Λ. Μαχαιρίτσας: «Αυτός δεν είναι Παναθηναϊκός…»
Toυ Ν. Συρίγου
Κάθε τραγούδι του είναι και μία. Ποσώ μάλλον δε, όταν ο καινούργιος του δίσκος (να με συμπαθάτε αλλά αυτό, το να το λέμε πια «cd», δεν μου κάθεται καλά) το «Μια τρύπα στον καιρό… κύριε Μάνο», έχει μέσα τραγούδια-φωτιά, κάποια εκ των οποίων σε στίχους του μεγαλύτερου, σύγχρονου Έλληνα ποιητή, του μεγάλου, Μάνου Ελευθερίου. Μαζί φυσικά και οι εμφανίσεις στο «Άνοδος Live Stage» σε μια παράσταση με τίτλο «Με το κεφάλι ψηλά!». Εκεί που παρέα του είναι οι «Άγαμοι Θύται» και ο Πάνος Μουζουράκης… Αυτά ως… αφορμές! Υπάρχει όμως και αιτία. Ο Παναθηναϊκός. Κι ο Λαυρέντης είναι Παναθηναϊκός από τα γεννοφάσκια του. Φανατικός. Εξ ου και η αγανάκτηση του για τα κακώς κείμενα… Να σημειώσουμε ότι η συνέντευξη έγινε λίγο μετά το «πατατράκ» κόντρα στην Ξάνθη… Άρα και με αίμα που βράζει…
Λαυρέντη, τι λες για τον φετινό Παναθηναϊκό;
«Μετά το ματς με την Ξάνθη απογοητεύτηκα. Αισθάνθηκα ότι δεν αξίζει τον κόπο να ασχολούμαι καθόλου».
Έχεις πάει στο γήπεδο τώρα τελευταία;
«Όχι. Από πέρσι δεν ξαναπήγα».
Γιατί;
«Είναι μια διαρκής απογοήτευση. Μιλάμε για το ποδόσφαιρο τώρα, μπάσκετ πηγαίνω τακτικά. Πέρσι ξεκίνησε μια ομάδα, πώς ήταν η ΑΕΚ πριν τρία χρόνια που στο τέλος υποβιβάστηκε, με τα παιδάκια αυτά, με το Μαρινάκη, τον Τριανταφυλλόπουλο, το Ρισβάνη. Έφεραν δυο-τρεις ξένους παίκτες με τα λεφτά που είχανε, δεν είχες ιδιαίτερες απαιτήσεις. Αυτή η ομάδα πήγε περισσότερο καλά απ’ όσο περίμενα και λες κάτι γίνεται, βγάζει υγεία, ευχαριστιόμαστε, δε μας νοιάζει, δεν κυνηγάμε τίποτα, πήραμε και το Κύπελλο. Και ξαφνικά φεύγει το πλάνο αυτό από τους πιτσιρικάδες, τον έναν τον διώχνουν από εδώ, ο άλλος πάει στη Νίκη Βόλου, στον Πανιώνιο, εξαφανίζονται οι παίκτες αυτοί, αυτή η γενιά που έλεγες ότι κάτι μπορεί να κάνει με καινούργιους ξένους και φέρνουν τώρα παίκτες καλούς, μετριοκαλούς, μεγάλης ηλικίας».
Χάσανε το δρόμο πιστεύεις;
«Ναι, ναι, χάθηκε η μπάλα. Έρχεται μια ομάδα μεσαία, δε λέω μικρομεσαία, που πριν από τρεις μήνες έπαιζε για να μείνει στην κατηγορία με τον Ολυμπιακό Βόλου, η Ξάνθη, και με το που αρχίζει το ματς φαντάζει λες και είναι Μπαρτσελόνα. Όχι όταν έπαιζε με 10 ο Παναθηναϊκός. Τότε ήταν ζήτημα χρόνου να φάει το γκολ. Έχεις και μονίμως τους διαιτητές οι οποίοι σε παίζουν σαν να είσαι ο Φωστήρας».
«Αν μπορούσα θα έφερνα πίσω τον Μαρκαριάν»
Ο Αναστασίου σε έχει πείσει;
«Έχουν περάσει δυο χρόνια και συμπέρασμα δεν έχω βγάλει. Μήπως ο Αναστασίου είναι καλύτερος προπονητής σε ακαδημίες; Δεν ξέρω. Έχει κάνει φοβερά λάθη και έχουμε χάσει παιχνίδια από τον Αναστασίου φοβερά. Αυτό με τον Πανιώνιο ήταν μια τραγωδία. Δηλαδή αυτό που λένε είχε διορατικότητα και είδε τις αλλαγές, ποιες αλλαγές είδε; Γιατί δεν τις κάνεις από την αρχή; Γιατί δεν κατεβάζεις όλη την ομάδα από την αρχή; Έχεις διορατικότητα στο 90'; Καλά με την Ξάνθη ήταν αστείο που μπήκε ο Τριανταφυλλόπουλος στο 90' όταν είχαμε φάει το γκολ. Αυτό ήταν δηλαδή κουφό».
Αν μπορούσες να φέρεις έναν προπονητή στον Παναθηναϊκό, ποιός θα ήταν;
«Τον Μαρκαριάν. Για μένα ο καλύτερος προπονητής που πέρασε από τον Παναθηναϊκό τα τελευταία χρόνια και θα είμαι πολύ ευτυχισμένος αν τον πάρει η Εθνική. Αυτός ήταν προπονητής φίλε. Και δεν ήταν στον Παναθηναϊκό μόνο. Να ξεκινήσουμε από τον Ιωνικό και να καταλήξουμε στο Περού και στη Βενεζουέλα. Έπαιρνε ομάδες από εκεί και τις πήγαινε στο Μουντιάλ. Αυτός ήταν προπονητής και με κόντρα και την εποχή της παντοδυναμίας του Κόκκαλη τον κράζανε όλοι και ήταν προπονηταράς. Ήρθε με τον Παναθηναϊκό 15 βαθμούς πίσω και ξέρουμε πως έχασε το πρωτάθλημα, ξέρουμε τι έκανε και στην Ευρώπη. Αυτός ήταν προπονητής φίλε και ο συγχωρεμένος ο Κυράστας. Επίσης δεν ήταν κακός ο Πεσέιρο. Γιατί αυτός που πήρε ο Ολυμπιακός τώρα είναι καλύτερος από τον Πεσέιρο; Είναι το ίδιο πράγμα πιθανόν και χειρότερος».
Η ομάδα πάντως το καλοκαίρι «φώναζε» για μεταγραφές.
«Δεν έχουν λεφτά πώς θα τους πάρουν; Δεν υπάρχουν λεφτά. Ας το πάρουμε απόφαση. Γιατί δεν αφήνουν την ομάδα να πάει στην Γ' Εθνική σαν την ΑΕΚ και μετά να την πάρει κάποιος. Πάντως δεν είναι Παναθηναϊκός αυτός».
Σαν Παναθηναϊκό δεν θα σε πείραζε να πέσει στη Γ΄Εθνική;
«Ναι αλλά δεν είναι Παναθηναϊκός αυτός. Μια χαρά είναι οι ΑΕΚτζήδες... Είδες τι άνετοι που είναι έχουν πάρει και τους διαιτητές μαζί. Έρχονται όλοι μαζί παρέα… Του χρόνου θα γίνεται με Ολυμπιακό με ΑΕΚ σαν του νονούς της νύχτας! Θα σφάζονται οι ομάδες μεταξύ τους… Ένα φούρνο κάψανε τις προάλλες; Του χρόνου θα δεις πολλά»
Κλείνουμε 20 χρόνια παράγκας. Πόσο εύκολο είναι να αντέξει ένας Παναθηναϊκός να είναι Παναθηναϊκός;
«Πέρσι έτσι όπως έγινε το πράγμα το πήρες από την αρχή ευθύς εξ αρχής και το διασκέδαζες. Δεν είχες κανένα πρόβλημα. Αλλά όταν αρχίζουν να σου δημιουργούν ψευδαισθήσεις και ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι δε γίνεται τίποτα. Η παράγκα είχε σχέση τότε με το Πρωτάθλημα με τον Βάλνερ, που πήραν το πρωτάθλημα από την ΑΕΚ, που ουσιαστικά δεν το πήραν από την ΑΕΚ από εμάς το είχαν πάρει, ήταν η χρονιά που το είχαμε εμείς, μην κοιτάς που λένε οι ΑΕΚτζήδες ότι το πήρανε. Εκεί έπαιζε ρόλο η παράγκα. Και τότε στη Ριζούπολη... Όταν παίρνεις κάθε χρόνο 30 εκατομμύρια έτσι γίνεται».
Στο μπάσκετ, άλλη ιστορία, ανανέωση, αλλαγή παικτών και προπονητών, δύο νταμπλ ο Παναθηναϊκός.
«Ναι στο μπάσκετ είναι πολύ δυνατή η μαγιά που υπάρχει. Το μεγάλο πρόβλημα όμως είναι ότι μεγαλώνει ο Διαμαντίδης…».
Είναι ο καλύτερος αθλητής που έχεις δει σε όλα τα αθλήματα του Παναθηναϊκού ο Διαμαντίδης, η πιο λαμπρή προσωπικότητα;
«Μεγάλη κουβέντα αυτό που λες. Είναι πώς να το πω ο πιο σταθερός! Ο πιο αξιόπιστος! Δεν υπάρχει πιο αξιόπιστη περίπτωση από τον Διαμαντίδη».
Θα μας πεις το μεγαλύτερό Παναθηναϊκό σου όνειρο για το μέλλον;
«Να υπάρξει αρχικά κάτι να αλλάξει η κατάσταση… Ρε παιδί μου, μού έχει χαθεί η διάθεση ας πούμε να πάω στο γήπεδο και είναι δίπλα. Τυχαίνει και αυτό το μπάσκετ που πέφτει Παρασκευές και πάω και δουλεύω. Είναι άσχημο αυτό, μου έχει χαθεί η διάθεση γενικά και για το ποδόσφαιρο. Δε μπορείς να βλέπεις ποδόσφαιρο και να βλέπεις μια ομάδα να κερδίζει συνέχεια, γίνεται εκνευριστικό. Αξίζει δεν αξίζει. Εγώ δε μπορώ να πω τώρα ότι δεν είναι καλύτερος ο Ολυμπιακός εκ των πραγμάτων τώρα, αντικειμενικά αφού έχει τα φράγκα, έχει τους παίκτες.... Ο άλλος που ήρθε και είχε λεφτά έκανε τον ΠΑΟΚ ανταγωνιστικό… Ο άλλος πάλι έπρεπε να πέσει η ΑΕΚ στην Γ’ Εθνική για να την πάρει χωρίς φράγκο. Ε, βάλτε λεφτά, κάντε ομάδες και χτυπήστε τον Ολυμπιακό, να βλέπουμε λίγο μπάλα ρε παιδί μου. Πουθενά δε συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχει κράτος της Ευρώπης που να γίνεται ότι εδώ. Στη Γερμανία, βγήκε και η Ντόρτμουντ δυο φορές πρωταθλήτρια. Στην Ισπανία είναι δυο ομάδες, δυόμιση, τρεις, στην Αγγλία περισσότερες. Παντού είναι 2-3 ομάδες, όχι μία όμως».
Είναι το ποδόσφαιρο ένας τομέας που είμαστε οι πιο υπανάπτυκτοι σαν χώρα;
«Ε, ναι. Δυστυχώς… Είχαμε την Εθνική η οποία ήταν αυτό που λέγαμε περί αξιοπιστίας και βλέπαμε πέντε πράγματα, τις δυνατότητες στο έπακρο, αυτό που μπορούσαν έκαναν. Είχαν διάθεση. Ήρθε ένας τρελός και τα κάνανε μέσα σε δυο μήνες, τα διέλυσαν όλα. Μέσα σε δυο μήνες. Αυτό κι αν ήταν παράδοξο».
Ο οποίος… τρελός, λένε ότι ήρθε με τις ευλογίες του Ολυμπιακού.
«Δεν ξέρω με τι ήρθε ρε παιδί μου αλλά ξαφνικά είναι δυνατόν να χάνεις από τα νησιά Φερόε; Δε γίνεται αυτό το πράγμα. Πουθενά. Το ποδόσφαιρο είναι απογοήτευση μεγάλη. Και ξέρεις εγώ ποτέ δεν έλεγα τι ομάδα είσαι “Liverpool”, δεν έλεγα τέτοιες μπούρδες. Παναθηναϊκός ήμουν και Νίκη Βόλου από το χωριό μου. Εγώ είμαι Παναθηναϊκός ο άλλος είναι Ολυμπιακός, κάναμε πλάκα στο καφενείο, να πηγαίνουμε και μαζί στο γήπεδο όπως πήγαινα πιτσιρικάς που τώρα δε μπορείς να πας γιατί κινδυνεύεις, αλλά τέλος πάντων γελάς. Αυτό έχει το ποδόσφαιρο. Μας το έκοψαν κι αυτό. Το μπάσκετ δεν έχει κανένα νόημα, μόνο το Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός μπορείς να δεις. Εγώ χαίρομαι που ανέβηκε και λίγο ο ΠΑΟΚ φέτος, ας μας κέρδιζε. Ουσιαστικά το πρωτάθλημα είναι η Ευρώπη. Το πρωτάθλημα το ελληνικό είναι για προπόνηση».
Επειδή είσαι ενεργός φίλαθλος του Παναθηναϊκού κι ας μην πηγαίνεις στο γήπεδο αν είχες απέναντί σου τον Αλαφούζο τι θα του έλεγες;
«Ότι ρε φίλε έβαλες πλάτη, ήμουν κι εγώ μέσα στην αρχή, αλλά αν δε μπορείς, ασ’ το. Τι να κάνεις; Να πουλήσεις τα υπάρχοντά σου για τον Παναθηναϊκό στην τελική ανάλυση; Ε, άστο! Δε μπορεί να λειτουργεί έτσι. Δηλαδή, λυπάμαι που το λέω αλλά αυτός ο Παναθηναϊκός δεν είναι Παναθηναϊκός. Ας του βάλουν τα μωβ να τα φοράει και να παίζει. Η Ξάνθη είναι καλύτερη ομάδα, έδειξε ότι είναι καλύτερη ομάδα. Δηλαδή ήρθε αυτός ο άνθρωπος ο Κλέιτον, τον οποίο τον έδιωξαν, έφυγε δεν είχε λεφτά και ξαναγυρίζει, παρ’ τον. Ήσουν τσακωμένος μαζί του; Όχι! Έχεις κάτι καλύτερο από αυτόν; Γιατί δεν τον παίρνεις και τον παίρνει η Ξάνθη; Στη Λεωφόρο φάνταζε ο Κλέιτον λες και ήταν δεν ξέρω ο… Μαραντόνα! Δεν μπορούσε να τον σταματήσει άνθρωπος. Δεν έφυγε σαν αποτυχημένος ο Κλέιτον από τον Παναθηναϊκό. Δε μπορώ να το καταλάβω δηλαδή τι γίνεται. Τόσο έλλειψη χρημάτων; Ε κλείστε το, το μαγαζί, αν υπάρχει τέτοια έλλειψη χρημάτων. Μη μας ταλαιπωρείτε και εμάς. Είμαστε μεγάλοι άνθρωποι, καρδιοπαθείς… Κι ο Γιαννακόπουλος, είπε, θα μπω το καλοκαίρι, αλλά δυστυχώς δεν μπήκε… Την πήρε κι ο άλλος, που γκρέμισε την Κύπρο ολόκληρη, ο Βγενόπουλος, τον Παναθηναϊκό θα κρατήσει; Δε γίνεται, αφήστε το απλά να ησυχάσουμε. Είναι τραγωδία. Πάει ο κοσμάκης, τον βλέπω μέσα στο κρύο, μέσα στη βροχή. Μαζεύονται 6 - 7 χιλιάδες σταθεροί κάθε βδομάδα και είναι για λύπηση με αυτά που τραβάνε».
«Δεν με νοιάζει τι αντέχει ο κόσμος…»
Πάμε στα μουσικά… «Μια τρύπα στον καιρό… κύριε Μάνο»… Σκληρός δίσκος και τα ακούσματά του και οι στίχοι του. Αντέχει ο κόσμος;
«Δε με νοιάζει τι αντέχει ο κόσμος και τι δεν αντέχει. Το θέμα είναι ότι αντέχω εγώ γιατί το έχω γράψει και σαν τραγούδι πρώτο-πρώτο στο δίσκο λέει αντέχω. Δεν ξέρω πως αλλά αντέχω. Όλοι οφείλουμε να αντέχουμε, τι να κάνουμε τώρα; Άλλοι δεν αντέχουν την αβάσταχτη ελαφρότητα της χαζομάρας που επικρατεί. Υπάρχει κόσμος που θέλει κι αυτά. Η μέχρι στιγμής πορεία μου δεν έχει δείξει το αντίθετο».
“Κρατώ από σένα το παρόν σαν ευλογία των θεών και ίσως του γέλιου σου”. Πως νιώθεις που αυτό θα μπει στα δισκάδικα δίπλα στο σκούπισε τα πόδια σου και πέρασε;
«Εντάξει μωρέ, δεν θα τα βάλουν δίπλα-δίπλα (γέλια)».
Ε, θα τα βάλουν πάντως στον ίδιο χώρο…
«Δεν θα τα βάλουν. Καταρχήν τώρα δεν υπάρχουν και δισκάδικα πρώτον, δεύτερον εγώ δεν αντιμετωπίζω αυτό το πρόβλημα, διότι προς κόντρα όλων αυτών που έλεγαν τα αντίθετα και τελικά συμφωνήσαν μαζί μου δίνουν τα CD μου και τα πουλάν οι εφημερίδες και μέσα σε μια ημέρα πουλάμε 80.000 δίσκους και μετά το πρόβλημα δεν είναι να τα αγοράσει ο κόσμος, είναι πώς αυτοί που τα χουν αγοράσει να τα ακούσουν. Μην πετάξουν την εφημερίδα με το CD. Συνεπώς οι δίσκοι μου γίνονται πολλαπλά πλατινένιοι χωρίς να έχουν κανένα πρόβλημα (γέλια)! Δεν είναι αυτός σκοπός, πλάκα κάνω τώρα. Είναι ωραίο πράγμα να πηγαίνουν τα CD στα σπίτια. Δεν τα κάνεις για σένα και άλλος τρόπος δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή. Αλλιώς θα τα κατεβάσουν από το διαδίκτυο. Ε, ας το κατεβάσουν και από το διαδίκτυο. Υπάρχει και εκεί».
Νιώθεις συνάδελφος με αυτούς που τραγουδάνε τέτοια τραγούδια;
«Κοίταξε να δεις όλοι έχουν τη χρησιμότητά τους για να είμαστε σοβαροί και δε μπορώ να κρίνω τώρα εγώ αυτούς ας πούμε γιατί εγώ έχω φτάσει σε ένα σημείο που το ‘χω ξεπεράσει αυτό το πράγμα, κάποτε μπορεί να με ενοχλούσε, κάποτε έμπαινα στo τριπάκι αυτό με τις κατηγορίες, το έντεχνο, το άτεχνο, ποιο είναι έντεχνο, ποιο είναι εμπορικό, αυτά είναι λίγο μπλεγμένα τώρα... Δηλαδή θεωρούν εμπορικό αυτή την κατηγορία τραγουδιών και εγώ λέω ας πούμε ότι όσα έχει πουλήσει η Αλεξίου και ο Νταλάρας δεν τα έχουν πουλήσει όλοι μαζί αυτά οπότε ποιό είναι εμπορικό τελικά; Εγώ συνολικά έχω πουλήσει 1,5 εκατομμύριο δίσκους. Πόσοι έχουν πουλήσει από αυτούς 1,5 εκατ. δίσκους; Τι σημαίνει εμπορικό δηλαδή; Κάναμε συναυλίες με το Σαββόπουλο το καλοκαίρι και με το Μουζουράκη και ήταν χιλιάδες ο κόσμος. Άρα, θέλω να σου πω ότι δεν ισχύει αυτό το εμπορικό».
«Έχω ακούσει μπούρδες κι από μένα! Όλοι έχουμε δικαίωμα στη χαζομάρα…»
Ποια είναι η μεγαλύτερη μπούρδα που έχεις ακούσει στο ραδιόφωνο;
«Τις αποφεύγω τις μπούρδες. Έχω ακούσει διάφορα τώρα, τα ξέρεις, λίγο πολύ, τα ξέρουμε όλοι. Προσπαθώ όμως να βάζω ένα πέπλο μπροστά μου και να μην τα ακούω. Έχω ακούσει και μπούρδες από δικούς μου ανθρώπους. Από δικούς μας. Έχω ακούσει μπούρδες και από εμένα! Όλοι έχουμε δικαίωμα στη χαζομάρα. Στη χαζομάρα και στο λάθος έχουμε όλοι δικαίωμα. Απλά νομίζω η κατηγορία των ανθρώπων που ‘γραψαν τραγούδια σαν κι εμένα ας τους πούμε, αυτό το ηλεκτροέντεχνο δεν ξέρω ποια κατηγορία, όπως θέλετε πέστε το , η νέα σκηνή έχει ένα όριο χαμηλά που δεν μπορεί να πάει πιο χαμηλά, ό,τι και να κάνει δηλαδή ο Πορτοκάλογλου, όση χαζομάρα και να τον δέρνει, όση χαζομάρα να δέρνει και εμένα, όσο και να είμαστε στην πιο ντεφορμέ κατάσταση, οι Κατσιμίχες, έχει ένα όριο που μετά δεν πάει άλλο. Πάντα θα είναι κάτι που θα είναι λίγο αξιοπρεπές, τουλάχιστον, αυτή την εντύπωση έχω».
Ζούμε μέσα στην κρίση, είμαστε ακριβώς στη δίνη του κυκλώνα που λέμε. Έφταιξε λίγο που φτάσαμε ως εδώ το ότι ήμασταν λίγο χαζοχαρούμενοι;
«Ναι… Η χαζομάρα και η απαιδευσιά και η πω όλο αυτό το πράγμα δημιούργησε πόρτες ανοιχτές για να μπουκάρει η κρίση. Ξεκίνησε από κρίση αξιών και παιδείας, πολιτισμού κλπ και φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Τα βρίσκουν όλα ορθάνοιχτα, δεν υπάρχουν αντιδράσεις, δεν υπάρχουν αντιστάσεις».
Το ότι γεμίζαμε κάθε μέρα τα σκυλάδικα;
«Ακόμα γεμίζουμε τα σκυλάδικα... Δεν έχω θέμα με τη φανέλα στην πολιτική. Μου φτάνει το ποδόσφαιρο, ο αθλητισμός, δεν θέλω να έχω και στην πολιτική. Δηλαδή ποτέ δεν ήμουν το σφυροδρέπανο, το κόκκινο. Ήμουν αριστερών πεποιθήσεων αλλά δεν είχα ποτέ θέμα με τη φανέλα. Η πολιτική είναι για να κάνει τον κόσμο καλύτερο και για να δίνει εχέγγυα για να μπορεί ο κόσμος να ζήσει καλύτερα. Αυτό το πράγμα λοιπόν, αν μπορούν να το κάνουν αυτοί οι άνθρωποι που ήρθαν τώρα… Αυτοί που έχουν το χρήμα ας το σκέφτονται πριν πάνε να ξοδέψουν 200 χιλιάρικα σ’ένα βράδυ στα μπουζούκια. Έχει δίκιο ο Βαρουφάκης πού έλεγε για τα Cayenne... Ας το σκέφτεται λίγο τη στιγμή που ο άλλος δεν έχει να ξοδέψει λεφτά, ούτε να πάρει να πληρώσει το ρεύμα του. Όποιος μπορέσει να το κάνει αυτό και σου λέω χωρίς πολιτικές σημαίες. Δηλαδή μάζεψαν το χρήμα κάποιοι άνθρωποι, τι να το κάνουν, να το έχουν να ρίχνουν βουτιές σαν τον Σκρουτζ Μακ Ντακ;».
Το καινούργιο το φρούτο, το να αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ για να χτυπήσει ο Έλληνας το κεφάλι του στον τοίχο ή να κουνάνε οι μισοί στους άλλους μισούς το δάχτυλο...
«Ε καλά αυτό είναι ηλιθιότητα. Χαζομάρες. Μακάρι και η προηγούμενη κυβέρνηση να τα είχε καταφέρει. Έλεγαν ας πούμε θα έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ να φέρει την καταστροφή, ε ωραία αυτοί που ήταν εκεί γιατί δεν την είχαν σώσει την καταστροφή; Ας την είχαν σώσει να τους χειροκροτήσω κι εγώ και να είμαι κι εγώ να πάω να τους ξαναψηφίσω πάλι, 40 χρόνια».
Είπες πριν για τα εύκολα τραγουδάκια και τις μπούρδες. Εσύ μπήκες στον πειρασμό να γράψεις τέτοια;
«Έχω γράψει μωρέ μερικά ελαφρά τη καρδία τα οποία έγιναν και επιτυχίες μεγάλες. Κάναμε την πλάκα μας. Υπήρχαν στιγμές τέτοιες. Αλίμονο. Η σοβαροφάνεια των ηλιθίων έλεγε ο Βίκτωρ Ουγκώ ας πούμε. Άλλο σοβαρός και άλλο σοβαροφανής, να νομίζεις ότι κάνεις κάτι το μεγαλεπήβολο. Αλλά έχουν τις στιγμές και δεν είναι το καθεστώς αυτό. Το θέμα είναι να μη γίνεται καθεστώς. Δηλαδή το τραγούδι «σκίσε με να αλλάξω ράφτη και πιο χαμηλά και πιο χαμηλά» , ε μην κάθεσαι τώρα σε αυτό, μην το ακούς από το πρωί μέχρι το βράδυ. Θες να ψάξεις να το βρεις και τα παλιά χρόνια υπήρχε, αλλά το καθημερινό τραγούδι, δηλαδή ο Μητσιάς, ο Νταλάρας, αυτοί οι άνθρωποι τότε ήταν οι καθημερινοί μας τραγουδιστές. Άνοιγες το ραδιόφωνο και άκουγες τη Γαλάνη, το Δήμο Μούτση, τα καθημερινά μας τραγούδια ήταν αυτά… ».
Γιατί δεν ακούγονται αυτοί πια;
«Αυτά θεωρούνται cult πια και ακούγονται όλες αυτές οι μπούρδες. Έφταιξε η ελεύθερη ραδιοφωνία, το χρήμα, αυτό που έλεγε ο Μπονάτσος «φύγε εσύ έλα εσύ», όλα ένας αχταρμάς. Κόψανε τα φτερά από τους συνθέτες που έγραφαν ωραία τραγούδια, ο καθένας κάνει ό,τι του έρθει στο κεφάλι. Τώρα πια με το διαδίκτυο κιόλας, όλοι βγάζουν δίσκο, όποιος θέλει μπορεί να βγάλει δίσκο. Τους ανεβάζει στο διαδίκτυο μπαίνεις μέσα εκεί σερφάροντας και βλέπεις τραγούδια και διάφοροι. Μήπως πληρώνει και κανένας φόρο;».
Από τα τραγούδια αυτά που έχεις γράψει και έχεις τραγουδήσει, ποιο ήταν το πιο αδικημένο;
«Έχω κάνει τραγούδια που ήταν εξαιρετικά για μένα και δεν τα άκουσε κανείς. Από τα τραγούδια που έγιναν γνωστά δεν είναι αδικημένο κανένα και Δόξα τω Θεώ ήταν πολλά τα τραγούδια που έγιναν γνωστά. Ένα τραγούδι που πίστευα πάρα πολύ ότι θα μπορούσε να κάνει μεγάλη επιτυχία και είχα πάρει τη Στανίση και τραγούδαγε το ρεφραίν μαζί μου γιατί ήθελα να δείξω αυτό το κατεστραμμένο, τα «Φάρμακα» ένα τραγούδι του Μάνου Ελευθερίου, το οποίο δεν έκανε αυτό το πράγμα που περίμενα εγώ ότι θα κάνει. Αυτό μου κάνει εντύπωση. Αλλά δεν έχω πρόβλημα. Εντάξει είμαι πολύ τυχερός. Μείνανε 15-20 τραγούδια μες στο δρόμο και είναι παρακαταθήκη αυτή».
«Ο Μάνος είναι ο τελευταίος σε αυτή τη χώρας που εξακολουθεί κι ονειρεύεται»
Τί είναι για σένα ο Μάνος Ελευθερίου; Είπες στην παρουσίαση του δίσκου ότι είναι ο τελευταίος σοφός της Ελλάδας…
«Κάναμε το δίσκο αυτόν τώρα, ο οποίος χωρίζεται σε τέσσερα μέρη: στην αυτογνωσία, στην πραγματικότητα, στον έρωτα και στο όνειρο. Το όνειρο το έχει πάρει όλο ο Μάνος διότι είναι ο τελευταίος άνθρωπος που εξακολουθεί να ονειρεύεται σε αυτή τη χώρα. Είναι ένας σοφός άνθρωπος ο Μάνος Ελευθερίου. Ακόμα και οι πλάκες αυτές που κάνει, με διάφορα lifestyle κόλπα κλπ, ήταν μέσα στη σοφία του. Ο Μάνος είναι μια τρελή περίπτωση. Χαίρομαι πολύ που κάναμε αυτό το δίσκο μαζί και χαίρομαι πάρα πολύ που θα κάνουμε και κάποιες συναυλίες μαζί το καλοκαίρι να απαγγείλουμε και ένα από τα τραγούδια του μαζί. Πρέπει να εκμεταλλευτώ τη συγκυρία της στιγμής που αυτός ο άνθρωπος είναι αυτή τη στιγμή μαζί μου και κάνουμε αυτά τα πράγματα».
Τον αξιοποίησε η Ελλάδα τον Μάνο;
«Εντάξει δεν είναι από τους ριγμένους. Είναι ένας άνθρωπος που έχει κάνει 200 τραγούδια, δικά του τραγούδια. Σαν πολιτισμό η Ελλάδα δεν έχει αξιοποιήσει άλλα κι άλλα. Ο καθένας παίρνει τη θέση που του ανήκει στην ιστορία, μην τα ψάχνουμε όλα τα υπόλοιπα. Δεν είναι όλα στη στιγμή εκεί να τα απολαμβάνεις. Δε γίνεται εκ των πραγμάτων. Όχι μόνο στην Ελλάδα, παντού συμβαίνει αυτό».
Στο τραγούδι «10 γραμμάρια» μιλάς για το Βασίλη Καραλευθέρη...
«Ναι, είναι ένας τύπος ο οποίος αυτοκτόνησε μέσα στη φυλακή, έβαλε φωτιά και κάηκε για 10 γραμμάρια χασίς. Είναι γεγονός αυτή η ιστορία».
Είμαστε λίγο Μεσαίωνας στα θέματα δικαιοσύνης…
«Υπάρχουν και χειρότερα, οπότε τί συζητάμε; Είναι πολύ άγριος ο κόσμος και πολύ άγρια η κοινωνία και δε θέλει κανείς να αφήσει να του φύγουν τα κεκτημένα και αυτό ξεκινάει από την εξουσία και πάει παντού».
Γράφτηκε κάπου ότι αν ο Ρωμανός ήταν πρεζέμπορας θα κυκλοφορούσε ήδη ελεύθερος.
«Η αλήθεια είναι ότι ακούστηκαν πάρα πολλά για το παιδί αυτό. Ένα παιδάκι που είχε δικαίωμα σε κάποια πράγματα, αισθάνθηκε προδομένος, αισθάνθηκε σαν αγρίμι, ίσως είχε πάρει λάθος την πληροφορία όπως την παίρνουν λάθος όλα τα παιδιά σήμερα έτσι πολύ γρήγορα. Ίσως έκανε και κάποια λάθη, αλλά και ποιός δεν κάνει λάθη; Δεν θα κάνουν τα παιδιά λάθη; Τα παιδιά μέσα στον ενθουσιασμό τους κάνουν λάθη. Εδώ κάνουν λάθη οι άλλοι. Ξεκινάμε λοιπόν πρώτα να πιάνουμε την αρχή του προβλήματος και μετά να καταλήξουμε στο Ρωμανό. Βρήκαμε το Ρωμανό. Οι μισοί θέλουν το Ρωμανό σαν εξιλαστήριο θύμα και οι άλλοι μισοί αυτό που δε μπόρεσαν να κάνουν αυτοί το βρήκαν πάνω στο Ρωμανό. Και ήθελαν από ένα παιδάκι τώρα 20 χρονών να βγάλει όλο τον κόσμο ασπροπρόσωπο».
Φορτώνουμε πολλά τους νέους;
«Ε, βέβαια . Εγώ ξέρεις πολλές φορές το έχω σκεφτεί και με την κόρη μου το κουβεντιάζω πολλές φορές είναι 20 χρονών, στο Λονδίνο σπουδάζει. Δε μπορείς να έχεις απαίτηση δηλαδή τα παιδιά να είναι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση. Έχουν δική τους λογική, δική τους σκέψη, δικά τους πράγματα».
«Να πεθάνουμε εμείς για να ζουν οι Βησιγότθοι;»
Είπες για την κόρη σου τώρα τελευταία, ότι σπουδάζει στο Λονδίνο και ο φόβος σου είναι μη σου πει να μείνει εκεί… Και στο λέω ως υποψήφιος «παθών». Η μεγάλη μας, η Εύα, θέλει ήδη να φύγει για Ολλανδία…
«Ο φόβος μου δεν είναι μη μου πει η κόρη μου να μείνει εκεί. Ο φόβος μου είναι ότι αν μείνουν όλα αυτά τα παιδιά που πάνε και σπουδάζουν έξω εκεί, γιατί εδώ δεν υπάρχουν ευκαιρίες, στο τέλος ποιός θα μείνει εδώ; Αυτό είπα. Τι θα μείνουμε εδώ; Μία γερουσία; Πρέπει να δοθούν κίνητρα στον κόσμο να μείνει εδώ ρε παιδί μου. Δηλαδή θα χαθούν τα μυαλά θα χαθούν όλα. Θα χαθεί η ενεργητικότητα, η διάθεση των παιδιών. Τα παιδιά έχουν μια διάθεση και στο λάθος τους μέσα έχουν διάθεση. Αν σηκώνεται ο ένας φεύγει από εδώ, ο άλλος από εκεί, σε μια απογοήτευση, πάει, χάθηκε το παιχνίδι».
Το γεγονός ότι ο Τσίπρας στις πρώτες κουβέντες είπε να φέρουμε τα παιδιά πίσω εσένα σου έδωσε ελπίδα;
«Ασφαλώς. Το ότι δημιούργησε ελπίδες ο Τσίπρας, δημιούργησε. Δε μπορείς να στερήσεις το δικαίωμα της ελπίδας από έναν άλλον ο οποίος είναι σε κατάθλιψη. Ας το δούμε ρε παιδί μου αυτό το πράγμα. Εδώ είναι 3-4 μέρες κυβέρνηση και έχουν πέσει όλοι να τους φάνε».
Σε μια αδίστακτη Ευρώπη πιστεύεις ότι θα αντέξει μια κυβέρνηση αριστεράς;
«Αν κάνει κάποια πράγματα με λίγη πολιτική, ξέρεις αυτοί είναι και λίγο, δεν πολύ κόπτονται από εγωπάθεια, είναι ένα και ένα κάνουν δύο. Δε θέλει όλα μαζί, θέλει σιγά-σιγά με το μαλακό, λίγο έτσι μπας και καταφέρει μερικά πράγματα. Πιστεύω ότι μπορεί να καταφέρει. Πιστεύω ότι μπορούν να καταφέρουν γενικά οι λαοί μερικά πράγματα και πιστεύω ότι είναι αδικία να ζουν σε εξαθλίωση όλοι οι νότιοι λαοί για να έχουν την καλοπέρασή τους οι Βησιγότθοι. Αυτό το έχω χρόνια το πράγμα στο κεφάλι μου. Δηλαδή να πεθάνουμε όλοι εδώ εμείς οι μεσογειακοί όλοι οι και καλά τεμπέληδες, οι έτσι, οι αλλιώς για να ζουν οι Αγγλοσάξονες και οι Γερμανοβησιγότθιοι;».
Η αλήθεια είναι ότι το CD σου «Οι άγγελοι ζουν ακόμη στη Μεσόγειο» είναι πιο επίκαιρο από ποτέ με τις τελευταίες εξελίξεις...
«Ήταν τρελό αυτό τότε. Επειδή το CD κυκλοφόρησε σε πολλές χώρες και είχα δώσει πολλές συνεντεύξεις, σε αυτές, όταν φτάναμε στο δια ταύτα με έπαιρναν να μιλήσουμε για πολιτική κι όχι για το δίσκο, λέγαμε δυο κουβέντες για το δίσκο και μετά κάποια πράγματα για την πολιτική και όταν μετά έπαιρνα να διαβάσω τη συνέντευξή μου περιοριζόντουσαν στο δίσκο και για την πολιτική... τρεις και ο κούκος. Κατάλαβες τι γίνεται; Δηλαδή είναι αυτή η φοβερή ελευθερία του λόγου της Ευρώπης;».
Διάβασα ότι σε θυμώνει η απάθεια. Η ψήφος στο ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια ένδειξη αντίδρασης;
«Ήταν μια ένδειξη αντίδρασης. Αυτό το είπαμε ευθύς εξ αρχής. Δε με ενδιαφέρει και στην τελική ανάλυση αν καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ, χειρότερα να τα καταφέρει δε μπορεί, δε μπορούν να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, είναι σε μια οριακή κατάσταση. Μπορεί να είναι και αυτοί πάρε τον έναν και χτύπα τον άλλον. Θα το δείξει ο χρόνος . Αλλά αυτή τη στιγμή όφειλε ο κόσμος να αντιδράσει κάπως και να του φύγει λίγο η διάθεση για κατάθλιψη».
Πως πάτε στο μαγαζί σας;
«Ε, χαμός! Πραγματικά γίνεται χαμός και αξίζει τον κόπο γιατί είναι μια ιδιαίτερη παράσταση και βέβαια αυτό οφείλεται αφενός μεν στην σκηνοθεσία και στην επιμέλεια του Ιεροκλή ο οποίος είναι καταπληκτικός, είναι ένας θεατράνθρωπος και δουλεύει το μυαλό του πολύ, εγώ με το Μουζουράκη έχουμε πάρει το μουσικό μέρος και αυτός έχει πάρει όλη την παράσταση την έχει στήσει εξαιρετικά και βέβαια τα κείμενα είναι της Δήμητρας Παπαδοπούλου».
Οι «Άγαμοι Θύται» πάντως όλοι είχαν λόγο στο καλλιτεχνικό στερέωμα, ο καθένας ξεχωριστά. Ήταν όντως τελικά μια τρομερά ταλαντούχα παρέα;
«Ε ναι, κοίταξε ουσιαστικά οι “Άγαμοι Θύται” ήταν ο Ιεροκλής πρώτα απ’όλα. Ο τρόπος που δούλευαν ήταν, δεν ήταν ότι ήταν κάποια συγκεκριμένα άτομα. Έφευγε ο Αθερίδης ερχόταν κάποιος άλλος, έφευγε ο άλλος ερχόταν κάποιος άλλος. Ο Ιεροκλής με τη Ρούλα και το Σταρόβα ήταν αυτοί οι οποίοι έμειναν από τότε και ουσιαστικά ο Ιεροκλής αυτός τα κινεί όλα, είναι ένας genius άνθρωπος, πολύ έξυπνος. Εμένα μου άρεσε που μπήκα αυτή τη φορά να κάνω δουλειά με πολλή πειθαρχία, ξεκίνησα πέρσι αυτό γιατί όσο παίζαμε με τον ακατανόμαστο το Ζουγανέλη ήταν μπάτε σκύλοι αλέστε, γινόταν εκεί ένα... Ωραίο ήταν δε λέω, περάσαμε καλά. Πέρυσι μπήκα σε μια πειθαρχία ενός ανθρώπου που του είπα έρχομαι μαζί σου και κάνε ό,τι νομίζεις εσύ, ό,τι μου πεις είμαι μέσα. Με το Σαββόπουλο που ήταν εξαιρετική παράσταση και φέτος ακόμα πιο πολύ γιατί είναι τελείως θεατρικό αυτό».
Για τη Χρυσή Αυγή λέτε καθόλου;
«Όχι μωρέ, δεν υπάρχει λόγος, για ποιο λόγο να κουβεντιάζεις για τη Χρυσή Αυγή;».
Είναι τρίτο κόμμα...
«Ε, εντάξει. Αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Και δεν είναι αυτό το συγκυριακό που λέμε».
Είχαμε πάντα τόσους φασίστες στην Ελλάδα;
«Υπάρχει ένα ποσοστό 6-7-8 %, ξέρω κι από το χωριό μου έξω από το Βόλο είναι 70 άνθρωποι οι οποίοι ανήκουν στη Χρυσή Αυγή. Υπάρχει μια παράδοση η οποία δε μπορεί να αλλάξει ανθρώπων των οποίων οι γονείς ήταν σε κόντρα με τους κομμουνιστές και σφαζόντουσαν και κάνανε και ράνανε, από παιδί σε παιδί».
Υπάρχει λύση σε αυτό το θέμα;
«Εγώ νομίζω ότι έκανε φοβερά λάθη η κυβέρνηση με το θέμα της Χρυσής Αυγής και τους γιγάντωσε και του έδωσε τρομακτική οντότητα ενώ δεν υπήρχε κανένας λόγος. Έλεγαν αυτά που έλεγαν, πόσοι είναι 3%; Τους έκαναν και μάγκες. Τέλος πάντων, δεν έγινε και κάτι το φοβερό, νομίζω ήταν μικρό το κακό, μην τρελαθούμε τώρα. Αλλά δεν μπορείς να πεις ότι είναι λίγοι. Είναι ένα τεράστιο ποσοστό, είναι χιλιάδες άνθρωποι, δεν είναι λίγοι».
Σε ενοχλεί;
«Κάπου με ψιλοσοκάρει, παθαίνω μια πλάκα αλλά και πού πάει αυτό το διαφωνώ αλλά πεθαίνω για να μπορώ να είμαι ελεύθερος να διαφωνώ; Μπορείς να πιστεύεις ό,τι θες. Ένα είναι το θέμα, δεν θα κάνεις κακό στον άλλον. Όχι εις βάρος του αλλουνού. Αν οι άνθρωποι αυτοί είναι εις βάρος των άλλων ασφαλώς και με ενοχλεί».
Πού θα είναι ο Λαυρέντης σε δέκα χρόνια από τώρα;
«Ξέρω ‘γω; Στο σπίτι μου στο χωριό, να κάνω διακοπές, να είμαι καλά δηλαδή να βλέπω την κόρη μου, να δω κανένα εγγόνι. Ξέρω τι θα κάνω; Μουσική θα γράφω, ταξίδια θέλω να κάνω».
Είπες κάτι ανησυχητικό στην παρουσίαση του τελευταίου δίσκου ότι άντε να βγάλω άλλους 3–4 δίσκους και τέλος…
«Εντάξει όσο έχω να πω πράγματα και όσο ο κόσμος ενδιαφέρεται να τα ακούσει θα το κάνω. Αυτά πάνε αμφίδρομα. Δε γίνεται μόνος σου να τα λες για τον εαυτό σου».
Γεμίζεις πάντως το γήπεδο…
«Ε, καλό είναι αυτό. Είμαι πολύ υποχρεωμένος στον κόσμο όλο αυτόν που έρχεται όλα τα χρόνια. Όλοι μεγάλοι, μικροί, όποιοι είναι και μπαίνουν και καινούργιοι πιτσιρικάδες που υπάρχουν στην ψυχή και στο μυαλό κάποιων ανθρώπων και με γουστάρουν, όταν θα σταματήσει αυτό».