Το βράδυ του Ρονάλντο και το μυστήριο του τελικού του '98
Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998 έχει ένα όνομα που ξεχωρίζει. Ρονάλντο Ναζάριο ντα Λίμα. Ή πιο απλά το «Φαινόμενο». Όνομα και πράγμα. Ο 21 ετών τότε Βραζιλιάνος επιθετικός έχει γίνει την προηγούμενη σεζόν η ακριβότερη μεταγραφή της Ιστορίας, όταν μεταπηδά από την Μπαρσελόνα στην Ίντερ έναντι 28 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Λουίζ Ναζάριο ντα Λίμα, βρισκόταν στην αποστολή και της Εθνικής Βραζιλίας και το 1994 στα γήπεδα των ΗΠΑ, όπου η «σελεσάο» κατέκτησε μεν το Παγκόσμιο Κύπελλο στον τελικό κόντρα στην Ιταλία, ο -φέρελπις – ακόμα Ρονάλντο όμως απλά συμπλήρωνε την αποστολή χωρίς να πάρει λεπτό συμμετοχής στη διοργάνωση.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο μεταφερόταν πλέον στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και ο Ρονάλντο δεν ήταν πια «συμπληρωματικός» αλλά το «πετράδι» στο «στέμμα» της Βραζιλίας που προαλειφόταν για την back to back κατάκτηση Παγκοσμίου Κυπέλλου η οποία είχε να συμβεί από το 1962 (και πάλι από τη Βραζιλία).
Όλα τα φώτα ήταν πάνω του. Ο Ρονάλντο δεν κάνει τον περίπατο που περίμεναν όλοι, καθώς η Βραζιλία βρίσκει αναπάντεχους «ήρωες» όπως ο άσημος Σέζαρ Σαμπάιο, όμως με 4 τέρματα οδηγεί τη Βραζιλία στον τελικό.
Είναι Ιούλιος του 1998. Το βράδυ με 23 βαθμούς είναι γλυκό στο Παρίσι και στο Σεν Ντενί και εκατομμύρια ποδοσφαιρόφιλοι σε όλο τον πλανήτη περιμένουν την έναρξη του τελικού μεταξύ της οικοδέσποινας Γαλλίας και της Βραζιλίας.
Το δελτίο Τύπου με τις συνθέσεις μοιράζεται από τους ανθρώπους της διοργάνωσης στους δημοσιογράφους που βρίσκονται στο γήπεδο για να καλύψουν το γεγονός και η έκπληξη δεν έχει προηγούμενο.
Η Γαλλία παρατάσσεται με όλα τα της αστέρια. Στην ενδεκάδα της Βραζιλίας όμως, οι δημοσιογράφοι διαβάζουν και ξαναδιαβάζουν, χωρίς να μπορούν να πιστέψουν στα μάτια τους. Ταφαρέλ, Καφού, Ζούνιορ Μπαϊάνο, Αλνταΐρ, Ρομπέρτο Κάρλος, Λεονάρντο, Ντούνγκα, Σέζαρ Σαμπάιο, Ριβάλντο, Μπεμπέτο και Εντμούντο. Και ο Ρονάλντο; Το απόλυτο αστέρι του Μουντιάλ δεν βρίσκεται στην ενδεκάδα του τελικού και ξαφνικά ο αγώνας μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Σαν να φτάνει η Αργεντινή του Μέσι στον τελικό και ο καλύτερος ποδοσφαιριστής του πλανήτη να μένει στον… πάγκο.
Τι ακριβώς συνέβη εκείνη την ημέρα; Τι ήταν τόσο σημαντικό ώστε να κρατήσει εκτός ενδεκάδας το μεγαλύτερο αστέρι του Μουντιάλ και του παγκόσμιου ποδοσφαίρου; Εικοσιτέσσερα χρόνια, πολλές συνεντεύξεις συμπαικτών και μια έρευνα του βραζιλιάνικου κοινοβουλίου μετά, γνωρίζουμε ένα περίγραμμα των γεγονότων.
Η βραζιλιάνικη ομάδα, την ημέρα του τελικού, πηγαίνει για γεύμα σε ένα εστιατόριο έξω από το Παρίσι. Λίγο μετά την επιστροφή στο ξενοδοχείο της, ο Ρονάλντο έχει ένα επεισόδιο. Ο Ρονάλντο μοιράζεται το δωμάτιό με τον Ρομπέρτο Κάρλος, ο οποίος περιγράφει την κατάσταση του συμπαίκτη του. «Δεν άντεξε αυτό που ερχόταν, φοβήθηκε. Η πίεση τον κατέβαλε και δεν μπορούσε να σταματήσει να κλαίει».
Ο Ρομπέρτο Κάρλος περιγράφει στη συνέχεια κάτι που μοιάζει με επιληπτικό επεισόδιο του Ρονάλντο. «Άρχισε να έχει ανεξέλεγκτους σπασμούς και να βγάζει αφρούς από το στόμα». Ο δημοσιογράφος Άλεξ Μπέγιος, περιγράφοντας το περιστατικό στον Guardian, αναφέρει: «ο Ρομπέρτο Κάρλος φώναξε για βοήθεια, με τους συμπαίκτες του Σέζαρ Σαμπάιο και Εντμούντο να φτάνουν πρώτοι στη σκηνή, βοηθώντας τον Ρονάλντο να μη γυρίσει η γλώσσα του».
Έπειτα, ο Ρονάλντο έπεσε για ύπνο, με τους γιατρούς της ομάδας να συμφωνούν να μην του πουν, τι ακριβώς είχε συμβεί. Ένας από αυτούς τους γιατρούς – ο Χοάκια ντα Μάτα - αργότερα παραδέχτηκε σε συνέντευξή του στον Independent ότι δεν είχε δει ποτέ ξανά τον παίκτη να έχει σπασμούς. Αποκάλυψε ακόμα πως ο Ρονάλντο έπαιρνε ένα παυσίπονο από την στιγμή που χτύπησε και πάλι στο γόνατό του στον αγώνα ενάντια στο Μαρόκο. «Προφανώς τον προσέχαμε» λέει ο ντα Μάτα. «Είχε πόνους μεταξύ των αγώνων και του δίναμε χάπια».
Όταν ο Ρονάλντο ξύπνησε, ήπιε ένα φλιτζάνι τσάι και έπειτα, μετά από παρέμβαση του Λεονάρντο, το ιατρικό τιμ τον ενημέρωσε για την κατάστασή του. Κατά την παραμονή του στην κλινική «Lilas», ο Μάριο Ζαγκάλο, αποφάσισε να τον βγάλει από την ενδεκάδα που θα ξεκινούσε στον τελικό. Ο Εντμούντο, ο επιθετικός της Φιορεντίνα, που έφτασε πρώτος στο δωμάτιο του την κρίσιμη ώρα και φημολογείται πως ήταν αυτός που τον έσωσε από το να του γυρίσει η γλώσσα, ήταν και ο άνθρωπος που τον αντικαθιστούσε. Έπειτα όμως, η κατάσταση περιπλάκη.
Σύμφωνα με τον Independent, ο πρόεδρος της βραζιλιάνικης Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, Ρικάρντο Τεσέιρα, ο οποίος είχε συμφωνήσει και το συμβόλαιο αξίας 80 εκατομμυρίων λιρών με τη Nike – μπήκε στα αποδυτήρια της ομάδας περίπου μια ώρα πριν την έναρξη του τελικού. Είκοσι λεπτά αργότερα, έφτασε ο Ρονάλντο και ο Ζαγκάλο έβγαλε τον Εντμούντο από την αρχική ενδεκάδα. Ο τότε Ομοσπονδιακός τεχνικός της Βραζιλίας, σε μια… υπόθεση εργασίας ανέφερε «Σκέφτεστε τη Βραζιλία να χάνει με 3-0 τον τελικό και ο Ζαγκάλο να μην έχει βάλει τον Ρονάλντο;».
Η επίσημη γραμμή της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και των λίγων συμπαικτών του Ρονάλντο που έχουν μιλήσει για όσα συνέβησαν τις κρίσιμες ώρες πριν τον τελικό του 1998, είναι πως ο Ρονάλντο νιώθοντας μεγάλη πίεση, αρρώστησε και περίπου 40 λεπτά πριν το εναρκτήριο λάκτισμα, δήλωσε πως είναι έτοιμος να παίξει. Όμως είναι σαφές πως υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα και ανακολουθίες, δύσκολες εξηγήσεις και ένα κοινό που για απόλυτα κατανοητούς λόγους, δεν μπορεί να «χωνέψει» τις εξηγήσεις που δίνονται.
Όλα αυτά βέβαια, έχουν βοηθήσει στο να γεννηθούν μύθοι και θεωρίες συνωμοσίας.
Οι θεωρίες συνωμοσίας
Θεωρία πρώτη: Η πρώτη θεωρία ρίχνει την ευθύνη αποκλειστικά στον Ρονάλντο. Το πρόβλημα που αντιμετώπισε ο Ρονάλντο την ημέρα του τελικού, είναι σύμφωνα με όσα είναι γνωστά το μοναδικό της καριέρας του, πέρα από τους τραυματισμούς στα πόδια.
Αρκετά ρεπορτάζ μεταξύ των οποίων εκείνο του ESPN της εποχής, ισχυρίζονταν πως ο διευθυντής του ξενοδοχείου που κατέλυε η αποστολή της Βραζιλίας άκουσε φωνές που έλεγαν «είναι νεκρός, είναι νεκρός». Φαίνεται λοιπόν πως κάποιο περιστατικό υγείας, πράγματι προέκυψε το απόγευμα του τελικού. Η θεωρία υποστηρίζει ότι ο Ρονάλντο είχε κρύψει κάποιο προϋπάρχον πρόβλημα υγείας, το οποίο πιθανώς οι γιατροί δεν ήταν γνώστες της κατάστασής του, έκαναν χειρότερο χορηγώντας του παυσίπονα.
Θεωρία δεύτερη: Η δεύτερη -και αρκετά προσβλητική για τους παίκτες της Βραζιλίας – θεωρία θέλει τους ποδοσφαριστές της Σελεσάο να δέχονται να δωροδοκηθούν έναντι περίπου 15 εκατομμυρίων λιρών, σύμφωνα με τον Guardian, καθώς και την δυνατότητα να φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο στη χώρα τους λίγα χρόνια αργότερα για να έχουν μειωμένη απόδοση εναντίον της οικοδέσποινας Γαλλίας. Μέρος της συμφωνίας λέγεται πως ήταν και το «άνοιγμα του δρόμου» με εύκολες κληρώσεις και ευνοϊκές διαιτησίες για την κατάκτηση του επόμενου Μουντιάλ. Ο Ρονάλντο, ένιωσε άβολα με μια τέτοια συμφωνία και αρνήθηκε να παίξει στον αγώνα, ενώ άλλαξε γνώμη μόνο όταν η Nike τον απείλησε πως θα χάσει τα λεφτά της χορηγίας.
Για να ενισχύσει τις φήμες που ήδη οργίαζαν, τέσσερα χρόνια αργότερα η Βραζιλία κληρώθηκε με την Κίνα, την Κόστα Ρίκα και την Τουρκία, ενώ είχε αρκετά ευνοϊκές διαιτησίες, φτάνοντας μέχρι και τον τελικό στον οποίο επικράτησε της Γερμανίας με δυο γκολ του Ρονάλντο. Πέντε χρόνια αργότερα, η υποψηφιότητα της Βραζιλίας κέρδισε την διοργάνωση του 2014.
Θεωρία τρίτη: Αν κάποια από τις τρεις θεωρίες ακούστηκε περισσότερο, είναι σίγουρα αυτή. Στις 13 Ιουλίου -την αμέσως επόμενη μέρα του χαμένου τελικού για τη Βραζιλία – η Nike εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Λαμβάνοντας υπόψιν τις φήμες σχετικά με πιέσεις της Nike στην εθνική ομάδα της Βραζιλίας, ώστε ο Ρονάλντο να παίξει, η Nike θέλει να δηλώσει εμφατικά ότι κάθε τέτοιος ισχυρισμός περί ανάμειξης της εταιρείας είναι ψευδής».
Και συνεχίζει: «Ο Ρονάλντο και ο Ζαγκάλο αποφάσισαν μαζί να κάνουν πράξη το όνειρο του Βραζιλιάνο ποδοσφαιριστή, το οποίο προφανώς, άξιζε να ζήσει. Σε όλη αυτή τη διαδικασία η Nike δεν παρενέβη με κανέναν τρόπο. Και εξάλλου, γιατί να το κάνει;».
Σίγουρα περίεργη γλώσσα για μια εταιρική ανακοίνωση και με μια ρητορική ερώτηση, που επιδέχεται διαφόρων απαντήσεων. Όμως η εταιρεία, είχε περίπου... 80 εκατομμύρια λόγους να απαιτήσει από τον Ρονάλντο, τον οποίο χορηγούσε, να συμπεριληφθεί στην ενδεκάδα του Ζαγκάλο.
Η εταιρεία είχε επενδύσει ένα μεγάλο ποσό στη συμφωνία με τον Τεσέιρα και την βραζιλιάνικη Ομοσπονδία, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα του Independent, ήταν συνήθης πρακτική για την εταιρεία να ζητά η ομάδα να κατεβαίνει με τους βασικούς της ακόμα και στα διεθνή φιλικά. Οικονομικά, η Nike είχε ρισκάρει πολλά στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998, και η ομάδα μάρκετινγκ ήταν σαφές και πριν το τουρνουά πως είχε επικεντρωθεί στην Βραζιλία και πιο συγκεκριμένα στον Ρονάλντο.
Και αν η Nike, μέσω Τεσέιρα, απαίτησε ο Ρονάλντο να συμπεριληφθεί στην ενδεκάδα του τελικού; «Στην εποχή μου, ήταν οι στρατηγοί που διοικούσαν την Βραζιλία, που προσπαθούσαν να διαλέξουν την ομάδα», λέει ο παγκόσμιος πρωταθλητής του 1970, Τοστάο σε δηλώσεις του στον Independent, προσθέτοντας: «Σήμερα είναι οι χορηγοί, οι επιχειρηματίες, τα ΜΜΕ. Ο τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου, είναι το μεγαλύτερο τηλεοπτικό πρόγραμμα παγκοσμίως».
Το επιμύθιο
Ο Ρονάλντο τελικώς έπαιξε, ο τελικός για τη Βραζιλία χάθηκε δια περιπάτου. Η δεύτερη φορά σε τελικό και τρίτη σε Παγκόσμιο Κύπελλο, ήταν η «φαρμακερή» για το «Φαινόμενο», το οποίο «έλαμψε» στα γήπεδα της Νοτίου Κορέας και της Ιαπωνίας τέσσερα χρόνια αργότερα. Ήταν -έστω και ετεροχρονισμένα- ο καλύτερος παίκτης του Μουντιάλ, το οποίο κέρδισε σκοράροντας δύο φορές στον τελικό, παίρνοντας αυτό που του άξιζε αλλά το μυστήριο που καλύπτει ακόμα και σήμερα τον τελικό του 1998 του στέρησε.
Διαβάστε επίσης
39ος Αυθεντικός Μαραθώνιος: Τα πρόσωπα που θα ξεχωρίσουν
Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός: Το απόλυτο ντέρμπι (Infographic)
Τα μεγάλα «what if» για τον μύθο του Βασίλη Χατζηπαναγή