Σερ Μπόμπι Τσάρλτον: Ένας εκ των κορυφαίων όλων των εποχών που επιβίωσε από την τραγωδία του Μονάχου

Το παγκόσμιο ποδόσφαιρο θρηνεί για τον θάνατο του Σερ Μπόμπι Τσάρλτον.

Ενός ποδοσφαιριστή που έγραψε τη δική του ιστορία με την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Αγγλία και θεωρούνταν ένας από τους καλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών!

Στις εκλογές της IFFHS για την ανάδειξη των κορυφαίων του 20ού αιώνα κατέλαβε τη 10η θέση, μάλιστα. Ήταν πρωταγωνιστής της κατάκτησης του μοναδικού τίτλου στην ιστορία της Εθνικής Αγγλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966. Προς τιμήν της μεγάλης καριέρας που πραγματοποίησε, ανακηρύχθηκε ιππότης το 1994.

Η καριέρα του Σερ Μπόμπι Τσάρλτον

Γεννήθηκε το 1937 στην κομητεία Νορθάμπερλαντ στο Άσινγκτον. Στην οικογένεια της μητέρας του υπήρχαν αρκετοί συγγενείς που ήταν ποδοσφαιριστές, όπως ο ξάδερφός της, ο διεθνής άσος Τζάκι Μίλμπερν. Αγωνιζόμενος με σχολικές ομάδες, εντοπίστηκε από ανιχνευτή ταλέντων της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τον Φεβρουάριο του 1953, παρά την απροθυμία της μητέρας του, εντάχθηκε στην ομάδα.

Έγινε μέλος της ομάδας νέων και οι εξαιρετικές του εμφανίσεις, οι τίτλοι που κατακτά (τρία FA Κύπελλα νέων) και η υπευθυνότητα σε όλους τους τομείς (και εκτός αγωνιστικών χώρων καθώς μάθαινε παράλληλα την τέχνη του ηλεκτρολόγου) αφήνουν τους ιθύνοντες του συλλόγου εντυπωσιασμένους. Τον Οκτώβριο του 1954 προβιβάζεται στη πρώτη ομάδα, προπονητής της οποίας ήταν ο Ματ Μπάσμπι, πρώην ποδοσφαιριστής των Λίβερπουλ και Μάντσεστερ Σίτι.

Η καθιέρωσή του στην ομάδα θα περιμένει δύο χρόνια, καθώς ακολούθησε τη συμβουλή του Μπάσμπι, ο οποίος τον προέτρεψε να υπηρετήσει στο στρατό. Όταν τελείωσε με το συγκεκριμένο κομμάτι υποχρέωσης ήταν πλέον έτοιμος να αφοσιωθεί στη καριέρα που είχε ανοιχτεί μπροστά του. Το επίσημο ντεμπούτο του πραγματοποιήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1956 σε ηλικία 19 ετών. Ο Τσάρλτον δεν είχε αποθεραπευτεί από πρόσφατο τραυματισμό του αλλά δεν έχασε την ευκαιρία. Ονειρικό ντεμπούτο μπροστά σε 41.475 φιλάθλους στο παλιό Ολντ Τράφορντ, σκόραρε δύο φορές (32ο και 37ο λεπτό) στην εύκολη επικράτηση της Γιουνάιτεντ επί της Τσάρλτον με 4–2.

Ο νεαρός Μπόμπι είχε γίνει με κάθε επισημότητα ένα από τα «μωρά του Μπάσμπι», που ήταν ήδη πρωταθλητές τις δύο προηγούμενες χρονιές. Στο τέλος της πρώτης του χρονιάς αγωνιζόμενος ως επιθετικός μέσος όχι μόνο είχε σημειώσει 12 γκολ σε 14 εμφανίσεις σε όλες τις διοργανώσεις, αλλά κατέκτησε και το πρωτάθλημα Αγγλίας, γεγονός που πολλοί ποδοσφαιριστές στην ηλικία του θα ονειρεύονταν να πετύχουν.

Επιπλέον, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ έγινε η πρώτη αγγλική ομάδα που αγωνίστηκε στο νεοσύστατο τότε Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Στα προημιτελικά η Γιουνάιτεντ αντιμετώπισε τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου και μετά τη νίκη στην Αγγλία με 2–1, δύο συνεχόμενα γκολ του Τσάρλτον (το δεύτερο με εντυπωσιακό μακρινό σουτ) οδήγησαν σε ισοπαλία τη ρεβάνς του Βελιγραδίου με 3–3 και σε πρόκριση των Βρετανών.

Η τραγωδία του Μονάχου

Η επιστροφή όμως από την πρόκριση εκτυλίχθησε σε αεροπορική τραγωδία, στο αεροδρόμιο του Μονάχου. Στις 6 Φεβρουαρίου 1958 ένα αεροπλάνο, που μετέφερε πίσω στην πατρίδα την αποστολή της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, συνετρίβη κατά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο Ριμ του Μονάχου, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 23 από τους 43 επιβαίνοντες.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Φεβρουαρίου, το ελικοφόρο Airspeed Ambassador προσγειώθηκε στο Μόναχο για ανεφοδιασμό. Το μοιραίο συνέβη στις 15:04 τοπική ώρα, κατά την τρίτη προσπάθεια απογείωσης, λόγω χιονοθύελλας. Το αεροπλάνο απέτυχε να κερδίσει ύψος και κατέπεσε σε ένα χωράφι δίπλα στο αεροδρόμιο. Τα συνεργεία διάσωσης ανέσυραν νεκρούς 7 ποδοσφαιριστές (Τζεφ Μπεντ, Ρότζερ Μπερν, Έντι Κόλμαν, Μαρκ Τζόουνς, Ντέιβιντ Πεγκ, Τόμι Τέιλορ και Λίαμ Γουίλαν), 7 δημοσιογράφους, 4 στελέχη της ομάδας, 2 μέλη του πληρώματος και δύο φιλάθλους. Ο σπουδαίος ποδοσφαιριστής Ντάνκαν Έντουαρντς πέθανε λίγες μέρες αργότερα από τα βαριά του τραύματα σε νοσοκομείο του Μονάχου.

Ο Μπόμπι Τσάρλτον με τον συμπαίκτη του Ντένις Βάιολετ, σώθηκαν από καθαρή τύχη. Κάθισαν στο μπροστινό μέρος του αεροπλάνου, αλλάζοντας θέσεις με τους Τόμι Τέιλορ και Ντέιβ Πεγκ, οι οποίοι μετακινήθηκαν στο πίσω μέρος του αεροπλάνου, επειδή
πίστεψαν ότι εκεί θα ήταν περισσότερο ασφαλείς. Υπέστη ήπιες κακώσεις στο κεφάλι και νοσηλεύτηκε για μία εβδομάδα. Η χρονιά μετά το δυστύχημα έριξε μεγάλες ευθύνες στην πλάτη του και τα κατάφερε περίφημα σημειώνοντας 29 γκολ. Το 1962 κατέκτησε με την αναγεννημένη Γιουνάιτεντ το Κύπελλο Αγγλίας με νίκη επί της Λέστερ Σίτι και με 3–1.

Έπαιξε σχεδόν σε όλη του την καριέρα, στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και διακρίθηκε για το επιθετικό του ένστικτο, την εξαιρετική ικανότητά του στις μεταβιβάσεις μοιράζοντας και δημιουργώντας το παιχνίδι με ιδανικό τρόπο και το μακρινό σουτ του με το ισχυρό αριστερό πόδι, αν και διέθετε ικανότητα χρήσης και των δύο. Ήταν επίσης γνωστός για τη φυσική του κατάσταση και την αντοχή του, που του έδινε τη δυνατότητα να πρωταγωνιστεί μέσα στο γήπεδο παίρνοντας πρωτοβουλίες σε κρίσιμες στιγμές. Ο μεγαλύτερος αδερφός του Τζακ, που ήταν επίσης στην εθνική ομάδα που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο, ήταν πρώην αμυντικός της Λιντς Γιουνάιτεντ και προπονητής. Ο Μπόμπι Τσάρλτον δημιούργησε στην ομάδα ένα ισχυρότατο επιθετικό τρίο μαζί με τους Τζορτζ Μπεστ και το Ντένις Λόου. Αφότου βοήθησε τη Γιουνάιτεντ να κατακτήσει την πρώτη θέση στο Πρωτάθλημα Αγγλίας το 1965, κατέκτησε και το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1966 με την εθνική ομάδα. Την ίδια χρονιά κατέκτησε ο ίδιος την ατομική διάκριση της Χρυσής Μπάλας ως καλύτερος Ευρωπαίος ποδοσφαιριστής.

Το 1966–67 κέρδισε το τρίτο πρωτάθλημα και το Charity Shield που ήταν ο όγδοος τίτλος συνολικά με το σύλλογο. Το 1968 ήταν ο αρχηγός της Γιουνάιτεντ, όταν κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης, σημειώνοντας δύο γκολ στον τελικό με αντίπαλο τη Μπενφίκα, που κρίθηκε στην παράταση με 4–1. Στον αγώνα που διεξήχθη στο Γουέμπλεϊ μπροστά σε 100.000 θεατές ο σύλλογος του Μάντσεστερ έγινε η πρώτη αγγλική ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη Μάντσεστερ σημείωσε συνολικά 249 τέρματα σε επίσημους αγώνες, επίδοση ρεκόρ που παραμένει.

Μετά το τέλος της καριέρας του στη Γιουνάιτεντ, αγωνίστηκε στην Πρέστον και έκλεισε τη σταδιοδρομία του σε ηλικία 43 ετών με περιστασιακές εμφανίσεις σε ομάδες της Αυστραλίας.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο με την Αγγλία

Η εμφάνιση του Τσάρλτον ως το κορυφαίο νέο ταλέντο ποδοσφαίρου της χώρας ολοκληρώθηκε όταν κλήθηκε να συμμετάσχει στην ομάδα της Αγγλίας για ένα παιχνίδι του Πρωταθλήματος Βρετανικών Νήσων απέναντι στη Σκωτία στις 19 Απριλίου 1958, λίγο περισσότερο από δύο μήνες μετά την επιβίωσή του από την αεροπορική τραγωδία του Μονάχου. Σημείωσε το πρώτο του γκολ στην πρεμιέρα του που συνοδεύτηκε με νίκη με 4–0. Ήταν στην αποστολή της Αγγλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 αλλά δεν αγωνίστηκε. Συμμετείχε στους προκριματικούς για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962 στη Χιλή απέναντι του Λουξεμβούργου και της Πορτογαλίας σημειώνοντας στο δεύτερο παιχνίδι και τα δύο γκολ της Αγγλίας και οδήγησε έτσι την ομάδα στην τελική φάση. Στη διοργάνωση το γκολ του στη νίκη της ομάδας με 3–1 επί της Αργεντινής ήταν το 25ο του για την Αγγλία σε μόλις 38 συμμετοχές και ήταν ακόμη μόλις 24 ετών, αλλά η ατομική του επιτυχία δεν ήταν αρκετή, και η ομάδα αποκλείστηκε στον τέταρτο αγώνα από τη Βραζιλία, η οποία κέρδισε τη διοργάνωση.

Με χατ τρικ στο 8–1 της Ελβετίας τον Ιούνιο του 1963 έφτασαν τα γκολ του Τσάρλτον με την εθνική Αγγλίας στα 30, όσα και οι Τομ Φίνεϊ και Νατ Λοφχάους και το 31ο γκολ του επί της Ουαλίας τον Οκτώβριο του ίδιου έτους του έδωσε το ρεκόρ.[27] Ο ρόλος του Τσάρλτον εξελίχθηκε σε αυτό που σήμερα θα χαρακτηριζόταν ως επιθετικός μέσος, με τον προπονητή Αλφ Ράμσεϊ να σχεδιάζει την οικοδόμηση της ομάδας γύρω του για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966 που θα διοργανώνονταν στην Αγγλία.

Η Αγγλία έκανε το εναρκτήριο παιχνίδι της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου με ισοπαλία 0–0 με αντίπαλο την Ουρουγουάη. Ο Τσάρλτον σημείωσε το πρώτο γκολ στη νίκη με 2–0 απέναντι στο Μεξικό, ίσως το καλύτερο της καριέρας του. Ακολούθησε το ίδιο αποτέλεσμα απέναντι στη Γαλλία, επιτρέποντας στην Αγγλία να προκριθεί στον προημιτελικό. Εκεί νίκησε την Αργεντινή με 1–0, σε ένα αγώνα με έντονα παράπονα των Αργεντινών για τη διαιτησία που έφθασε στο επίπεδο των θεωριών συνωμοσίας από πλευράς των Νοτιοαμερικάνων μετά και τον απρόσμενο αποκλεισμό της Βραζιλίας στη φάση των ομίλων. Αντιμετώπισε την Πορτογαλία στους ημιτελικούς σε ένα παιχνίδι που αποδείχθηκε ένα από τα πιο σημαντικά του Τσάρλτον για την Αγγλία. Άνοιξε το σκορ με ένα όμορφο τελείωμα, ενώ σημείωσε μετά και δεύτερο γκολ. Η μείωση του σκορ από τους Ίβηρες ήταν χωρίς αντίκρυσμα. Ο τελικός με τη Δυτική Γερμανία ήταν συναρπαστικός αλλά αποδείχθηκε μία από τις πιο ήσυχες μέρες του Τσάρλτον με την Αγγλία καθώς αλληλοεξουδετερώθηκαν με τον Φραντς Μπεκενμπάουερ με νικητές τους γηπεδούχους με 4–2 μετά από παράταση. Ο Μπεκενμπάουερ αργότερα δήλωσε ότι «η Αγγλία μας νίκησε το 1966 επειδή ο Μπόμπι Τσάρλτον ήταν λίγο καλύτερος από εμένα». Ψηφίστηκε ως ο καλύτερος παίκτης της διοργάνωσης και στην καλύτερη ομάδα.

Το 1968 σημείωσε το 45ο γκολ με την εθνική Αγγλίας σε φιλική συνάντηση με τη Σουηδία, καταρρίπτοντας το ρεκόρ των 44 που είχε σημειωθεί την προηγούμενη χρονιά από τον Τζίμι Γκριβς. Ήταν τότε που η ομάδα της Αγγλίας κατάφερε να φτάσει στους ημιτελικούς του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1968, όπου έχασε από τη Γιουγκοσλαβία στη Φλωρεντία. Η Αγγλία νίκησε τη Σοβιετική Ένωση με 2–0 στον αγώνα της τρίτης θέσης.

Η αναπόφευκτη επιλογή του Τσάρλτον από τον Ράμσεϊ, για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1970 τον έκανε τον πρώτο - και μέχρι σήμερα, μόνο - παίκτη της Αγγλίας που θα συμμετάσχει σε τέσσερις τελικές φάσεις Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η Αγγλία ξεκίνησε τη διοργάνωση με δύο νίκες στα στάδια των ομίλων, συν μία αξέχαστη ήττα από τη Βραζιλία. Ο Τσάρλτον έπαιξε και στα τρία, αλλά αντικατέστησε τον Άλαν Μπολ στον τελευταίο αγώνα του γκρουπ των ομίλων με την Τσεχοσλοβακία. Ο Ράμσεϊ, πεπεισμένος για τη νίκη και την πρόκριση στον προημιτελικό, ήθελε να ξεκουράσει τον Τσάρλτον. Η Αγγλία έφτασε στους "8" όπου αντιμετώπισε και πάλι τη Δυτική Γερμανία. Ο Τσάρλτον έλεγξε τη μεσαία γραμμή και αντιμετώπισε με επιτυχία τις επιθέσεις του Φραντς Μπεκενμπάουερ που αυτή τη φορά έρχονταν από πίσω. Η Αγγλία πήρε το προβάδισμα με 2–0 και μετά από τη μείωση του σκορ από τους Γερμανούς, ο Τσάρλτον αντικαθίσταται με τον Ράμσεϊ να επικρίνετα έντονα για την επιλογή του. Ο Ούβε Ζέελερ ισοφάρισε και στην παράταση μετά το γκολ του Γκερντ Μίλερ οι Γερμανοί επιβλήθηκαν στον αγώνα με 3–2. Η Αγγλία αποκλείεται και, μετά από ένα ρεκόρ 106 συμμετοχών και 49 γκολ, ο Τσάρλτον αποφάσισε να τερματίσει τη διεθνή του καριέρα σε ηλικία 32 ετών.

Έχει σκοράρει περισσότερα τέρματα στην εθνική Αγγλίας και στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ από οποιονδήποτε άλλο ποδοσφαιριστή. Κατείχε το ρεκόρ με τις περισσότερες επίσημες εμφανίσεις για τη Γιουνάιτεντ (758), αλλά ξεπεράστηκε από τον Ράιαν Γκιγκς τον Μάιο του 2008, ενώ κάτι παρόμοιο συνέβη και με το ρεκόρ του, με τις περισσότερες συμμετοχές σε αγώνες πρωταθλήματος, καθώς και στις δύο περιπτώσεις υπολείπεται πλέον του Γκιγκς. Τον Ιανουάριο του 2011, ο Τσάρλτον ψηφίστηκε ως ο τέταρτος καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, μέσω τις ιστοσελίδας και του περιοδικού της ομάδας. Καλύτεροι από εκείνον αναδείχθηκαν οι Ράιαν Γκιγκς (1ος), Ερίκ Καντονά (2ος) και Τζορτζ Μπεστ (3ος).

Την περίοδο που αποχώρησε από τη διεθνή δράση από την ομάδα της εθνικής το 1970, ήταν ο ποδοσφαιριστής με τις περισσότερες συμμετοχές (106), αλλά έχει καταρριφθεί τις νεότερες εποχές με πρώτο τον Μπόμπι Μουρ ελάχιστα αργότερα με 108. Ήταν επίσης πρώτος σκόρερ όλων των εποχών του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος της χώρας για σχεδόν μισό αιώνα. Το ρεκόρ του καταρρίφθηκε το 2015 από τον Γουέιν Ρούνεϊ.

* Για μια μικρή χρονική περίοδο κατά τη δεκαετία του 1960, ο Μπόμπι Τσάρλτον ήταν ο σεναριογράφος της εικονογραφημένης σειράς Roy of the Rovers.

Η ζωή μετά το τέλος της ποδοσφαιρικής καριέρας του

Έφυγε από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το 1973, για να γίνει προπονητής και ποδοσφαιριστής της Πρέστον, για δύο σεζόν. Μετά από αρκετές αποτυχίες, δεν συνέχισε την προπονητική, παραδεχόμενος πως δεν του ταιριάζει και οι απόψεις του, δεν μπορούν να υλοποιηθούν. Ακολούθησε ένα πέρασμά του, ως συμβουλευτικός διευθυντής, από τη Γουίγκαν, την οποία ανέλαβε ως προσωρινός προπονητής το 1983. Το 1984, έγινε μέλος του συμβουλίου της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και παρέμεινε ως τον Ιούνιο του 2011.

Το 1994 ανακηρύχθηκε ιππότης (ο τίτλος του Σερ της Βρετανίας), ενώ το 2002 εισήχθη στο Αγγλικό Hall of Fame. Ήταν επίσης μέλος της επιτροπής αθλητικών βραβείων. Ήταν επίτιμος πρόεδρος του Εθνικό Μουσείο Ποδοσφαίρου και συμμετείχε σε μια σειρά από φιλανθρωπικές δραστηριότητες, όπως η συγκέντρωση κεφαλαίων για νοσοκομεία καρκινοπαθών και σε φιλανθρωπική οργάνωση για την εκκαθάριση ναρκών. Το 2008 του απονεμήθηκε το Βραβείο Αθλητικής Προσωπικότητας της Χρονιάς από το BBC ( Sports Personality of the Year Lifetime Achievement Award). Είχε υποστηρίξει ενεργά προσπάθειες της Βρετανίας για ανάληψη μεγάλων διοργανώσεων μεταξύ των οποίων και των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου (2012). Το 2011 ήταν ένα από τα 15 πρώτα μέλη που εισήχθησαν στην Αίθουσα Φήμης του Ποδοσφαίρου (Salón de la Fama del Fútbol) στην Πατσούκα, της πολιτείας Ιδάλγο του Μεξικού. Είχε τιμηθεί με το Τάγμα Αξίας τόσο της FIFA (ένας από τους τέσσερις πρώτους μαζί με τους Πελέ Φραντς Μπεκενμπάουερ και Ντίνο Τζοφ), όσο και της UEFA. Μία κερκίδα στο Όλντ Τράφορντ φέρει το όνομά του.