με εξαιρετικές πρώτες ύλες, σπιτικά κι όχι προκατασκευασμένα βιομηχανικά. Η απόφαση στηρίχθηκε στο γεγονός ότι πλέον οι πίτες που βρίσκουμε σε καταστήματα όπως τυροπιτάδικα, φούρνοι κ.α. σημεία εστίασης είναι βιομηχανικά, χαμηλότερης ποιότητας και διατροφικής αξίας, γεγονότα τα οποία οδηγούν σε κακή διατροφή και διάβρωση της ελληνικής παράδοσης», μας εξηγεί ο κ. Δημητρίου.

Κι όπως καταλαβαίνει κανείς, η ίδια η «γιαγιακούλα», η γιαγιά, δηλαδή του Μίλτου και της Αναστασίας Δημητρίου, ήταν πρόσωπο υπαρκτό. «Η γιαγιακούλα λεγόταν Χρυσούλα Αλεξάκη, σύζυγος του Μιλτιάδη Αλεξάκη που ήταν από τους πρώτους παρασκευαστές στο χωνάκι του παγωτού. Το Γιαγιακούλα προκύπτει από το γιαγιάκα. Οι πίτες της ήταν εξαιρετικές και ήταν η γυναίκα που με έμαθε ως πιτσιρικά να ανοίγω φύλλο δίπλα της», συνεχίζει ο κ. Δημητρίου.

Η Χρυσούλα Αλεξάκη, η Γιαγιακούλα, ήταν ένα κράμα ανατολικοθρακιώτικο και σμυρνέικο. Βρέθηκε κάποια στιγμή στη Μακεδονία, παντρεμένη με Ρουμελιώτη. Ξαφνικά, παραδόσεις από τέσσερις γωνιές του ελληνισμού δημιούργησαν ένα σπάνιο κράμα, που στην περίπτωση της Γιαγιακούλας βρήκε την απόλυτη έκφρασή του στις γεύσεις. «Το σώμα μας γίνεται αυτό που έχει φάει» συνήθιζε να λέει και φρόντιζε να προικίσει όλους τους απογόνους της με την αγάπη για το αγνό, το φρέσκο, το χειροποίητο.

Ο Μιλτιάδης Αλεξάκης, ο σύζυγός της, ήταν κι αυτός λάτρης της τέχνης της μαγειρικής. Την δεκαετία του ’40, μάλιστα, ήταν ένας από τους ανθρώπους που πρώτοι έφτιαξαν χωνάκια παγωτού. Εκείνα τα χρόνια, οι ασπροντυμένοι, πλανόδιοι παγοτατζήδες πουλούσαν το προϊόν τους στις γειτονιές και τα χωνάκια του Μιλιτάδη Αλεξάκη έγιναν ανάρπαστα.

Για τις πίτες της Χρυσούλας, πάλι, τα εγγόνια της λένε ότι είχαν γίνει θρυλικές στην εποχή τους. Τις έφτιαχνε με αλεύρι από το μύλο, αυγά απ’ το κοτέτσι και φέτα από το βαρέλι. «Το μυστικό της πίτας δεν είναι μόνο στο ζυμάρι αλλά και στο φούρνισμα» έλεγε η Γιαγιακούλα. «Κι εμείς χορταίναμε μυρωδιά, περιμένοντας υπομονετικά να ψηθεί», συμπληρώνουν οι απόγονοί της. Εκείνη φούσκωνε από καμάρι με κάθε της χειροποίητο δημιούργημα σχολιάζοντας: «Των Ελλήνων οι πίτες έχουν αλλούτερη γεύση βρε παιδί μου... γιατί είναι ζυμωμένες με τις αξίες της ελληνικής μας παράδοσης και κληρονομιάς».

Ακριβώς αυτές τις αξίες επιμένουν να προσφέρουν από το κατάστημά τους στη Γλυφάδα ο Μίλτος, η Αναστασία και η μητέρα τους Κατερίνα Δημητρίου. Όλες οι δημιουργίες είναι χειροποίητες. Το φύλλο είναι φρεσκοζυμωμένο, «πλαστό» και ανοίγεται μπροστά στον πελάτη! Όλα τα προϊόντα είναι 100% αγνά και ολόφρεσκα και κανένα δεν έχει υποστεί βιομηχανική επεξεργασία. Το αλεύρι προέρχεται αποκλειστικά από ελληνικούς μύλους και τα τυριά, όλα κορυφαίας ποιότητας, έρχονται από ντόπιους παραγωγούς: Φέτα Ηπείρου από αιγοπρόβειο γάλα, κασέρι Μυτιλήνης, ανθότυρο και γραβιέρα Κρήτης και άλλα μεστά τυριά ελληνικής παραγωγής. Το ίδιο ισχύει φυσικά για το λάδι (παρθένο ελαιόλαδο), το γάλα, τα αλλαντικά, το κρέας και τα πουλερικά.

Για τον κ. Δημητρίου, η απόφαση να χρησιμοποιούνται μόνο ελληνικές πρώτες ύλες δεν έχει να κάνει μόνο με την ποιότητα: «Από οποιαδήποτε άλλη εποχή, νομίζω ότι η παρούσα δείχνει πόσο ανάγκη έχει η ελληνική οικονομία να στηριχθεί από τους Έλληνες. Στην Γιαγιακούλα πάνω από το 97% των Α' υλών μας είναι ελληνικά, ενώ τα προϊόντα λιανικής όπως αναψυκτικά, χυμοί και γάλατα είναι μόνο Ελληνικά». Η άποψή του είναι ότι στην παρούσα, δύσκολη περίοδο για την Ελλάδα, οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να στηρίξουν η μία την άλλη, και όλες μαζί να στηριχτούν από το κοινό: «Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να παρέχουν προϊόντα εφάμιλλα ή και ανώτερα ποιοτικά από ξένων εταιρειών. Η στήριξή των ελληνικών επιχειρήσεων μόνο καλό μπορεί να κάνει στην οικονομία, αφού θα βοηθήσει σε νέες θέσεις εργασίας, σε οικονομικότερα προϊόντα για τους καταναλωτές δεδομένων των καλύτερων οικονομιών κλίμακας που θα δημιουργηθούν αλλά και στην ενίσχυσή της ρευστότητας στην αγορά. Το μέλλον όλων μας θα είναι ευνοϊκότερο εάν αγοράζουμε ελληνικά».