Η τραγωδία του «Άιμπροξ»: Η ημέρα που βάφτηκε με αίμα το Σκωτσέζικο ποδόσφαιρο

Η «Τραγωδία του Άιμπροξ» έγινε το 1971 όταν στο συγκεκριμένο γήπεδο ποδοπατήθηκε το πλήθος, στη διάρκεια του παραδοσιακού ντέρμπι της Γλασκόβης και είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 66 ανθρώπων και τον τραυματισμό περισσότερων από 200. Έγινε στις 2 Ιανουαρίου στα σκαλιά μιας εξόδου του «Άιμπροξ Παρκ», στη Γλασκόβη της Σκωτίας. Ήταν η χειρότερη ποδοσφαιρική τραγωδία στη Βρετανία μέχρι την τραγωδία του «Χίλσμπορο» το 1989 στο Σέφιλντ της Αγγλίας.

Η ιδιοκτήτρια του γηπέδου, ομάδα των Ρέιντζερς, αργότερα θεωρήθηκε υπεύθυνη για έναν από τους θανάτους από τους αρμόδιους φορείς. Η ομάδα δεν αμφισβήτησε την απόφαση και στη συνέχεια μηνύθηκε για άλλες 60 περιπτώσεις από τους συγγενείς των θυμάτων.

Η τραγωδία του 1971 δεν ήταν η πρώτη για το «Άιμπροξ». Το 1902 σε ένα διεθνές παιχνίδι ανάμεσα στη Σκωτία και την Αγγλία, κατέρρευσε το πίσω μέρος της κερκίδας «West Tribune» λόγω ισχυρής βροχόπτωσης την προηγούμενη νύχτα και είχε προκαλέσει 25 θανάτους και πάνω από 500 τραυματισμούς…

Το 1963 είχαν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια του κλιμακοστασίου δίπλα στο διάδρομο 13, γνωστό ως Stairway 13, το οποίο αποτελεί παράλληλα και την πλησιέστερη έξοδο προς τον σταθμό του μετρό Copland Road. Τεκμηριώθηκε ότι οι σκάλες παρείχαν πολύ λίγη ελευθερία κινήσεων λόγω της πίεσης του πλήθους. Στο δυστύχημα του 1971 αρκετοί άνθρωποι παρασύρθηκαν από το πλήθος και δεν είχαν επιλογή να κινηθούν προς κάποια κατεύθυνση…

Στις 16 Σεπτεμβρίου 1961 είχαν σκοτωθεί δυο άνθρωποι σε ανάλογο συνωστισμό, ενώ το 1967 οκτώ θεατές τραυματίστηκαν φεύγοντας από το γήπεδο. Το 1969 υπήρξαν 26 τραυματισμοί στο «Stairway 13» με τη Ρέιντζερς να έχει πληρώσει πάνω από 150.000 λίρες για βελτιώσεις στο «Άιμπροξ», που αντιστοιχούν σε 2,5 εκατ. λίρες σήμερα. Ένα ποσό που για την εποχή θεωρήθηκε πολύ σημαντικό.

Το χρονικό και τα αίτια της τραγωδίας

Πάνω από 80.000 άνθρωποι είχαν πάρει θέση στο «Άιμπροξ Παρκ» για το κλασικό «Old Firm» της Γλασκόβης. Η φιλοξενούμενη Σέλτικ κατάφερε να προηγηθεί στο 90’ με γκολ του Τζίμι Τζόνστον, όμως, στις καθυστερήσεις ο Κόλιν Στάιν ισοφάρισε για τους γηπεδούχους Ρέιντζερς. Ο ενθουσιασμός ήταν τεράστιος στις τάξεις των οπαδών, όμως, γρήγορα αντιλήφθηκαν πως κάτι συμβαίνει στο «Stairway 13»… Οι πρώτες εκτιμήσεις ανέφεραν πως κάποιος γλίστρησε με αποτέλεσμα να προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση και απανωτές πτώσεις θεατών που προσπαθούν να βρουν την έξοδο…

Ανάμεσα στους 66 ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, υπήρξαν και πολλά παιδιά αλλά και έφηβοι. Η μοναδική γυναίκα που χάθηκε εκείνη την ομάδα ήταν η Μάργκαρετ Φέργκιουσον, ετών 18, από το Φολκέρκ. Το μικρότερο παιδί, ήταν ο Νάιτζελ Πάτρικ Πικάπ από το Λίβερπουλ, μόλις 9 ετών… Οι περισσότεροι θάνατοι διαπιστώθηκε πως προήλθαν από ασφυξία, ενώ παράλληλα επιβεβαιώθηκαν και πάνω από 200 τραυματισμοί φιλάθλων…

Αρχικά, υπήρξε η φημολογία πως αρκετοί φίλοι των Ρέιντζερς αποχώρησαν όταν σκόραρε η Σέλτικ, όμως, ακούγοντας τους πανηγυρισμούς για την ισοφάριση άρχισαν να επιστρέφουν στις θέσεις τους, με αποτέλεσμα να πέσουν πάνω σε όσους έφευγαν από το γήπεδο και να «φρακάρουν» τα μοιραία σκαλιά. Η επίσημη έρευνα, πάντως, έδειξε πως κάτι τέτοιο δεν ίσχυε καθώς όλοι οι θεατές είχαν μέτωπο προς την έξοδο όταν έγινε η μοιραία κατάρρευση που οδήγησε στην τραγωδία.

Σε ένα μακάβριο παιχνίδι της μοίρας, ο Κένι Νταλγκλίς, μετέπειτα θρύλος της Λίβερπουλ και τότε παίκτης της Σέλτικ, ήταν στις κερκίδες εκείνη την ημέρα. Ο Νταλγκλίς ήταν παρών και στην τραγωδία του Χέιζελ το 1985 αλλά και σε αυτή του Χίλσμπορο το 1989…

Οι αλλαγές στην ασφάλεια και οι εκδηλώσεις μνήμης

Μετά από αυτή την τραγωδία, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξέτασε πιο σοβαρά το θέμα της ασφάλειας στα γήπεδα. Τον Φεβρουάριο του 1971 η έρευνα που έκανε δικαστής από τη Σκωτία έφερε σημαντικά ευρήματα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για τον πρώτο Οδηγό για την Ασφάλεια των γηπέδων που δημοσιεύτηκε στη Βρετανία το 1973.

Προφανώς και το «Άιμπροξ» άλλαξε πάρα πολύ από τότε, με τρία χρόνια ανακατασκευής και εκσυγχρονισμού κάθε γωνιάς του γηπέδου. Ανακαινίσεις έγιναν και το 1981 αλλά και στη δεκαετία του ’90, με το γήπεδο της Ρέιντζερς να έχει πλέον χωρητικότητα 50.000 θεατών και να ανήκει στην κατηγορία των πέντε αστέρων της UEFA.

Την ίδια στιγμή, στο γήπεδο υπάρχει πάντα το μνημείο που θυμίζει εκείνη την αποφράδα ημέρα. Μέχρι το 1995 υπήρχε μόνο μια μικρή επιγραφή που θύμιζε την τραγωδία, όμως, έκτοτε έχουν γίνει πολλές εκδηλώσεις στη μνήμη των θυμάτων. Στα 30 χρόνια από την τραγωδία έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός μεγαλύτερου μνημείου, με μπλε πλάκες που αναγράφουν τα ονόματα των θυμάτων και στις τρεις τραγωδίες που σημάδεψαν το «Άιμπροξ».

Στα 40 χρόνια από την τραγωδία, πριν από ένα ίδιο ντέρμπι Ρέιντζερς – Σέλτικ στις 2 Ιανουαρίου 2011 τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή πριν τη σέντρα. Οι δυο ομάδες φορούσαν μαύρα περιβραχιόνια, ενώ οι τότε αρχηγοί των δυο ομάδων Τζον Γκρεγκ και Μπίλι ΜακΝιλ, οδήγησαν τους 22 ποδοσφαιριστές στον αγωνιστικό χώρο και κατέθεσαν στεφάνι στη μνήμη των θυμάτων.

Τέλος, ο λαϊκός τραγουδιστής και συνθέτης Ματ ΜακΓκιν, είχε γράψει τραγούδι που έχει τον τίτλο «Η τραγωδία του Άιμπροξ», αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων…

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.